Een vrolijke Feesttrein Deze technologie les werkt vanuit de ontwerpcyclus met als hulpmiddel de ontwerpplacemat. Hij is geschikt voor groep 1 t/m 8. Per stap worden de niveau verschillen beschreven. De les is omschreven in stappen, sommige stappen zijn een volledige activiteit andere stappen zijn wat korter waardoor meerdere stappen te combineren zijn. Het is mogelijk naar gelang tijd, leeftijd en interesse stappen over te slaan. De kinderen maken een wagon voor een feesttrein. In de kleutergroepen is 1 wagon per kind het makkelijkst, in hogere groepen kunnen kinderen ook een wagon maken met een twee- of drietal. Met de hele klas maak je dan een feesttrein. Deze lesbrief is gemaakt in het kader van de Kinderboekenweek 2014 thema Feest! De volgende boeken passen bij de les. Je kunt een boek vooraf of tussen 1 van de stappen aan bod laten komen. De vrolijke feesttrein, Gilles Eduar Telboek van 1 t/m 10 Twee nijlpaarden die hun huwelijksfeest in de trein vieren. Tuut, Tuut! Daar komt de feesttrein aan, Naomi Kefford Luikjesboek. Jarig jongetje is op stap met de trein en vindt in de trein allemaal dieren. Gitta viert feest, Micha de Ridder De klas van juf Jo gaat met de trein naar zee, als de trein stil komt te staan vieren ze in de trein de verjaardag van Gitta die ook in de trein zit. De vuurdraak, Anneriek van Heugten Binnenkort vertrekt de eerste trein van Nederland, Luuk wil dolgraag met de feesttrein mee. Jorrie en Snorrie, Annie M.G. Schmidt Onder de feesttrein zit een bom dat hebben Jorrie en conducteur Snorrie ontdekt. Het wordt een treintocht vol avonturen.
Stap 1: Voorbereiding Daag kinderen uit om plaatjes mee naar school te brengen van treinen. Het kan ook leuk zijn om modeltreintjes of speelgoedtreintjes mee naar school te laten brengen. Vooral in de lagere groepen is het handig om straks te werken vanuit een doosje, een oproep om doosjes te verzamelen (bijvoorbeeld maat theedoosje) kan dus handig zijn. Ook kun je spullen laten verzamelen voor wielen; kurken, doppen, garenklosjes etc. Stap 2: Oriëntatie Maak met de klas een woordweb/mindmap over treinen, voeg de meegebrachte plaatjes hier aan toe en maak er een mooie poster van. Laat de kinderen eerst beginnen met wat ze al weten of wat ze zien op hun meegebrachte plaatjes. Als kinderen niet meer tot nieuwe dingen komen is het leuk om een filmpje te kijken. Bijvoorbeeld: https://www.youtube.com/watch?v=bey5baowvnk - 4.30 minuten of over de stoomtrein https://www.youtube.com/watch?v=iwtpg9umkwg 2 minuten Na het filmpje hebben de kinderen vast nog aanvullingen voor het woordweb. Kinderen vanaf groep 4 kunnen ook werken op een ontwerpplacemat hierop kunnen zei een eigen woordweb maken, laat de kinderen dan eerst zelf hun woordweb maken en maak daarna samen een groepswoordweb. Uiteraard kunnen de kinderen hun eigen woordweb n.a.v. het groepswoordweb nog aanvullen. trein Stap 3: eisen opstellen Stel samen met de groep de eisen op waaraan de wagon die de kinderen gaan maken moet voldoen. De eisen variëren naar gelang leeftijd of ervaring met ontwerpend leren van de kinderen. Ook heeft de materiaal keuze invloed op het eisenpakket. Het is verstandig om voor het opstellen van de eisen als leerkracht de materiaal keuze te bepalen, laat je kinderen helemaal vrij, moet het van papier, krijgen kinderen een doosje als basis, moet het van hout of gaan ze solderen? (Bekijk stap 4 even, voor sommige opties is het noodzakelijk dat de eisen bekend zijn het is ook mogelijk stap 3 en 4 om te wisselen. ) Voorbeelden van eisen: *Je maakt 1 wagonnetje. *Iedere wagon heeft. wielen. *Je gebruikt een theedoosje als basis voor je wagon. *De wagon moet er feestelijk uitzien. *De wagon moet geschikt zijn voor passagiers. (Je kunt de schaal bepalen door te stellen dat bijvoorbeeld legopopjes of Playmobilpopjes de passagiers zijn. *De wagon moet minimaal 1 bewegende raam of deur hebben. *De wagon moet wielen hebben die kunnen draaien. *De wagon moet een koppeling hebben om hem te verbinden aan een andere. (tip geef de groepjes een wagonnummer zodat ze weten met wie ze hun wagon moeten koppelen) *We maken een goederentrein voor feestartikelen, je moet aan de wagon kunnen zien wat er in zit. *De wagon wordt gemaakt van triplex. *Je moet de wagon solderen. etc.
Stap 4: Aanrommelen/onderzoeken Laat kinderen zicht oriënteren op het maken van een treintje dat kan op verschillende manieren: *bied verschillende soorten constructiemateriaal aan waarmee kinderen een wagon bouwen. (denk aan: Lego, Knex, Lokon, Pony, Fischertechnik, Lasy, Noppers, Clix, Mecano, Duplo, Magnetix etc. *laat kinderen spelen met speelgoedtreintjes: *laat kinderen met papier een klein prototype maken. *laat kinderen experimenteren met verbindingen en materialen. Bied de kinderen materiaal aan dat straks voor het maken van de wagon beschikbaar is. Laat kinderen ontdekken wat ze willen gebruiken als wielen en hoe je de wielen vast kunt maken aan de trein. Misschien krijgen bovenbouw kinderen de opdracht om ramen en deuren in de wagon te maken die open en dicht kunnen laat kinderen onderzoeken hoe ze die het beste kunnen maken. Etc. Stap 5: Eerste ontwerp Laat kinderen een eerste schets maken van hun wagon, dit kan op de ontwerpplacemat maar ook op een los blaadje. De kinderen kennen de eisen waaraan hun wagon moet voldoen. Het gaat om een eerste kleine opzet. In de onderbouw kan de eerste schets ook een schets zijn van de leerkracht op een groot vel papier of op het bord. De kinderen leren zo een ontwerp te maken en hebben een houvast om mee te gaan werken. Je kunt er na deze fase voor kiezen om als leerkracht de locomotief te maken, je kunt er 1 maken en deze laten zien als voorbeeld. Als je een nieuwe techniek aanbied bijvoorbeeld solderen kun je er ook voor kiezen om een demonstratie te geven en zo een locomotief in de groep te maken. Probeer als je kiest voor een voorbeeldlocomotief om het bij een basismodel te houden zodat kinderen niet gaan namaken maar hun eigen creativiteit moeten gebruiken. Stap 6: Definitief ontwerp Kinderen maken nu een uitgebreide tekening van de wagon die ze willen gaan maken, in de lagere klassen is een tekening voldoende. In een hogere klas is het goed om aan te geven waar een goede ontwerptekening aan moet voldoen. Voorbeelden van makkelijk naar moeilijk: *laat in je tekening zien welke kleuren je ontwerp gaat krijgen. *schrijf bij de onderdelen in de tekening welke materialen je gaat gebruiken. *noteer verbindingen bij je ontwerp, ga je; lijmen, nieten, knopen, timmeren etc. *noteer maten bij je tekening. *maak een ontwerp van het voor en het zijaanzicht. *maak een ontwerp op schaal.
Stap 7: Materiaal en gereedschap In de onderbouw bespreek je met de kinderen wat ze nodig hebben om hun wagon te maken. In de bovenbouw noteren de kinderen dit op hun ontwerpplacemat. Voorbeeld: Materiaal: Gereedschap: Doosje Wagon Schaar Ramen en deuren Kurk Wielen Lijm Verf Versieren Kwasten Papier Versieren Het materialen en gereedschapslijstje is eigenlijk een boodschappenbriefje als je kinderen precies de kleuren van de verf en het papier laat noteren weet je als leerkracht precies wat je voor het maken, klaar moet leggen. Stap 8: Stappenplan Dit is voor kinderen de moeilijkste stap, als ze gaan beginnen waar gaan ze dan mee beginnen en wat doen ze daarna. Bij de lagere groepen kan dit met de groep besproken worden. Ook in hogere groepen is het goed om deze stap te sturen. Kinderen noteren het stappenplan op de placemat. Voorbeeld: 1. Leg het materiaal en het gereedschap klaar. 2. Maak eerst de wagon zelf van het doosje, geef de wagon ramen en deuren zoals in je ontwerptekening. 3. Plak je wielen aan je wagon. 4. Verf de wagon zoals je in de ontwerptekening bedacht hebt. Stap 9: Maken De kinderen gaan hun treinwagon maken. Tips om er voor te zorgen dat de kinderen hard werken, niet de leerkracht. *Bied kinderen voldoende materiaal en gereedschap om mee te werken. *Zorg dat de kinderen weten waar ze iets zelf kunnen pakken. *Bespreek met de kinderen vooraf regels over veiligheid. *Maak vooraf afspraken over het opruimen. *Geef kinderen de ruimte om te experimenteren, ben dus niet te resultaat gericht. *Als kinderen vast lopen bied ze dan niet meteen de oplossing maar probeer ze met denk stimulerende vragen de goede richting in te sturen. *Geef kinderen geen pasklare oplossing voor problemen waar ze tegen aanlopen maar probeer als gelijkwaardige partner mee te denken. *Stimuleer kinderen zelf op zoek te gaan naar het juiste materiaal en gereedschap. *Controleer bij de kinderen of ze hun ontwerptekening nog in beeld hebben door ze er vragen over te stellen. *Geef kinderen complimenten over hun werk of over hoe ze aan het werk zijn. Soms verloopt het maken moeizaam, kinderen zijn niet gewend aan de manier van werken of het hanteren van het materiaal. De leerkracht werkt zich te pletter en de kinderen komen niet vooruit. Het is verstandig om dan na een maakmoment stap 10 uit te voeren en vervolgens nog een nieuwe maakles in te plannen. Kinderen leren dan veel van elkaar en kunnen de volgende les wel aan de slag.
Stap 10: testen/evalueren Natuurlijk kijk je met de kinderen naar het resultaat maar het is veel interessanter om met de kinderen terug te kijken op het proces. Kinderen kunnen elkaar hun werk laten zien, kleine presentaties houden of je praat met de groep in een kring. Evaluatievragen: *Voldoet het werkstuk aan de vooraf opgestelde eisen. *Voldoet het werkstuk aan de vooraf gestelde verwachtingen van de leerling. *Kun je het werkstuk herkennen in de ontwerptekening. (geef alle wagonnetjes een plek, deel de ontwerptekeningen uit en laat de kinderen de juiste wagon bij het juiste ontwerp zoeken. *Laat de kinderen benoemen wat goed ging en wat minder goed ging. *Laat kinderen benoemen wat ze volgende keer anders zouden doen. *Stel dat je nog een les aan je wagon mag werken wat zou je dan nog verbeteren. *Ook kun je vragen stellen over de samenwerking tussen de leerlingen. Bijlage 1 = De placemat, dubbelzijdig afdrukken op A3. Bijlage 2 = plaatjes van treinen, voor het woordweb.
Opdracht: Van: Vragen: De eerste schets: Eisen:
Ontwerp: Materialen: Gereedschap: Stappenplan: