IMNIT-J.30. 895- januari 1976 InstituutvrCultuurtchniknWatrhuishudg Wagngn MDELERZEKNAARDESAMENHANGVANMECHANISATIEGRAAD, TELAATBAREWERKMSTAIGHEDEN EEPBRENGSTVAN SUIKERBIETENPEENMIDDELZWAREZAVEL J.Buitndijk y Y Nta'svanhtInstituut zijnprcip trncunicatiiddln, dusgnfficiël publikatis. Hunhudvarirtstrkn kanzwlbtrkkghbbnpn ": nvudigwrgavvancijfrrksn,alspncncludrnd discussivanndrzksrsultatn.indstgvallnzullnd cnclusischtrvanvrlpigaardzijndathtndrzkng nitisafgsltn. Bpaaldnta'skn nitvrvrspridgbuitnhtinstituut aanrkg, CENTRALE l 0180 2673
INHUD 1. INLEIDING 1 2.BEPALINGVAEWERKBAREDAGEN 2 2.1. Htbgripwrkbaarhid 2 2.2.Bpalgvandvrdlgvanhtaantal wrkbardagn 2 3.RESULTATEN 3 3.1.Ttaalaantal wrkbardagnhtnajaar 3 3.2. Dkansvrdlgvanhtaantal wrkbardagn 4 3.3.Bgdatuvandgstprid 7 3.4. Kansvrdlgvand bgdatu 10 3.5.Gwasppbrngst,afhanklijkvandbgdatu vandgstprid 13 3.6.Invldvand kuzvand gstzkrhid, htbndigdaantal wrkbardagnnd wrkbaarhidsgrnspdpbrngst 16 4.SAMENVATTINGENCNCLUSIES 19 LITERATUUR 21 biz.
1. INLEIDING In htnajaarvan 1974 ndrvnddgstvanhakvruchtn Zuid-WstNdrland grt ilijkhdn. Drzaakhirvanwrd nrzijdsvrrzaaktdrdnigg tlaattdgstt bgnn,andrzijdsdrhtuitzndrlijk nrslagpatrn (BELSn WI, 1975). Drz'ncalaititrijstdvagp wlkdatutdgst twrdnbgnnnschadszals 1974zijnpgtrdnt vrkn. Dbgdatuzalvanuitndrnrsstandpunt gzz wrdn gkzndatd bdrijfswstaxiaalis;didatuwrdtchtr kdlsdrdsuikrfabrikbpaald.dgstwrkzaahdn bvldndbdrijfswstnrzijdsviad kstnzalsdkstn vanhtachpark,rivrlizn, gstvrlizn,structuurschad andrzijdsviadpbrngstn:uitstllnvandgstgftn langrgrisiznwaardrnhgrpbrngstntstaat. dptialbdrijfswstt kunnnbpalniszicht ndiga:d kanspnaantalwrkbardagnprprid b:dsanhangtussnbgdatuvandgstprid, dgstcapacitit,dtlaatbarwrkstandighdn nd pbrngst. Gtchtis bdldsanhangvrnnraalgdrd iddlzwarzavlgrnd t bpaln, ndrrisdaarbijgbruik gaaktvannanalgdlnvrzadigd strg (WI, 1972).
2.BEPALINGVAEWERKBAREDAGEN 2.1.Ht bgrip wrkbaarhid DrWI (1976)nPERDKnTANIS(1975) wrdtd vchtspanng (\p) vandgrndghantrd alsnrvrdwrkbaarhid vandgrnd. Dvchtspanngisn ngativwaarduitgdrukt c watrkl.in hthirnavlgndvlgnd wrdtd vchtspanng wrggvnalsnndrdruk. Dgrnd wrdt wrkbaargndwannrdvchtspanng gdurndzkrtijdgrtrfglijkisaannzkrgrnswaard. Dgrnswaardnn wd wrkbaarhidsgrns. Dwrkbaarhidsgrnsisdusdivchtspanngvandgrnd waarbijngntkan wrdn gwrkt. D wrkbaarhidsgrns isafhanklijkvandwrkzaahdndi uitgvrddnt wrdn:vrhtzaavansuikrbitnis nandrgrnsvristdanvrhtgstnrvan.tvnsis d wrkbaarhidsgrns afhanklijkvandgrndsrt: vrzandgrnd gldnandrnrndanvrkligrnd. datvrd wrkbaarhidsgrnsvrhtgstnvansuikrbitnngnitvlbknd is -VANWIJKnFEDDES (1975) nn ngrns van ^ >1caan -isvrngrtaantal wrkbaarhidsgrnznhtaantalwrkbardagnbpaald. 2.2. Bpalg van d vrdlg van ht aantal wrkbar dagn Vrhtbpalnvandvrdlgvand wrkbardagnis zichtndig htvrlpvand vchtspanngvandgrnd gdurnddgstprid. Daartisgbruikgaaktvann hydulischanalgnzalsbschrvndrwi (1972). Drdrgnnvrdapgscijfrshtanalgnt vrnkanhtvrlpvandvchtspanngwrdn vrkrgn. Inhtdlzijngvrddrgn-nvrdapgscijfrsvan ht KNMI-statVlissgnvan 1 sptbrttnt29 nvbr (90 dagn) vandjarn 1955ttnt 1974 (20 jarn).mtn
pakkt cputrprga's isdppnsbandvrkrgnutputvrij nvudig statistischt wrkn. Drhtvrdapgsvrscht datd stjarndzraandnntstaat zalrp 1 sptbrnzkrvchttkrtzijn tnpzichtvandvnwichtssituati.dittkrtisaandhand vandrgnnvrdapgscijfrs vandvrgaandaandnz nauwkurigglijkgschat. Dgrndsrt isnzavlndndr vrkndd HksWaard.Aangnnisdathtkliaat cnstant isdit wilzggnrisgntndnsnaarnattrfdrgrhrfstn. Statistischgzis20 jaarn krtrksvrhtuitvrnvan kansbrkngn.uitbridgvandrksis wgnshtntbrkn vantrlgischggvnsnitglijkgwst. 3. RESULTATEN 3.1.Ht ttaal aantal wrkbar dagn Dgstvansuikrbitnvdtplaatsd hrfst. Vlalndr vrslchtrndwrsstandighdn. Htaantal wrkbardagndhrfstwrdtvlbpaalddr dvrdlgvand nrslag.drgnvaltphtaaivld,d grndwrdthirdrnattrnkanallnpdrgndrvrdapg ntnsprtnaardfgrndwatr. Vrkligrndnis d vrticaldrlatndhidvrijkl -alfnitxtblrd drnplgzl.inhtnajaarisdvrdapg grg,zdat bijnrglatigrgnpatrndbvngrndnitrpdrgt aarstdsnattrwrdt (BELSn WI, 1975).Htaantal wrkbardagnprtijdvakzaldankafnn.htisduidlijkdat htaantalwrkbardagnstrkvarirttdkuzvand wrkbaarhidsgrns.htaantalwrkbardagnzalgrtzijnals bijnlagvchtspanngngwrdtgwrktnafnnnaarat ndrgrgrndvristis. Htisdankvangrtblangt wtnbijwlkwrkbaarhidsgrns dvrschillndwrkzaahdn nguitgvrdkunnn wrdn.
Mtbhulpvand vchtspanngsggvnsvan20 hrfstn, vrkrgnuiththydulisch analgn, kanvrlkwillkurig wrkbaarhidsgrnshtaantalwrkbardagnprjaar wrdnbpaald (tabl 1). Intabl 1 wrdtprjaaanggvnhtaantaldagn waarp dvchtspannggrtrfglijkisaannzkrgrnswaard. daththirnvrschrijdgswaardbtrft zalhtaantal wrkbardagntnnnaaratdgkzngrnswaard lagr is. Indztablzijnk pgnndzatrdagnnzndagn. Uitdtablblijktduidlijkhslchtdstandighdn 1974gwstzijn. Vrglijkgvan 1974 t 1968dt vrdndat 1968dstandighdnngslchtrzijn gwst. In1968ischtllnn klaantaldagntn vchtspanngvan >1cgwst.Ditis vrrzaaktdrdnatt zrvan 1968 waardrr aarngrgvchttkrt d bdaanwzig was. Bijnwrkbaarhidsgrnsvani >»1c ishtaantal wrkbardagn 1968n 1974 nagngglijk. Ligtd wrkbaarhidsgrns bij ^ <1c dannthtaantal dagn1968 vlsnllrtdan 1974. dat 1968gn altgrtgstilijkhdnzijnpgtrdnkanvrndrstld wrdndatd wrkbaarhidsgrns dbuurtvandvchtspanng van 1c ligt. 3.2.D kansvrdlg van ht wrkbar dagn aantal Danlkjaarnglijkgwicht tt knnnwrdtd kans Ppnaantalwrkbardagndhrfstpridbijn zkr wrkbaarhidsgrns: P = 6 waar nhtaantalhrfstn n+1 is.drdggvnsuittabl 1 vanhgnaar laagtngschikkn kanrncuulativfrquntivrdlgvanwrdngaakt (fig.l) Indzfiguurwrdtwrggvndvrschrijdgskanspn xaantaldagnbijnzkrwrkbaarhidsgrns.erisbijvrbld n kansvan80%p 18frdagntnvchtspanngglijkf grtrdan 1c,dit wilzggn 8 van 10 jarnzijnd hrfstpridstns 18 dagn, waarpdvchtspanng >1 c, 2 vand 10 jarnishtaantalklrdan18.
vrschrijdgskans 1i- / 10 20 30 40 50 60 70 80 90 aantal dagn Fig. 1. Kans (P) pnaantaldagn waarpnbpaald vchtspanngwrdtvrschrdnbrknd vr20jaar dagn -,90-80 vrschrijdgskans % 70 60 50 40 30 20 10 I L 2 160 120 80 wrkbaarhidsgrns if ^ 40 Fig.2. Aantaldagn waarpd vchtspannggrtrfglijkis vannzkrgrnswaardvrvrschillnd vr s hr ij d g skansn
ai u 60 XI ) TJ > c H c P.. u 3 +J a ni 0) M t) Tl N K^ u 0) J3 ld <U > Tl c ü c f-) f] N c a> i i u 0.u H n ai J3 E <U 4J a «w. i TJ r* u (U a <u TJ c r-1 c 0) 011 TJ c l-l i n TJ H (1) X h 1 M u <D rs ai T-1 CU u 10 0) 60 J TJ c 60 c rk N N N I-K N N N DA < -> N c N N N N LT) l 1 1 1 M X U TJ IJ ni -H ai ai 3..C N n ~" N i N -*l 1 r Cs] N ~~ ' c < L ~ N -~' N UI Ö 0J A u S- N c L KI l 1 N c N ~ C C C - C ^- c L N v < 1 C _ N C N N 1 N C C N U0 N KT KT N * N C C N N I l N C - C N N c N N N N N - C C N NI C 1 <! N C N - N N \D v > C ~3 C C l l N N c c r-~ N N ' ~3 C N C N C N 1 vl N 3- C - C c N. i C N vt - N N c N r c I ""' C N r NÛ C r- -D N C N c N. i ~*l ~3 N C C N c N N c C KI C N v N N ~3 N N ^> <t C c N ' 1 r-. C N - N KT. i C c N I N C N u r-^ ~ N C r-^- N N N i C c ir, KT r~ c KI- N c r-k N ~3 1^ N IK. r-~ r-k c N. CK N ^ CK r-*. N N c rv.. IK. c Kf N N c N N ("K C rs -. KI N ~3 CK Kf _ ^ C N id C N r~ Ln N 1 N C f-k C C rk I-K f-k ' I-K r-k N C r-k r-k c r-k N C C IK- C N CK. p rk N 1 1 c > C rk c rk rk CK c r-^ c N Kf c c rk T. u C 1 N' C c c F-K i c KT c rk N CJN C C N «N
Htvrband tussnd wrkbaarhidsgrnsnhtaantal wrkbardagnvrglijkblijvndvrschrijdgskansn wrdt wrggvnfig.2. Erisbijvrbld nkansvan80%p 10f r wrkbardagnbijn wrkbaarhidsgrnsvan5-2c, 15f r dagnbijn wrkbaarhidsgrnsvan»120cn50frdagn bijn wrkbaarhidsgrnsvan > y 60cnzvrt (fig. 2). pvallnd isdstrkstijggvanhtaantalwrkbardagnwannrd wrkbaarhidsgrns lagrdan 1cligt. Ditis wllicht tvrklarnuithtfitdatd ntwatrgsdiptvandgrndp 1c-vgstld is. Vchtspanngn > 1c kunnnallnvrkntngvlgvanvrdapg.dat dvrdapg dhrfst stdsafntzalhtaantaldagn tnvchtspanng >1c klrzijndanhtaantaldagn tvchtspanngn <1c. Htzal wllichtnuttigzijnd vldvandntwatrgsdiptnadrt ndrzkn. 3.3. Bgdatu van d gstprid Dbgdatuvandgstprid is vangrtblangpd uitdlijkpbrngst.uitstlvandbgdatuhftn langrgrisiznttgvlgndaardrnhgrpbrngst (fig. 3). Wannrbijnzkrvchtspanng vandgrndnitr gwrktwrdtntdkanspgstdrvg t. Dbgdatuvan dgstprid t zdanigwrdngkzndattnzkrkans htttaaltgstnpprvlakbijnggvnaantal wrkbar dagnvrnbpaalddatuggst is. Ditaantalwrkbardagn nn whtbndigd aantal wrkbardagn:bwd. Mtbhulpvan dggvnsuithtanalgnkanprjaardbgdatuvand gstprid wrdnbpaald,afhanklijkvanhtbndigd aantal wrkbar dagn. Aangnnisdat30 nvbrdiuitrstdatuis waarp dttalpprvlaktggsttzijn. Drvanaf 30 nvbrhtaantaldagntsrnwaarpd vchtspannggrtrfglijkisaand wrkbaarhidsgrns, wrdt dbgdatugvndnpdattijdstipwaarpdsglijkisaan
% suikr 16.4 Fig.3.Giddldtna wrtlgwichtnsuikrghaltvan suikrbitn (1953t/ 1972) htbndigd aantalwrkbardagn.zijnbijvrbld 6 wrkbar dagnbndigdnd wrkbaarhidsgrns is 1cdan wrdnvanaf 30 nvblldagngsrdwaarpdvchtspanng >1c is.ddatuwaarpd6dagisbriktisdbgdatu. Ditkan wrdngdaanvrnaantal wrkbaarhidsgrnzn, n variatihtbndigd aantal wrkbardagnvll jarn. Envrbldhirvanisggvntabl 2. VrnBWDvan 12isdbgdatuvandgstbpaaldvr dlaatst20hrfstnbijvrschillndwrkbaarhidsgrnzn. Dgtallngvnhtaantaldagnwrna 1 sptbr. In1962 tbijvrbld pd44dagna 1 sptbrditwil zggn 14 ktbrtdgstbgnnnzijn 12 dagnvr 30 nvbrhttgstnpprvlakggst t hbbn.gtalln ^ 0gvnaandatalvr 1 sptbrtdgstzutn zijn bgnnn.
<N c s n r < r cn l i l c UI v vd v t^. CN p~ CT C r CT. c r c CT c r c CT. c CT. VD r VD CT v V LT v CN VD v VD v CU 0) CT CN v CN CN CN CN CT. <N c n - v CN Xi a ca u u > ai T3 C ai 60 03 -a cu VJ cfl X CT VD V v vd v VD I CNI v I CN r v r i v c v N 1 v C v 1 C 1 c 1 r v V c vd c N - 3 - i n r c N i n c N C T i n C N C N C N C N C N C N C N C - c f v r c N r ^ c T C N i - < r r - ~ c N c M < f ^ L n i n i n v v v v D v r ^ r ^ r ^ r ^ - V v v dl c cfl > CU T3 i-i U cu. 4J C 60 / N u <u cu 4J a. CU C ^^ II 1 w Cfl 4J nj T3 C 1-4 60 cu PQ cu x cfl H cu N cu M 60 C T3 H CU XI M cfl cfl X ^i M CU 5 CU -d cu r-l i-l H XI c U CD > "~1 H XI c CU VJ cd "-) -vt v S3 W Pi < (Tl l-j v CN v V CT u-i c i c M CU cfl U CN cfl 60 X c ^i Tl CU cu «SX v v v v v v v C T. r 0 0 C N C N C N C N C N C N C N C N C N C v v ~- c r - ~ < f - r ^ r ~ - c T C N i l v ~ 3 - < i - - < f - v r - L n L n i n C N - * - 3 - ~ 3 - < l - < - < f < t < f < t ' < r i n v r - ^ ~ - C N C - < f i n i n v r v D v v D v v c N c N C N C N c N c N f < t - v 3 - r ^ r - > r ^ p ^ r~ r r CNI <"> VD CT.. cn c - * < f i n i - ~ c c T c T - < t < r < r < j - < f < t - < f i n v r ^ r - - v r ^ ^ - C ^ r ^ ^ C T C T C T C T C T c N c n r ~ r ~ ~ r ^ r - ~ I I I I I I - CT VD -d- r~- i~~ r- C T C T C T C T C T C T > C T L n L n f ^ i n C T c M C N c < f r ~ r ^ C vd CT r -d- y-,vd r-~ c r r-- v
kdztablishtvrschiltussn 1968n 1974 fppant. Bijn wrkbaarhidsgrnsvan ty >1c t1968 dgstal vr 1 sptbanvangnn 1974p 3sptbr, bijn wrkbaarhidsgrnsvan ]\i >90cvndrtr 1974 nitstrwijl 1968dbgdatuvandgstuitgstldkanwrdnttd50 dag. 3.4. Kansvrdlg van d bgdatu Drdaldus vrkrgnbgdatavandgstpridpdzlfd wijzalsdggvnsuittabl 1 ndrtbrngnncuulativ kansvrdlgkanvridrbndigd aantalwrkbardagnd bgdatuwrdnvastgstldwaarptdgsttwrdnbgnnn - tnzkr kans -htbndigd aantalwrkbardagntr bschikkg t hbbn. Trvrduidlijkgwrdthtbgripgstzkrhidgïntrducrd.Engstzkrhidvan80% wilzggndat 8 vand10 jarntussndbgdatuvandgstn30nvbrnvldnd aantalwrkbardagnvrkt htttaalpprvlakt gstn; 2 van 10 jarnishtaantalwrkbardagnnittriknd,dit allsuitardbijnzkrwrkbaarhidsgrns.dkuzvand gstzkrhidbïnvldtdbgdatuvandgstpridt dvrstanddatdbgdatuuitgstldkanwrdnnaaratd gstzkrhidklrwrdtaarhtrisicpntkrtaan wrkbardagnwrdtgrtr. Infig. 4 wrdtwrggvndvldvandkuzvand gstzkrhidpdbgdatuafhanklijkhidvand wrkbaarhidsgrns.ishtbndigd aantalwrkbardagnp 4gstld nd wrkbaarhidsgrns p 120cdanisdbgdatunbijn gstzkrhidvan90% 9sptbr, bij80%19nbij70%22sptbr. Ishtbndigd aantalwrkbardagnchtr 12danblijktdat bijngstzkrhidvan80n 90% dwrkbaarhidsgrnsnit bvn 140rspctivlijk 110cglgdkan wrdnfrtvr 1sptbrwrdnbgnnntd gst.
wrkbaarhidsgrns l t» 2 - j \ I 90 80 70 % gstzkrhid BWD: 120 spt. 2. X. 160 90 80 70 \ \ I BWD: 8 120 10 20 30 40 50 60 70 80 90 dag spt. ' k t. nv. 2 160 \ 70 \ B WD: 12 «'s 120H ", \ \ 80 -C _L J_ -L _L _L -L J, 10 20 30 40 50 60 70 80 90 dag spt. kt. 2 160 BWD-.16 160-80- 120-10 20 30 40 50 60 70 80 90 dag spt. kt. T bgdatu gst Fig.4.Invldvandkuzvandgstzkrhid pdbgdatu vandgstbijvrschillnbwd l 1
Infig. 5 wrdthtvrband gtnd tussnhtbndigdaantal wrkbardagnnd bgdatu vandgstpridvrn gstzkrhidvan80%. Isbijvrbldhtbndigd aantalwrkbardagn 14nd wrkbaarhidsgrns 120c danisdbgdatu 1 sptbr, kanhtbndigd aantaldagnvrdrdwrdntt4,danhftpas p 19sptbrbgnnnt wrdn. prklijkisdvrschuivgvand bgdatuwannrd wrkbaarhidsgrns lagrdan 1c wrdt.lggnwhtzjuist ggvnvrbld d wrkbaarhidsgrns bij80cdanisd bgdatu bijngstpridvan 14 dagn 1 ktbrn bij 4dagn 23ktbr.Uitdfig. 4n 5blijktdatuitstlvandgstdatu ditwilzggnvrlnggvanhtgrisiznkan wrdnvrkrgn dr: vrlaggvandwrkbaarhidsgrns vrdrgvanhtbndigd aantalwrkbardagn wrkbaarhidsgrns 2 Y\\ \ 10 8 \> 4 B W D \ \ \ \ 160 gst zkrhid 80 % 120 80 *!^U\. 10 20 30 l_ 10 20 30 sptbr 40 50 60 70 dag _1_ 10 L_ 20 _ 31 10 ktbr nvbr bg datu gstprid Fig.5.Invldvanhtbndigd aantalwrkbardagn (BWD) p dbgdatuvandgst 12
3.5. Gwaspbrngst, afhanklijk van d bgdatu van d gstprid Dbndigdtijdvrhtgstnvansuikrbitn wrdt bpaalddr:dachtnsitit d achcapacitit ndrachtnsititwrdtvrstaandtgstn pprvlaktpr ach,uitgdrukt hapr ach. Dcapacitit wilzggndgstsnlhid,uitgdrukt ha prdagprach. Htvrband tussnbidbgrippn is: ITIN achtnsitit BWD = achcapacitit Isbijvrbld dtnsitit 1 havr 2 achsnd capacititis 4 haprdagprachisbwd = =12,5. Htbndigd aantalwrkbardagnisdusstrkafhanklijkvan dchanisatigad.vrhggvandchanisatigad hft ttgvlgdathtbndigd aantal wrkbardagn kanafnn aar wktuitardkstnvrhgnd trwijlvrlaggvand chanisatigadkstnbsparndwrkt, aardaarstaattgnvrdatht aantal wrkbardagnttnn.phtkstnaspctwrdt ditvrbandnitnadrggaan. Dpbrngstcurvvansuikrbitnwrdtgknrktdrn stdsstijgndpbrngstnaarathtgrisiznvrstrijkt (fig. 3). Dpbrngst Y isafhanklijkvanhttijdstipt. Dgricurvisbrkndaandhandvanggvnsvanht I.R.S.,InstituutvrdRatlSuikrprducti nisnlangjariggiddldbrknd vr20jaar (VAN DEN HIL, 1975). Nitghdrddrdbprkgnvandgrndzalht fancilhtstaantrkklijk zijnzlaatglijk t gstn, irszwlhtwrtlgwicht alshtsuikrghaltblijfttnn nuitbtalggschidtpbasisvanhtsuikrghalt. Aannaspctisditndrzkvrbijggaannalijkd trijnlvrg.invrbandtdcntuititvand bitncapagntlkbrngdltvanzijngstpnbpaald 13
tijdstipaandfabrikglvrdhbbn.vrdvrglvrg wrdtnprijscpnsatitgpast vrbandtnlagr suikrpbrngst, vrdlatlvrggldtdzcpnsati vrsuikrvrlisnafdkatriaal tijdnsdpslagprid. Enntgnzgglijk fitischtr,datdsuikrprductitnt naaratdgriprid langr is, vnzrstaatvastdatdlngt vandcapagnvanvldispdprijsdidfabrikzijn lvncirskanbtaln.inditartiklzalnitgtchtwrdn aantgvn wlkpris,rductisfcpnsatistn wrdntgpastafhanklijkhidvandlvrgsdatu.htis nuitsluitnd landbuwtchnischbschuwg,diglijk wl n bijdgkanlvrnttd ngsvrghirtrnt. Dpbrngstprjaarisbrknddrduitfig. 4 vrkrgn bgdataals wrklijkbgdatuvrlkjaart bschuwn. Drvanafdidatuhtaantal wrkbardagntthtaxiaal bndigd aantaltsrnkanhtrlatifggstpprvlak brkndwrdn.datgrkndwrdttgstzkrhdnvan 70,80n 90%zalrspctivlijk6, 4n 2 vand20 hrfstn ngdltnitggst wrdn. waar: Htrlatifggstpprvlak A. kanwrdnbschrvn: rl., ' A =. Z (t) < 1 (1) ri " BWD t t, =d bgdatuvandgstprid t =htdvandgstprid (29 nvbr) (t) = 1 wannrndagals wrkbaarwrdtbschuwd (t) = 0 wannrndagalsnit-wrkbaarwrdtgstld Drdpdianirvrkrgndata ttvrnigvuldignt dpbrngst Yvandgricurv kandrlativgstwrdn brknd. Drlativgst Y, wrdtdan: rl. Y rl. = BWÖ t ^.Y tn.ha" 1 (2) 14
Uit (1) blijktdatdrlatifggstpprvlaktklr kanzijndan J 1. 1 Dgrttvandatrstrndgdlt Dgri 6 6A kan rst wrdnuitgdruktals: Ditgdltvanhtttalpprvlakwrdtgachtggsttzijn na29 nvbr.tngvlgvanrivrlizn, vrstschadnxttar isdpbrngsthirvangstldp0,5 Y() waar Y()dpbrngstis p30 nvbr.dpbrngstvanditgdltwrdtdan Y 1 t K. ~sl < BWḎ z ^}- ' 5 Y < > < 4) rst BWD Drsanvggvan (2) n (4) ntstaatdttalpbrngst Y pr jaar: tt tt BWD E b (t). Y (t)}+{(bwd- b (t)).0,5 Y ()) t t (5) Dgrttvandpbrngstwrdtwrggvnfig. 6 vr vrschillndgstzkrhdnwrdtdaarhtvrbandgtndtussn dpbrngstndkuz vand wrkbaarhidsgrnsbijvrschilln htbndigdaantalwrkbardagn.dpbrngst is wrggvn alsnprcntulpbrngstgrlatrd aandptntiëlpbrngst wannrp 1 sptbrggstzuzijn.uitdfiguurblijkt duidlijkdatdpbrngststijgtnaaratd wrkbaarhidsgrnsbij nlagrvchtspanngwrdtglgd.ditwrdtngvrstrkt drhtbndigd aantalwrkbardagnt vrkln.is bijvrbldbijngstzkrhidvan80% d wrkbaarhidsgrns ip ^1 c danisdpbrngstbijnbwdvan 16 dagn 121%,bijngstduur van 4dagnisdpbrngstgstgntt130%. DlijnnvannBWDvan 12n 16lpnnitghldrtt d2cgrns.ditist vrklarnuitfig.4.daarblijktdat bijdzaantal wrkbardagndbgdatuvandgstzuvalln vr 1 sptbr.dzcbativanwrkbaarhidsgrns nbndigd aantal wrkbardagnblijktnitlistischnis buitn bschuwgglatn. 15
135 125 S 115 pbrngst (%) 145,- gstzkrhid 70 % 951-145 135 125 I I I I ^ gstzkrhid 90% 60 1 140 180 220 wrkbaarhidsgrns B W D 16 dagn 12 8 4 115 95 1 - I I l I L, 60 1 140 180 2204> wrkbaarhidsgrns Fig.6.Vrbandtussnd prcntulpbrngstnd wrkbaarhidsgrnsbijvrschillnbwdngstzkrhid. 1%isd ptntiëlpbrngstbijgstp 1 sptbr 3.6. Invld van d kuz van d gstzkrhid, ht bndigd aantal wrkbar dagn n d wrkbaarhids grns p d pbrngst Uitfig. 6blijktdatdgrttvandpbrngstwrdtbpaald dr 3factrn:dgstzkrhid htbndigd aantalwrkbardagn dwrkbaarhidsgrns Dgstzkrhid fntntalsdandr 2factrn,vld 16
uitpdbgdatuvandgst.isdgstzkrhidkldan kandbgdatuuitgstldwrdn,d kanspgstdrvgnt chtrt.isdgstzkrhidgrtdanisdkansp gstdrvgklr aardbgdatuvandgstvaltvrg waardr tngvlgvandfuncti Y(t)dpbrngstngunstigwrdt bvld. Fig. 7tntdvldvand kuzvandgstzkrhidp dprcntulpbrngstvrvrschillndwrkbaarhidsgrnzn bndigd aantal wrkbardagn. 140 wrkbaarhidsgrns a (J)«60 130 120 110 BWD: 4 140 130 pbrngst (%) 150i- 120- BWD.12 110 1 -. I 70 80 90 BWD.'16 70 80 90 gstzkrhid (%) Fig.7.Invldvan dkuzvandgstzkrhid pd prcntulpbrngst. 1%isdptntiëlpbrngstbijgst p 1 sptbr. Uitdfigurn (7) blijktdatngstzkrhid van80% d hgstpbrngst gft, bvndblijktdatvrschiltussn80 n90% grtrisdantussn80n701.hiruitkanafglidwrdn dathtnnvanrisic'svrdligrisdanntvrzichtig hudg. 17
pbrngstvrhgg wrdt k vrrzaakt dr vrdrg van ht bndigd aantal wrkbar dagn n vrlagg van d wrkbaarhidsgrns (fig. 6). Bid factrn bïnvldn lkaar gunstig aar hbbn k hun spcifik kstn. In tabl 3n 4 wrdt aanggvn ht aandl van lk van dz factrn d pbrngstvrhgg. Dit is uitard van grt blang bij d afwgg van d vr n nadln van di factrn. Tabl 3. Prcntul pbrngstvrhgg tngvlg van vrdrg van ht bndigd aantal wrkbar dagn. BWD = 12isp 1% gstld. gstzkrhid 80% 12 120 1 101,1 103,4 104,7 105,5 1 1 101,1 103,6 104,7 105,1 80 1 1,5 101, 1 102,4 102,6 60 1 1,4 1,7 101,3 102,2 g. 0 0,8 2,2 3,3 3,9 Tabl 4.Prcntul pbrngstvrhgg tngvlg van vrlagg van d wrkbaarhidsgrns bij vrschilln BWD. gstzkrhid 80% 120 1 80 60 4 1 103,8 109,2 1 13,7 6 1 104,9 109,7 113,5 8 1 104,4 109,3 113,9 10 1 104,6 1 1 1,6 116,9 12 1 104,6 112,2 117,3 g. 0 4,5 10,4 15,1
Bijdbrkngvantabl 3isuitggaanvand vrndrstllgdatbijngstpridvan 12 dagndpbrngst1% is. Uitdtablvaltnlichtpbrngststijggwaart nn wannrhtbndigd aantal wrkbardagnafnt,trwijld tnaklrwrdtnaaratd wrkbaarhidsgrnsdaalt. Vrhtvrkrijgnvantabl 4isdpbrngstbijn wrkbaarhidsgrnsvan 120cp 1% gstld. Dtnatngvlgvanvrlaggvandwrkbaarhidsgrns blijktvlgrtrdandtnavrrzaaktdrnklr bndigd aantal wrkbardagn.dttalpbrngstvrhggwrdt dusvrhtgrtstgdltbwrkstlligd drvrlagg van d wrkbaarhidsgrns, vrkrtgvandgstpridhftn vlklrpbrngstvrhgndffct. Drdfactrkstndbrkng tbtrkknzaln juistrrdlvrdzaspctnkunnnwrdnggvn. 4.SAMENVATTINGENCNCLUSIES Mtbhulpvannhydulisch analgnisgtchtvrband tlggntussndvchtspanngvandgrnd, htaantal wrkbardagn, dlngtvandgstpridndpbrngstvan suikrbitnpn iddlzwarzavl. Hirtisdvchtspanng dbvnlaaggdurnd20hrfstngsiulrd.uitggaanis vandgdachtdat-dgricurvvansuikrbitn gnschuw nnd -uitstlvandgstdatubnnzkrgrnznvrhgg vandpbrngstzal bwrkstllign. Uitstl vandgstdatukanwrdnvrkrgndrd wrkbaarhidsgrns,datisdivchtspanngvandgrndwaarbijng gwrktkan wrdn,tvrhgnfdrhtbndigdaantal wrkbardagnt vrdrn -ditwilzggndachtnsitit t vrgrtn -ndrcbativanbidfactrn.in vrband tdspcifikkstn-dihirbuitnbschuwg zijnglatn - isgprbrdhtaandldxtpbrngstvanbidfactrn afzndrlijk t bpaln. 19
Gcncludrdkanwrdndathtaantal wrkbardagntnt wannrd wrkbaarhidsgrns bijnlagrvchtspanngwrdt glgd. (Wrknndrnattrstandighdn). Dithfttt gvlgdatdgstprid latrhtgrisiznvaltwaardr n vrhggvandpbrngstntstaat. Vrgrtgvandach-tnsitithftkttgvlgdat dgstdatukanwrdnuitgstld,aarhtpbrngstvrhgnd ffctis vl klr. Drdspcifikkstnvanbidfactrnbijdtrprtativandggvnst btrkknzalnjuistrbldkunnn wrdnggvn. Mtbtrkkg ttd kuzvandgstzkrhidkangstld wrdndatnalt vrzichtighudgnadligrisvrd pbrngstdanhtnnvann klrisic. ndrzknaardvldvandntwatrgsdipt alsxt dsivanditndrzkvrdtaanbvlg. Tnslttzijrpgwzn,datditndrzkpgn nkl wijzrkngisghudntvntulprisvr vrgnlatlvrg, nchtvndrgndidaar wrdn aangbchtwannrdtkstr latlvrgnzudn plaatsvdn. 20
LITERATUUR BELS,D.nG.P. WI,1975. Enklcultuurtchnisch aspctn vandgstprbln 1974. Landbuwk.Tijdschr. 87, 96-1 HIL,J.VAN DEN,1975. Prisvrdvrgnlatlvrg. MaandbladSuikruni 7,7,8-10 PERDK, U.D.n T. Tanis,1975. ndrzknaarhtaantal wrkbardagnvrdvrjaarsgrndbwrkg. Bdrijfsntwikklg.6,633-635 WI, G.P., 1972. Ahydulicdlfrsiulatfnn-hystrctic vrticalunsatutdflwfistursils. Jurnalf Hydrlgy 15, 227-246 1976. Applicatfanalgandnuricaldlsfn vstigatthfluncfdagn wrkability Sprg. Nth.Jurn. Agr.Si. 1976prss WIJK, A.L.M.VANnR.A.FEDDES,1975.Invldvand watrhuishudgpdpbrngstvanlandbuwgwassn.ntaicw 867 r 21