Een goede jas: schoon, gezond en zuinig Frank te Poel 10 oktober 2007
Inhoud 1. Klimaatverandering is een urgent probleem 2. Er zijn drastische maatregelen nodig 3. Waar staat Nederland nu? 4. Spaar Het Klimaat 2005-2007 5. Platform energietransitie Gebouwde Omgeving 6. Wat gaat Nederland doen? Schoon en Zuinig en Meer met minder 7. Trias Energetica: begin met besparen 8. De bijdrage van gebouwen aan de CO 2 -uitstoot is aanzienlijk 9. Isolatie kan aardgasverbruik in woningen met 35% verminderen 10. Hoe verder? 11. Spaar Het Klimaat 2008-2011
Klimaatverandering is ernstig
Gevolgen voor Nederland
Drastische maatregelen nodig Benodigde beperking van de uitstoot van broeikasgassen in industrielanden: 20 30% reductie in 2020 60 80% reductie in 2050 (ten opzichte van 1990)
Kyoto-verdrag: waar staat Nederland nu? Afspraak: in 2012 6% lagere uitstoot van broeikasgassen (vooral CO 2 ) dan in 1990 Uitstoot Nederland: 1990: 217 miljoen ton per jaar 2006: 209 miljoen ton per jaar Dus: een lichte daling van 4% Uitstoot CO 2 Nederland (indicatie stand van zaken gebouwde omgeving): 1990: 163 miljoen ton per jaar 2006: 174 miljoen ton per jaar Dus: een stijging van 7% <Bron: Milieubalans 2007>
Spaar Het Klimaat in 2005-2007 7 oktober 2005 Ecofys-rapport Kosteneffectieve energiebesparing en klimaatbescherming aangeboden aan ministers Campagne met analyses, lobby, communicatie en voorbeeldprojecten Lid van het Platform energietransitie Gebouwde Omgeving (PeGO) Meer lezen? Bezoek de website www.spaarhetklimaat.nl
PeGO Missie: Zo spoedig mogelijk minder energie te verspillen in gebouwen Drie transitiepaden en werkgroepen: 1. Bestaande bouw, 2. Innovatie (zowel in bestaande bouw als in nieuwbouw), 3. Regelgeving. Spaar Het Klimaat in Werkgroep Bestaande bouw en in Werkgroep Innovatie Leden: Jan Terlouw (voorzitter PeGO), Teun Bokhoven (voorzitter DE-koepel; manager Conergy, directer Consolair), Elco Brinkman (voorzitter Bouwend Nederland), Rik Grashoff (voormalig wethouder Gemeente Delft, Woonbron), Pieter Hameetman (lid Duurzame Energie Projectontwikkeling Woningbouw; manager BAM Vastgoed), Marije Lafleur (coördinator Building Future; unitmanager ECN), Marlies Pernot (algemeen directeur Vereniging Eigen Huis), Frank te Poel (secretaris Stichting Spaar het Klimaat, commercieel directeur Saint-Gobain Isover Benelux), Jim Schuyt (corporaties, voorzitter De Alliantie), Dick Schmidt (kennistransities, directeur TNO Bouw en Ondergrond), Ir. J. Verlinden (ministerie van VROM), Ronald Paping (algemeen directeur Nederlandse Woonbond), Sandra Korthuis (lid directieraad VNG), Peter Schuthof (secretaris PeGO (SenterNovem))
Werkgroep bestaande bouw Voorzitter dhr. T. Bokhoven Plan geformuleerd om het fossiele energiegebruik in de bestaande voorraad de komende jaren versneld te verminderen Op basis van dit plan is samen met EnergieNed en Aedes het plan Meer met Minder ontwikkeld, dat voorziet in de aanpak van circa 300.000 woningen per jaar, plus een aantal utiliteitsgebouwen Doel = verbetering van de energieprestatie van het gebouw van minimaal 2 energielabelklassen
Meer met minder Plan EnergieNed, Aedes en de werkgroep bestaande bouw van PeGO De kernelementen: EnergieCentraal Energiereductiepakketten Fonds ter financiering van energiereductie maatregelpakketten Specifieke acties energiesector Stimulering oprichting energieservice companies Inbedden geteste en bewezen innovaties Verhogen kennis- en kwaliteitsniveau bij marktpartijen Aansluiten bij projectmatige regionale plannen Jaarlijkse evaluatie en bijsturing Succes: Meer met minder in werkprogramma Schoon en zuinig
Werkgroep innovatie Voorzitter P. Hameetman De innovatiewerkgroep richt zich op het bevorderen van energiezuinige nieuwbouw en renovatie in zowel de woningbouw als de utiliteitsbouw Projecten met een oplopend ambitieniveau van 45%, 60% en 80 % CO2- reductie Ruim 80 projecten: ca. 3000 duurzame nieuwbouw woningen, ca. 3000 duurzaam verbeterde bestaande woningen, ca. 20 utiliteitsprojecten (bestaand en nieuw) en 4 locaties duurzame integrale gebiedsontwikkeling Opschaling die leidt tot marktintroductie Succes: Innovatie in Schoon en Zuinig; eerste projecten zijn aangemeld
Schoon en zuinig: wat gaat Nederland doen? Plan Meer met minder wordt uitgevoerd, dit betekent EnergieCentraal en waarschijnlijk een revolverend fonds met laagrentende leningen 30% minder CO2 uitstoot in 2020, onder voorbehoud van internationale afspraken) De energie-efficiëntie moet na verloop van tijd jaarlijks met 2% verbeteren. Door uitvoering van het plan Meer met minder zullen tot 2011 ongeveer 500.000 gebouwen 20 a 30% energiezuiniger worden gemaakt, en vanaf 2012 jaarlijks 300.000 gebouwen. Per 2008 wordt het energielabel verplicht op mutatiemomenten (verkoop/huur) Het kabinet zal voor bestaande woningen het woningwaarderingsstelsel (dat de maximale huur bepaalt) aanpassen, zodat de energieprestatie volgens het energielabel wordt meegewogen. Voor woningbouw gaat de EPC van 0,8 naar 0,6 in 2011 en 0,4 in 2015 met als doel de energieneutrale woning in 2020.
Gebouwde omgeving 35 30 25 Mton CO2/jaar 20 15 10 5 0 2005 ongewijzigd beleid 2020 met schoon en zuinig volgens ECN/MNP laag 2020 met schoon en zuinig volgens ECN/MNP hoog 2020 met schoon en zuinig volgens doel kabinet laag 2020 met schoon en zuinig volgens doel kabinet hoog 2020
Trias Energetica: begin met de gebouwschil voor efficiëntie
CO 2 -uitstoot dichtbij huis is aanzienlijk
CO 2 -uitstoot gebouwen (miljoen ton per jaar)
Veel woningen slecht geïsoleerd 30% van de woningen is optimaal geïsoleerd bij 65% kan de isolatie verbeteren 5% is in het geheel niet geïsoleerd Gedetailleerde berekening wijst uit dat er in bestaande woningen 15% door isolatie op het aardgasverbruik bespaard kan worden met een terugverdientijd van minder dan 5 jaar. Dit is 3 miljoen ton CO 2
Isolatie is economisch aantrekkelijk
In welke markt zit het potentieel?
In welk type isolatie zit het potentieel?
In welke woningen zit het potentieel?
Het potentieel zit vooral in oudere woningen
Hoe verder? Jaarlijks wordt nu slechts 1% van het woningbestand geïsoleerd, ca. 70.000 woningen. Dus: het tempo moet fors omhoog, willen we in 2011 op 300.000 woningen per jaar zitten De isolatiebranche is er klaar voor Nodig is: A. Goede stimulering en daadkracht van de overheid en B. Training en educatie van de bouwbranche C. Innovatie
C. innovatie: bijvoorbeeld passief bouwen warmteverliezen beperken door vergaande isolatie en goede luchtdichtheid (geen tocht) van het gebouw luchtkwaliteit waarborgen door ventilatie met warmteterugwinning gebruik van passieve energie (bodemwarmte, zonnewarmte, e.d.) laag energiegebruik door efficiënte apparaten
Spaar Het Klimaat in 2008-2011 Gericht op kwantiteit en kwaliteit in uitvoering van Meer met minder Laat zien dat het kan Voor een gezond buiten en binnenklimaat Innovatie In marktforum en stuurgroep EnergieCentraal Hoofdlijnen: analyse, lobby, communicatie, training/educatie en projecten
Woningisolatie