Nieuwe ronde, nieuwe risico s, nieuwe kansen? VBA Seminar Risicomanagement, 27 september 2012 Maarten Roest
Wat wil ik behandelen Marktwaardering UFR Risicomanagement 1
1. Marktwaardering
Dekkingsgraad Terugblik Effect van de rente op DG Marktwaarde 4% regime Rente Hoe zijn portefeuilles veranderd: Beleggen op basis van verplichtingen werd de nieuwe norm Meer in lange rente beleggen Veel focus op timen van het instapmoment Gradueel afbouwen van zakelijke waarden 3
Wat heeft dit opgeleverd Terugkijkend voerden pensioenfondsen tot aankondiging een eigen beleid en hadden een groot regelgevingsrisico was timing/implementatie cruciaal heeft beleggen in lange rente veel geld opgeleverd maar de dekkingsgraad niet kunnen beschermen, ook door tegenvallers bij zakelijke waarden is invloed regelgeving groter geworden met focus op de korte termijn Als bestuurder heb ik het gevoel op dagkoersen te worden afgerekend is het gedrag en het beleggingsbeleid sterk veranderd terwijl de doelstelling grosso modo niet is gewijzigd (nominaal moet, reëel als het kan) 4
Casus wat wordt mijn anker? Stel: u heeft twee jonge zoontjes. Hoewel u geen compleet contract met ze heeft afgesloten wilt u met een lange horizon geld opzij zetten. Wat zou u in uw portefeuille opnemen? Aandelen? Bedrijfsobligaties? 50 jarige swaps? Korte Staatsobligaties? 5
Tussenstand Welke regels we ook krijgen: Wat is je doelstelling Wat is je kompas Toets of het nog kan Indien je ruimte hebt (de regelgeving het toelaat) kan je die inzetten om je eigen beleid te voeren op basis van economische overwegingen Als je de ruimte om te manoeuvreren kwijt raakt ben je overgeleverd aan de regelgeving 6
2. UFR
Mag ik u voorstellen aan de UFR Gedrocht of te mooi om waar te zijn? of 8
Solvabiliteit Solvabiliteit Effect van de UFR Twee voorbeelden Ik was redelijk/goed gematched maar ik wil best lange swaps kwijt Ik was perfect gematched op marktwaarde en dat wil ik zo houden Effect van UFR afhankelijk van huidige hedging strategie. UFR Marktwaarde UFR Marktwaarde Lange rente Lange rente UFR verkleint afhankelijkheid van (lange) rente Daarnaast krijg je extra lucht Maar, hoe je hier mee om gaat is zeer afhankelijk van je anker Wederom afweging of je je laat leiden door regelgeving of economische realiteit 9
Hoe ga je met deze nieuwe situatie om? UFR levert een nieuwe uitdaging voor het bestuur Het begint met je doelstelling en risicobereidheid Bestuur moet een keuze maken om te varen op economische factoren of toezichtregime Duidelijkheid over die vraag is startpunt voor goed risicomanagement 10
3. Risicomanagement
Zekerheid bestaat niet 12
Hoe veranker ik een en ander in mijn bedrijfsvoering? Type risico s (blauw = extern gedreven, groen = intern gedreven) Financieel Strategisch Beleggingsbeleid SLA/ISAE 3402 Premie/toeslag Uitvoeringscontract SLA/ISAE 3402 Bron: Pensioenfederatie op basis van model uit De risk management norm, Federation of European Risk Management Associations (FERMA), 2002. Operationeel: Vermogensbeheer Operationeel: Pensioenbeheer 13
Definiëring Wat is risico voor mij Wat de toezichthouder als risico ziet Economisch risico De kans dat ik mijn eigen doelstellingen niet haal.. 14
Renterisico en UFR Beleggingen 4.0% 3.5% 3.0% 2.5% 2.0% 1.5% 1.0% 0.5% Huidige renteafdekking in herzien kader leidt direct tot een hoger renteafdekkingspercentage Verplichtingen 0.0% 4.0% 3.5% 3.0% 2.5% 2.0% 1.5% 1.0% 0.5% 0.0% -0.5% 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 Swapcurve +100bp Swapcurve -100bp Door de stabiliteit van de UFR daalt rentegevoeligheid % 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 UFR (swapcurve -100bp) UFR (swapcurve +100bp) 15
Illustratief voorbeeld gevolgen UFR voor afdekken renterisico Marktwaarde kader Beide tabellen geven het verschil weer tussen de actuele renteafdekking en de normweging 20% 10% 0% -10% Totaal 0-5 yr 5-15 yr 15-25 yr 25-35 yr 30-80 yr UFR kader -20% 20% -6.2% 0.9% -1.7% -2.9% 1.1% -3.5% Totaal 0-5 yr 5-15 yr 15-25 yr 25-35 yr 30-80 yr Toepassing van de UFR leidt bij onveranderd beleid tot overweging op het lange segment en qua totale afdekking 10% 0% -10% -20% 19.5% 1.4% -1.2% -3.1% 6.2% 16.2% 16
Mate van gevoeligheid voor de UFR wordt sterk bepaald door het verplichtingenprofiel van het fonds / verzekeraar 1 2 3 4 Schadeverzekeraar: impact zeer beperkt Oud pensioenfonds : impact beperkt Levensverzekeraar impact omvangrijk Jong pensioenfonds: impact zeer omvangrijk 5 Uitvaartverzekeraar: impact het omvangrijkst 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1 2 UFR curve 20 + 40 t.o.v. Swap curve Relatieve renteschok 3 4 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 5 Weergegeven is zwaartepunt van verplichtingen Hoe lager het percentage hoe groter de impact van de UFR UFR Curve / Swapcurve 17
UFR: implicaties voor pensioenfondsen en verzekeraars Gemeenschappelijk Introductie UFR zorgt voor een nieuwe toezichtsrealiteit Visie bepalen op het gebruik van obligaties met lange looptijd en swaps Verschillen Hardheid van de contracten Prijsstelling en concurrentie Optionaliteiten Overdragen verplichtingen Binnen de pensioenfondsensector? Tussen pensioenfondsen en (her)verzekeraars 18
Hoe wij besturen ondersteunen om in control te zijn De doelstellingen en beleggingsbeginselen scherp krijgen Inzicht in economische risico s en toezichtrisico s Integrale risicometing Scenario analyse en effect op solvabiliteit. Beschermen van aanwezige buffer Veranderende omgeving vraagt om een dynamisch beleid Bij verandering in regelgeving is implementatie key Focus op operationele risico s Hoe houd ik het begrijpelijk? 19
Do s and Don ts Wel doen 1. Bepalen doelstelling 2. Goed inschatten van alle risico s in de portefeuille 3. Toepassen diversificatie over risicobronnen 4. Dynamisch risicobeleid 5. Vooraf zo goed mogelijk inschatten van de benodigde liquiditeit 6. Implicaties van systeemrisico s/toezichthouderkaders inschatten 7. Besluitvorming: gereed zijn om aanpassingen door te voeren Niet doen 1. Blind varen op modellen 2. Ontwikkelen/uitrekenen van valse zekerheden 3. Structureel bescherming kopen 20
Conclusie
Conclusie Nieuwe ronde, nieuwe risico s, nieuwe kansen Veranderende spelregels leiden tot veranderd gedrag van spelers Uitdaging blijft om vast te houden aan je anker om zelf in control te blijven Goed risicomanagement is hierbij key 22
Stelling Beleggingsbeleid moet worden vastgesteld op basis van economische overwegingen en niet op basis van regelgeving 23
Disclaimer Deze presentatie van N.V. (KCM) wordt u slechts ter informatie aangeboden. De informatie in dit document is niet compleet zonder de mondelinge toelichting gegeven door een medewerker van KCM. KCM is als beheerder van beleggingsinstellingen en als vermogensbeheerder opgenomen in het register van de Autoriteit Financiële Markten. Uit deze presentatie mag niets worden gebruikt zonder toestemming vooraf van KCM. 24