landgoed Merici Stedenbouwkundig Plan en Beeldkwaliteit Bergen 0805 13 Landgoed Merici 1
Colofon Deze uitgave is tot stand gekomen in opdracht van AM bureau voor STEDEBOUW bezoek Boompjes 55 post Postbus 21639 3001 AP Rotterdam T 010 240 05 40 F 010 413 55 74 E bgsv@bgsv.nl www.bgsv.nl www.mericibergen.nl Bergen, 8 mei 2013 www.am.nl
landgoed Merici Stedenbouwkundig Plan en Beeldkwaliteit Bergen 0805 13
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 7 2 Analyse.................................................................................................... 9 3 Stedenbouwkundig plan...11 Thema s: Zichtrelaties...13 Randen en water...15 Routing...17 Programma....19 Parkeren...19 Duurzaamheid....21 Cultuurhistorie...21 4 Deelgebieden...22 Zuidweide...22 Rond het Kloosterhof en de kapel...23 Bosrand....24 Watertuin...25 5 Beeldkwaliteit bebouwing....27 Materialisering en kleurgebruik...29 Volume opbouw...31 Mogelijke thema s bij de uitwerking...33 6 Beeldkwaliteit buitenruimte............................................................................... 35 Verharding...35 Beplanting...35 Verlichting....36
de dienstwoning Kloosterhof Mirembe het Palet Uuthof (is gesloopt) de kapel 6 AM / BGSV / Bergen
1 Inleiding Het voorliggende Stedenbouwkundig Plan is ontstaan uit een samenwerking tussen de Zusters der Ursulinen te Bergen, AM en de toekomstige bewoners. Ook is de gemeente Bergen nauw bij het proces betrokken evenals de omwonenden. In dit document wordt de stedenbouwkundige opzet van het gebied beschreven en de gewenste beeldkwaliteit. Ook is ligt er een schetsontwerp voor de buitenruimte aan te grondslag. Op basis van deze tekeningen is het plan doorgerekend, civiel technisch bekeken en is op de ruimtelijke samenhang gestudeerd. Bij doorontwikkeling van het Stedenbouwkundig Plan kunnen er nog wijzigingen optreden. In 2011 is het concept stedenbouwkundig plan (01-04-2011) met de omwonenden en de gemeente Bergen besproken. Het overleg met de gemeente Bergen is in 2013 geintensiveerd. Eind 2012 en begin 2013 hebben een aantal meedenkavonden plaatsgevonden voor de toekomstige bewoners. Het enthousiasme bij de toekomstige bewoners is groot. Ook zijn woongroepen de Zonnewijzer en de Heerlijkheid bij het proces betrokken geweest. Het meedenken van de verschillende partijen heeft geleid tot enkele cruciale aanpassingen ten opzichten van het concept Stedenbouwkundig plan uit 2011. Dit zijn onder anderen: het verdunnen van het aantal woningen in de bosrand het spiegelen van het appartementengebouw het hergroeperen van de parkeerplaatsen meer afstand tot de bestaande bouw in de hertenkamp het aanpassen van de routing voor voetgangers het maken van 1-3 woningen in de kapel het opnemen van een extra bouwkavel bij de dienstwoning het realiseren van sociale woningbouw in het Kloosterhof Bergen en omgeving Bergen ligt tussen zeer diverse landschappen: het weidse polderlandschap, de duinen, het strand en de bossen. Het landgoed Merici is aan de rand van het open polderland gesitueerd, dichtbij het centrum van Bergen. Het klooster was een belangrijke functie aan de zuidrand van Bergen, op een terrein dat in vroeger tijden ruim viermaal zo groot was. Nu de zusters zich terugtrekken in het Kloosterhof komt er ruimte vrij op het landgoed voor wonen. De plek ademt een serene sfeer. Deze rust is uitgangspunt voor verdere ontwikkeling. De prachtige tuin, ontworpen door landschapsarchitect Pieter Buys en de kapel met glas-in-beton-ramen van Jaap Min zijn bijzondere elementen op het landgoed. De klokkentoren is de blikvanger vanaf de Nesdijk en markeert de kerkelijke historie. Met de ontwikkeling van het landgoed Merici als nieuwe woonlocatie van Bergen is de zoektocht gestart naar een nieuw type wonen dat recht doet aan de kwaliteiten van het landgoed en dat goed verankerd is in zijn omgeving. landschappen rondom Bergen Landgoed Merici 7
8 AM / BGSV / Bergen
2 Analyse Sier- en nutstuinen en begraafplaats De door hagen omzoomde tuinen vormen een zone die zich uitstekend leent als verblijfs- en wandelgebied. Er zal bij de uitwerking nauwkeurig gekeken worden naar de zichtbaarheid en de sociale veiligheid. De begraafplaats blijft tot het domein van de zusters behoren. Coranium Rustplek en laubengang vormen een tuinarchitectonische verbinding tussen het oostelijke en het westelijke deel van het landgoed Merici. Lindelaan De gezonde, volwassen linden vormen een scherm en markeren de overgang van de parkweide naar de tuinenstrook. Sierkersenlaan Een kort laantje van sierkersen verbindt een gemeenschappelijk atrium in het Kloosterhof met het park. Het laantje leidt van het Kloosterhof naar een beeld in het park. Zeker in het voorjaar leveren de bloeiende kersen en later de vallende bloembladen een spectaculair beeld op. Aanwezige thematische relatie (Verborgen) thematische relaties vergroten de belevingswaarde van het park en dragen bij aan de uniciteit. Beeldbepalende (solitaire) bomen De aanwezige bomen worden benut in het nieuwe parkontwerp. Op een aantal plekken is vervanging of aanvulling nodig. Lindelaan De lindelaan vormt de statige entree van het landgoed. De laan begeleidt het voetpad, dat vanaf de Nesdijk naar de ingang van de begraafplaats loopt. Bij de Nesdijk zijn de eerste paar linden onder invloed van wind en (wellicht) zoutspray minder goed ontwikkeld. De aan de oostzijde met de laan meelopende rij essen is een erfafscheiding en hoort niet bij de laan. Landgoed Merici 9
1 zuidweide hertenkamp 2 parkweide kruiden- en pluktuin 3 10 bestaande situatie, de Uuthof is inmiddels gesloopt AM / BGSV / Bergen 1) de groen blauwe omlijsting van het landgoed 2) de groene kamers 3) de as
3 Stedenbouwkundig Plan De basis van dit Stedenbouwkundig Plan is de landschappelijke onderlegger en de bestaande landschapsarchitectonische kwaliteiten van het gebied. Er is bewust gekozen het landgoed niet op te knippen in verschillende kavels, maar het als een geheel te zien. Dit betekent ook dat er een heldere hoofdentree aanwezig is, waardoor de meeste mensen het landgoed binnenkomen. De centrale as is de ruggengraat van het landgoed. De Lindelaan knikt ter hoogte van het entreeplein bij het Kloosterhof. Hier gaat de laan over in een reeks landschappelijke kamers: de begraafplaats, de rozentuin, de kruidentuin en de pluktuin. Enkele zichtlijnen verbinden de oost- en de westzijde van het landgoed. Een volle bosrand rondom het terrein biedt beschutting en benadrukt de samenhang op het terrein. De kwaliteit van de tuin wordt over het gehele landgoed doorgetrokken en de bebouwing is er te gast. De tuin verschaft kleur en een grote rijkdom aan soorten. Met het seizoen verandert het décor van de woonomgeving. De woningen hebben geen tuinen maar staan met hun voeten in een collectieve tuin. Het Kloosterhof is het belangrijkste gebouw op het landgoed. De zuidweide biedt uitzicht over de polder. Hieraan staan de twee appartementengebouwen. In het lommerrijke gebied ten oosten van de centrale as zijn patiowoningen gesitueerd en in de bosrand enkele boswoningen. artist impression van landgoed Merici Landgoed Merici 11
12 AM / BGSV / Bergen
Zichtrelaties Aanwezige zichtrelaties Wegen en zichtassen vallen zelden samen. Zichtrelaties vormen het raamwerk van het park. Het wegenstelsel doet de uitzichtpunten aan om vervolgens weer in de ruimte te verdwalen. De afwisseling van besloten delen, intieme ruimten, ruimtelijke reeksen en doorzichten van of naar buiten bepalen de unieke belevingswaarde van het park. Aanwezige zichtassen worden gehandhaafd (deels gerestaureerd) en benut voor herkenbaarheid, oriëntatie en uniciteit van de plek. Nieuwe zichtrelaties Door het wegvallen van de Uuthof ontstaat er een prachtige lange zichtlijn vanaf het Kloosterhof naar het open polderlandschap. De Klokkentoren is en blijft de blikvanger vanaf de Nesdijk. Zichtlijnen naar de omgeving verankeren het landgoed in zijn ruimtelijke context. zichtlijnen Landgoed Merici 13
Randen en water Waterpartijen Sloten kaderen het landgoed aan de noord-, oost-, en zuidzijde in. De parkvijver en de sloot langs de Lijtweg zijn middels duikers met de randsloot verbonden, waardoor doorspoeling gewaarborgd is. Bosvakken Bossages en bosranden met dichte onderbegroeiing van struiken en kruiden zomen de wegen af en creëren kamers op het landgoed. 14 AM / BGSV / Bergen
bestaande waterstructuren met duikers toekomstige waterstructuur met duikers Landgoed Merici 15
ontsluiting bewonersentree hoofdentree Landgoed Merici centrale as calamiteitenroute bevoorrading routes struinpad 16 AM / BGSV / Bergen
Routing en Poorten Het landgoed Merici heeft één hoofdentree aan de Nesdijk. Hierlangs komen alle bezoekers en het gros van de bewoners het landgoed binnen. Deze poort wordt op monumentale wijze vormgegeven door een hek dat altijd open staat. Voor enkele bewoners is er een entree aan de Lijtweg. Voor voetgangers is er een gelaagd netwerk van paden, dat altijd toegankelijk is voor de bewoners en dat voor omwonenden s avonds en in het weekend wordt afgesloten. De paden leiden door de prachtige parkweide en tussen de patiowoningen door. Zo zijn er zeer aantrekkelijke rondjes te wandelen over het landgoed. De zusters hebben een eigen privédomein waar de directe omgeving van het moederhuis onder valt (inclusief eigen fietsentree aan de Lijtweg) en vanzelfsprekend de begraafplaats. Landgoed Merici 17
6 2^kap dienstwoning 1 tuinwoning 1 14 2 1 2 3 3 4 38 5 appartementen soc. 46-56 18 patiowoningen beuk 7,2m 8 4 6 patiowoningen beuk 9m 13 7 4 33 14 26 32 appartementen md. 33 2 1-3 kapelwoningen appartementen d. 9-12 19 woningtypes en aantallen parkeren: totaal 227 pp aanwezig parkeren direct bij de woning parkeren nabij de woning haaks parkeren centrale as parkeerkoffer gebouwd parkeren 18 AM / BGSV / Bergen
Programma Het programma bestaat uit verschillende woningtypes, die allemaal een specifieke plek op het landgoed hebben. In totaal zijn er straks 81 nieuwbouwwoningen op het landgoed aanwezig (naast de reeds bestaande bebouwing). 6 twee^kap-woningen in de boswoningen 33 vrije sector appartementen midden duur 9-12 vrije sector appartementen duur 13 patiowoningen 9m beuk 18 patiowoningen 7,2m beuk 46-56 sociale huur appartementen in het Kloosterhof 1-3 woningen in de kapel 1 tuinwoning 1 dienstwoning (bestaand) 2 2 2 2 2 2 2 1 1 Parkeren Het parkeren wordt binnen de plangrenzen opgelost. Parkeren gebeurt op verschillende manieren. In aansluiting op wat er in de huidige situatie ook al gebeurt wordt het parkeren omgeven door een haag in vijf kleine en grotere parkeerkoffers. Langs de centrale as wordt haaks geparkeerd en bij de vrije sector appartementen is een parkeergarage aanwezig. Voor de zusters, de bewoners van de meest oostelijke patiowoningen en de boswoningen zijn parkeerplaatsen dichtbij de voordeur gerealiseerd. De bewoners van de westelijke patiowoningen hebben een privéplek op eigen terrein. Er zijn in totaal ruim 200 parkeerplaatsen op het landgoed aanwezig. Mocht het aantal parkeerplaatsen in de toekomst niet toereikend zijn, dan zal binnen de plangrenzen aan extra plaatsen gezocht worden. Hiervoor is nog voldoende ruimte aanwezig. 3 3 3 3 2 2 2 Hoogte De voorgestelde hoogtes sluiten aan op de aanwezige hoogtes in de omgeving van het plangebied. De woningen aan de Lijtweg zijn 2 lagen hoog. De appartementengebouwen zijn 3 lagen hoog, vergelijkbaar met de huidige nokhoogte van het Kloosterhof van ca. 10 meter. De patiowoningen zijn 2 lagen hoog. Op de plaats van de hertenkamp, aan de oostzijde van de laatste patiowoning is de hoogte maximaal 1 laag in verband met het uitzicht van de aangrenzende kavels. hoogtes in aantal lagen Landgoed Merici 19
Kapel: glas-in-betonraam Jaap Min Historische kaart Bergen 20 AM / BGSV / Bergen
Duurzaamheid Het planconcept gaat uit van het DNA van de locatie en het zoveel mogelijk handhaven van bestaand groen en gebouwen. De identiteit van de locatie wordt optimaal benut en versterkt op deze manier. De locatie is volledig noord-zuid georiënteerd en de meeste woningen hebben deze oriëntatie. Zowel de boswoningen als patiowoningen zullen net als de appartementen een volledig gelijkvloers programma hebben. Om het onderdeel duurzaamheid in al zijn facetten invulling te geven starten we in de volgende fase een onderzoek naar sociaal culturele duurzaamheid en zal ook de energetisch ambitie worden bepaald. In woningen zal ingezet worden op verhoging van de isolatiewaarde van de schil, verbetering van het wooncomfort en verlaging van de energielasten voor de bewoners. Cultuurhistorie Het terrein van het landgoed Merici aan de Nesdijk / Lijtweg te Bergen ligt in de zuidelijke dorpsrand van Bergen, op de overgang van de bebouwde kom naar het open polderlandschap van de Bergermeer. Het terrein was tot de bouw van de Uuthof in de 60-er jaren van de afgelopen eeuw in gebruik als agrarisch grond. De hogere delen aan de westzijde werden als akkerland gebruikt, de lagere delen aan de oostzijde als hooiland. De Lijtweg doorsneed het terrein diagonaal van noordwest naar zuidoost. Vanaf de jaren 60 van de vorige eeuw werd het terrein door de Congregatie van de Zusters der Ursulinen van Bergen in fases bebouwd met het huidige klooster en een aantal bijgebouwen. De Lijtweg werd in dit kader verlegd naar zijn huidige ligging langs de westelijke begrenzing van het kloosterterrein. Tot voor kort bestond het kloosterlandgoed uit drie gebouwencomplexen (Uuthof, Mirembe en het huidige Kloosterhof Angela Merici, daarnaast een dienstwoning en een schuur). Het Kloosterhof werd in 1990 geopend. In deze periode werd tevens een deel van het terrein aan de noord- en aan de oostzijde beschikbaar gesteld voor bebouwing met (geschakelde) eengezinswoningen. Het Kloosterhof is recentelijk gerenoveerd, waarbij de functie van de kapel in het gebouw is opgenomen. De kapel en een dienstwoning zijn restanten van de eerste bouwperiode. De kapel ontstond samen met het Uuthofcomplex vanaf 1962 in de stijl van de wederopbouw na ontwerpen van de Bergense architect Cor Noort jr. in samenwerking met architect Overtoom uit Alkmaar. In de kapel zijn glas-inbeton ramen van Jaap Min aangebracht. Deze ramen zijn vervolgens een keer binnen het gebouw verplaatst. In 2009 raakte het Uuthof-complex buiten gebruik en werd in 2010 (met uitzondering van de kapel) gesloopt. Delen van het terrein zijn ingericht volgens plannen van tuinen landschapsarchitect P.A.M. Buys. Dit betreft de algehele indeling van het terrein en de uitwerking van de delen ten noorden van het Kloosterhof (parkweide, waterpartij, band met kruidenen snijbloementuinen, begraafplaats). In het parkontwerp van Buys is de oorspronkelijke ligging van de Lijtweg dwars over het terrein zichtbaar gemaakt. Het parkontwerp bestaat uit een compositie van besloten tuinen en open ruimtes, onderling verbonden door een subtiel (zicht)assenstelsel. Binnen het door Buys voorgegeven kader zijn door latere tuinbeheerders invullingen gedaan (detailontwerpen o.a. kruidentuin, prieel met pergola op het hertenkamp) en er zijn een aantal plastieken aan het park toegevoegd. Landgoed Merici 21
Zuidweide Zuidweide Op de locatie van de voormalige Uuthof komen twee appartementengebouwen. De twee gebouwen zijn om een groene hof gegroepeerd, met aan de overzijde van het water de kapel. De gebouwen zijn maximaal drie lagen hoog. De terrassen van de woningen zweven net iets boven het maaiveld en onder de dure vrije sector appartementen bevindt zich een parkeergarage. De appartementen hebben een prachtig uitzicht op de waterpartij en het open polderlandschap. Voor de bewoners zijn er twee terrassen aan het water aanwezig. 22 AM / BGSV / Bergen
Rond het Kloosterhof 4 Deelgebieden Rondom het Kloosterhof en de kapel De wereld rondom het Kloosterhof verandert. Door het wegvallen van de Uuthof ontstaat er een prachtige zichtlijn van het entreeplein (en grote zaal) richting het weidse polderlandschap. In het plan wordt zorgvuldig met de privacy van de zusters omgegaan. De reeds bestaande hagen worden doorgetrokken rondom het Kloosterhof. Het entreeplein wordt zodanig verkleind dat er meer ruimte is voor groen, maar voldoende manoeuvreerruimte overblijft voor auto s, busjes en calamiteitenvoertuigen. Aan de zuidzijde en de noord-oostzijde is een privéterras ten behoeve van het Kloosterhof aanwezig. De kapel komt aan het water te staan. Wanneer er twee a drie woningen in het bestaande volume gebouwd worden, komen de terrassen aan de westzijde, aan het water te liggen. De entrees van de woningen liggen aan de centrale as. Aan het water ligt een steil grastalud. De klokkentoren blijft de blikvanger bij de entree. Landgoed Merici 23
Bosrand Bosrand De twee-onder-een-kap-woningen staan met hun voeten in het Magdalenibosje en kijken onder de bomen door richting de parkweide. De woningen zijn zo gesitueerd dat de waardevolle bomen gehandhaaft kunnen blijven. Zwevende terrassen worden zo gepositioneerd dat er privacy ontstaat voor de bewoners. Tussen de kavels en het openbaar gebied vormen hagen de groene erfafscheidingen. 24 AM / BGSV / Bergen
Lommerrijk Watertuin Op de plek van het Hertenkamp en het gebouw Mirembe komen de patiowoningen in een landschap van kleurige heesters, gras, bodembedekkers en bomen. Naar het water toe wordt de begroeiing dichter. Een avontuurlijk pad loopt van noord naar zuid tussen de patioblokken door en sluit aan op de centrale as. De korte rijen verspringen speels ten opzichte van elkaar om een afwisselend beeld te genereren en het landschap zoveel mogelijk ruimte te geven. De woningen zijn in de basis twee lagen hoog, waarbij de verdieping kleiner is dan de begane grond. De laatste woningen aan de oostrand hebben geen mogelijkheid tot een verdieping. De heesterbegroeiing is zo geplaatst dat de schittering van de geparkeerde auto s zoveel mogelijk aan het zicht onttrokken wordt. De auto kan voor laden en lossen tot aan de oostrand te komen. Daarom is een deel van het pad uitgevoerd in grasbetonkeien. Landgoed Merici 25
park Meerwijk in de stijl van de Amsterdamse school bebouwing in stijl van het Nieuwe Bouwen kenmerkend Bergense straat contrast donker en licht 26 AM / BGSV / Bergen
5 Beeldkwaliteit bebouwing Verankerd in Bergen In Bergen zijn veel uiteenlopende architectuurstromingen vertegenwoordigd. Er is door architecten van naam gebouwd, met een grote mate van zorgvuldigheid en kwaliteit. Zo is er een grote diversiteit aan stijlen ontstaan in het dorp: van modernistisch tot Amsterdamse school. In het beeldkwaliteitsplan zijn enkele aspecten van de Bergense traditie meegenomen. Het gebruik van hout dat verwijst naar de ligging aan de kust en contrastrijke details in combinatie met donkere vlakken. Waar veel bebouwing in Bergen zeer uitgesproken is, wordt op het Kloosterlandgoed gezocht naar een bescheiden, ingetogen architectuur om de kwaliteit van de tuin ten volle tot zijn recht te laten komen. Verder zal de architectuur een geheel eigen vormentaal kunnen ontwikkelen, wat op zichzelf goed past bij de Bergense traditie van diversiteit en kwaliteit. Het landgoed Merici Het Kloosterhof blijft gehandhaafd en neemt een belangrijke positie in als centraal gebouw binnen het landgoed. Er wordt gestreefd naar een ensemble van gebouwen die iets met elkaar gemeen hebben, waarbij het Kloosterhof een vanzelfsprekend onderdeel is. Er is bewust gekozen om het landgoed niet op te knippen in verschillende kavels, maar het als een geheel te zien. De kwaliteit van de tuin wordt over het gehele landgoed doorgetrokken en de bebouwing is er te gast. De tuin verschaft kleur en een grote rijkdom aan soorten. Met het seizoen verandert het décor van de woonomgeving. De woningen hebben geen tuinen maar staan met hun voeten in een collectieve tuin. Er bestaat op het landgoed een gelaagd systeem van semi-openbaar, collectief en privégebied. De vormgeving van de overgangen openbaar-privé luisteren zeer nauw. Landgoed Merici 27
28 AM / BGSV / Bergen
Materialisering en kleurgebruik Op de collage zijn de thema s lucht en aarde verwerkt. Aarde: de bebouwing sluit aan bij de tuin: begroeide gevels en natuurlijke materialen. De muur van de vijver is hierbij een belangrijke inspiratiebron. Lucht: het gebouw zweeft net iets boven de grond. Hierbij straalt het gebouw lichtheid uit. Dit kan zitten in het gebruik van een lichte kleur (familie van het Kloosterhof), in een licht materiaal (hout) of transparantie (glas). De gekozen materialen moeten op een mooie manier verouderen. bestaande muur vijver Landgoed Merici 29
zwevend gevel: transparantie dakoverstek 30 AM / BGSV / Bergen
Volume opbouw Dakbeëindiging De stedenbouwkundige opzet van landgoed Merici, waarin de bebouwing te gast is, vraagt om eigenzinnige woningtypes zoals patiowoningen of appartementen. Dit zijn over het algemeen woningtypes die plat worden afgedekt. De Uuthof en de kapel zijn (natuurlijk) altijd al plat afgedekt geweest, alleen het Kloosterhof heeft een kap. Er is gekozen voor bebouwing zonder kap om de volumes zo licht mogelijk te houden. Een kap maakt het volume hoger en gevoelsmatig zwaarder en statiger. Door de rest van de bebouwing plat af te dekken, vormt het Kloosterhof het hoofdmoment van het plan. Om aan te sluiten bij het Kloosterhof en om eenheid in de bebouwing te realiseren is een dakoverstek gewenst. Gevelgeleding Aansluitend op het Kloosterhof is de gevelgeleding primair horizontaal. Deze horizontaliteit wordt benadrukt door het dakoverstek. Secundair is de verticale belijning, die meer in de indeling van de gevel terug te vinden is. Dit geeft de woningen een subtiele individualiteit. Om de woningen optimaal van de landschappelijke kwaliteit te laten genieten en het landschap als het ware naar binnen te halen, kunnen op veel plaatsen ramen tot op de vloer doorgetrokken worden. Dit levert een bijzondere panoramische kwaliteit op. Zwevend Het landschap is een continue gegeven. De woningen worden net iets boven het maaiveld geplaatst, zodat ze lijken te zweven. Het zwevende terras markeert de overgang openbaar-privé op subtiele wijze. gevel kloosterhof Landgoed Merici 31
32 AM / BGSV / Bergen
Mogelijke thema s bij de uitwerking In het nieuw te ontwikkelen woongebied zal de bijzondere historische context van het landgoed voelbaar moeten zijn. Dit ligt verankerd in het stedenbouwkundig ontwerp, maar ook is er de mogelijkheid om daar iets aan toe te voegen door middel van (toegepaste) kunst. De historische context bestaat uit de kerkelijke achtergrond van de Zusters der Ursulinen en de ligging in het kunstenaarsdorp Bergen met de rijke historie van de Bergense school. De volgende thema s zouden als inspiratie kunnen dienen: school of hedendaagse Bergense kunstenaars door dichtregels of beelden zichtbaar te maken in de openbare ruimte, bestrating of muren. Thema s kunnen zijn: reizen en thuiskomen (dit hebben de zusters veel gedaan na hun zendingswerk in onder anderen Afrika en Azië) of de natuur als inspiratiebron. vaak een Gesamtkunstwerk van architect en kunstenaar. De kapel is daar een voorbeeld van met de prachtige glas-in-betonramen van Jaap Min. De inspiratie glas en licht zou een thema kunnen zijn omdat de Bergense school in Bergen is ontstaan door de unieke lichtval. Ook zou door de medewerking van kunstenaars gewone details als een bel, een brievenbus of een huisnummer meer ornamentele waarde kunnen krijgen. Landgoed Merici 33
stinse flora beplanting sfeer parkweide: gemaaid gazon, strakke hagen en bomen sfeer (bos)randen stinse beplanting, heesters en bomen 34 AM / BGSV / Bergen
6 Beeldkwaliteit buitenruimte Verharding De verharding bestaat voornamelijk uit (afgestrooid) asfalt en gebakken klinkers. De parkeervakken zijn voorzien van grasbetonkeien die zowel met als zonder gras een goed beeld opleveren (zie referentiebeeld) en die makkelijk te onderhouden zijn. Beplanting Als inspiratie voor de beplanting zijn de Hollandse landgoederen gekozen met hun kenmerkende stinsebeplanting, die in verschillende perioden van het jaar bloeit. Ook is gelet op soorten die groen blijven gedurende de winter zoals rhododendrons en Laurierkers. Het landgoed kent verschillende sferen. De rijke begroeiing rondom de patiowoningen die overgaat in de bosrand en de parkachtige sfeer van de parkweide en rondom de entree, met net gemaaid gras en strakke hagen. De sfeer rondom de patio s en de bosrand bestaat uit onderbegroeiing, zoals klimop en lelietjes van dalen gecombineerd met groenblijvende heesters die gedurende verschillende perioden in het jaar bloeien en heerlijk geuren (zoals de Gelderse roos). verhardingen gebakken klinkers grasbetontegels Landgoed Merici 35
Verlichting De verlichting concentreert zich voornamelijk rondom de centrale as. De overige verlichting is aan de gevel van de woning bevestigd als in- of opbouw armatuur. De architect integreert de verlichting in het gebouw. De parkweide hoeft s avonds niet verlicht te worden. Er wordt nader onderzocht of LEDverlichting kan worden toegepast. verlichting 36 AM / BGSV / Bergen
Landgoed Merici 37
bureau voor STEDEBOUW