Label C-plicht kantoren, de Energiebesparingsplicht en de Huurverhouding. Maaike de Wit Jasper Wesselman Januari 2019

Vergelijkbare documenten
Wetgeving helpt bij de eerste stap

Energielabel. SKG-IKOB gecertificeerd BRL & BRL

Energiebesparing. VMR 30 november 2017 Godert van der Feltz

SPECIMEN. E (zie toelichting in bijlage) Energielabel gebouw. Dit gebouw. Standaard energiegebruik voor dit gebouw. 968,3 MJ/m 2

SER Energieakkoord: prestatieafspraken en EPK handhaving Wet milieubeheer energiebesparing. DGMI/KLG Afdeling Klimaat: Stef Strik

A (zie toelichting in bijlage)

: Bezoekresultaten naleving milieuwetgeving energiebesparing

Energie besparen is makkelijker met erkende maatregelen

Energiebesparing. Erkende maatregelen. Schakeldag 25 juni Wendy Simonse

Label C-plicht kantoren, de Energiebesparingsplicht en de Huurverhouding. Thérèse Fraai Violet Acar 31 januari 2019

VolkerWessels Bouw & Vastgoedontwikkeling. Energie Managementplan

: Bezoekresultaten naleving milieuwetgeving energiebesparing, locatie te Kies een item.

Energiebesparing: verlichting of verplichting?

Energiemanagementplan

Investeren in verduurzaming

VolkerWessels Bouw & Vastgoedontwikkeling. Energiemanagementplan

Van Label C tot EED. Alles wat u moet weten over de weten regelgeving rond energiebesparing MJA3/MEE EPBD. Activiteiten besluit.

VolkerWessels Bouw & Vastgoedontwikkeling. Energiemanagementplan

Energie Bouwbesluit en het Activiteitenbesluit

VolkerWessels Bouw & Vastgoedontwikkeling. Energiemanagementplan

Workshop Duurzaamheid

Welkom bij het webinar

F (zie toelichting in bijlage)

Verduurzamen van de gebouwde omgeving. Actuele ontwikkelingen op het gebied van verduurzamen gebouwde omgeving

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER

WHITEPAPER WET- EN REGELGEVING ENERGIEBESPARING. vandorp.eu

Alles over wetgeving, subsidies en beleid

Energielabel C verplichting voor kantoren

Energielabel C verplichting voor kantoren

Energielabel interessanter voor u: financieel en wetgeving

Wijziging Activiteitenbesluit Wet milieubeheer

Van Energie naar Klimaat Energietransitie in Nederland Timme Lucassen Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

Energielabel gebouw Dit gebouw Straat (zie bijlage) Gebruiksoppervlak Adviesbedrijf Nummer/toevoeging Opnamedatum Inschrijfnummer Postcode

Introductie van de EED

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER

Implementatie. stand van zaken. Harry Boschloo, Plv. hoofd Energiebeleid Gebouwde Omgeving. Energielabel-ontbijt, Renovatiebeurs, 6 maart 2012

Energielabel voor gebouwen

EPA U. advies- en ingenieursbureau. Nieuwbouw kantoorpand Demostraat, Tiel

BENG en Bodemenergie Projectervaringen utiliteitbouw. 6 november 2016 Ir. Esther Gerritsen Techniplan Adviseurs

Erkende maatregelen voor Energiebesparing

Energielabel. Object. Noordeinde 49 DEN HAAG

INZICHT IN WET- EN REGELGEVING. Building G november 2018 Utrecht

Energielabel C- verplichting voor. kantoren. Label C verplichting kantoren - Provada 1/6/2017. Annemieke de Vries ( BZK) Selina Roskam (RVO.

Intro spreker 2: Ir. Peter Plooij

Soorten Energielabels

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER

Memo van de gedeputeerde M.J.G. Spierings Gedep. Agrar. ontw., Energie en Bestuur

Energielabel C verplichting voor kantoren

Koninklijk Instituut Van Ingenieurs

FEDEC ROADMAP 'OVERZICHT VAN INSTRUMENTEN MET BETREKKING OP ENERGIEBESPARING'

Deltaplan DGBC & Platform Duurzaam Winkelvastgoed

AMBTSHALVE WIJZIGING OMGEVINGSVERGUNNING

Besluit van [], houdende wijziging van het Bouwbesluit 2012 betreffende de labelverplichting voor kantoorgebouwen

Energielabel C- verplichting. kantoren. Nationale EPA Kwaliteitsdag. voor 5/4/2017. Annemieke de Vries (Min. BZK) Ed Blankestein (RVO.

Powered by TCPDF (

HANDLEIDING HUUROVEREENKOMST KANTOORRUIMTE en andere bedrijfsruimte in de zin van artikel 7: 230a BW

HOE KAN MIJN BEDRIJF VOLDOEN AAN DE VERPLICHTINGEN ROND ENERGIE

Klimaatakkoord gebouwde omgeving. 3. Koop 4. Huur 5. Utiliteitsbouw 6. Financiering en fiscaal

MJA Workshop Wet & Regelgeving. Duurzaamheid, gebouwen en energiebesparing

Betere energieprestaties met Nuon Stadswarmte. Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars

Duurzaam bouwen en de energetische aanpak

Verduurzamen van commercieel vastgoed juridische aspecten

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties

Resultaten. Nationale enquête duurzame prestaties Nederlandse gemeenten.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Lokale instrumentatie van de energietransitie

Bestaand Vastgoed. Hoe beweging krijgen in verduurzaming? Vincent Swinkels Mei DHV 2011 All rights reserved Openbaar

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Energiebesparing door handhaving van energie afspraken

Energie-audit: kansen voor energie efficiency met nieuwe richtlijn (EED) Teun Bolder 6 oktober 2015

19 en 24 november Energiebesparing in het Activiteitenbesluit

Activiteitenbesluit Wet milieubeheer

Energie-audit: kansen voor energie efficiency met nieuwe richtlijn (EED) Teun Bolder 6 oktober 2015

Verkenning Utiliteitsbouw

4 juni 2019 Christian de Laat & Roderick Swart Capelle aan den IJssel DE INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING

Object. Hoge Zand 35 DEN HAAG Energielabel A

Te Koop Molensteyn 60 te De Meern

Poll: Wie van u is bekend met het Klimaatakkoord en de term Paris Proof? Wie van u realiseert zich écht wat de impact hiervan is?

INFORMATIEPLICHT ENERGIEBESPARING WET MILIEUBEHEER

EPC facilitators training

EPA maatwerkadvies en energielabelling bestaande vrije sector woningen.

Energielabel en Bodemenergie

Revisieversie van de Activiteitenregeling met de voorgestelde wijzigingen voor energiebesparing door de 4e tranche*

u kunt er niet omheen

Building Holland 2018

VJK Voorjaarscongres. Samenwerken aan de energietransitie, het klimaatakkoord en de Omgevingswet. 23 mei Tycho Lam en Jan van Vulpen

Energieke Zorgbouw. 5 oktober Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO)

2015D25469 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten- Generaal der Staten Generaal Postbus EA DEN HAAG

FACTCHECKER OVER MORGEN

Touwslagerij 7 te Amstelveen

Welke veranderingen op het gebied van wet en regelgeving komen er op u af?

16 e NATIONALE ENERGIEBESPARINGS- OVERLEG

Wij Willem-Alexander, bij de gratie Gods, Koning der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, enz., enz., enz.

Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl)

Besluit van tot wijziging van het Activiteitenbesluit milieubeheer in verband met de informatieplicht voor energiebesparende maatregelen

ENERGIEBESPARINGS- EN INFORMATIEPLICHT WET MILIEUBEHEER

WIJZIGINGSBLAD BEPALINGSMETHODE versie 2.0 *

Transcriptie:

Label C-plicht kantoren, de Energiebesparingsplicht en de Huurverhouding Maaike de Wit Jasper Wesselman Januari 2019

Energiebesparing bestaande bouw Energiebesparing belangrijk voor doelstellingen energieverbruik en CO2-uitstoot. Wetgeving: Bestaande besparingsplicht obv milieuwetgeving; Nieuw: specifieke energieprestatienorm voor (nu nog) alleen kantoren. Januari 2019 www.straatmankoster.nl 1

Label-c-plicht Kantoren Reden focus op kantoren: 18% energieverbruik komt van kantoren. Grote winst te behalen: Januari 2019 www.straatmankoster.nl 2

Label-C-plicht Kantoren Per 3 okt. 2018: Label-C in Bb. Energie-index 1,3 (= Label-C). Gebruiksverbod per 1-1-2023 Uitz: < 50% gebouw = kantoorfunctie < 100 m² Sloop-/transformatie (2 jaar) Monumenten Hardheidsclausule: terugverdientijd > 10 jr. Januari 2019 www.straatmankoster.nl 3

Label-C Kantoren Label: www.ep-online.nl: Openbare informatie. Vb: Milleniumtoren: Januari 2019 www.straatmankoster.nl 4

Label-C Kantoren Hoe erg is deze Label-C-plicht? Label sowieso verplicht bij transacties (verkoop, verhuur, oplevering). Zie: Besluit Energieprestatie Gebouwen (BEG). Maatregelen: m.n. aan installaties (warmte, koeling, e.d.). Maatregelen aan de schil alleen bij label-g (volgens de minister in de NvT). Terugverdientijd: tussen 3 en 6,5 jaar (NvT). Januari 2019 www.straatmankoster.nl 5

Label-C Kantoren Let wel: Zo n 21 miljoen m² kantoren nog niet op niveau 1,3 (NvT). Let wel: Label-C is slechts eerste stap: Wrs aanscherping: label A in 2030? Wrs uitbreiding met ander vastgoed. Zie: Klimaatakkoord (voorstel tot): Energieprestatienorm in kwh/m²/jaar voor utiliteitsbouw en woningen. Streefdoel 2030; bindende eindnorm in 2050. Grote gebouweigenaren: routekaarten per 4 jr. Zorg-, sport, monumenten, overheden: vóór mei 2019 routekaart indienen! Januari 2019 www.straatmankoster.nl 6

Label-C Kantoren Gevolgen verbodsregeling verstrekkend. Verbod op het in gebruik nemen of gebruiken : Bouwbesluit, noch NvT gaan in op normadressant. Verbod geldt wrs voor huurder en verhuurder. Bevoegd gezag: huurder en verhuurder aanspreken (in beginsel); Sancties: dwangsommen, sluiting (ultiem). Strafbaar (WED). Hoe werkt dit door in de (ver)huurverhouding? Januari 2019 www.straatmankoster.nl 7

Energiebesparingsplicht Generieke regeling Wm. O.a. kantoren, zorg, scholen, etc. Uitz: kleinverbruikers, MEE, MJA3. Alle maatregelen met terugverdientijd 5 jr. Te treffen door drijver van de inrichting. Januari 2019 www.straatmankoster.nl 8

Energiebesparingsplicht Erkende maatregelen per branche: Bijlage 10 Activiteitenregeling. O.a. kantoren, retail, zorg. Per 4 jaar: aangifte. Voor het eerst: voor 1 juli 2019. Ook hier de vraag: hoe omgaan bij verhuur? Voorbeeld: Beverwijkse Bazaar. Januari 2019 www.straatmankoster.nl 9

Wettekst inzake Label-C Kantoren Tekst artikel 5.11 Bouwbesluit per 3-10-2018: 1 Het is vanaf 1 januari 2023 verboden om een kantoorgebouw in gebruik te nemen of te gebruiken zonder een geldig energielabel als bedoeld in het Besluit energieprestatie gebouwen met een energie-index van 1,3 of beter. 2 Het eerste lid is niet van toepassing op een kantoorgebouw met een gebruiksoppervlakte aan kantoorfuncties kleiner dan 50% van de totale gebruiksoppervlakte aan gebruiksfuncties van het gebouw waarvan het kantoorgebouw deel uitmaakt. 3 Het eerste lid is niet van toepassing op een kantoorgebouw als de totale gebruiksoppervlakte aan kantoorfuncties en nevenfuncties daarvan in het kantoorgebouw of in het gebouw waarvan het kantoorgebouw deel uitmaakt kleiner is dan 100 m². Januari 2019 www.straatmankoster.nl 10

Wettekst Label-C Kantoren (vervolg) 4 Het eerste lid is niet van toepassing op een kantoorgebouw dat behoort tot een categorie als bedoeld in artikel 2.2 van het Besluit energieprestatie gebouwen. 5 Wanneer de maatregelen die nodig zijn om de in het eerste lid bedoelde energie-index te realiseren voor 1 januari 2023, een terugverdientijd hebben van meer dan 10 jaar worden maatregelen genomen die een terugverdientijd hebben tot en met 10 jaar. In die gevallen kan worden volstaan met de daarbij behorende energie-index. Januari 2019 www.straatmankoster.nl 11

Wettekst Energiebesparingsplicht Artikel 2.15 Activiteitenbesluit 1 Degene die de inrichting drijft neemt alle energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van vijf jaar of minder. 2 Het bevoegd gezag kan bij maatwerkvoorschrift een gefaseerde uitvoering van de verplichting, bedoeld in het eerste lid, toestaan waarbij rekening wordt gehouden met de bedrijfseconomische omstandigheden van de inrichting. Hierbij stelt het bevoegd gezag per maatregel een redelijke termijn vast waarbinnen die maatregel moet zijn uitgevoerd. 3 Indien aannemelijk is dat niet wordt voldaan aan het eerste lid, kan het bevoegd gezag degene die de inrichting drijft waarvan het energieverbruik in enig kalenderjaar groter is dan 200.000 kilowatt uur aan elektriciteit of groter is dan 75.000 kubieke meter aardgasequivalenten aan brandstoffen, verplichten om binnen een door het bevoegd gezag te bepalen termijn, onderzoek te verrichten of te laten verrichten waaruit blijkt of aan het eerste lid wordt voldaan. (..) Januari 2019 www.straatmankoster.nl 12

Wettekst Energiebesparingsplicht Artikel 2.15 (vervolg): (..) 4 Indien uit het onderzoek, bedoeld in het derde lid, blijkt dat niet wordt voldaan aan het eerste lid, neemt degene die de inrichting drijft de in het eerste lid bedoelde maatregelen binnen een door het bevoegd gezag te bepalen redelijke termijn. 5 Het eerste lid is niet van toepassing indien het energiegebruik in de inrichting in enig kalenderjaar kleiner is dan 50.000 kilowatt uur aan elektriciteit en kleiner is dan 25.000 kubieke meter aardgasequivalenten aan brandstoffen. 6 Het eerste lid is niet van toepassing op een inrichting waarop de verboden, bedoeld in artikel 16.5 van de wet, betrekking hebben en op een inrichting als bedoeld in artikel 15.51, eerste lid, van de wet. [Let wel: wijziging art. 2.15 in aantocht tbv aangifteplicht per 1-7-2019 voor de drijver van de inrichting] Januari 2019 www.straatmankoster.nl 13

Label C-plicht; energiebesparing Dank voor uw aandacht! Vragen, reacties e.d. welkom op: Maaike.dewit@straatmankoster.nl 06 224 00 965