1973 Instituut voor Bodemvruchtbaarheid, Oosterweg 92, Haren (Gr.) Inst. Bodemvruchtbaarheid, Rapp

Transcriptie

1 ISTITUUT VR BDEMVRUCHTBAARHEID RAPPRT DE REACTIE VA VLAS P VERGAGE' VA EE BVEGRD VA ZAVEL AAR EE DERGRD VA ZAD dr J.J. SCHUURMA 1973 Instituut vr Bdvruchtbaarhid, strwg 9, Harn (Gr.) Inst. Bdvruchtbaarhid, Rapp

2 IHUD Inliding 3 Prfpzt 4 Waarningn tijdnsdgri 7 pbrngstn 10 Sanvatting 13 Litratuur 14 ntvangn (1973)

3 ILEIDIG Inn vrigpublikatiwrdndrsultatnbschrvn vann prftkunstatigprfilnin btnnnhuizn tn drsn van30cnnhgtvan- 1 waarindwrtl ntwikklingvan wintrtarwwrdnaggaan (Schuuran, 1955). Dzprfilnhaddnn zav laag, variërndvan5-75c,rustndpnndrgrndvanzand. Daarnaastwarnhgnzand-nzavlprfiln van 1c dikt aanwzig.ddlatighidvanhtwrtlstlsl in dzprfiln t kunnnbrdln, wrdndplantnngvrn aandnadbli ggst,gdrgd ngwgn, waardrhtttalgwichtprbuiswrd vrkrgn. Dzgwichtnblknstrkndrinvldvandzavllaagdikt tstaan,zulksintgnstllingthtgnin dpraktijkwas waargnn. Mtnadzuivrzandprfilngavnin vrglijkingt dzavl-zandprfilnntlagpbrngst,trwijlkhtvrschil tussn5n1czavlgrt was. Hirdrrsd vraag,fd gvndnvrschillninpbrngst inhrntwarnaandgvlgd thd vanndrzk (bijv.htgbruikvanbtnnn buizn),trwijl kd glijkhidwrd gpprd,dathtin dzprfgbruikt ndrgrndzandvlnvruchtbaardr zuzijngwst, dan nnraal ndr zavldkknvindt.zuhtrsthtgvalzijn, danzud gvlgdthdwlvrwrtlstudisgbruiktkunnn wrdn, aar danzuzgntpassingkunnnvindndvruchtbaarhidvan vrschillndbdprfilndrndrlingvrglijkingvastt lggn.ditprblwasaanlidinginnniuwprftprbrnaan ttnndat ninbtnnnbuizn vrschillninpbrngstnkan krijgn,divrnstn tdiuitdpraktijk. Tnslttwasht glijk, dathtfitdatin dzprf kunstatigprfiln wrdnghruiktinplaats vannatuurlijk, van invld isgwst.kaanditfactwrdaandachtbstd.

4 PREFPZET Dprfwrdpklinrschaaldand vrig, dchvrignsp dzlfdanirgnn.in vrbandthtdlvandprfwrdn alsbjctngkzn:5czavlpndrgrndvan75czandn1 czavln1czand. natgaanf dnvruchtbaarhid vanhtin drsprnklijk prfgbruikt zandnrlhftgspld, wrdnnaasthtdiluvial zanduitdzprftnu-waard =80ngtwzandsrtnuitd rdstpldr gbruikt. Vanbidzandsrtnwrdkn vlldig prfil sangstld. Alsgrndsrtnwrdn gnn: 1. ndrgrndzand uit dlaag0-40,uitdrdstpldr, di vlgns pgaafnu-waard = ca.80nnslibghaltvan à3%zu hbbn..ndrgrndzand uitdlaag0-40uitdrdstpldr, vlgns pgav tnu-waard =130nnslibghaltvan4-6%.Vastgstld wrd,datditzandgnchlr bvatt. 3.diluviaalzandtn U-waard =80uitd vrgaandbuiznprf. 4. zavl, vnnsuitdvrgaandbuiznprf. 5.zavluitGarsthuizn. D ignschappn van d grndsrtn zijn wrggvn in tabl I. Tabl I. Eignschappn van d gbruikt grndsrtn ph- KC1 Hfdb standdln van d qrnd CaC, huus af si. zand U P- gt P- citr K- gh. Gran grnd schlpn ndrgrndzand uit d P (Zz.1) 7,45 0,6 0, * 6 0, ndrgrndzand uit dp (Zz.) Diluviaal zand 7,8 7,6 4,6 0, 0,7 0, i ,9 0, Zavl uit VPr. 196 (kunstatig prf.) 7, 3,9, ,05 Zavl uit Garsthuizr (natuurlijk prf.) i 6,8 0,8, ,06

5 Aangzinhtvluvandbuiznbknd was, knhiruitwrdn brknd,hvlkggrndprbuisstwrdngbruikthtzlfd vlugwicht tkrijgnalsindrsprnklijk situatiinht vld. Htvullnvndplaatsdr tlknstwschpjsgrnd,idrvan ngvr kg,langsdwandvandbuizntlatnvalln.daarnawrd dzhvlhid lichtaangstapt, waarnapniuwgrndwrdtgvgd.htinbrngnvandgrnd isstdsdrdzlfdprsnuitgvrd,vnalshtinstapn.pdzwijzwrdn 16 buizngvuld. Daarnaastwrdn twbuizngvuldtnnatuurlijk prfil. Ditgburddrnbuispditprfilrchtvrind tzttn waarnadgrndrhnwrdwgggravn.vrvlgnswrddgrnd trdikt vandwandvan dbuis tnkrabbrtjwgghaald, waardrdbuisrnddvrgblvngrndzuilzakt.zwrd stds diprggravn,ttdatdbuistt 1cgvuld was. D 18 gvuldbuiznwrdninngrtinggravnbtnnnbak gplaatst.rnddzbakwrdnblpttngplaatst, waarink vlaswasgzaaid.hiraanwrdnvrdrgn waarningn vrricht. Endldrbuiznntvingnbsting in dvr vand-sup naarnhvlhidvan60kg P? 0 prhanzwavlzurkalittn hvlhidvan60kg K prha. Htwrdnitndiggachtstikstft gvn. Dbjctnvandprf zijnintablii sangvat: Tabl II. Prfbjctn Aantalbuizn bst nbst 5czavlp75czanduitd P, U = 61 5czavlp75czanduitd P, U =119 5czavlp75czanduitVPr 196, U =83 1czavluitVPr196 1czavl, natuurlijkprfiluitgarsthuizn 1 czanduitd P, U =61 1czanduitd P, U=119 1

6 Dgrndwatrstand in d buiznwrdgfixrdp70c bndn htaaivld. Drangschikkingdrbuizn wrd z gkzn, datrgnsystatischinvldvanbuitnt vrzn was. Drd vrgvrdrd tijdwasdgwassnkuzzrbprkt. Wintr tarwkwaalsgwasnit rin aanrking,zdatdkuzp vlas vil. Htzaad, datp 4n 5 iwrd gzaaid, wasriginl zaad, ras Hllandia, t 95% kikracht.gzaaidwrdnaarnhvlhidvan 160 kgprhainplltjsinnvirkantsvrband van 7c. Ditkwa nrp0zaadjspr buis.

7 WAAREMIGETIJDESDE GREI Dgiddldlngtdrplantnprbuiswrdbpaald p 13n5 juni,1, 4n 11juli.Dzggvns zijnvrld intabliii. Uitdz tablblijkt, datdlngtgrina 1 julifitlijk ttstilstand is gkn, bhalvindbuis t 1czzand 1 (U = 61,1% slib), waarin dlngtgrivnwlvlgringrwasdanpdandrbuizn.bijd buizn t5czavlwrd stdsgvndn, datdlngtndrinvld vandbstingwastgnn.invldvandzandsrtin d ndrgrndwrdnitgvndn.tijdnsdgri wasdlngtdrplantnp 1czavlitsgringrdanpdnbstbuizn t5c zavl, uitindlijkwasrvnwlnauwlijksn vrschilaanwzig. prklijk is, datdplantnpdbstbuis t 1czzand (U = 119, 5%slib) vrijwlvnlangwarnalspdbst buizn t5czavl.inditpzichtwashtvrschiltussnzzand 1 n zr grt. p5juniwrddrstbliwaargnnindbstbuizn t 5czavlpzzand 1 (U =61)npdiluviaal zand (U = 83). p11 juliwarnallplantnuitgblidtuitzndringvandip 1 c zzand 1 (U = 61),ditnnghlaalnithaddngblid.

8 T3 T3 4J!-i g ri,m B 'H - i-i C T3 ^H cd t! S Ö rh cd cd <ü x; C Ö Ö c!-l -H. p. cd -I-I X. y-v CI TJ I-», 1^. >~s c I-I 3 P. -I i i 3 i-i C P. \ -3- n *- t - -* C - n csl n C CM r- <r n CM CM <r <r c r-- d CM <r 1^ n - r- \ C CM in' D C 1^ v C n CJ r^. <f ^f c C n r-> <t <f <f 1^ C CJ r^ <f 1^ r~ i^ u cö i i Cl cc) <U ft i-i Ö c ij <f * C H i-l 3 i j H C 3 i i rv. C n in n C r^. C C r~ tf c i^ C r^ i^ n -* r~ CM I-» p-. CM r^ n r~ n v n n C c n n C r^ r-. c C C c r~ C r~- C c c c CM r- r-- r-> < <f r^ v ~» C v c c i^- r^ i^. r~ r~. r~ r~ <r <J- D C CM c c r^.r^- C r^ r~ c <M c n C cfl > c ß > CD Ö CL) Ö 4J C Ö ) Ö Ö c. Cd H u c 'H 3 S5 J C "" C 73 cd <U r». TJ cd ~ * *-> C P. 1 1 > cd 6 CJ C CM ~ 1 1 c J3 ö / V v^ & ~- cd 01 ' 4J c B J3 P. 1-1 > cd E C C 4J C E (U J3 c» s-^!=> C a cd - vd CD Ë J3 P. 1 1 cd > E C r^ ~* c E a T3 c cd s~\ i-i n cd cd H CD > ^ 3 i-i H T3 CM <f ~~ c B Cd»iH B Ml 4J c )-i C P. 3.-I ^ <U > B cd a Ö -H!"' c E C 1 1 H i-l u 3 i-t 3!-! cd 1 U E P. a i-i > cd n CJ

9 > c ~ L C CM n n -it C in in CM CM \ -if CM CM V CM C C cr> 0~i V CM > <J\ 1^. CM -it CT\ \ > \ v > v C if -if s3- CM v r-» r-^ CM c c CM - t-v \D r-» r^ L CM c CM c <t v «* r^ r~~ CM CM t~s -it r-^ i-^ vt r-s r*. v r». r-» -it -Cf v V r^ -it c n <t c C n n <f <t c CM C C n 01 XI c 01 x> c 01 XI 4J c c l X> XI c C C s XI X! 4J C B XI l u c ca l v 1 I 01 u H B CM T3 T) c cb cd r-^ -,. v. 1 > ca CM v*-^!=> ~- T) c ni CM a\ p, S=>. 1 ^^ > > CM ca T3 ca ) u-1 C1 n v (S C <r C p. p ^ i-l - l Cl > ca ca S > 3 f-h UI -r4 C1 T3 I-. <t c V CM, i 1 r-4 B u ) 3.H C 3 1 C 4J 3 ca u ^ c x I-l B i u > ca ~~ ~ 01 0> c

10 10 PBREGSTE p5juliwrdhtvlasggst.dplantn wrdnprbuissangbundld ngdrgd.vóórht wgnzijnd wrtlsafgknipt, dat hiraanng vrij vlklighchtblktzijn. Dgwichtnzijn dus bpaaldvandstnglstzaad.dzggvnszijnvnnssangvatintabliii,tzan thtaantalhalnndgiddlddikt drhalnp 15cbvndgrnd. Uitdzggvnsblijkt, datrstdsnvrschilinpbrngst bstnd tngunst vandbstbuizn.vrdrhbbndbuizn t diluviaal zandindndrgrnd n hgrpbrngstggvndan di, gvuldtzzanduitdrdstpldr. Hwlrdsuitdanalyscijfrs vantabl I wasgblkn, dat r vanvrschil in vruchtbaarhid tussnd drigbruiktzandsrtn nauwlijkssprak was, blijkthirkngns,dathtdiluvialzand zkrnit indrvruchtbaarwasdandatuitdrdstpldr. Dit aaktht waarschijnlijk,datdgrtphrngstvrschilln tussn 1n5czavl (Schuuran, 1955),alsdz wrdnvrglkn tvrschilln, diin dpraktijkzijngvndn, nitzijn vrrzaaktdrnuitzndrlijkgrtnvruchtbaarhidvanhtdiluvial zandindprfttarw. Wkunnn nukprbrnnantwrd t gvnpd vraagf vntulvrschilln tussnpbrngstnpprfilnt 1 n5 c zavldrhtgbruikvanbtnnnbuizn wrdngaccnturd.ht sprktvanzlf, dathtjaris, datwnitvanhétzlfdgwasals indrstprfgbruikhbbnkunnn akn. Aangzindprfilnt 1czavlghl' nbstzijn gblvn, tndz wrdn vrglkn tdnbstprfiln t 5czavlpzand.Ht blijkt, datdlaatstprfilnstdsn hgrpbrngsthbbnglvrddandi t 1czavl. M.a.w. hir isin htghlgnsprak vanngstdprssindrinvldvan htprfil'. Ditis wlintgnstllingthtgnind vrigprf bij wintrtarwwrd gvndn.bijvlasisdusgnsprak vanht baccnturnvanvntulvrschilln in'pbrngst tussnprfiln t

11 11 1n5czavldrdbtnnnbuizn.Ditrsultaataakthtin idrgvalnwaarschijnlijk,datditbijtarwindvrigprfwl htgvalzuzijn gwst. Tnsltttrngp wrdngwzn, datdpbrngstp1 czzand ngvrglijkwasaandivandzavlprfiln.k hirhfthtgbruikvanbtnnnbuizngngstdprssi vrrzaaktbijdzandprfilnt..v. dzavlprfiln. Dpbrngstnphtprfilt 1czzand 1zijnt vrwaarlzn.hirisduidlijksprakvann isgwas.ditlaatstis vrdlijk ngvlgvantdrgstandighdn tijdnshtkin vanhtzaad.hirpwijsthtgringaantal haln., Eignaardig was, datvanhtkunstatig zavlprfilgiddld nitshgrpbrngstwrdvrkrgndan vanhtnatuurlijk. D spridingwasvnwlgrt,zdathirnittzkrhid n cnclusiisttrkkn. Dlngt vanhtgwasnat, naaratdpbrngststgttdatnbpaaldpbrngstnivauwasbrikt. Ditpuntlagbijngvr 90gra.Hirbvnstgdpbrngstng wl, aardlngtnanit rt (fig. 1).

12 1 <D L n c * 5 <-) ^~ CD C U) «4-» (0 CD c 1_ JD Q. C LD CD C c CSI * w u ^3 u i Ö 1-1 <U H cti! 1 M i-i u M H P

13 13 SAMEVATTIG Inn vrgaandprf «wrdn van wintrtarwaanzinlijkgrtrpbrngstnvrkrgn vanprfiln t 1czavldan vandi t 5czavlp75czand.Er wrdnaggaanfdz vrschillnn gvlgzudnzijn vanhtgbruikvankunstatigprfilnin btnnn buiznf vanngringrvruchtbaarhid van htdiluvial ndrgrndzand tnpzicht vanzzand.htgwaswasin ditgval vlas. Er wrdnintgnstllingtdrstprfhgrpbrngstn vrkrgn vannbstprfiln t5czavlpzanddan vandi t 1czavl.Bstingvandprfiln t5czavlpzanddd dpbrngstnngstijgn.erishirdusgnsprak van baccnturingvanvrschillntngunstvan 1czavl. Vrdrwasd giddldpbrngstvandprfiln t5czavlpdiluviaalzand hgrdan vandit5czavlpzzand. Dgrtvrschillnbij wintrtarwkunnndusnchaandprfpzt, nchaanhtdiluvial ndrgrndzandwrdntgschrvn.

14 14 LITERATUUR Schuuran,J.J., D wrtlntwikklingvan wintrtarw in klizand prfilnin btnnnbuiznbijnglijkklilaagdikt, grndwatrstand nfijnhidsgraadvanhtzand. Vrsl. Landbuwkd.ndrz. 61.7:1-135.