Een brouwdag bij Floris en Jan (P) Om een eerste aanzet te geven voor het herleven van de rubriek Thuis bij... hierbij het verslag van het bezoek wat uw redacteur bracht aan de garagebrouwerij van Jan Pot en Floris Bennema. Hopelijk volgen er meer van dit soort kijkjes in de keuken. Ook clubleden, die geen redactieverplichtingen hebben, maar die eens bij een ander onder het deksel van de pan gluren: het sta jullie vrij om je ervaringen en opmerkingen op papier te zetten. We moeten van elkaar leren. Maar goed, op donderdag 19 december toog ondergetekende dus naar Leeuwarden om bij Floris en Jan (ook wel bekend onder hun handelsnaaam EPN brewery) een brouwdag mee te maken. Op het recept stond het clubbier, de BBA. De mannen brouwen nog maar ruim twee jaar, maar hebben er duidelijk heel veel lol in. Ik werd dan ook allerhartelijkst ontvangen. Het verhaal is, dat ze bij de gemeenschappelijke buurman met elkaar in gesprek raakten. Floris ging met pensioen, en vroeg zich af wat hij met de vrijkomende tijd aan moest: Ik zou wel bier willen brouwen. Buurman Jan had hier ook wel trek in, en zo begon het. Toen ik arriveerde waren de mannen al aan het maischen, waarbij de brander af en toe wel eens wat hulp nodig had. Ach ja.. mannen en spelen met vuur. Wat ik opvallend en mooi vond, was het feit, dat voor alles een eenvoudige, ambachtelijke oplossing was: er werd gemaischt in een pan, met de hand geroerd, en de temperatuursensor (wel een sjieke P- 100 overigens) zat met een oude lijmklem en een metalen profielstrip vast boven de maischpan.
Floris is consequent aan het roeren. Het is zaak om de boel niet te laten aanbranden. Karamelliseren heet dat ook wel. Deze STC-1000 zit ingebouwd in een afgezaagd wijnkistje en regelt de tempera- tuur in de koelkast er onder waar het vergisten plaats vindt. Als verwarmingselement wordt daarbij een verwarmingsdeken gebruikt. De tweede STC-1000 zit ingebouwd in een plastic doosje en dient om de maischtemperatuur te volgen en later op de dag om de temperatuur tijdens de vergisting van deze brouw te volgen. (zie verderop) Als het maischschema is afgewerkt krijgt het filterbed even een kwartiertje om zich te zetten, waarna het spoelen begint. Op de foto hiernaast is het spoelen net begonnen. De eerst troebele afloop wordt voorzichting weer op het filterbed gebracht. Hierbij is een glansrol weggelegd voor het dekseltje. (Zie De Koperen Tsjettel van maart 2018, blz 22). Hierna komt de heldere afloop:
Ik heb de tijd niet bijgehouden, maar het spoelen (ook weer met het dekseltje) en hevelen was vlot klaar met voldoende rendement. Nadat de berekende hoeveelheid spoelwater was verbruikt, bleek het SG dermate hoog, dat nog met wat extra water gecorrigeerd moest worden. Het volume correctiewater kan bijzonder handig uitgerekend worden met een eigen appje van Floris. Zie: https://thebrothers.nl/brouw (!!) Maar dan: het koken! Hierbij kwam het piece de resistance in actie: de afzuigkap. Een constructie van een in hoogte verstelbare, aan het plafond opgehangen, omgekeerde speciekuip, waar een afzuigkanaal aan is gemonteerd. Ondanks de meterslange afvoer een zeer efficiënte contraptie. Wie aandachtig naar de tweede foto kijkt ziet in het afvoerkanaal een knikje naar beneden. Op dit diepste punt verzamelt zich het condenswater, en niet geheel toevallig zit daar een gaatje in de buis met een emmer er onder op de vloer. Werkt!!! Let op het pijltje!
Na het koken volgt uiteraard het koelen. Dit doen de mannen met een RVS koelspiraal, die de laatste paar minuten in het kokende wort wordt gehangen, om hem alvast te steriliseren. Een beproefde handelwijze. Bij een temperatuur van 19ºC 20ºC is het tijd om alles in het vergistingsvat te laten lopen. Alle materialen zijn ondertussen door Jan keurig schoon gemaakt ( een beetje steriel ) Tijdens het overhevelen wordt de vloeistof belucht door met de hevelslang energiek rond te draaien. (Zie de bewogen foto met de snel ronddraaiende arm van Floris). De korrelgist is al vroeg in het gistingsvat gestrooid, zodat tijdens het vullen van het vat gist en wort al snel met elkaar mengen.
Als alles in het gistingsvat zit wordt het deksel met het waterslot geplaatst. (Hier was deze ochtend door Jan nog even een passend gaatje in geboord) Nu is het zaak om een goede plek met beheersbare temperatuur te vinden. De klimaatkast hier in de garage van Jan is bezet, dus het hele gezelschap trekt over de straat naar de woning van Floris, alwaar nog wel een hoekje is waar het geheel kan staan. Compleet met de eerder genoemde PT-100 en STC-1000 (overigens met een uitleesfout, dus er is een kalibratie tabelletje bij de hand) en een verwarmingsdeken die door de STC-1000 wordt geschakeld. De omgevingstemperatuur is in deze onverwarmde ruimte in de wintermaanden prettig laag; de natuur regelt de koeling. Ik moet zeggen: ik heb een genoeglijk dagje gehad; ik voelde me welkom, maar ik heb ook wel iets geleerd: waar ik nog wel eens denk dure ingewikkelde oplossingen voor probleempjes bij de hobby te moeten verzinnen, zag ik bij Jan en Floris het plezier in op eenvoudige wijze de dingen oplossen: een houtje, een metalen strip, een klemmetje, een touwtje. Aan de andere kant: als er per ongeluk wat technologie in huis is, schuwen ze ook niet dit in te zetten. Ik denk dat Jan en Floris de enigen zijn die een webcam in de gistingskast hebben staan, zodat ze desnoods in China nog via de smartphone kunnen zien of het wel goed blupt. In maart gaan we met z n allen zien hoe het BBA bier bij ons allen (15 deelnemers!!) gelukt is. Jan S.