Dit jaarverslag is een uitgave van BKD Bloembollenkeuringsdienst

Dit jaarverslag is een uitgave van BKD Bloembollenkeuringsdienst

2 BKDjaarverslag 2011 2012

VOORWOORD 5 1. B KD IN HET KORT 6 2. KEURINGSBELEID EN KWALITEIT 9 1. Kwaliteitszaken 9 2. Gewassen 13 3. Afzet van bloembollen naar derde landen 16 4. Fytosanitaire zaken 19 3. LABORATORIUM 20 1 Aantal toetsingen 20 2 Productiviteit 21 3 Toetsontwikkeling 22 4. ICT 23 5. COMMUNICATIE 24 6. MEDEWERKERS 26 1 Intern beleid 27 2 Extern beleid 30 3 Kerncijfers 31 7. BUITENDIENST EN SERVICE CENTER 34 1. Buitendienst 34 2. Service center 35 8. MAATSCHAPPELIJKE VERANTWOORD ONDERNEMEN 36 9. BESTUUR 38 1 Bestuurssamenstelling 39 2 Operationele samenwerking plantaardige keuringsdiensten. 40 10. JURIDISCH 41 11. FINANCIËN 43 12. MEERJARENVISIE 45 BKDjaarverslag 2012 3

4 BKDjaarverslag 2012

B KD blijft bouwen Zowel kwalitatief als financieel heeft de BKD een prima jaar afgesloten. Een prestatie die in dit verslag op onderdelen wordt beschreven. Dit resultaat kon alleen tot stand komen door een gedreven ploeg van BKD-ers. Ieder deskundig op zijn of haar eigen terrein en samenwerkend aan een sterk BKD. De werkzaamheden in het afgelopen jaar laten zich zien in een groot aantal keuringen en certificaten, uitbreiding van het laboratorium, nieuwe toetsen, tariefverlaging PCR-toetsen, nieuwe opplantmonster-procedures, klanttevredenheidsonderzoek en de bouw van een nieuwe bedrijfshal. Allemaal bouwactiviteiten die leiden tot efficiëntere, effectievere en kwalitatief verbeterde werkwijzen waar de sector profijt van ondervindt. Hiermee dienen wij de visie en missie van de BKD: continuïteit van unieke kennis en diensten voor de sector. Op basis van onder meer de ervaringen uit 2012 bouwen wij in 2013 verder aan een professionele, efficiënte en klantgerichte organisatie Vincent Cornelissen directeur Kees van Ast voorzitter bestuur BKDjaarverslag 2012 5

Keuringsbeleid en kwaliteit De Raad van Accreditatie waardeert wederom de kwaliteit van de werkzaamheden van de BKD positief. In 2012 is samen met ICT gewerkt aan de digitalisering van de dienstverlening, gestuurd door de wens tot vereenvoudiging van processen van keuring, toezicht en controle. Er is met Ketenregister en CLIENT Export verder gewerkt aan de digitalisering van het exportproces. Verder is de BKD tegemoetgekomen aan de wens van de leliesector om een PCR-boltoets op PlAMV te realiseren. Lees verder op pagina 9 L aboratorium 2012 kenmerkt zich door een toename van toetsingen met circa 21%. Dit is te wijten aan meer virussen in lelie en uitbreiding van verplichte exporttoetsen. Ook zijn er meer monsters aangeboden voor kwaliteitskeuring. De uitbreiding van het laboratorium in het voorjaar van 2012 is precies op tijd gerealiseerd. Lees verder op pagina 20 6 BKDjaarverslag 2012

ICT Uitbreiding en verbetering van het Digitaal Klantenloket was een belangrijke uitdaging voor ICT in 2012. Ook is gewerkt aan de optimalisatie van de beveiliging van de systemen. De koppeling tussen Ketenregister en CLIENT Export is gerealiseerd en het testen daarvan is gestart. Een belangrijke verbetering van de service is gerealiseerd met de installatie van de nieuwe telefooncentrale. Lees verder op pagina 23 Communicatie Met de uitvoering van het klanttevredenheidsonderzoek houdt de BKD de vinger aan de pols als het gaat om verbeterpunten in de service en informatievoorziening. Communicatie zorgt voor een continue ontwikkeling in informatieverstrekking op basis van behoefte van de sector en de mogelijkheden die de communicatiemiddelen bieden. Lees verder op pagina 24 Medewerkers Het personeelsbeleid stond in 2012 in het teken van de kwaliteit van het werk, en het verbeteren van competenties van de huidige medewerkers. Voor de positionering van de BKD als goed werkgever zijn nieuwe wegen gezocht, waaruit op langere termijn resultaat wordt verwacht. Lees verder op pagina 26 Buitendienst en service center De buitendienst werkt continu aan de verbetering van kwaliteit en productiviteit. De audits van NVWA en de RvA waren in 2012 weer positief. Om de logistiek en bewaarcondities van monsters te verbeteren is in 2012 gestart met de bouw van de nieuwe bedrijfshal. De installatie van de nieuwe telefooncentrale en uitbreiding van de helpdesk helpen de klantenservice te verbeteren. Lees verder op pagina 34 BKDjaarverslag 2012 7

Maatschappelijk verantwoord ondernemen Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) is ook voor de BKD een belangrijk onderwerp. In 2012 is de werkgroep MVO in het leven geroepen die MVO-thema s uitwerkt. Lees verder op pagina 36 Juridisch In 2012 zijn geen meldingen of klachten geweest. Het Tuchtgerecht heeft zes zaken afgehandeld die dateren van voor 2012. Lees verder op pagina 41 Financiën De BKD investeerde in 2012 in huisvesting en in apparatuur voor het laboratorium en de buitendienst. De in 2011 aangekondigde tariefsverlaging van 5% voor 2012 is ingevoerd. Het in 2007 vastgestelde doelvermogen is in 2012 bereikt. Lees verder op pagina 43 Meerjarenvisie Het opheffen van verplichte collectieve samenwerkingsverbanden onderstreept de missie en visie van BKD: ontwikkelen van mensen en diensten naar de hoogst haalbare kwaliteit en dat tegen minimale kosten. Een uitdaging voor de BKD, die ontwikkelingen van technieken en kennis als essentieel blijft zien voor de continuïteit van kwalitatief hoogstaande dienstverlening. Lees verder op pagina 45 8 BKDjaarverslag 2012

2.1 Kwaliteitszaken Kwaliteitsborging De Raad voor Accreditatie (RvA) sprak, na de tussentijdse beoordeling voor de fytowerkzaamheden en kwaliteitskeuringen in 2012, wederom haar waardering uit over de kwaliteit van de werkzaamheden van de BKD. Ook het Ministerie van Economische Zaken en de NVWA uitten hun waardering over de werkzaamheden van de BKD in 2012. BKDjaarverslag 2012 9

Project herziening keuringssystemen Onder de werktitel Maak Uitvoering Simpel (MUS) werkte de BKD in samenwerking met KAVB en Anthos in 2012 aan de vereenvoudiging van de keuringen. Na de in oktober 2011 gehouden conferentie kwamen zij in 2012 met voorstellen tot vereenvoudiging, die betrekking hebben op: klassensystematiek keuringssystematiek opplantmonstersystematiek bedrijfsklassering tracking & tracing Deze voorstellen zijn besproken in de productgroepen van KAVB en de landengroepen van Anthos. De voorstellen worden in de eerste helft van 2013 teruggekoppeld aan het bestuur van de BKD voor besluitvorming met betrekking tot de inhoudelijke aspecten en het tijdspad van uitwerking. Digitaal Klantenloket De BKD heeft in 2012 een aantal stappen gezet in de vereenvoudiging en toegankelijkheid van het Digitaal Klantenloket (DKL). Op verzoek van en na afstemming met gebruikers zijn de rapportages in het DKL op een aantal punten gewijzigd, te weten: de gebruiker kan nu digitaal een afspraak met de BKD maken voor bemonstering van partijen, de gebruiker kan zelf bepalen hoe hij/zij de certificaten in het digitale bedrijfsdossier geplaatst wil hebben: in alfabetische volgorde van cultivars, in volgorde van partijnummers, in volgorde van perceelnummers of een per pagina. de gebruiker kan kiezen tussen een digitale of een schriftelijke factuur, de gebruiker kan aangeven of hij/zij de BKD-nieuwsbrief digitaal wenst te ontvangen. 10 BKDjaarverslag 2012

Vereenvoudiging AM-controle door DKL In 2012 zijn wijzigingen doorgevoerd die de controle op AM-onderzoeksverklaringen vereenvoudigen. De ingevoerde digitalisering van de administratieve controles maakt het werk voor telers minder belastend. BKDjaarverslag 2012 11

De BKD ontvangt van de Nederlandse Algemene Keuringsdienst (NAK) de AM-gegevens van de door de BKD genomen grondmonsters. Deze gegevens verwerkt de BKD digitaal in de bedrijfsdossiers van de betreffende telers onder tuinen en partijen. Hiermee zijn de gegevens geregistreerd en voor de teler beschikbaar. Alle AM-onderzoeksverklaringen die de BKD ontvangt, worden opgeslagen in een AM-dossier in het DKL. Bij de registratie van tuinen zijn de bestaande tuinen met AM-dossiernummers zichtbaar. Als uit de digitale controle met DLG-gegevens blijkt dat er geen aardappelteelt heeft plaatsgevonden, wordt de administratieve controle digitaal uitgevoerd en zijn papierstromen overbodig. In opdracht van NVWA blijft de fysieke controle ongewijzigd gehandhaafd en wordt, zo mogelijk, in combinatie met andere keuringen uitgevoerd. Verklaring voor vernietiging bij afkeuringen Het vernietigen van plantgoed bij afkeuringen wijzigde in het voorjaar van 2012. De teler ontvangt een voorgeprinte verklaring bij het Bericht van Afkeuring. Hij ondertekent de verklaring en stuurt deze terug naar de BKD. De teler verklaart daarmee dat het plantgoed wordt vernietigd of dat er een behandeling wordt uitgevoerd. Deze werkwijze legt de verantwoordelijkheid voor het opvolgen van de maatregelen geheel bij de teler. De BKD houdt toezicht op het naleven van de maatregel. Toezicht teeltbedrijven 2012 De BKD heeft een nieuwe vragenlijst opgesteld voor het toezicht in 2012. De lijst omvat elf vragen die vooral betrekking hebben op tracking en tracing en de relatie tussen de administratie en de partijen 12 BKDjaarverslag 2012

2.2 Gewassen Lelie De brancheorganisaties KAVB, Anthos en LTO Groeiservice richtten, op initiatief van de BKD, in mei 2012 de Regiegroep Lelie op. Doel van deze regiegroep is om gestructureerd virusuitdagingen in de leliesector aan te pakken, te starten met PlAMV. Naast de drie brancheorganisaties nemen de BKD en PPO deel. De regiegroep staat onder aanvoering van een onafhankelijke voorzitter. In de regiegroep worden zaken als communicatie, onderzoek en keuring besproken. Daar waar het gaat om een BKD-keuring op PlAMV heeft alleen de Productgroep Lelie een formele adviserende rol naar het bestuur van de BKD. BKDjaarverslag 2012 13

Naar aanleiding van de resultaten van de bladtoetsen 2011 is overleg gevoerd met het bestuur van de KAVB Productgroep Lelie over het invoeren van een norm voor PlAMV. KAVB en Anthos adviseerden positief op het voorstel om PlAMV in de certificeringstoetsen lelie op te nemen. In de onderstaande tabel is dit weergegeven. De normen voor PlAMV gelden voor schubbollen die vanaf de oogst 2012 worden gebruikt. letter/virus LMoV LVX LSV PlAMV S/SE 0% 0% 1% 0% EE 0,5% 0,5% 5% 0,5% E 1% 1% 10% 1% Voor Japan geldt voor PlAMV een visuele norm van maximaal 0,5% te velde. Uit de resultaten van de bladtoetsen 2012 blijkt dat in circa 70% van de monsters geen PlAMV is aangetoond, in 15% maximaal 1% en in 15% meer dan 1%. Deze resultaten zijn vergelijkbaar met die in 2011, met het verschil dat in 2012 minder hoge toetsuitslagen (meer dan 3%) zijn aangetoond. De BKD heeft in het verslagjaar geregeld gesproken met het bestuur van de Productgroep Lelie over de vanuit verschillende partijen in de keten gewenste introductie van een nulnorm voor vermeerdering van lelies. Op verzoek van de leliesector ontwikkelde de BKD in de tweede helft van 2012 een PCR-boltoets op PlAMV, als aanvulling op de bladtoets die onderdeel is van de certificeringtoetsen lelie. De ontwikkeling heeft geleid tot de zogenaamde PCR10-toets, waarbij tien submonsters van iedere twaalf schubben van een partij worden getoetst. De uitslag is een melding per submonster met drie mogelijke uitkomsten: besmet, verdachte situatie (twijfeluitslag), of geen PlAMV aangetoond. Ook vermeldt de monsteruitslag het berekend percentage PlAMV in het monster. 14 BKDjaarverslag 2012

Teelt kale schub lelie vervalt In samenspraak met het bestuur van de Productgroep Lelie is besloten de teelt kale schubben in de registratie met ingang van 2012 te schrappen. Partijen kale schubben hoeven alleen in het tweede jaar van teelt te worden geregistreerd. In het eerste jaar is immers geen sprake van een te keuren gewas. De partijen kunnen worden opgegeven onder overig (plantgoed geplant). Lelie-plantgoedtoets Aziaten gestaakt De BKD heeft met instemming van het bestuur van de Productgroep Lelie besloten om met ingang van de oogst 2011 de plantgoedtoets voor Aziaten, waarin LMoV slecht waarneembaar is, te staken. De uitslagen van toetsen op LMoV in de afgelopen jaren waren geen aanleiding om deze voort te zetten, omdat de LMoVpercentages daarin laag waren. De cultivars die onder de plantgoedtoets vallen zijn: America, Batist, Brunello, Minstreel, Nerone, Sole Mio, Stones en Vogue. Aanvragen keuring I-waardig tulp In het voorjaar van 2012 veranderde de wijze van het aanvragen van de I-waardig keuring voor tulpen. De nieuwe wijze betekent dat aanvragen niet langer via de keurmeester worden aangevraagd, maar door middel van een aanvraagformulier dat na invulling naar de BKD wordt gestuurd. De inhoud van de keuring voor de aantekening I-waardig is niet gewijzigd BKDjaarverslag 2012 15

2.3 Afzet van bloembollen naar derde landen CLIENT Export en het Ketenregister In 2011 startte de overheid met de ontwikkeling van CLIENT Export (CE) voor de bloembollensector. In CE wordt vastgelegd welke partijen van welke kwaliteit aan derde landen kunnen worden geleverd. Het programma controleert of de partijen aan de eisen van het betreffende land voldoen. De overheid heeft CE voor alle agrarische sectoren in het leven geroepen om door digitalisering het exportproces beter te ondersteunen. In opdracht van Anthos heeft de BKD het Ketenregister (KR) gebouwd, een applicatie die als brug dient tussen het teeltregister van de BKD en het CLIENT Exportsysteem van de overheid. Als partijen fysiek van teler naar exporteur gaan, verplaatsen ze digitaal gelijkertijd van teeltregister BKD naar Ketenregister van waaruit partijen aan CE worden aangeboden. De bouw is in 2012 afgerond. In de tweede helft van 2012 is gestart met het testen van de verbindingen tussen KR en CE, met als doel het verkrijgen van een fytosanitair certificaat uit CE. Met name door technische problemen aan overheidszijde is dit nog niet gelukt. Per 1 juli 2011 is als onderdeel van het Ketenregister het aanmeldportaal voor exportinspecties in gebruik genomen. Hieropvolgend zijn in de schermen voor de exporteurs enkele wijzigingen doorgevoerd, te weten: ter vervanging van abonnementen voor aanvragen van inspecties is een keuze voor een terugkeerpatroon ingevoerd, de mogelijkheid om een aanvraag te wijzigen is aangebracht, het aantal rapportages voor exporteurs kan nu worden aangegeven. 16 BKDjaarverslag 2012

Monitoring protocol China Half april 2012 ontving de BKD een Chinese delegatie, die beoordeelde of de BKD werkt volgens het China-protocol. Het protocol omvat afspraken tussen de overheden van China en Nederland over lelies en tulpen. Naast het meelopen met keurmeesters bezochten de Chinese inspecteurs de BKD, het laboratorium van de NVWA, een teelt- en een handelsbedrijf. De inspecteurs stelden vast dat de BKD het protocol op de juiste manier volgt. Ook waren ze positief over de medewerking van de Nederlandse bedrijven aan de overeenkomst. Eind oktober 2012 bezocht wederom een Chinese delegatie Nederland voor de evaluatie van het in 2010 ondertekende protocol met betrekking tot de export van lelies en tulpen naar China. De BKD informeerde de delegatie over de keuringen van lelies en de tracking en tracing op basis van het partijnummer. De delegatie vroeg bij haar bezoek aandacht voor recente notificaties op SLRSV (Strawberry Latent Ringspot Virus) aangetroffen in lelies afkomstig uit Nederland. Mede op basis van deze notificaties, de fytobewaking 2012 en toetsingen op SLRSV door de BKD, heeft de NVWA besloten dat partijen lelies voor export bij toetsing niet alleen vrij moeten zijn van ArMV, maar ook van SLRSV. Deze aanvullende eis geldt per begin december 2012. BKDjaarverslag 2012 17

Monitoring Zuid-Korea Half mei 2012 vond de jaarlijkse monitoring door Zuid-Korea plaats. De monitoring omvat gemaakte afspraken over de export van in Nederland geteelde partijen iris, tulp, gladiool en lelie naar Zuid-Korea. De inspecteur constateerde grote kennis en deskundigheid bij de keurmeesters van de BKD. Ook concludeerde de inspecteur dat de BKD de gemaakte afspraken correct volgt. Joint inspection en monitoring Japan Net als in voorgaande jaren bezochten Japanse inspecteurs in het voorjaar en in de zomer van 2012 de BKD voor de uitvoering van de monitoring en joint inspection voor bloembolgewassen. Er zijn in de joint inspection -bezoeken geen partijen afgekeurd. De Japanse inspecteurs hebben hun vertrouwen uitgesproken in de keuringen zoals de BKD die verricht. Monitoring VS Zowel in het voorjaar als in de zomer van 2012 keurde een inspecteur van USDA/ APHIS, samen met een keurmeester van de BKD, een week lang partijen bloembollen. Doel was te beoordelen of de BKD keurt conform de gemaakte afspraken met de VS. De inspecteur stelde vast dat dit het geval is. Hij sprak zijn dank uit voor de positieve medewerking van telers en de BKD aan het programma 18 BKDjaarverslag 2012

2.4 Fytozaken Ditylenchus dipsaci (stengelaal) De onderstaande tabel toont vondsten van stengelaal in tulp en narcis. De getallen geven het aantal bedrijven weer met een of meer aangetaste partijen. Ter vergelijking zijn ook de gegevens van 2010 en 2011 opgenomen. 2012 2011 2010 Tulp 28 23 17 Narcis 12 14 17 Meloïdogyne chitwoodi/fallax in gladiool en dahlia De BKD onderzocht in 2012 de gewassen dahlia en gladiool op Meloïdogyne chitwoodi/fallax. Er zijn te velde en op monsterkeuring geen aantastingen waargenomen BKDjaarverslag 2012 19

3.1 Aantal toetsingen In 2012 zijn in totaal 2,3 miljoen laboratoriumtoetsen uitgevoerd tegen circa 1,9 miljoen in 2011. Deze toetsen betreffen uitsluitend virustoetsen via ELISA, PCR of combinaties daarvan. De toename is het resultaat van een toename van verplichte exporttoetsen en meer monsters voor de kwaliteitskeuring. De zorg over toename van virussen in partijen lelie genereerde ook meer vraag naar verzoektoetsen. In het totaal aantal toetsen neemt het aandeel PCR-toetsen toe. Deze toetsen zijn gevoeliger dan ELISA en leveren daardoor betere resultaten bij selectie van uitgangsmateriaal 20 BKDjaarverslag 2012

O VERZICHT VIRUSTOETSINGEN 2012 2011 2010 2009 2008 Tulp 315.517 419.039 472.199 399.299 365.883 Lelie 867.907 736.250 563.018 481.314 563.216 Dahlia 4.749 5.716 6.846 8.046 6.700 Verzoek BQS 691.227 414.544 304.094 263.477 168.786 Overige 151.313 39.867 15.688 39.746 36.805 Export (China) 271.487 279.654 139.444 133.588 106.127 Totaal 2.302.200 1.893.070 1.501.289 1.325.470 1.247.517 3.2 Productiviteit De productiviteit van het routinelaboratorium wordt uitgedrukt in het aantal toetsingen per FTE op jaarbasis. Dit getal volgt al jaren een stijgende lijn. In 2012 is de productiviteit met 1,5% toegenomen. Per toetsing (extractie van plantenmateriaal) kunnen meerdere analyses op virus worden uitgevoerd. Er wordt vaker op meerdere virussen - verplicht of op eigen verzoek - getoetst. In 2012 zijn 2,3 virusanalyses per toetsing uitgevoerd tegen 2,1 in het voorgaande jaar. In de grafiek is te zien dat ook het aantal analyses per FTE stijgt. Niet alleen de omvang van de laboratoriumactiviteiten neemt toe, ook de diversiteit PRODUCTIVITEIT VAN HET LABORATORIUM PER FTE 370 320 aantal toetsingen per FTE x1000 aantal analyses per FTE x1000 270 220 170 120 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 BKDjaarverslag 2012 21

3.3 Toetsontwikkeling Bij de kwaliteitskeuringen van tulp en lelie zijn opties toegevoegd voor het op verzoek aanvullend toetsen op aanwezigheid van overige virussen. Voor lelie zijn ELISAtoetsen voor TVX en SLRSV in gebruik genomen. Omdat dit gevolgen heeft voor het aantal ELISA-testplaten dat dagelijks het laboratorium passeert, is fors geïnvesteerd. Niet alleen in apparatuur maar ook in de uitbreiding van het laboratoriumoppervlak. Dit resulteert in een efficiëntere doorstroming en hogere productiviteit. Ontwikkeling nieuwe PCCR-Toets Op het gebied van PCR is naast de bestaande bulktoets ook een toets geïntroduceerd die uit tien submonsters bestaat, de PCR 10-toets. Met deze toets is het mogelijk een inschatting te maken van percentages. De toets is veelvuldig aangevraagd voor het aantonen van PlAMV in bolmonsters van lelie. In 2012 is geïnvesteerd in apparatuur gericht op grootschalige toepassing van PCR. Deze investering heeft een lagere kostprijs als gevolg en dat biedt de mogelijkheid voor meer toepassingen van PCR bij keuringen en selectie. Het onderzoek van het BKD-laboratorium is in 2012 vooral gericht geweest op toetstechnische aspecten van PlAMV-infecties bij lelie. Het onderzoek is in nauw overleg en afstemming met het PPO Lisse uitgevoerd. Resultaten uit proeven duiden op het belang van PCR-boltoetsen bij het aantonen van nieuwe infecties in lelie. De toets is ook toepasbaar op andere gewassen. Een ander onderzoek betreft het ontwikkelen van interne controles voor het borgen van toetsen en het miniaturiseren van de monstervoorbereiding voor de PCR10- routinetoets 22 BKDjaarverslag 2012

In 2012 is ICT de uitdaging aangegaan om de belangrijke systemen zoals het Digitaal Klantenloket (DKL) en het Ketenregister (KR) te optimaliseren. Deze systemen vereenvoudigen de aanvragen, registraties, gegevensverwerking en gegevensverstrekking voor de sector en leiden tot transparantie en efficiency. Digitaal Klantenloket Het DKL is het afgelopen jaar vooral in de breedte uitgebreid. De module aanvraag bemonstering is verder ontwikkeld. Het is nu ook mogelijk via DKL, naast bolbemonstering, de PCR10-bemonstering aan te vragen voor de lelie en de China-export voor lelie, tulp, narcis en gladiool. De module China Teelt-bemonstering is aan het eind van het jaar ontwikkeld. De implementatie in DKL staat aan het begin van 2013 gepland. Het AM-dossier in DKL is verder uitgebreid. Het resultaat is een sterke vereenvoudiging van de AM-controles. Naast deze uitbreidingen en verbeteringen is in 2012 ook gewerkt aan optimalisatie van de beveiliging van het DKL-systeem. Ketenregister In 2012 is gewerkt aan de koppeling van het Ketenregister aan CLIENT Export. Eind 2012 is gestart met het testen. In 2013 start de aansluiting van de software van de sector op het KR en CE. Diverse ICT-projecten Naast bovengenoemde onderwerpen, heeft ICT gewerkt aan vele andere projecten, zoals: de installatie van de nieuwe telefooncentrale, aanpassingen van de planningsmodule voor de buitendienst, het in gebruik nemen van twee nieuwe glasvezelverbindingen, de realisatie van diverse verbeteringen in de kantoorautomatisering BKDjaarverslag 2012 23

Klanttevredenheid Omdat de BKD klantgerichtheid hoog in het vaandel heeft staan, is in 2012 een klanttevredenheidsonderzoek (KTO) uitgevoerd. Waar liggen kansen tot verbetering van de dienstverlening naar onze klanten? Zijn de tot dusver klantgerichte inspanningen zichtbaar en merkbaar? Voor de BKD voldoende aanleiding om een klanttevredenheidsonderzoek uit te voeren. De uitkomst laat zien dat de sector onze mensen goed waardeert. De medewerkers van het service center en de keurmeesters zijn volgens de respondenten vriendelijk, klantgericht en deskundig. Verbeterkansen liggen er in de digitale producten, waaronder het Digitaal Klantenloket en de website. 24 BKDjaarverslag 2012

Website In januari 2012 is de nieuwe website van de BKD in gebruik genomen. De nieuwe website is op basis van de ervaringen met de vorige website verbeterd in structuur en navigatie. Ook is een zoekfunctie opgenomen. De klanten waarderen de nieuwe website en geven in het KTO ook verbeterpunten aan. Een kwartaaloverleg tussen de afdelingen ICT en PR & Communicatie zorgt voor een platform waarin wensen en verbeterpunten direct worden omgezet in acties. Dit is een continuproces dat de website up-to-date en klantgericht houdt. BKDnieuws In 2012 zijn vijf nieuwsbrieven gerealiseerd. De nieuwsbrieven zijn aan alle relaties van de BKD gestuurd. Het KTO toont aan dat de lezers de nieuwsbrieven in principe goed waarderen. Zij ervaren BKDnieuws als informatief en duidelijk. Een nader onderzoek onder onze relaties leerde ons echter dat de inhoud niet altijd goed overkomt en de informatie niet altijd actueel is. Daarom zal in 2013 een heroriëntatie op de informatievoorziening plaatsvinden. In 2013 bestaat de BKD 90 jaar. Een bijzondere mijlpaal waar de BKD graag op gepaste en bescheiden wijze aandacht aan besteedt. Bij de laatste BKDnieuwsuitgave van 2012 is daarom een BKD-kalender bijgesloten. In de kalender is aandacht besteed aan mijlpalen uit de geschiedenis van de bloembollen, belangrijke evenementen, spraakmakende gewassen door de tijd heen, naast veldfoto s van het heden. Een aardige attentie die de betrokkenheid bij en de trots van de BKD op de sector toont BKDjaarverslag 2012 25

De vergrijzing van de bevolking leidt tot krapte in de arbeidsmarkt. De BKD zal dit vanaf 2020 gaan merken. In het decennium 2020-2030 bereiken relatief veel van de huidige medewerkers de pensioengerechtigde leeftijd. Om de verwachte krapte voor de BKD te minimaliseren is ook in 2012 gewerkt aan de in 2011 benoemde actiepunten ten aanzien van personeelsbehoud en -werving. 26 BKDjaarverslag 2012

Het personeelsbeleid stond in 2012 in het teken van het verder optimaliseren van kwaliteit en het verbeteren van de competenties van de huidige medewerkers. Voor werving van medewerkers op de korte en langere termijn zijn nieuwe wegen gezocht om de BKD op een andere wijze dan gebruikelijk als goede werkgever bekend te maken. 6.1 Intern beleid Medewerkertevredenheidsonderzoek Een fijne werksfeer in een professionele omgeving is voor de BKD uitgangspunt in het personeelsbeleid. In september 2012 is daarom een medewerkertevredenheidsonderzoek uitgevoerd met als doel informatie te verzamelen om de kwaliteit van werken en werkbeleving te optimaliseren. Het laatste onderzoek dateerde van 2009. Van de 81 medewerkers namen er 73 aan het onderzoek deel. Dit is een respons van 90%. Een uitstekend resultaat dat een representatief beeld geeft. De medewerkers waardeerden de BKD met een gemiddeld cijfer van 7,8. In 2009 was dat een 7. Uit het onderzoek kwam duidelijk naar voren dat medewerkers zich verantwoordelijk voelen voor hun taak. Zij vinden hun werk zinvol en dynamisch en zijn ambitieus in hun streven naar maximaal resultaat. Ook hebben zij goed contact met collega s. Verbeterkansen voor de BKD als werkgever zagen zij in meer duidelijkheid over promotie- en beloningsmogelijkheden en verbetering van feedback, van communicatieve interactie en in organisatiesupport. In de hiërarchische lijn zou meer mensgerichtheid dan taakgerichtheid verbeteringen in werkbeleving opleveren. Als vervolgstap op het onderzoek is afgesproken dat de afdelingen de belangrijkste verbeterpunten voor hun afdeling benoemen. Die punten gelden als doelstellingen voor 2013. BKDjaarverslag 2012 27

Training Om het huidige opleidingsbeleid te consolideren is in 2012 de BKD Academie van start gegaan. Met succes zijn dertien nieuwe medewerkers opgeleid in de basisprincipes van de BKD. Het doel van de BKD Academie is tweeledig. Enerzijds gericht op verdere ontwikkeling van kennis en vaardigheden van de medewerkers, die daarmee een verdiepingsslag maken in hun professionaliteit. Anderzijds toont de academie de aantrekkelijkheid van de BKD als werkgever. De BKD vindt het immers belangrijk dat zijn mensen zich verder bekwamen in hun vakgebied. Naast de academie zijn trainingen voor de medewerkers uitgebreid. Voor het eerst is dit jaar samengewerkt met een e-learningleverancier. Het pakket aan trainingen is hierdoor zeer divers geworden. Achtendertig medewerkers hebben er inmiddels gebruik van gemaakt. Naast de technische trainingen vonden groepsgewijze trainingen plaats, te weten: verdieping auditvaardigheden, uniforme en klantgerichte telefoonvaardigheden, helder schrijven. Op een aantal afdelingen is gericht gewerkt aan het verbeteren van de competenties van de medewerkers door middel van training en coaching. De kennis en vaardigheden van de BHV/EHBO ers en kasbeheerders zijn door herhalingstrainingen geactualiseerd. Arbeidsvoorwaarden Overwerken. In 2011 zijn met de ondernemingsraad overleggen gestart voor herziening van de overwerk- en werktijdenregeling. De herziening is halverwege 2012 ingevoerd. Werkkostenregeling. In januari 2012 is de Werkkostenregeling (WKR) ingevoerd. Dit betekent kort gezegd dat 1,4% van het totale fiscale loon (vrije ruimte) mag worden gebruikt voor onbelaste onkostenvergoedingen en 28 BKDjaarverslag 2012

verstrekkingen aan de medewerkers. De invoering is goed verlopen en de vrije ruimte is volledig benut. Controle loonheffing. In oktober 2012 heeft een controleur van de Belastingdienst de salarisadministratie gecontroleerd en in orde bevonden. Wagenparkbeheer. De leaseregeling van het wagenpark is gewijzigd op grond van verbetering van veiligheid en herkenbaarheid. De directie heeft samen met de ondernemingsraad een commissie ingesteld die zich over de nieuwe versie buigt. NOK. Bestaande functieomschrijvingen van functies in de buitendienst zijn vervangen door een omschrijving op basis van niveau-onderscheidende kenmerken (NOK). In de uitvoering zijn vier niveaus ingevoerd, waarbij meer duidelijkheid en verantwoording is aangebracht. Voor het service center is een zelfde traject opgestart. BKDjaarverslag 2012 29

Arbo Gevaarlijke stoffen en biologische agentia. Het in 2011 opgestelde actieplan is in 2012 uitgevoerd. PMO. Begin 2012 namen 50 medewerkers vrijwillig deel aan het Preventief Medisch Onderzoek (PMO). Het onderzoek bestond uit een vragenlijst en een bloedonderzoek. De uitkomsten zijn in een persoonlijk gesprek met de bedrijfsarts besproken en in overleg zijn individuele acties afgestemd. De conclusies uit het overkoepelend anonieme rapport is dat de deelnemers gemiddeld gezien gezond zijn en goed in staat het werk uit te voeren. De keurmeesters zijn in de bloedtest extra getest op een mogelijke belasting door bijvoorbeeld gewasbeschermingsmiddelen. Er zijn geen afwijkende waarden geconstateerd. BHV. De BHV is in 2012 opnieuw op de kaart gezet. Dit jaar is flink aan de weg getimmerd door uitvoering van gewenste actiepunten met betrekking tot de veiligheid in en rondom gebouwen en kassen. 6.2 Extern beleid Werving In 2012 zijn naast het bekende traject van werving, nieuwe stappen gezet om bekendheid en binding met de BKD op de langere termijn te realiseren. Wervingsactiviteiten in 2012: van de vijf vacatures voor vaste medewerkers zijn er vier ingevuld; er is een start gemaakt in de benadering van opleidingsinstituten en scholen om via de beroepsbegeleidende leerweg (BBL) medewerkers binnen de BKD op te leiden; agrarische hogescholen zijn benaderd met de mogelijkheid van stage- of afstudeertrajecten om de studenten op deze manier bekend te maken met de BKD. Detacheringen Ook dit jaar zijn onze deskundige en gekwalificeerde vakmensen uitgeleend aan collegabedrijven. De bate uit detachering is in 2012 met 15% afgenomen ten opzichte van 2011 tot een bedrag van 1 281.000. 30 BKDjaarverslag 2012

6.3 Kerncijfers Medewerkers De navolgende grafieken tonen de belangrijkste kerncijfers over bezetting, ziekteverzuim, leeftijdsopbouw en dienstjaren. BEZETTING MEDEWERKERS 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 2012 2011 2010 2009 2008 = Kantoor = Laboratorium = Buitendienst In 2012 was de gemiddelde bezetting 87,54 FTE. Dit is een toename van bijna twee FTE, dat met name komt door meer inzet op het uitgebreide laboratorium. Op 31 december 2012 noteerden we 79 medewerkers met een dienstverband voor langere tijd. Daarnaast maakt de BKD ieder jaar weer gebruik van een flexibele pool van tijdelijke medewerkers voor de buitendienst (maximaal 30) en voor het laboratorium (maximaal 20). BKDjaarverslag 2012 31

Ziekteverzuim Het ziekteverzuimpercentage is ten opzichte van 2011 licht gestegen: van 2,34% in 2011 naar 2,72% in 2012. Het kortdurend en middellang verzuim is toegenomen en het langdurig verzuim is afgenomen. ZIEKTEVERZUIM 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,5 0 2012 2011 2010 = lang (> 43 d) =middellang (8-42 d) =kort(7 d) Dienstjaren Eind 2012 was het gemiddelde aantal jaren dienstverband onder het vaste bestand van medewerkers dertien jaar. In 2012 vierden vijf jubilarissen hun 12,5 jaar en een jubilaris zijn 25 jaar dienstverband. DIENSTJAREN 25 20 15 10 5 0 <5 <10 <15 <20 <25 <30 <35 32 BKDjaarverslag 2012

Leeftijdsopbouw De gemiddelde leeftijd onder het vaste bestand van medewerkers lag eind 2012 op 47 jaar. De jongste medewerker is 22 en de oudste 63 jaar. De mediaan ligt op de groep tot 50 jaar. Er is een forse stijging in de leeftijdsgroep tot 55 jaar LEEFTIJDSOPBOUW 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 <25 <30 <35 <40 <45 <50 <55 <60 <65 = 2010 = 2011 = 2012 BKDjaarverslag 2012 33

7.1 Buitendienst De buitendienst heeft in 2012 de kwaliteitsverbetering en productiviteitstijging van 2011 kunnen evenaren. De audits van de NVWA en RvA beoordeelden het kwaliteitsniveau wederom positief. Centralisatie opplantmonsters Op basis van goede pilotresultaten in 2011 is in 2012 gestart met het volledig centraliseren van het planten van tulpenmonsters. Na het centraal planten zijn de monsters in diverse kassen uitgezet. Alle tulpenmonsters zijn in de herfst in Lisse gepland en worden nu op vergelijkbare wijze in de verschillende regio s geteeld. Ook zijn in 2012 proeven uitgevoerd op teelt in bakken van krokus, iris en gladiool. Deze proeven zijn succesvol verlopen. Vanaf seizoen 2013 worden de monsters van deze gewassen in bakken geteeld. De irismonsters worden in de kas in Lisse geteeld. De gladiolenmonsters op de grote tuin aan de Zwartelaan in Lisse. Om in 2013 de logistiek van monsters te optimaliseren is eind 2012 de bouw van de nieuwe bedrijfshal gestart. In deze hal vindt vanaf zomer 2013 de centrale ontvangst en opslag van monsters plaats. Met deze stap wordt het mogelijk om de logistiek van monsters aan te passen en de bewaarcondities te verbeteren. De logistieke route is daarmee aanzienlijk gekort. Monsters kunnen nu binnen een werkdag in Lisse zijn 34 BKDjaarverslag 2012

"Goedemorgen, u spreekt met de BKD. Waarmee kan ik u van dienst zijn?" 7.2 Service center Klantgerichtheid was het motto in 2012. De klant snel en zo goed mogelijk van dienst zijn. De in 2011 ingezette veranderingen zijn in 2012 verder uitgebouwd. Voor een optimale realisatie is een nieuwe telefooncentrale in gebruik genomen. De contactmomenten met de klant worden nu digitaal opgeslagen. Eind 2012 zijn de voorbereidingen gestart voor de uitbreiding van de helpdesk. De uitbreiding is met name gericht op ondersteuning van klanten in de verdere implementatie van het Ketenregister. Vanaf herfst 2012 verwerkt het service center in het digitale tuinendossier van de klant de AM-onderzoeksverklaringen van grondmonsters die door de BKD zijn genomen. De klant beschikt nu direct over deze gegevens bij het registreren van partijen in het Digitaal Klantenloket BKDjaarverslag 2012 35

De BKD voerde in 2012 op basis van de ISO 26000-norm een zelfanalyse uit. Uit deze zelfanalyse met 27 beoordelingspunten bleek de BKD op alle onderdelen al in meer of mindere mate invulling te hebben gegeven aan maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). De analyse is een nuttig instrument gebleken om verbeteringen op MVO-gebied te duiden. Een aantal onderwerpen, die onder duurzaam ondernemen vallen, waren in voorgaande jaren al gestart en in 2012 voortgezet, zoals papierloos werken door implementatie van het Digitaal Klantenloket (DKL) en het Ketenregister. Ook de MT-vergaderingen vinden papierloos plaats door gebruik van nieuwe communicatiemiddelen. Ook heeft de BKD in 2012 een energiescan voor haar kantoor in Lisse laten uitvoeren. Deze scan liet zien dat het energieverbruik laag is in vergelijking met gelijkwaardige kantoorpanden. 36 BKDjaarverslag 2012

In 2012 is een MVO-werkgroep gevormd uit vertegenwoordigers van verschillende afdelingen van de BKD. Een aantal aandachtsvelden zijn benoemd, waarop actie is ondernomen: gescheiden inzamelen van afval op kantoor, afvalinzameling van materialen van de keurmeesters, vergroten van de maatschappelijke betrokkenheid binnen BKD. Realisaties 2012 Vanaf 2012 controleert het service center digitaal de te versturen uitslagen en certificaten. Dit bespaart op papier en toner. In de nieuwe bedrijfshal, die in 2013 in gebruik wordt genomen, zijn energiebesparende toepassingen gebruikt. Zo zijn de hal en cellen volledig geïsoleerd en wordt voor de verwarming van de cellen de warmte uit de naastgelegen kas hergebruikt. Door middel van een klimaatcomputer wordt een zo optimaal mogelijke situatie voor product en energie gerealiseerd. Het autoleasecontract is aangepast en is nu gebaseerd op leaseauto s met een uitstootkwalificatie C of lager BKDjaarverslag 2012 37

De BKD heeft een algemeen en een dagelijks bestuur. Conform de statuten zijn deze bestuurslagen samengesteld uit afgevaardigden uit de sector via de koepels. De onafhankelijke voorzitter van beide bestuurslagen is benoemd door het verantwoordelijke ministerie. De benoeming van de directeur van de BKD is door de verantwoordelijke minister goedgekeurd. Naast verantwoording, aansturing en toezicht, hecht het bestuur belang aan een onafhankelijke positie. Er is een duidelijke aansturingsrelatie met het verantwoordelijke Ministerie van Economische Zaken (EZ). In gestructureerd overleg met het ministerie zijn lopende zaken en mogelijkheden tot verbetering besproken en afgestemd. In 2012 stonden op de bestuursagenda belangrijke onderwerpen zoals het project vereenvoudiging van keuring (MUS), plantkeur 2.0, diverse reglementswijzigingen, bouwactiviteiten laboratorium en bedrijfshal, toekomstige herziening EU-regelgeving en de vaste onderdelen begroting, tarieven en jaarcijfers. 38 BKDjaarverslag 2012

9.1 Bestuurssamenstelling per ultimo 2012 Dagelijks bestuur Functie Benoemd door ir. K.J. (Kees) van Ast Voorzitter Ministerie van EZ R.L.M. (Ruud) Berbee Vicevoorzitter Anthos J. (John) Kreuk Bestuurslid KAVB Productgroep Lelie ir J.J.J.(Sjaak) Langeslag Bestuurslid KAVB N. (Nico) Wit Bestuurslid KAVB Productgroep Tulp ir. V.B.W. (Vincent) Secretaris/ Bestuur Cornelissen penningmeester Algemeen bestuur Functie Benoemd door ir. K.J. (Kees) van Ast Voorzitter Ministerie van EZ R.L.M. (Ruud) Berbee Vicevoorzitter Anthos J. (John) Kreuk Bestuurslid KAVB Productgroep Lelie ir J.J.J.(Sjaak) Langeslag Bestuurslid KAVB N. (Nico) Wit Bestuurslid KAVB Productgroep Tulp ir. V.B.W. (Vincent) Secretaris/ Bestuur Cornelissen penningmeester R.I.M. (Rob) Bisschops Bestuurslid KAVB Productgroep Dahlia BKDjaarverslag 2012 39

J.J.H. (John) Boot Bestuurslid Bond van Detailhandelaren R. (Rob) Geerlings Bestuurslid KAVB Productgroep Zantedeschia M. (Marcel) de Goede Bestuurslid KAVB Productgroep Bijzondere bolgewassen ing. R.C.M. (Rob) Bestuurslid KAVB Productgroep Hyacint van Haaster K. (Klaas) Hogervorst Bestuurslid KAVB Productgroep Bolbloemen J. (Jan) Holtmaat Bestuurslid KAVB Productgroep Gladiool F. (Frank) Hulsebosch Bestuurslid KAVB Productgroep Narcis E. (Ed) Oostenbrug Bestuurslid KAVB Productgroep Iris Drs. C. (Carlo) Randag Bestuurslid Veredeling (Gezamenlijke zetel Plantum NL & Stiverbol) Vacature Bestuurslid LTO Groeiservice mr. H. (Henk) Westerhof Bestuurslid Anthos 9.2 Operationele samenwerking plantaardige keuringsdiensten Ook in 2012 is op operationeel niveau samengewerkt daar waar dit tot wederzijds voordeel leidde. Bij de evaluatie van het project Plantkeur (Plantkeur 2.0) is door de vier keuringsdiensten in de plantaardige sector gezamenlijk opgetreden 40 BKDjaarverslag 2012

Klachten en bezwaren In de verslagperiode 2012 is geen bezwaarschrift ontvangen, waarin formeel bezwaar is gemaakt tegen een beslissing van de BKD. In 2011 was een bezwaarschift ingediend. Dit bezwaar is conform de Algemene Wet Bestuursrecht (AWB) behandeld en niet-ontvankelijk verklaard. De teler heeft hiertegen in 2012 beroep aangetekend. De Rechtbank Alkmaar verklaarde het bezwaar alsnog ongegrond. Hiertegen tekende de betreffende teler weer hoger beroep aan bij de Raad van State. Dit hoger beroep is niet meer in de verslagperiode behandeld. Over de verslagperiode zijn geen klachten ontvangen zoals bedoeld in artikel 9:1 AWB. Ook zijn geen brieven met grieven en/of wensen als zondanig in behandeling genomen. Melding van overtreding Keurmeesters die overtredingen constateren melden die via een melding van overtreding bij de BKD. De BKD bepaalt aan de hand van de melding wat er met de betreffende overtreding wordt gedaan. In de verslagperiode zijn geen meldingen van overtreding ontvangen. Wel heeft de BKD via interne controles een aantal overtredingen geconstateerd die verdere acties noodzakelijk maken. Besluiten hieromtrent vonden niet meer in de verslagperiode plaats. BKDjaarverslag 2012 41

Tuchtgerecht In 2012 heeft het Tuchtgerecht zes zaken afgehandeld. De zaken betroffen overtredingen uit de periode voorafgaand aan de verslagperiode. Zij hadden betrekking op het afleveren van ST-plantgoed, het afleveren van bloembollen zonder vervoerbewijs, het opplanten van afgekeurde bloembollen en het afleveren van niet-goedgekeurde bloembollen. De opgelegde boetebedragen varieerden van 1 225 onvoorwaardelijk (plus 1 1.100 voorwaardelijk) tot 1 5.200 (waarvan 1 2.200 voorwaardelijk). Voorzittersbeschikkingen In 2012 zijn geen zogeheten voorzittersbeschikkingen gegeven. Deze mogelijkheid wordt gebruikt wanneer het gaat om eenvoudige, administratieve overtredingen. Er vindt dan geen behandeling tijdens een zitting van het Tuchtgerecht plaats. In de praktijk is een via deze weg opgelegde boete niet hoger dan 1 250. Waarschuwingen De BKD heeft in 2012 vier waarschuwingsbrieven verzonden. Aanleiding om deze brieven te sturen waren: het ten onrechte schubben van een partij lelies, het ten onrechte niet opnieuw ter herkeuring aanbieden van een partij gladiolen, het afleveren van ST plantgoed, het niet correct opgeven van oppervlakten en herkomstnummers. Verzoeken NVWA Op verzoek van de NVWA heeft de BKD een onderzoek ingesteld naar het niet voldoen aan de AM-voorschriften. Justitie In samenwerking met de NVWA heeft de BKD in 2012 een actie voor een controle van de droogverkoop op het Singel in Amsterdam grondig voorbereid. Op een later tijdstip zal deze actie worden uitgevoerd 42 BKDjaarverslag 2012

Tarieven De in het jaarverslag 2011 aangekondigde algemene tariefsverlaging van 5% is per 1 januari 2012 ingevoerd.voor 2013 zijn de meeste tarieven onveranderd vastgesteld. Uitzondering daarop vormen de tarieven voor de laboratoriumtoetsen volgens de PCRmethode. Deze dalen dankzij investeringen in nieuwe apparatuur met circa 20%. Rekening van baten en lasten 2012 De exploitatie van de BKD voor 2012 komt uit op een batig saldo van ruim 1 291.000. Dit bedrag is exclusief de reservering van 1 200.000 voor projecten in het kader van onderzoek naar en ontwikkeling van nieuwe toetsmethoden in het laboratorium. Vergelijking 2012 met 2011 De totale gezamenlijke inkomsten in 2012 bedroegen 1 8.223.000. Dit is ten opzichte van de realisatie in 2011, na teruggave van het efficiëntievoordeel, een toename van 1 396.000. De inkomsten wegens de wettelijke taken daalden met 1 267.000. De overige baten, zoals verkopen aan derden, namen toe met 1 663.000. De rentebaten namen eenmalig toe met 1 35.000. Deze toename kwam door een gewijzigde manier van verantwoording in de jaarrekening. Ook is een hoger rendement gerealiseerd door de keuze voor een ander spaarproduct. Begroting 2013 ten opzichte van realisatie 2012 Het saldo voor 2013 is begroot op 1 108.000 positief. Dit is circa 1 200.000 lager dan het voor 2012 begrote saldo. Bij het opstellen van de begroting 2013 is uitgegaan van lagere baten dan in 2012. De baten uit keuringsactiviteiten dalen met 1 556.000. De overige baten vallen met 1 118.000 terug, voornamelijk als gevolg van teruglopende inkomsten uit detachering en genormaliseerde rentebaten. De lasten dalen met 1 490.000, met name door personeelsgebonden kosten. Debiteuren In 2012 steeg het saldo openstaande facturen per balansdatum met 1 266.000, vanwege een hoger activiteitenniveau aan het einde van het jaar en derhalve meer facturering in december dan in eerdere jaren. Dit is een toename van ruim BKDjaarverslag 2012 43

50% ten opzicht van ultimo 2011. De gemiddelde betaalperiode steeg met een dag tot 23 dagen in 2012. Balans 2012 De liquide middelen namen af met 1 1.120.000. In 2012 investeerde de BKD in de uitbreiding en modernisering van het laboratorium voor 1 350.000. Ook is gestart met de bouw van een bedrijfshal in het kader van de centrale opplant en opslag van bloembollen. Aan de nieuwbouw en bijbehorend materiaal is per balansdatum 1 141.000 besteed. De hypothecaire lening voor de in 2002 verworven grond is in 2012 versneld afgelost. De liquiditeit, uitgedrukt in vlottende activa (zonder voorraad) in verhouding tot de kortlopende verplichtingen, is in 2012 op 2,7 uitgekomen. Dit is een verbetering ten opzichte van vorig jaar. De solvabiliteit is gestegen van 56% naar 64%. De stand van de bestemmingsreserves was eind 2012 1 3.561.000. Hiermee is het geadviseerde niveau van 1 3.500.000 bereikt BALANS PER 31 DECEMBER ACTIVA (in euro s ) 2012 2011 Vaste activa Materiële vaste activa 1.172.154 765.006 Financiële vaste activa 1.366.636 1.320.983 2.538.790 2.085.989 Vlottende activa Voorraden 114.247 153.847 Overige vorderingen en posten 1.330.154 877.800 1.444.401 1.031.647 Geldmiddelen 1.560.825 2.681.262 Totaal activa 5.544.015 5.798.899 PASSIVA (in euro s ) 2012 2011 Reserves algemeen 3.560.539 3.268.946 Reserve R&D projecten 200.000 - Voorzieningen 521.328 534.483 Langlopend vreemd vermogen 160.739 254.635 Kortlopende schulden 1.101.409 1.740.835 Totaal passiva 5.544.015 5.798.899 44 BKDjaarverslag 2012

Werd in de meerjarenvisie in het jaarverslag van 2011 het opheffen van verplichte collectieven reeds genoemd, inmiddels is dat, met de beslissing van het huidige kabinet om per 1 januari 2014 de publiekrechtelijke bedrijfsorganisaties (PBO s) op te heffen, een politieke werkelijkheid geworden. De ontwikkeling van de PBO s heeft nogmaals de missie en visie van de BKD onderstreept. Kort gezegd: ontwikkelen van mensen en diensten naar de hoogst haalbare kwaliteit en dat tegen minimale kosten. BKDjaarverslag 2012 45

De klant (lees: sector) staat voor de BKD, net zoals voor EZ en NVWA, centraal. Ontwikkelingen van procedures en protocollen staan ten dienste van maximale handelsvrijheid en de bewaking van kwaliteit van bloembollen ten faveure van de bloembollensector. Zo zal ook de komende jaren ontwikkeling van nieuwe analysetechnieken en kennis van ziekteverwekkers van essentieel belang blijven. ICT-systemen, zoals KR en DKL, zullen de eisen van gebruiksvriendelijkheid nog sneller moeten volgen. Keuringsystemen worden meer flexibel, met daarin een grotere rol voor individuele bedrijven. Ketengerichte aanpakken worden geïntroduceerd. Permanente aandacht voor efficiëntieverbetering in laboratorium en buitendienst, maar ook voor monsterlogistiek en opplant, blijft essentieel om daarmee kostprijstechnisch scherp aan de wind te blijven zeilen. Het ontzorgen en tevreden stellen van klanten is daarbij een automatisme. Communicatie zal zich blijven inzetten om richting alle stakeholders de juiste boodschap op het juiste moment en op de juiste wijze te brengen. Op personeelsgebied bezorgen tevreden medewerkers tevreden klanten. Tevreden medewerkers zijn maat voor aantrekkelijk werkgeverschap. En dat is uitgangspunt in ons personeelsbeleid om ook vanaf 2020 met voldoende, betrokken en goed gekwalificeerde medewerkers te kunnen werken. Een goed werkgever zijn naar onze mensen, maar ook naar de maatschappij. Maatschappelijk verantwoord ondernemen is een niet meer weg te denken begrip in de bedrijfsvoering, dat uiteindelijk net als gezonde bedrijfsvoering niet meer apart benoemd hoeft te worden. Duurzaam ondernemen is gemeengoed in goed werkgeverschap 46 BKDjaarverslag 2012

Zwartelaan 2, 2161 AL Lisse Postbus 300, 2160 AH Lisse t 0252 41 91 01 f 0252 41 78 56 e info@bkd.eu Het BKD jaarverslag 2012 is een uitgave van de Bloembollenkeuringsdienst, Lisse Redactie PR & Communicatie Vormgeving Amon Design, Amersfoort Fotografie Ralph Ebbing, Eduard de Beer, Niels Freeleus, Martien Geerlings, Peter Knippels en Michel ter Wolbeek Drukwerk De Swart, Den Haag Oplage 300 stuks