Eerstelijnszone basispakket Versie maart 2019
Waarom hervormen? 3 uitgangspunten Geïntegreerde zorg = over beroepsgroepen en sectoren heen Persoonsgerichte zorg = de PZON mee aan het stuur Getrapte zorg & dienstverlening = van zelfzorg, over informele zorg naar professionele en specialistische zorg & dienstverlening Voordeel voor de persoon: meer afgestemde zorg Voordeel voor de beroepsbeoefenaars: kwaliteit van arbeid Voordeel voor de maatschappij: vermindering gezondheids- en welzijnsrisico s Voordeel voor de overheid: kostenbesparend Een verhaal van zorg, welzijn, lokale besturen, PZON en mantelzorgers, vrijwilligers... SAMEN
Eerstelijnszone? Eerstelijnszones zijn opgericht om het werk van lokale overheden, zorg- en hulpverleners beter op elkaar af te stemmen. Het doel? Een effectieve en kwalitatieve eerste lijn waar de burger centraal staat en die toegankelijk is voor iedereen.
Eerstelijnszone Onderdeel van de brede hervorming van de eerstelijnszorg Een eerstelijnszone is een: geografisch afgebakend gebied; gevormd door 1 of meerdere gemeenten; aangestuurd door een zorgraad. In Vlaanderen zijn 60 eerstelijnszones (zone-afbakening) goedgekeurd.
ELZ Oostende - Bredene ELZ Houtland & Polder ELZ Oostkust ELZ Brugge ELZ Westkust & Polder ELZ WE40 ELZ RITS ELZ Midden West- Vlaanderen ELZ Westhoek ELZ Kortrijk ELZ Menen ELZ regio Waregem
Eerstelijnszone 13 opdrachten, waarvan 5 prioritair: 1) Afstemming tussen de zorgaanbieders, alsook tussen de zorgaanbieders en zorgvragers, mantelzorgers en vrijwilligers 2) Stimuleren van de interdisciplinaire en multidisciplinaire samenwerking, waaronder ook gegevensdeling 3) Ondersteunen van verenigingen die alle vrijwillig toegetreden zorgaanbieders groeperen 4) Ondersteunen van de ontwikkeling van het geïntegreerd breed onthaal 5) Aanleveren van gegevens voor de Sociale Kaart
Meer lezen, bekijken: https://www.eerstelijnszone.be/over-eerstelijnszones
Wat ging vooraf?
Algemene tijdlijn 16 februari 2017: Eerstelijnsconferentie Eind 2017: Indienen dossier regio Oostende-Bredene 2018 2019: Transitiefase Veranderteam en veranderforum werken de 5 leidende vragen uit Oprichting zorgraad Midden 2019: oprichting zorgraad Eind 2019: zorgraad dient dossier in voor erkenning ELZ op basis van antwoorden 5 leidende vragen Midden 2020 à begin 2021: effectieve start ELZ SEL, GDT en LMN gaan over naar de ELZ
Eerstelijnsconferentie 16 februari 2017: eerstelijnsconferentie Beleidsvisie omtrent Persoon met een zorgvraag Staat centraal Meer aandacht voor mantelzorger(s) Belang van zorgteam; zorgcoördinatie, casemanagement Buurtgerichte zorg Ondersteuning van de zorgaanbieders Via ELZ / Regionale zorgzones / Vlaams Instituut Voor de Eerste Lijn (VIVEL)
Beleidsvisie Beleidsvisie: https://www.zorg-engezondheid.be/sites/default/files/atoms/files/celz%20beleidstekst%20 hervorming%20eerstelijnszorg.pdf
Ondersteuning van zorgaanbieders op 3 niveaus Eénlijn.be Expertisepunt Mantelzorg Samenwerkingsplatfom eerstelijnsgezondheidszorg LOGO s Palliatieve netwerken en samenwerkingsverbanden Multidisciplinaire begeleidingsequipes voor palliatieve verzorging Regionale expertisecentra dementie Overlegplatforms geestelijke gezondheidszorg Samenwerkingsinitiatieven Eerstelijnsgezondheidszorg (SEL) Geïntegreerde diensten Thuisverzorging (GDT) Lokale Multidisciplinaire Netwerken (LMN)
Oproep afbakening Tegen eind 2017 werd gevraagd om eerstelijnszones in te dienen Oostende en Bredene dienden samen een dossier in Na goedkeuring hiervan vond er een startmoment plaats Kick-off: 16/04/2018, met oproep om deel te nemen aan het veranderteam
Methodiek VT en VF 5 leidende vragen
Opstart veranderteam en -forum Verandering op gang duwen Informeren en betrokkenheid creëren Nadenken over visie aan de hand van 5 leidinggevende vragen Voorbereidend werk voor de toekomstige erkende zone en zijn bestuur Organisatie veranderfora
Veranderteam ELZ Oostende - Bredene Karien Louagie An Casteleyn Tine Wyns Francis Rondelez Steve Arntjen Christian Devlies Jo Craeymeersch Ann-Sophie Maes Rik Aspeslagh Griet Boedt Michelle Roels Marie Vandevivere Kaatje Loeys
Opstart veranderteam en -forum Voorbereiding gebeurt door het veranderteam 5-tal vergaderingen per jaar Iedereen welkom Algemene fora Hebben beslissingsrecht
Doel eind 2019 Zorgraad dient erkenningsdossier in dat gedragen is door het werkveld een antwoord bieden op 5 leidende vragen van de overheid Actieplan: waarmee gaan we in ELZ Oostende - Bredene de komende periode aan de slag?
5 leidende vragen
Stand van zaken ELZ Oostende - Bredene (3/ 19)
Vraag 1: Waarom moeten wij iets gaan veranderen? (Dwang en drang) Waarom moeten we veranderen Waarom deze vraag? Aftoetsen wat er leeft in de Eerstelijnszone. Duidelijke argumenten hebben om de veranderingen te motiveren. De eerstelijnszone zal niet (meteen) al deze aspecten creëren. Tijdens de verdere uitwerking zal duidelijk moeten worden op welk niveau deze aspecten aangepakt moeten worden en welke prioritair opgenomen moeten worden binnen de regio.
Vraag 1: dwang en drang Persoon met zorg- en ondersteuningsnood Medewerker Clusteren van geleverde input Welke bouwstenen hebben we nodig?
Meer aandacht voor informele zorg Werken aan de maatschappelijke integratie met specifieke aandacht voor de persoon met een zorgvraag Verbeteren van toegankelijkheid Correcte informatie krijgen Administratieve vereenvoudiging Goede zorgprocessen
Empowerment Samenwerking / doorverwijzing / kennis van elkaars werk Doelgroepen Administratie (vereenvoudiging en gemeenschappelijk dossier) Andere Zorgcoördinatie en casemanagement Gegevensdeling
Vraag 2: Waarom bestaan wij als eerstelijnszone? Waarom deze vraag? Hoe omschrijven wij het betekenisvolle werk dat wij doen? Wat is onze opdracht als ELZ? Wat is onze bestaansreden? Wat zou men missen mochten wij er niet zijn? Wat willen wij als eerstelijnszone gerealiseerd zien? Wat is de finaliteit die wij betrachten?
Eerstelijnszone Oostende-Bredene (ELZ OB): een goede gezondheid en welzijn voor ALLE inwoners De ELZ OB is er voor alle inwoners van Oostende-Bredene en doet inspanningen om iedereen toegang te geven tot het aanbod van welzijns- en gezondheidsvoorzieningen. De ELZ OB levert extra inspanningen om de meest kwetsbaren te bereiken. De ELZ OB gaat uit van de sterkte van de zorgvragers en stimuleert ze in hun eigen kracht. De ELZ OB heeft aandacht voor de persoon in zijn of haar totaliteit en baseert zich hiervoor de het concept positieve gezondheid De ELZ OB organiseert continuïteit en duurzaamheid in de zorg. Preventie vormt de basis van de totaalaanpak. De ELZ OB verwacht van iedere zorgvrager, mantelzorger en zorgverstrekker dat die handelt met respect voor ieders deskundigheid en aan elke betrokkene een gelijkwaardige rol toekent.
Alle zorg- en hulpverleners van de ELZ OB dragen de missie uit. De ELZ realiseert deze missie door: Ruime communicatie te organiseren over het zorgaanbod. De zorgorganisatie en zorgversterkers dragen hieraan bij. Iedere zorgvrager of mantelzorger moet weten waar hij of zij terecht kan. Sterke communicatielijnen tussen de verschillende zorgaanbieders te organiseren. Een lerend netwerk, met maximale participatiekansen voor de zorgvragers, de burgers, de mantelzorgers en zorgvertrekkers te organiseren. Vorming, overleg, belangenbehartiging, informatieverstrekking te organiseren en concrete acties uit te werken.
Vraag 3: Waarvoor staan wij als eerstelijnszone? Waarom deze vraag? Waaraan herkennen we een zorg- en welzijnsprofessional binnen onze ELZ waar mag die niet tegen zondigen? Welke kernwaarden onderschrijven wij als ELZ waarnaar we willen streven?
Vraag 3: waarden Autonomie, vertaald in zelfbeschikkingsrecht met focus op empowerment MAXIMAAL ZELFBESCHIKKINGSRECHT Ik probeer de zorgvrager te kennen als mens. Als een volledig persoon, met een verleden en een heden, met een verhaal. Met een vraag, maar ook met behoeftes zoals zelfbeschikking, inspraak, beluisterd worden. Kwaliteit gekenmerkt door duurzaamheid en continuïteit We voorzien maximale continuïteit in kwalitatieve wachtdienstregelingen GOEDE ZORGPROCESSEN PROFESSIONEEL INNOVATIE LANGE TERMIJN ZORGGARANTIE
Vraag 3: waarden Transparantie Ik zorg ervoor dat het voor de zorgvrager duidelijk is wat hij of zij van mij of ons kan verwachten. OPENHEID ZICHTBAARHEID DUIDELIJKHEID TOEGANKELIJKHEID Respect, uitgedrukt in vertrouwen en waardering Ik bied warme, menselijke zorg aan. Ik respecteer de grenzen van de zorgvrager. Waardering voor de mantelzorg en diens expertise. ZONDER (VOOR)OORDEEL GELIJKWAARDIG CORRECT WAARDERING
Vraag 4: Welke kernopdrachten (processen met een finaliteit) moeten wij georganiseerd krijgen? Waarom deze vraag? Belangengroepen binnen ELZ hebben elk hun eigen vragen/noden: welke soorten krijgen wij? Vanuit deze groepen en hun zorg- en ondersteuningsnoden kunnen we in een latere stap ons de vraag stellen: Wat moeten we als zone doen? Hoe dit invullen? Groeperen en analyseren van de doelgroep
Aanpak vraag 4 Opstellen actiebeleidsplan Work in progress
Vraag 5: Vanuit welke leidende principes zien wij iedereen binnen onze eerstelijnszone samenwerken? Deze omschrijven wat wij belangrijk vinden op het vlak van Structuur (macro/micro) Leiderschap Teams Medewerkers Cultuur Systemen Het is de kijk van ons ELZ op de manier waarop we ons allemaal zien samenwerken
Aanpak vraag 5 Oprichten governancestructuur Work in progress
Proces oprichting zorgraad
Richtlijnen overheid Zie: https://www.zorg-en-gezondheid.be/richtlijnen-en-procedure-voorde-samenstelling-van-voorlopige-zorgraden-van-de-eerstelijnszones 1. Samenstelling Evenwaardige vertegenwoordiging Voorafgaandelijk overleg nodig met alle partners Plaats voor optionele partners (géén open stoelen) (expertise, context) Geen open stoelen: daarvoor externen uitnodigen Hanteerbare groep (max. 24)
Cluster Lokale besturen lokale besturen vanuit hun regierol zoals gedefinieerd in het decreet lokaal sociaal beleid; Huizen van het Kind Cluster Gezondheidszorg medische en paramedische beroepen zijnde huisartsen, thuisverpleegkundigen, kinesitherapeuten, tandartsen, apothekers, podologen, vroedvrouwen, ergotherapeuten en diëtisten Eerstelijns geestelijke gezondheid: de klinisch psychologen, de eerstelijnspsychologische functies en de partners actief in de functie 1 van de netwerken volwassenen artikel 107 en activiteitenprogramma 1 van de netwerken geestelijke gezondheid kinderen en jongeren Cluster Welzijn de woonzorgcentra, de diensten gezinszorg en aanvullende thuiszorg, de lokale dienstencentra, de diensten maatschappelijk werk van de ziekenfondsen, de centra voor algemeen welzijnswerk en de sociale dienst van de openbare centra voor maatschappelijk werk Persoon met een zorgen ondersteuningsvraag ondersteuningsnood) en mantelzorgers, verenigingen van gebruikers (personen met een zorg- en vrijwilligers Zetels Maximum 6 Maximum 6 Maximum 6 Maximum 2 waaronder de diensten oppashulp, Optioneel Maximum 4 Totaal Maximum 24
Richtlijnen overheid Vrije keuze afgevaardigden: clusters bespreken onderling Lokale besturen: vanuit regiefunctie, zowel ambtenaar als mandataris mogelijk, breed perspectief wenselijk Noodzakelijke competenties Ook zelfstandigen Evenwicht gemeenten Diversiteit Gedragenheid: meerderheid verplichte partners akkoord
Richtlijnen overheid 2. Procedure Kandidaten verzamelen Of oproep aan alle clusters om kandidaten voor te stellen Overleg binnen cluster Evenwicht? Te veel => verkiezing Plaatsvervanger mogelijk, ook kandidaat voorzitter mogelijk Initiatiefnemers verzamelen alle kandidaturen en leggen voor aan forum ter goedkeuring Of (evt. aangevuld veranderteam) => voorlopige zorgraad Conform de richtlijnen Forum belist Brede platformvergadering Veranderforum 50% van de verplichte partners (indien niet, inspanningen?) Steun vragen Voorstelling kandidaten + kandidaat-voorzitters Iedere cluster dient door minstens 2/3 aanwezigen gesteund te worden of verkiezing Documenten invullen en opsturen
Richtlijnen overheid 3. Werkingsprincipes Belang eerstelijnszorg primeert Voorzitter: bij voorkeur ervaring in de dagelijkse zorgpraktijk, secretaris, financieel verantwoordelijke Inhoud bepalen, organisatievorm kiezen (bv. werkgroepen, DB, forum ), besluitvorming (consensus, meerderheid, beslissingsprocedures ) Link met VT, VF (transitie), behoud VF Vorming/opleiding
Richtlijnen overheid Periode 2017-2018 2019-2020 Medio 2020 Initiatiefnemers / trekkersgroep Veranderteam + penhoudende organisatie (Overgang naar) Voorlopige zorgraad + penhoudende organisatie Klankbordgroep Veranderforum Veranderforum / platformvergadering Ondersteuning SEL/GDT, LMN en transitiecoaches SEL/GDT, LMN en in 2019 de transitiecoaches Raad van Bestuur v/d erkende zorgraad Algemene vergadering Personeel zorgraad
Voorstel procedure opstart zorgraad ELZ Oostende - Bredene 2/04: veranderforum Info zorgraad + oproep 7/05: clusteroverleg 4/06: veranderforum afkloppen voorlopige zorgraad
Meer info? www.eerstelijnszoneoostende-bredene.be www.eerstelijnszone.be https://www.zorg-en-gezondheid.be/hervorming-van-deeerstelijnszorg-in-vlaanderen Of mail naar: kaatje@zorgtrajectboh.be, michelle@zorgtrajectboh.be of marie.vandevivere@sho.be.