RAPPORT VAN BEVINDINGEN FINANCIEEL CONTINUÏTEITSTOEZICHT bij STICHTING GEERT GROOTE SCHOOL Plaats : Utrecht Bestuursnummer : 94433 Onderzoeksnummer : 248484 Datum onderzoek : oktober 2012 januari 2014 Datum vaststelling : 3 april 2014
Inhoud 1 Inleiding 3 2 Bevindingen 5 3 Toezichtarrangement financiële continuïteit 7 Pagina 2 van 7
1 Inleiding De Inspectie van het Onderwijs (hierna: de inspectie) heeft vanaf oktober 2012 onderzoek verricht naar de financiële positie van Stichting Geert Groote School (hierna: GGS) met bestuursnummer 94433. Aanleiding voor het onderzoek waren vragen die voortkwamen uit de risicoanalyse die de inspectie jaarlijks maakt aan de hand van de jaarcijfers. De inspectie heeft bij brief van 6 maart 2013 het financieel toezicht op GGS aangepast wegens verhoogd financieel risico. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: analyse van de jaarrekening 2011, de (concept)jaarrekening 2012, management rapportages, twee versies van de meerjarenbegroting 2013 t/m 2017 en meerdere liquiditeitsprognoses op maandniveau in 2012 en 2013; (telefonische) gesprekken met het bestuur en/of de algemeen directeur. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie de financiële positie van het bestuur, met als leidende vraag of de financiële continuïteit van het onderwijs binnen afzienbare termijn in het geding is. Toezichtkader en afbakening onderzoek De inspectie is bij haar onderzoek uitgegaan van de Beleidsregel Financieel toezicht po en vo 2011 inclusief de aanpassingen toegelicht in de sectorale nieuwsbrieven en tevens vermeld op www.onderwijsinspectie.nl. Het onderzoek is niet te kwalificeren als een accountantsonderzoek. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de financiële positie. Hoofdstuk 3 bevat het toezichtarrangement. Pagina 3 van 7
2 Bevindingen 2.1 Kengetallen In onderstaande tabel staan de signaleringswaarden waarmee de inspectie de jaarcijfers van onderwijsbesturen vergelijkt in haar jaarlijkse risicoanalyse, afgezet tegen de kengetallen van GGS over de jaren 2010-2012: Primair onderwijs 2010 2011 2012 Liquiditeit (current ratio) 1 0,68 0,80 1,43 Solvabiliteit 2 0,30 0,29 0,10 0,36 Rentabiliteit laatste 3 jaar negatief -9,0% -4,1% 6,7% Personele lasten/ rijksbijdrage 0,95 106,6% 98,7% 91,3% Personele lasten/ totale baten 0,90 92,8% 83,5% 75,0% Buffer < 0% -5,7% -9,5% 0,7% Uit deze kengetallen blijkt dat de financiële positie al meerdere jaren zorgelijk was. In de periode 2009 2011 heeft de inspectie regelmatig contact gehad met het bestuur over de liquiditeitspositie. Er was sprake van een negatieve ontwikkeling van de liquiditeits- en solvabiliteitspositie en aanzienlijke negatieve exploitatieresultaten over de jaren 2008 tot en met 2011. Voor 2012 werd ook een negatief exploitatieresultaat verwacht, maar door een incidentele bate viel het resultaat over 2012 onverwacht positief uit. Evenals als in 2010 en 2011 was ultimo 2012 sprake van een negatief eigen vermogen (- 68.676). 2.2 Overige bevindingen De inspectie heeft in oktober 2012 een liquiditeitsprognose, begroting 2013, meerjarenbegroting en risico-inventarisatie opgevraagd bij het bestuur en beoordeeld naar aanleiding van de analyse van de jaarrekening 2011. Naar aanleiding hiervan vond in december 2012 een gesprek met het bestuur plaats. De door GGS toegezegde risico-inventarisatie was op dat moment nog niet samengesteld. In het gesprek gaf het bestuur aan dat de verslechtering van de financiële positie met name het gevolg was van (incidenteel) hoge kosten wegens inschakeling van een interim functionaris voor het bovenschools management en door hoge kosten voor het verbeteren van de onderwijskwaliteit. Daarnaast was sprake van een niet goed functionerend stelsel van budgetbewaking en discipline waardoor geen tijdig en actueel inzicht was in de financiële stand van zaken. Op verschillende onderdelen lieten de bedragen en resultaten in de liquiditeitsprognose, de begroting 2013 en de meerjarenbegroting een afwijkend beeld zien. De in november 2012 ontvangen liquiditeitsprognose liet voor de periode december 2012 december 2013 een verslechtering zien van de liquiditeitspositie van het bestuur. Vervolgens heeft de inspectie bij brief van 6 maart 2013 het financieel toezicht op GGS aangepast wegens verhoogd financieel risico. Op grond van het door het Pagina 5 van 7
bestuur te verwachten (situatie december 2012) positieve resultaat over 2012 heeft de inspectie in bovenbedoelde brief aangegeven dat deze positieve ontwikkeling een goede eerste stap kan zijn naar een structurele verbetering van de financiële positie voor de komende jaren. Ter bevestiging van deze positieve ontwikkelingen heeft de inspectie met GGS afgesproken de ontwikkeling van de financiële positie van GGS in 2013 te (blijven) volgen. Conform de met het bestuur gemaakte afspraken heeft de inspectie vervolgens een aantal geactualiseerde liquiditeitsprognoses en een bijgestelde meerjarenbegroting ontvangen. In december 2013 heeft een nieuw gesprek met het bestuur plaatsgevonden. De ontvangen informatie en toelichting laten een positieve ontwikkeling zien van de exploitatieresultaten voor 2013 en verder. Volgens het bestuur onder andere als gevolg van het doorvoeren van kwaliteitsverbeteringen bij de op- en samenstelling van de schoolbegroting en door de verbetering van de budgetbeheersing. De door ons in het kader van het toezichtsarrangement opgevraagde en door GGS in 2012 toegezegde risico-inventarisatie is in februari 2014 van GGS ontvangen. Uit de inventarisatie komen onder meer de volgende risico s naar voren: de voorgenomen fusie met een andere onderwijsinstelling, de grote groei van het aantal leerlingen in een korte periode en een te laag aanpassend vermogen van de organisatie aan wijzigingen van financiering en/of kostenreductie. In hoeverre er maatregelen tegenover de risico s worden gesteld zal de directie in combinatie met het bestuur de komende periode verder bepalen. Het is de bedoeling dat de te volgen stappen van implementatie, monitoring, evaluatie en rapportage iedere vier jaar volledig doorlopen gaan worden. De uitkomsten van deze risico-inventarisatie zijn input voor het op te stellen nieuwe strategische beleidsplan dat ook een periode van vier jaar beslaat. Daarnaast zal het bestuur vanaf 2013 jaarlijks verantwoording afleggen over het risicomanagement in het jaarverslag. Pagina 6 van 7
3 Toezichtarrangement financiële continuïteit Aangepast financieel continuïteitstoezicht De bevindingen in hoofdstuk 2 wijzen uit dat de financiële continuïteit van het bevoegd gezag in het geding was, maar zich inmiddels heeft verbeterd. De jaarrekening 2013 moet uitwijzen of deze verbetering ook structureel is. De inspectie handhaaft dan ook het arrangement aangepast financieel continuïteitstoezicht. Afspraken Het bestuur informeert de inspectie direct over belangrijke wijzigingen in zijn financiële positie en stuurt de inspectie de door de accountant gecertificeerde jaarrekening 2013 toe op het moment dat deze gereed is. Na ontvangst en beoordeling van de gecertificeerde jaarrekening 2013 beziet de inspectie of het aangepast financieel continuïteitstoezicht wordt voortgezet dan wel wordt omgezet naar financieel basistoezicht. De nog te ontvangen informatie kan ook aanleiding zijn voor navraag of een vervolggesprek. Pagina 7 van 7