Deel 3 van het Opleidingsstatuut (OS): Beschrijving van het onderwijs van de bacheloropleiding tot leraar in de tweede graad DUITS (voltijdopleiding).

Deel 3 van het Opleidingsstatuut (OS): Beschrijving van het onderwijs van de bacheloropleiding tot leraar in de tweede graad DUITS (voltijdopleiding). In dit document zijn een aantal documenten uit het opleidingsstatuut (OS) opgenomen die horen bij de Onderwijs- en examenregeling (OER). Hierin wordt het onderwijs van de opleiding tot leraar in de tweede graad Duits (voltijdopleiding) in 2015-2016 op de HAN, nader uitgewerkt. De beschrijvingen betreffen het majordeel van de opleiding (210 studiepunten). Het minordeel (30 studiepunten) het deel van de opleiding waarin je keuzes maakt om je te verbreden of verdiepen om je in jouw beroepsuitoefening te kunnen profileren is hier niet opgenomen. De belangrijkste en ook het grootste deel betreft de beschrijving van de inhoud van de onderwijseenheden (OWE s) van de bacheloropleiding tot leraar in de tweede graad Duits (voltijdopleiding) op de HAN. Dit geeft je een gedetailleerd beeld van de inrichting van de opleiding. Ze beschrijven de vier studiejaren zoals ze in het studiejaar 2015-2016 zijn ingericht. Je kunt hier ook zien welke prestaties in 2015-2016 moeten worden verricht om voldoendes te behalen voor de tentamens in deze opleiding. Enkele tentamens dragen het predicaat integrale toets. Dit zijn tentamens waarin de student aantoont dat hij de onderlinge samenhang van onderwijsinhouden begrijpt en kan hanteren in het praktische handelen. Over de gehele opleiding leg je in totaal drie keer een integrale toets af. Deze integrale toetsen zijn ook opgenomen in het overzicht van de onderwijseenheden. Inhoud Hoofdstuk 1 Curriculumoverzichten Opleiding tot leraar van de 2 de graad Duits Voltijd... 2 Hoofdstuk 2 Gegevens onderwijseenheden en integrale toetsen Propedeutische fase Opleiding tot leraar van de 2 de graad Duits Voltijd... 10 Hoofdstuk 3 Gegevens onderwijseenheden en integrale toetsen Post Propedeutische fase Opleiding tot leraar van de 2 de graad Duits Voltijd... 36

Hoofdstuk 1 Curriculumoverzichten Opleiding tot leraar van de 2 de graad Duits Voltijd

Programma- en tentamenoverzicht Duits voltijd Propedeuse Onderwijseenheid Code Centrale beroepstaak Semester en periode Taalverwerving 1 ERK A2 (7,5 studiepunten) ILS Du622/1 BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid Semester 1, periode 1 en 2 Tentaminering Code Alluris Cijfer / V en eis Vaardigheidstoets gespreksvaardigheid ERK A2 Toetsperiode 1 ste kans 2 de kans VT gespreksvd C 5,5 2 3 Vaardigheidstoets schrijfvaardigheid ERK A2 VT Schrijfvdh C 5,5 2 3 Kennistoets idioom p1 KT idioom p1 C 5,5 1 2 Vaardigheidstoets transcriptie VT tscriptie C 5,5 1 2 Vaardigheidstoets NT2 VT NT2 V 1 of 2 2 of 3 Taalbeschouwing 1 (7,5 studiepunten) ILS Du623/1 BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid Semester 1, periode 1 en 2 Kennistoets grammatica p1 KT gram P1 C 5,5 1 2 Kennistoets grammatica p2 KT gram P2 C 5,5 2 3 Kennistoets Syntax KT Syntax C 5,5 1 2 Excursie Kleve 1 Exc Kleve V 1 1 Excursie Weihnachtsmarkt 2 Exc W markt V 2 2 Cultuur & literatuur 1 (7,5 studiepunten) ILS Du624/1 BT 3 Ontwerpen van leerarrangementen in het vak Duits Semester 1, periode 1 en 2 Leertaak cultuur Land & Leute LT cult L & L C 5,5 1 2 Leertaak cultuur geschiedenis na 1945 LT nach 1945 C 5,5 2 3 Dossier jeugdliteratuur leeslijst DS jlit leesl C 5,5 2 3 Dossier jeugdliteratuur opgavendossier DS jlit opg C 5,5 2 3 Dossier vakdidactiek p1 DS vakdid p1 C 5,5 1 2 1 Deze excursie kan door een vervangende opdracht worden ingehaald. 2 Deze excursie kan door een vervangende opdracht worden ingehaald. 3

Onderwijseenheid Code Centrale beroepstaak Semester en periode Tentaminering Code Alluris Cijfer / V en eis Toetsperiode 1 ste kans 2 de kans Dossier vakdidactiek p2 DS vakdid p2 C 5,5 2 3 Docentvaardigheden 1 Oriëntatie op lesgeven owk 1a ILS DU601 ILS Du625/1 BT 1 Lesgeven en trainen in het vak Duits Semester 1, periode 1 en 2 Kennistoets Oriëntatie op lesgeven 1a (owk1a) Dossier onderwijskunde 1a KT ori les/o DS owk1a Cijfer: min. 5,5 Cijfer: min. 5,5 P1 P2 P2 P3 (7,5 studiepunten) ILS-taaltoets ILS taaltoets V P1 P3 Vaardigheidstoets leesvaardigheid ERK B1.1 VT leverkb1.1 C 5,5 3 4 Vaardigheidstoets luistervaardigheid ERK B1.1 VT luverkb1.1 C 5,5 3 4 Taalverwerving 2 ERK B1.1 (7,5 studiepunten) ILS Du641/2 BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid Semester 2, periode 3 en 4 Vaardigheidstoets gespreksvaardigheid ERK B1.1 Vaardigheidstoets schrijfvaardigheid ERK B1.1 VT gverkb1.1 C 5,5 4 4 VT sverkb1.1 C 5,5 4 4 Kennistoets idioom p3 KT idioom p3 C 5,5 3 4 Kennistoets idioom p4 KT idioom p4 C 5,5 4 4 Taalbeschouwing 2 (7,5 studiepunten) ILS Du627/1 BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid Semester 2, periode 3 en 4 Dossier fonetiek DS fonetiek C 5,5 3 4 Kennistoets grammatica p4 KT gramm C 5,5 4 4 Excursie Berlin 3 Exc Berlin V 3 of 4 nvt Leertaak cultuur Berlin LT Berlin C 5,5 3 of 4 4 Cultuur en literatuur 2 (7,5 studiepunten) ILS Du628/1 BT 1 Lesgeven en trainen in het vak Duits Semester 2, periode 3 en 4 Kennistoets cultuur Österreich KT Österreich C 5,5 4 4 Dossier jeugdliteratuur leeslijst DS jlit leesl C 5,5 3 4 Dossier Jeugdliteratuur opgavendossier DS jlit opg C 5,5 4 4 Kennistoets vakdidactiek 2 KT vakdid 2 C 5,5 4 4 3 Deze excursie vindt 1x per jaar plaats, kan pas in het volgend studiejaar worden herkanst. 4

Onderwijseenheid Code Centrale beroepstaak Semester en periode Tentaminering Code Alluris Cijfer / V en eis Toetsperiode 1 ste kans 2 de kans Deeltoetsen Docentvaardigheden 2 Integraal handelen in de beroepspraktijk 1 (7,5 studiepunten) ILS Du652/1 BT 2 Begeleiden van lerende(n) Semester 2, periode 3 en 4 Integrale toets Portfoliobeoordeling integraal handelen 1 Eindbeoordeling wpl1 Kennistoets onderwijskunde 1b Dossier onderwijskunde 1b Portfbeoor Eindbeoor KT ok1b DS ok1b Vaardigheidstoets drama VT Drama 1 C: min. 5,5 C: min. 6,0 C: min. 5,5 C: min. 5,5 C: min. 5,5 P4 P3 P4 P3 P4 P4 P3 P4 P4 P4 5

Post propedeuse Hoofdfase Onderwijseenheid Code Centrale beroepstaak Semester en periode Tentaminering Vaardigheidstoets gespreksvaardigheid ERK B1.2 Code alluris Cijfer / V en eis Toetsperiode 1 ste kans 2 de kans gesprekvdh C 5,5 2 3 Taalverwerving 3 ERK B1.2 (7,5 studiepunten ) ILS- Du631/1 BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid Semester 1, periode 1 en 2 Vaardigheidstoets schrijfvaardigheid ERK B1.2 Vaardigheidstoets leesvaardigheid ERK B1.2 Vaardigheidstoets luistervaardigheid ERK B1.2 schrijfvdh C 5,5 2 3 leesvdh C 5,5 2 3 luistervdh C 5,5 2 3 Kennistoets idioom p1 KT idioom p1 C 5,5 1 2 Taalbeschouwing 3 (7,5 studiepunten ) ILS- Du632/2 BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid Semester 1, periode 1 en 2 Kennistoets grammatica KT gramm C 5,5 2 3 Deelname didactische grammatica DL did gramm V 2 3 Kennistoets taalkunde KT taalkunde C 5,5 2 3 Kennistoets literatuur KT literatuur C 5,5 2 3 Docentvaardigheden 3 + Cultuur & Literatuur 3 (7,5 studiepunten ) ILS- Du653/2 BT 1 Lesgeven en trainen in het vak Duits Semester 1, periode 1 en 2 Dossier vakdidactische analyse Vakdid anal C 5,5 2 3 Dossier vakdidactiek 3 DS vakdid 3 C 5,5 1 2 Kennistoets vakdidactiek 3 KT vakdid 3 C 5,5 2 3 Dossier ICT-didactiek DS ICT-did C 5,5 1 2 Docentvaardigheden 4 Leren lesgeven (7,5 studiepunten ) ILS- Du634/1 BT 1 Lesgeven en trainen in het vak Duits Semester 1, periode 1 en 2 Kennistoets leren lesgeven LT leren lesg C: min. 5,5 P2 P3 Leertaak persoonlijk beroepsbeeld LT pers berbld C: min. 5,5 P2 P3 Vaardigheidstoets Drama 2 VT drama 2 C: min. 5,5 P1 P2 6

Onderwijseenheid Code Centrale beroepstaak Semester en periode Tentaminering Code alluris Cijfer / V en eis Toetsperiode 1 ste kans 2 de kans Vaardigheidstoets Spreken voor de klas VT Spreken V P1 4 4 P1 4 5 Vaardigheidstoets gespreksvaardigheid ERK B2.1 gespreksvdh C 5,5 4 aug Taalverwerving 4 ERK B2.1 (7,5 studiepunten ) ILS- Du635/1 BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid Semester 2, periode 3 en 4 Vaardigheidstoets schrijfvaardigheid ERK B2.1 Vaardigheidstoets leesvaardigheid ERK B2.1 Vaardigheidstoets luistervaardigheid ERK B2.1 schrijfvdh C 5,5 4 aug leesvdh C 5,5 4 aug luistervdh C 5,5 4 aug Kennistoets idioom p3 KT idioom p3 C 5,5 3 4 Kennistoets idioom p4 KT idioom p4 C 5,5 4 aug Presentatie Didactische grammatica Pres did gram C 5,5 3 4 Cultuur & Literatuur 4 en docentvaardigheden 5 (7,5 studiepunten ) ILS- Du642/1 BT 5: Ontwikkelen van vakdeskundigheid Semester 2, periode 3 en 4 Excursie didactische grammatica Paderborn Exc Paderborn C 5,5 4 4 Dossier Landeskunde DS landesk C 5,5 3 4 Kennistoets Landeskunde KT landesk C 5,5 4 aug Docentvaardigheden 6 (7,5 Studiepunten) ILS- DU643/2 BT 3 Ontwerpen van leerarrangementen in het vak Duits Semester 2, periode 3 en 4 Dossier vakdidactiek DS vakdid C 5,5 4 aug Leertaak onderzoek in de school LT OZ school C 5,5 4 aug Dossier MBO-didactiek p4 DS bvh p4 v 4 aug Docentvaardigheden 7 Leren begeleiden ILS- Du644/2 BT 2 Begeleiden van lerende(n) Semester 2, periode 3 en 4 Kennistoets leren begeleiden KT leren beg C: min. 5,5 P4 P4 Eindbeoordeling WPL2A Eindbeo wpl2a C: min. 6,0 P4 P4 (7,5 studiepunten ) Dossier leertaak positief leef en leerklimaat DS lt pos L&L C: min. 5,5 P4 P4 4 Afhankelijk van wanneer de lessen spreken voor de klas geroosterd worden 5 Afhankelijk van wanneer de lessen spreken voor de klas geroosterd worden 7

Onderwijseenheid Code Centrale beroepstaak Taalverwerving 5 ERK B2.2 en Cultuur & Literatuur 5 (7,5 studiepunten ) ILS- Du645/2 BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid Semester en periode Semester 1, periode 1 en 2 Tentaminering Vaardigheidstoets gespreksvaardigheid ERK B2.2 Vaardigheidstoets schrijfvaardigheid ERK B2.2 Vaardigheidstoets leesvaardigheid ERK B2.2 Vaardigheidstoets luistervaardigheid ERK B2.2 Code alluris Cijfer / V en eis Toetsperiode 1 ste kans 2 de kans gesprekvdh C 5,5 1 2 schrijfvdh C 5,5 1 2 leesvdh C 5,5 1 2 luistervdh C 5,5 1 2 Vaardigheidstoets vertalen VT vertalen C 5,5 2 3 Kennistoets idioom p1 KT Idoom p1 C 5,5 1 2 Dossier Landeskunde DS landesk C 5,5 2 3 Docentvaardigheden Integraal handelen in de beroepspraktijk 2 (22,5 studiepunten ) ILS- Du646/2 BT 2 Begeleiden van lerende(n) BT 3 Ontwerpen van leerarrangementen in het vak Duits BT 4 Bijdragen aan de onderwijsorganisatie Semester 1, periode 1 en 2 Integrale toets Deeltoetsen Portfoliobeoordeling integraal handelen 2 PF beo 2 C: min. 5,5 P2 P3/4 Eindbeoordeling wpl 2B eindbeo WPL2b C: min 6,0 P2 P2 Dossier leertaken onderwijskunde LT OWK C: min. 5,5 P2 P3 Dossier toetsing DS toetsing C 5,5 1 2 Dossier MBO-didactiek DS MBO-did C 5,5 1 2 8

Eindfase Integraal handelen in de beroepspraktijk 3 (30 studiepunten) Afstudeeronderzoek (15 studiepunten ) Onderwijseenheid Code Centrale beroepstaak ILS- Du647/2 BT 1 Lesgeven en trainen in het vak Duits BT 2 Begeleiden van lerende(n) BT 3 Ontwerpen van leerarrangementen in het vak Duits BT 4 Bijdragen aan de onderwijsorganisatie BT 1 Lesgeven en trainen in het vak Duits BT 2 Begeleiden van lerende(n) ILS- Du648/2 Semester en periode Semester 1 en 2, periode 1 t/m 4 Semester 1 en 2, periode 1 t/m 4. Tentaminering Code Alluris Cijfer / V en eis Integrale toets Deeltoetsen Portfoliobeoordeling integraal handelen 3 Toetsperiode 1 ste 2 kans de kans PFbeo WPL3 C: min. 5,5 P1 4 P1 4 Eindbeoordeling WPL 3 Eindbeo WPL3 C: min 6,0 P1 4 P1 4 Landelijke kennistoets Duits (alleen voor studenten die in 2012 of later zijn ingestroomd) LKT Duits Cijfer 6,0 Nov/dec Mei/juni Onderzoeksverslag (schriftelijke verslaglegging) OZ Verslag C: min 6,0 P1 4 P1 4 Goethe-certificaat ERK C1 Goethe C 5,5 1 2 Taalverwerving 6 ERK C1 en C1+ (7.5 studiepunten) ILS- Du649/1 Semester 1 en 2, periode 1 t/m 3 Vaardighedentoets gespreksvaardigheid ERK C1+ Vaardighedentoets schrijfvaardigheid ERK C1+ Vaardighedentoets leesvaardigheid ERK C1+ BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid GespreksvdhC1 C 5,5 3 4 Schrijfvdh C1 C 5,5 3 4 Leesvdh C1 C 5,5 3 4 Vaardighedentoets luistervaardigheid ERK C1+ Luistervdh C1 C 5,5 3 4 Vrije ruimte Duits (7.5 studiepunten) ILS- Du649/1 BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid Semester 1 en 2, periode 1 t/m 3 Dossier vrije ruimte DS v ruimte C 5,5 3 4 9

Hoofdstuk 2 Gegevens onderwijseenheden en integrale toetsen Propedeutische fase Opleiding tot leraar van de 2 de graad Duits Voltijd 10

Onderwijseenheid Code Opleiding Doelgroep Taalverwerving 1 ERK A2 ILS Du622/1 Opleiding tot leraar van de 2 de graad Duits Studenten propedeuse, leerjaar 1 voltijd Onderwijsperiode Semester 1, periode 1 en 2 Beroepstaken Centrale beroepstaak (Beroeps)producten Studiepunten, studielast (les en contacturen) Samenhang met andere onderwijseenheden Ingangseisen en aanwezigheidsverplichting Algemene omschrijving BT 1 Lesgeven en trainen in het vak Duits BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid N.v.t. 210 studiebelastingsuren: - 80 uur contacttijd - 130 uur zelfstudie 16 x 5 uur taalvaardigheid (uur = leseenheid van 45 minuten) De onderwijseenheid taalverwerving 1 maakt deel uit van de leerlijn taalverwerving. Hierin wordt vanaf jaar 1 tot aan het eind van jaar 4 gewerkt aan de verbetering van de taalbeheersing. Geen instapeisen, 80% aanwezigheidsplicht In deze OWE werkt de student aan de verbetering van alle vaardigheden. Extra aandacht gaat uit naar de gespreksvaardigheid en het vergroten van de woordenschat. Naast beheersing van de Duitse taal is in deze OWE ook aandacht voor de beheersing van het Nederlands. Hoofddoel: De student beheerst alle taalvaardigheden op niveau A2 van het Europees Referentiekader (= ERK). Kennisbasis Vak Thema Categorie Competenties Beoordelingscriteria 1 Taalvaardigheden 1.1 De vaardigheden 1.1.1 beheerst de kijkvaardigheid en de luistervaardigheid op niveau ERK A2 1.1.2 beheerst de leesvaardigheid op niveau ERK A2 1.1.3 beheerst de spreek en gespreksvaardigheid op niveau ERK A2 1.1.4 beheerst de schrijfvaardigheid op niveau ERK A2 2. Taalkundige kennis 2.3 Lexicale kennis 2.3.1 beheerst de Duitse woordenschat per vaardigheidscategorie op het hierbij aangegeven vereiste niveau van het ERK 2.4 Fonetiek, uitspraak en fonologie 2.4.1 beheerst zijn uitspraak op niveau ERK A2 3. Vakinhoudelijk vakdidactisch competent 7. Competent in reflectie en ontwikkeling De verdere uitwerking van de criteria staat per afzonderlijk deeltentamen beschreven in de studiewijzer die voorafgaand aan iedere onderwijsperiode verstrekt wordt. Deeltentamen: Vaardigheidstoets gespreksvaardigheid ERK A2 De student houdt een gesprek over een thema van ERK-niveau A2; hij 11

Tentaminering Verplicht onderwijsmateriaal wordt beoordeeld op inhoud, grammatica, woordenschat, samenhang en uitspraak. Dit geldt niet voor Duitstalige studenten. Deeltentamen: Vaardigheidstoets schrijfvaardigheid ERK A2 De student schrijft een informele brief op ERK-niveau A2; hij wordt beoordeeld op inhoud, grammatica, woordenschat en samenhang. Dit geldt niet voor Duitstalige studenten. Deeltentamen: Kennistoets idioom p1 De student beheerst de Duitse woordenschat op ERK-niveau A2 m.b.t. hoofdstuk 1, 7, 8, 16:1.2.4, 21, 22 en 23 Deeltentamen: Vaardigheidstoets transcriptie De student kan een luistertekst transcriberen, waarbij hij wordt beoordeeld op grammatica, woordenschat en tekstbegrip op ERK-niveau A2. Deeltentamen: Vaardigheidstoets NT2 De student moet het landelijk staatsexamen NT2 voor alle vaardigheden gehaald hebben op niveau 2 (geldt alleen voor buitenlandse studenten). Deeltentamen: Vaardigheidstoets gespreksvaardigheid Code: VT ge- ERK A2 spreksvd C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging C 5,5 2 2 en 3 2 2 70% van de te behalen punten 15 minuten is voldoende Deeltentamen: Vaardigheidstoets schrijfvaardigheid Code: VT Schrijfvdh ERK A2 C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging C 5,5 2 2 en 3 2 1 70% van de te behalen punten 1,5 uur is voldoende Deeltentamen: Kennistoets idioom p1 Code: KT idioom p1 C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging C 5,5 2 1 en 2 1 1 70% van de te behalen punten 1,5 uur is voldoende Deeltentamen: Vaardigheidstoets transcriptie Code: VT tscriptie C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging C 5,5 2 1 en 2 2 1 70% van de te behalen punten n.v.t is voldoende Deeltentamen: Vaardigheidstoets NT2 Code VT NT2 C/V Minimale eis Aantal kansen Toetsperiodes Weging V V 2 1, 2 en 3 n.v.t. 1 70% van de te behalen punten n.v.t. is voldoende Busch, A. et al. (2010). Erkundungen, Deutsch als Fremdsprache KOMPAKT Integriertes Kurs- und Arbeitsbuch - Sprachniveau B2. 12

Leipzig: Schubert-Verlag Dudenredaktion (2011). Duden Universalwörterbuch (7. Auflage). Mannheim: Dudenverlag Forst, G. (2014). Thematische woordenschat Duits (18 e dr). Amsterdam: Intertaal Aanbevolen N.v.t. onderwijsmateriaal Werkwijze (activiteiten Werkcolleges en werkvormen) Maximum aantal Niet van toepassing deelnemers Onderwijseenheid Taalbeschouwing 1 Code Opleiding Doelgroep ILS Du623/1 Opleiding tot leraar van de 2 de graad Duits Studenten propedeuse, leerjaar 1 voltijd Onderwijsperiode Semester 1, periode 1 en 2 Beroepstaken Centrale beroepstaak (Beroeps)producten Studiepunten, studielast (les en contacturen) Samenhang met andere onderwijseenheden Ingangseisen en aanwezigheidsverplichting Algemene omschrijving BT 1 Lesgeven en trainen in het vak Duits BT 3 Ontwerpen van leerarrangementen in het vak Duits BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid N.v.t. 7,5 studiepunten 210 studiebelastingsuren: - 64 uur contacttijd - 168 uur zelfstudie Deze uren zijn inclusief Studieloopbaanbegeleiding 16 x 2 uur grammatica 8 x 2 uur syntaxis 16 x 1 uur SLB De onderwijseenheid taalbeschouwing 1 maakt deel uit van de leerlijn taalbeschouwing. In de leerlijn taalbeschouwing wordt in jaar 1 en 2 gewerkt aan de verbetering van de beheersing van de Duitse grammatica en de kennis van het taalsysteem. Deze leerlijn is een ondersteuning bij zowel de eigen taalverwerving als bij het eigen lesgeven. Geen instapeisen Binnen de leerlijn taalbeschouwing komen de verschillende aspecten van de structuur van de doeltaal aan bod. Hoofddoelen: 1. De student beheerst de basisgrammatica zowel op theoretisch als toepassingsgebied. In deze perioden wordt aandacht besteed aan alle aspecten van het werkwoord en het zelfstandig naamwoord; 2. Hij is in staat om op het gebied van de syntaxis (zinsleer) de belangrijkste zinsdelen te benoemen. De student werkt in deze OWE aan de volgende eindkwalificaties van de leerlijn leren en lesgeven met ict: informatie vaardigheden; pedagogisch didactisch gebruik ict; ontwikkelen ict rijke arrangementen; evalueren van ict rijke leerprogramma. 13

Kennisbasis Vak Thema Categorie Competenties Beoordelingscriteria 2 Taalkundige kennis 2.1 Algemene taalkunde 2.1.3 kent de basisregels van de syntaxis 2.2 Grammatica 2.2.2 beheerst de grammaticale en syntactische structuren van het Duits 2.2.3 kan ad hoc op grammaticale en andere vakgeorienteerde vragen adequaat antwoorden 2.2.4 kan zijn kennis van de Duitse syntaxis inzetten bij ontleedproblemen 3. Vakinhoudelijk vakdidactisch competent 7. Competent in reflectie en ontwikkeling De verdere uitwerking van de criteria staat per afzonderlijk deeltentamen beschreven in de studiewijzer die voorafgaand aan iedere onderwijsperiode verstrekt wordt. Deeltentamen: Kennistoets grammatica p1 De student kan zijn kennis van de regels van de Duitse grammatica (werkwoord) benoemen, uitleggen en tevens praktisch toepassen. De toets bestaat voor 50% uit theorie en 50% uit toepassing. Deeltentamen: Kennistoets grammatica p2 De student kan zijn kennis van de regels van de Duitse grammatica (zelfstandig naamwoord) benoemen, uitleggen en tevens praktisch toepassen. De toets bestaat voor 50% uit theorie en 50% uit toepassing. Deeltentamen: Kennistoets Syntax De student ontleedt hoofdzinnen in zinsdelen. Syntaxis wordt beoordeeld op het eindniveau van de vakkennisbasis Duits thema 2.1. Tentaminering Deeltentamen: Kennistoets grammatica p1 Code: KT gram P1 Verplicht onderwijsmateriaal C 5,5 2 1 en 2 1 1 70% van de te behalen punten is voldoende Deeltentamen: Kennistoets grammatica p2 1,5 uur Code: KT gram P2 C 5,5 2 2 en 3 1 1 70% van de te behalen punten is voldoende Deeltentamen: Kennistoets Syntax 1,5 uur Code: KT Syntax C 5,5 2 1 en 2 1 1 70% van de te behalen punten is voldoende 1,5 uur Lodder, H. (2004). Basisgrammatica Duits (1 e druk). Bussum: Coutinho Syntax (2012). Reader Studiehandleiding SLB 2015 14

Aanbevolen onderwijsmateriaal Werkwijze Maximaal aantal deelnemers www.duden.de Werkcolleges Niet van toepassing Onderwijseenheid Cultuur & literatuur 1 Code Opleiding Doelgroep ILS Du624/1 Opleiding tot leraar van de 2 de graad Duits Studenten propedeuse, leerjaar 1 voltijd Onderwijsperiode Semester 1, periode 1 en 2 Beroepstaken Centrale beroepstaak (Beroeps)Producten Studiepunten, studielast (les en contacturen) Samenhang met andere onderwijseenheden BT 1: Lesgeven en trainen in het vak Duits BT 3 Ontwerpen van leerarrangementen in het vak Duits BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid BT 3 Ontwerpen van leerarrangementen in het vak Duits Presentaties cultuur en jeugdliteratuur Ontwerpopdrachten vakdidactiek 7,5 studiepunten 210 studiebelastingsuren: - 128 uur contacttijd - 82 uur zelfstudie 16 x 2 uur Jugendliteratur 16 x 2 uur Landeskunde 20 uur Kleve + 12 uur Weihnachtsmarkt 16 x 2 uur vakdidactiek De onderwijseenheid cultuur en literatuur 1 maakt deel uit van de leerlijn cultuur en literatuur. In deze leerlijn komen culturele en literaire aspecten van het Duits taalgebied aan bod. Hieronder vallen verschillende excursies. De leerlijn vakdidactiek heeft een plaats gekregen binnen deze OWE. Ingangseisen en aanwezigheidsverplichting Algemene omschrijving Kenmerkend voor de opleiding is een geïntegreerde aanpak van vakinhoud en vakdidactiek die zorgt voor een verdere samenhang tussen de OWE s. Geen instapeisen; 80% aanwezigheidsplicht In deze OWE wordt bij cultuur aandacht besteed aan Land & Leute en de geschiedenis van Duitsland na 1945. In het kader van Internationalisering horen hierbij twee excursies, waarbij de deelname verplicht is. De excursie Kleve bedraagt 25, en de Weihnachstmarkt 25,. Als ICT onderdeel wordt het maken van een PowerPoint/Prezi ingezet. Bij jeugdliteratuur komen het lezen van jeugdboeken en het behandelen van deze literatuur in de onderbouw aan de orde. Bij vakdidactiek worden een aantal principes van de Moderne Vreemde Talendidactiek en de receptieve vaardigheden behandeld. Deze principes brengen de studenten in de praktijk door het ontwerpen van opdrachten en het uitvoeren van minilessen. De student werkt in deze OWE aan de volgende eindkwalificaties van de leerlijn 15

leren en lesgeven met ict: informatievaardigheden; mediavaardigheden; pedagogisch didactisch gebruik ict; ontwikkelen ict rijke arrangementen. Kennisbases Vak Thema Categorie/kernconcept Competenties 3 Sociaal culturele kennis van doeltaallanden 3.1 Kennis van land en samenleving 3.1.1. beschikt over uitgebreide en actuele kennis van land en samenleving van de D A CH landen 3.1.2 heeft inzicht in de denkwereld van de inwoners van landen, waar Duits wordt gesproken 3.1.3 kent een groot aantal cultuurproducten uit verschillende genres, o.a. film 3.2. Geschiedenis en topografie 3.2.1 heeft basiskennis van de geschiedenis, geografie, topografie en de politieke systemen van de doeltaallanden 3.3 Literatuur en cultuur 3.3.2 heeft kennis van andere cultuurhistorische ontwikkelingen die voor de cultuur van de 20 e en 21 e eeuw van belang zijn 3.3.3 heeft uit de jeugdliteratuur minimaal 10 boeken gelezen 3.3.4 kan verschillende soorten literaire teksten analyseren en heeft kennis van verschillende analysemethoden 4 Duits als schoolvak 4.5 Methodologieën 4.5.1 de student kent een aantal methodologieën van de MVT waaronder theorie rondom verwervingsvolgorde en principes van leerstofordening 5 Het leren van de taal 6 MVT vakdidactiek specifiek GKB Domein Subdomein 5.7 Socio culturele kennis en intercultureel bewustzijn 5.7.1 bezit voldoende kennis waarbij wordt uitgegaan van een brede interpretatie van het begrip KLS (= kennis van land en samenleving) 5.7.3 bezit voldoende opzoekvaardigheden voor actuele ontwikkelingen 5.7.4 kan jeugdliteraire teksten op verschillende manieren didactiseren 6.1 Methodologieën van het MVT 6.1.1 kent voor MVT onderwijs relevante onderwijs en leervormen 6.1.2 kent opdrachten en oefeningen voor alle relevante leerdoelen 6.1.8 kan bij de inrichting van het MVT onderwijs gebruik maken van verschillende op de doelgroep afgestemde opdrachten en oefeningen 2. Didactiek en leren 2.1 Model didactische analyse 2.2 Leerdoelen en instructiemodellen 2.3 Vormgeving van leerprocessen 2.4 Selectie en ontwerp van leermiddelen 3. Vakinhoudelijk vakdidactisch competent 4. Organisatorisch competent 16

Beoordelingscriteria 7. Competent in reflectie en ontwikkeling Beoordelingscriteria zijn afgestemd op de beschreven inhouden van de landelijk vastgestelde kennisbasis Duits. De nadere uitwerking van deze criteria staat per afzonderlijk deeltentamen beschreven in de studiewijzer die voorafgaand aan iedere onderwijsperiode wordt verstrekt. Deeltentamen: Excursie Kleve De eendaagse excursie Kleve wordt afgesloten door deelname. Deeltentamen: Excursie Weihnachtsmarkt De eendaagse excursie Weihnachtsmarkt wordt afgesloten door deelname. Deeltentamen: Leertaak cultuur Land & Leute Met een PowerPoint/Prezi kan de student thema s als maatschappij, politiek en sport enz. van een Duitse deelstaat presenteren en illustreren. Deze PP wordt op inhoud, taal, ict vaardigheden en originaliteit beoordeeld. Deeltentamen: Leertaak cultuur geschiedenis na 1945 Bij de geschiedenis na 1945 van Duitsland laat de student door middel van een lesbrief zien dat hij een tijdvak voor de eigen doelgroep kan ontwerpen. Deze lesbrief wordt op inhoud, opdrachten en planning beoordeeld. Deeltentamen: Dossier jeugdliteratuur leeslijst De student toont middels een leesdossier over vijf jeugdboeken aan dat hij deze heeft gelezen, het niveau ervan kan inschatten en kan beoordelen op toepasbaarheid in de klas. Het dossier wordt op volledigheid, lay out, boekenkeuze en correctheid en variatie van oefeningen beoordeeld. Deeltentamen: Dossier jeugdliteratuur opgavendossier De student laat met een opgavendossier zien dat hij kennis heeft van verschillende genres in de jeugdliteratuur. Hij kan deze kennis didactisch omzetten voor de doelgroep. Het dossier wordt op didactische kennis, volledigheid, correctheid en originaliteit beoordeeld. Deeltentamen: Dossier vakdidactiek p1 Bij vakdidactiek p1 past de student de opgedane vakdidactische kennis m.b.t. de vier vaardigheden, grammatica en woordenschat in kleine opdrachten toe. Deze opdrachten vormen samen een dossier. Deze wordt op lay out, kwaliteit opdrachten en reflectie beoordeeld. Deeltentamen: Dossier vakdidactiek p2 Bij vakdidactiek p2 voert de student een miniles uit, zowel op het instituut als de stageschool. Deze worden volgens het lesplan opgesteld en vakdidactisch verantwoord. De opdracht op de school vormt het dossier. Deze wordt op lay out, kwaliteit opdrachten en reflectie beoordeeld. Tentaminering Deeltentamen: Excursie Kleve 6 Code: Exc Kleve V V 2 1 n.v.t. 1 Deelname is voldoende 2 dagen Deeltentamen: Excursie Weihnachtsmarkt 7 Code: Exc W markt 6 Deze excursie kan door een vervangende opdracht worden ingehaald. 7 Deze excursie kan door een vervangende opdracht worden ingehaald. 17

Verplicht onderwijsmateriaal Aanbevolen onderwijsmateriaal V V 2 2 n.v.t. 1 Deelname is voldoende 12 uur Deeltentamen: Leertaak cultuur Land & Leute Code: LT cult L & L C 5,5 2 1 en 2 1 1 5,5 van de 10 punten is voldoende 1,5 uur Deeltentamen: Leertaak cultuur geschiedenis na 1945 Code: LT nach 1945 C 5,5 2 2 en 3 1 1 5,5 van de 10 punten is voldoende 1,5 uur Deeltentamen: Dossier jeugdliteratuur leeslijst Code: DS leeslijst C 5.5 2 2 en 3 1 1 8 van de 12 punten is voldoende n.v.t. Deeltentamen: Dossier jeugdliteratuur opgavendossier Code: DS jlit ods C 5,5 2 2 en 3 1 1 10 van de 16 punten is voldoende n.v.t. Deeltentamen: Dossier vakdidactiek p1 Code: DS vakdid p1 C 5,5 2 1 en 2 1 1 55% van de te behalen punten is voldoende Deeltentamen: Dossier vakdidactiek p2 n.v.t. Code: DS vakdid p2 C 5,5 2 2 en 3 1 1 55% van de te behalen punten is voldoende n.v.t. Titel bij Landeskunde geschiedenis wordt nog nader bekendgemaakt. Luscher, R. (2013). Landeskunde Deutschland. Von der Wende bis heute. (8e druk). München: Verlag für Deutsch. Neue Kontakte 5e vmbo kgt 1 2 Textbuch. Neue Kontakte 5e vmbo kgt 1 2 Arbeitsbuch. Rhue, M. (2014) Die Welle. Ravensburger Verlag. Staatsen, F. et al. (2015). Moderne vreemde talen in de onderbouw. (5e druk). Bussum: Coutinho. Weber, A. (2005) Merkt doch keiner, wenn ich schwänze. Verlag an der Ruhr. N.v.t. 18

Werkwijze (activiteiten en werkvormen) Maximum aantal deelnemers Werkcolleges, presentaties en twee excursies naar Duitsland. Niet van toepassing 19

Onderwijseenheid Code Opleiding Doelgroep Docentvaardigheden 1 Oriëntatie op lesgeven owk 1a ILS-Du625/1 Opleiding tot leraar van de 2 de graad Duits Studenten voltijd propedeuse Onderwijsperiode Semester 1, periode 1 en 2 Beroepstaken Centrale beroepstaak (Beroeps)Producten Studiepunten, studielast (les en contacturen) Samenhang met andere onderwijseenheden Ingangseisen en aanwezigheidsverplichting Algemene omschrijving Kennisbasis Generieke kennisbasis BT 1 Lesgeven en trainen in het vak Duits BT 1 Lesgeven en trainen in het vak Duits In periode 2 werken studenten aan het dossier leertaken onderwijskunde 1a. In dit dossier zullen de beginselen van het lesgeven centraal staan en het uitvoeren van een klein praktijkonderzoek. 7.5 studiepunten, 210 studielasturen - Werkplekleren 64 uur - Contacttijd 48 uur - Dossier leertaken onderwijskunde 45 uur - Zelfstudietijd 53 uur Deze onderwijseenheid maakt deel uit van de leerlijn onderwijskunde die gebaseerd is op de landelijk vastgestelde generieke kennisbasis. In jaar 1 maakt ook de onderwijseenheid integraal handelen in de beroepspraktijk 1 deel uit van deze leerlijn. Deze onderwijseenheid wordt in semester 2 van het eerste leerjaar aangeboden. Een leerwerkplan is voorwaarde om te kunnen starten met het werkplekleren. Voor de lessen onderwijskunde geldt dezelfde participatieregeling als die van de opleiding waarvoor je bent ingeschreven. De eerste lessen van periode 1 richten zich op een oriëntatie van het Nederlandse onderwijs systeem. Speciaal aandacht zal uitgaan naar het (v)mbo. Verschillende onderwijsvaardigheden zullen deze periode worden geoefend zoals het observeren, presenteren, reflecteren en het zicht krijgen op (eigen) leerstrategieën. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan de pedagogische thema s motivatie, de psychologische basisbehoeften en hoe hij daar als leerkracht rekening mee kan houden. Tot slot leert de student in periode 1 waaraan een leerwerkplan moet voldoen ter voorbereiding op het werkplekleren 1. In periode 2 vindt het eerste deel van het werkplekleren 1 plaats. De eerste lessen krijgt de student zicht op het werken in de beroepspraktijk. Verschillende thema s worden behandeld in het licht van de beroepspraktijk; directe instructiemodel, motivatie, leerling-behoeften en orde houden. Eén van de leertaken in het dossier onderwijskunde vormt een introductie op het doen van praktijkgericht onderzoek. Het onderzoek in jaar 1 is te kenschetsen als een beschrijvend onderzoek en er wordt vooral geleerd hoe op verschillende manieren data kunnen worden verzameld. De leertaak met aansluitende bijeenkomsten is van de doorlopende leerlijn onderzoek. In deze onderwijseenheid werkt de student aan de volgende kwalificaties van de leerlijn leren en lesgeven met ict: - kwalificatie 1 instrumentele vaardigheden - kwalificatie 3 mediavaardigheid - kwalificatie 4 Opleiden tot ict-geletterde leerlingen - kwalificatie 6 ontwerpen van ict-rijke leerarrangementen Domein Subdomein 1: Leren in diverse contexten 1.4 Leerling-kenmerken 2: Didactiek en leren 2.2 Leerdoelen en instructiemodellen 20

Competenties 6: Professionele docent 6.1 Werken aan de eigen professionele ontwikkeling 6.2 Praktijk onderzoek 7: Nederlands onderwijssysteem 7.1 Nederlands onderwijsstelsel 1. Interpersoonlijk competent 2. Pedagogisch competent 3. Vakinhoudelijk vakdidactisch competent 4. Organisatorisch competent 5. Competent in het samenwerken met collega s 6. Competent in het samenwerken met de omgeving 7. Competent in reflectie en ontwikkeling De uitwerking van de competenties op de drie niveaus staat beschreven in de Ruggengraat van de lerarenopleiding. Beoordelingscriteria Deeltentamen: Kennistoets Oriëntatie op lesgeven 1a (owk 1a) De student beheerst de kennis van eerder genoemde domeinen en subdomeinen uit de generieke kennisbasis op het niveau van onthouden/kennis, het begrijpen/ herkennen en het toepassen in eenvoudige situaties. Tijdens dit deeltentamen staan de onderwerpen groepsprocessen, de motivatie van individuele leerlingen, leerling behoeften en orde houden centraal. Deeltentamen: Dossier onderwijskunde 1a (owk 1a) De student laat in het dossier aan de hand van vastgestelde opdrachten zien dat hij de aangeboden leerstof (theorie) in zijn eigen onderwijspraktijk kan toepassen. Deeltentamen: ILS taaltoets De student beheerst het taalniveau B2 volgens Talige startcompetenties Hoger Onderwijs, SLO, Enschede 2009. Het gaat hierbij om de onderdelen: Formuleren; werkwoordspelling; niet werkwoordspelling; interpunctie; woordkeuze en woordenschat. De student beheerst het taalniveau 3f volgens Advies commissie Meijerink Over de drempels met taal en rekenen (2008). Tentaminering Deeltentamen: Kennistoets oriëntatie op lesgeven 1a Code: KT ori lesg C 5,5 2 Periode 1 en 2 1 n.v.t. Deeltentamen: Dossier onderwijskunde 1a 65% van het totale aantal punten is voldoende 1.5 uur Code: DS owk1a C 5,5 2 Periode 2 en 3 1 1 Alle leertaken die deel uit maken van het dossier moeten voldoende worden afgesloten. Deeltentamen: ILS taaltoets n.v.t. Code: ILS taaltoets V V 2x Periode 1 en 3 N.v.t. n.v.t. 105 punten van het totale aantal 1,5 uur 21

Verplicht onderwijsmateriaal Aanbevolen onderwijsmateriaal Werkwijze (activiteiten en werkvormen) Maximum aantal deelnemers punten is voldoende, afhankelijk van de moeilijkheidsgraad van de toets kan hier van afgeweken worden. - Donk, C. van der, Lanen, B. van (2012). Praktijkonderzoek in de school. Bussum: Coutinho. ISBN: 9789046903001 - Ebbens, S. & Ettekoven, S. (2013). Effectief leren. Groningen: Noordhoff Uitgevers. ISBN: 9789001815448 - Geerts, W., Kralingen, R. van (2011). Handboek voor leraren. Bussum: Coutinho. ISBN: 9789046902509 - Ros, A., Castelijns, J., Loon, A. van., Verbeeck, K. (2014) Gemotiveerd leren en lesgeven. De kracht van intrinsieke motivatie. Bussum: Uitgeverij Coutinho ISBN 9789046903995 - Reader onderwijskunde 1a (scholar) - Kas, W. (2006). Zinnen schrijven. Taalconditietraining. Den Haag: Sdu Uitgevers. ISBN 9012114829 - (Werk)colleges waarin theorie wordt afgewisseld met praktische oefeningen en verwerkingsopdrachten. - Tijdens het werkplekleren werk je d.m.v. het uitvoeren van leertaken aan je competentieontwikkeling. N.v.t. 22

Onderwijseenheid Taalverwerving 2 ERK B1.1 Code Opleiding Doelgroep ILS Du641/2 Opleiding tot leraar van de 2 de graad Duits Studenten propedeuse, leerjaar 1 voltijd Onderwijsperiode Semester 2, periode 3 en 4 Beroepstaken Centrale beroepstaak (Beroeps)producten Studiepunten, studielast (les en contacturen) Samenhang met andere onderwijseenheden Ingangseisen en aanwezigheidsverplichting Algemene omschrijving BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid N.v.t. 7,5 studiepunten 210 studiebelastingsuren: - 80 uur contacttijd - 130 uur zelfstudie 16 x 5 uur taalvaardigheid In de leerlijn taalverwerving wordt vanaf jaar 1 tot aan het eind van jaar 4 gewerkt aan de verbetering van het taalbeheersingsniveau. Elk semester heeft daarbij een oplopende moeilijkheidsgraad. Taalverwerving 1; 80% aanwezigheidsplicht In deze OWE werkt de student verder aan de verbetering van alle vaardigheden. Extra aandacht gaat uit naar de gespreksvaardigheid en het vergroten van de woordenschat. Naast beheersing van de Duitse taal is in deze OWE ook aandacht voor de beheersing van het Nederlands. Hoofddoel: De student beheerst alle taalvaardigheden op niveau B1.1 van het Europees Referentiekader (= ERK). Kennisbasis Vak Thema Categorie Competenties Beoordelingscriteria 1 Taalvaardigheden 1.1 De vaardigheden 1.1.1 beheerst de kijkvaardigheid en de luistervaardigheid op niveau ERK B1.1 1.1.2 beheerst de leesvaardigheid op niveau ERK B1.1 1.1.3 beheerst de spreek en gespreksvaardigheid op niveau ERK B1.1 1.1.4 beheerst de schrijfvaardigheid op niveau ERK B1.1 2 Taalkundige kennis 2.3 Lexicale kennis 2.3.1 beheerst de Duitse woordenschat per vaardigheidscategorie op het hierbij aangegeven vereiste niveau van het ERK 2.4 Fonetiek, uitspraak en fonologie 2.4.1 beheerst zijn uitspraak op niveau ERK B1.1 3. Vakinhoudelijk vakdidactisch competent 7. Competent in reflectie en ontwikkeling De verdere uitwerking van de criteria staat per afzonderlijk deeltentamen beschreven in de studiewijzer die voorafgaand aan iedere onderwijsperiode wordt verstrekt. Deeltentamen: Vaardigheidstoets gespreksvaardigheid ERK B1.1 De student voert een gesprek over thema s van ERK niveau B1.1; hij wordt beoor 23

deeld op inhoud, grammatica, woordenschat, samenhang en uitspraak. Dit geldt niet voor Duitstalige studenten. Deeltentamen: Vaardigheidstoets schrijfvaardigheid ERK B1.1 De student schrijft een formele brief op ERK niveau B.1.1; hij wordt beoordeeld op inhoud, grammatica, woordenschat en samenhang. Deeltentamen: Vaardigheidstoets luistervaardigheid ERK B1.1 De student maakt een luistertoets, met thema s op ERK niveau B1.1; hij wordt beoordeeld op tekstbegrip op B1.1. Dit geldt niet voor Duitstalige studenten. Deeltentamen: Vaardigheidstoets leesvaardigheid ERK B1.1 De student maakt een leestoets, met thema s op ERK niveau B.1.1; hij wordt beoordeeld op tekstbegrip van B1.1. Dit geldt niet voor Duitstalige studenten. Deeltentamen: Kennistoets idioom 3 De student beheerst de Duitse woordenschat op ERK niveau B1.1 m.b.t. hoofdstuk 9, 11, 12.6 12.9; 13, 15 en 24 Deeltentamen: Kennistoets idioom 4 De student beheerst de Duitse woordenschat op ERK niveau B1.1 m.b.t. hoofdstuk 25, 26, 28, 35.1-35.6, 41 en 42 Tentaminering Deeltentamen: Vaardigheidstoets leesvaardigheid Code: VT leverkb1.1 C 5,5 2 3 en 4 2 1 70% van de te behalen punten is voldoende Deeltentamen: Vaardigheidstoets luistervaardigheid 1,5 uur Code: VT luverkb1.1 C 5,5 2 3 en 4 2 1 70% van de te behalen punten is voldoende Deeltentamen: Vaardigheidstoets gespreksvaardigheid 1 uur Code: VT gverkb1.1 C 5,5 2 4 en 4 2 2 70% van de te behalen punten is voldoende Deeltentamen: Vaardigheidstoets schrijfvaardigheid 15 minuten Code: VT sverkb1.1 C 5,5 2 4 en 4 2 1 70% van de te behalen punten is voldoende Deeltentamen: Kennistoets idioom p3 1,5 uur Code: KT idioom p3 C 5,5 2 3 en 4 1 1 70% van de te behalen punten 1,5 uur 24

Verplicht onderwijsmateriaal Aanbevolen onderwijsmateriaal Werkwijze Max. aantal deelnemers is voldoende Deeltentamen: Kennistoets idioom p4 Code: KT idioom p4 C 5,5 2 4 en 4 1 1 70% van de te behalen punten is voldoende 1,5 uur Busch, A. et al. (2010). Erkundungen, Deutsch als Fremdsprache KOMPAKT Integriertes Kurs- und Arbeitsbuch - Sprachniveau B2. Leipzig: Schubert-Verlag Forst, G. (2014). Thematische woordenschat Duits (18e druk). Amsterdam: Intertaal Dudenredaktion (2011). Duden Universalwörterbuch (7. Auflage). Mannheim: Dudenverlag N.v.t. Werkcolleges Niet van toepassing 25

Onderwijseenheid Taalbeschouwing 2 Code Opleiding Doelgroep ILS Du627/1 Opleiding tot leraar van de 2 de graad Duits Studenten propedeuse, leerjaar 1 voltijd Onderwijsperiode Semester 2, periode 3 en 4 Beroepstaken Centrale beroepstaak (Beroeps)producten Studiepunten, studielast (les en contacturen) Samenhang met andere onderwijseenheden Ingangseisen en aanwezigheidsverplichting Algemene omschrijving BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid N.v.t. 7,5 studiepunten 210 studiebelastingsuren: - 64 uur contacttijd - 146 uur zelfstudie Deze uren zijn inclusief Studieloopbaanbegeleiding. 16 x 2 uur grammatica 8 x 2 fonetiek 16 x 1 uur SLB In deze leerlijn wordt gewerkt aan de kennis en het inzicht op het gebied van taalbeschouwing / taaltheorie. 80% aanwezigheidsplicht Binnen de leerlijn taalbeschouwing komen de verschillende aspecten van de structuur van de doeltaal aan bod. Hoofddoelen: 1. De student beheerst de basisgrammatica zowel op theoretisch als toepassingsgebied; 2. Hij kent een aantal belangrijke aspecten op het gebied van de fonetiek (klankleer) en kan deze naar de beroepspraktijk vertalen. Kennisbasis Vak Thema Categorie 2 Taalkundige kennis 2.2 Grammatica 2.2.2 beheerst de grammaticale en syntactische structuren van het Duits 2.2.3 kan ad hoc op grammaticale en andere vakgeoriënteerde vragen adequaat antwoorden 2.2.4 kan zijn kennis van de Duitse syntaxis inzetten bij ontleedproblemen 2.1 Algemene taalkunde 2.4 Fonetiek, fonologie en uitspraak 2.4.2 kan het Duitse en het Nederlandse klanksysteem met elkaar vergelijken en herkent daardoor de interferentie problemen op het gebied van de uitspraak tussen het Nederlands en het Duits 2.4.3 kent het fonetische schrift 2.4.4 herkent zijn fouten en kan zijn eigen uitspraakfouten verbeteren. 5 Het leren van de taal 5.4 Uitspraak 5.4.1 kent praktische oefeningsvormen die gebaseerd 26

Competenties Beoordelingscriteria 3. Vakinhoudelijk vakdidactisch competent 7. Competent in reflectie en ontwikkeling Deeltentamen: Kennistoets grammatica p4 zijn op de basisregels van de fonetiek 5.4.2 kent verschillende middelen om de uitspraakfouten van Nederlanders die Duits leren, te verbeteren De student kan zijn kennis van de regels van de Duitse grammatica (voorzetsel, bijwoord, voegwoord en voornaamwoord) benoemen, uitleggen en tevens praktisch toepassen. De toets bestaat voor 50% uit theorie en 50% uit toepassing. Deeltentamen: Dossier fonetiek De student toont d.m.v. zelfgemaakte opdrachten voor de doelgroep zijn fonetische kennis aan. Het dossier wordt beoordeeld op het aantal en het niveau van de opdrachten, analyse probleem en originaliteit. Tentaminering Deeltentamen: Dossier fonetiek Code: DS fonetiek Verplicht onderwijsmateriaal Aanbevolen onderwijsmateriaal Werkwijze (activiteiten en werkvormen) Max aantal deelnemers C 5,5 2 3 en 4 1 1 5,5 van 10 punten is voldoende n.v.t. Deeltentamen: Kennistoets grammatica p4 Code: KT gramm C 5,5 2 4 en 4 2 1 70% van de te behalen punten is voldoende 1,5 uur Lodder, H. (2004). Basisgrammatica Duits (1 e druk). Bussum: Coutinho Reader Phonetik Studiehandleiding SLB 2015 www.duden.de Werkcolleges Niet van toepassing 27

Onderwijseenheid Cultuur en literatuur 2 Code Opleiding Doelgroep ILS Du628/1 Opleiding tot leraar van de 2 de graad Duits Studenten propedeuse, leerjaar 1 voltijd Onderwijsperiode Semester 2, periode 3 en 4 Beroepstaken Centrale beroepstaak (Beroeps)producten Studiepunten, studielast (les en contacturen) BT 1 Lesgeven en trainen in het vak Duits BT 3 Ontwerpen van leerarrangementen in het vak Duits BT 5 Ontwikkelen van vakdeskundigheid BT 1 Lesgeven en trainen in het vak Duits (PowerPoint)Presentaties in de les en Berlijn, museum didactiekopdracht en lesplannen 7,5 studiepunten 210 studiebelastingsuren: - 144 uur contacttijd - 66 uur zelfstudie Samenhang met andere onderwijseenheden Ingangseisen en aanwezigheidsverplichting Algemene omschrijving 16 x 2 uur Jugendliteratur 16 x 2 uur Landeskunde 16 x 2 uur vakdidactiek 48 uur excursie Berlin In deze leerlijn verdiept de student zijn kennis over culturele en literaire aspecten van de doeltaal. Daarnaast krijgt de student inzicht in de vakdidactische omzetting van deze aspecten. Voor deelname excursie Berlijn geldt deelname aan de lessen; 80% aanwezigheidsplicht Hoofddoelen: - De student beheerst de kennis die hij zich heeft eigen gemaakt bij Landeskunde en jeugdliteratuur; - hij kent een aantal vakdidactische principes m.b.t. receptief taalonderwijs, grammatica en woordenschat; - hij kan beide doelen met elkaar in verbinding brengen door lesplannen te maken en deze d.m.v. minilessen uit te voeren. In deze OWE werkt de student aan de culturele en literaire inhouden en integreert deze in vakdidactische ontwerpen. Tevens laat hij deze verbinding van vakdidactiek en inhoud in Berlijn zien. Dit onderdeel is te koppelen aan Internationalsering. De kosten voor de excursie Berlin bedragen ongeveer 350,. De student werkt in deze OWE aan de volgende eindkwalificaties van de leerlijn leren en lesgeven met ict: mediavaardigheden. Kennisbases Vak Thema Categorie 3 Sociaalculturele kennis van doeltaallanden 3.1 Kennis van land en samenleving 3.1.1. beschikt over uitgebreide en actuele kennis van land en samenleving van de D A CH landen 3.1.2 heeft inzicht in de denkwereld van de inwoners van landen, waar Duits wordt gesproken 3.1.3 kent een groot aantal cultuurproducten uit verschillende genres, o.a. film 3.2. Geschiedenis en topografie 28

3.2.1 heeft basiskennis van de geschiedenis, geografie, topografie en de politieke systemen van de doeltaallanden Competenties 5 het leren van de taal GKB Domein Subdomein 2. Didactiek en leren 1. Interpersoonlijk competent 2. Pedagogisch competent 3.3 Literatuur en cultuur 3.3.2 heeft kennis van andere cultuurhistorische ontwikkelingen die voor de cultuur van de 20 e en 21 e eeuw van belang zijn 3.3.3 heeft uit de jeugdliteratuur minimaal 10 boeken gelezen 3.3.4 kan verschillende soorten literaire teksten analyseren en heeft kennis van verschillende analysemethoden 5.2 Taalvaardigheid 5.2.1 kent luistervaardigheidsstrategieën die hij inzet in zijn eigen taalverwervingsproces en in de onderwijspraktijk met leerlingen 5.2.2 kent verschillende fasemodellen voor (een gedeelte van) lessen en verschillende typen van luister en kijkvaardigheidsoefeningen 5.2.3 kent leesvaardigheidsstrategieën die hij inzet in zijn eigen taalverwervingsproces en in de onderwijspraktijk met leerlingen 5.2.4 kent fasemodellen voor (een gedeelte van) lessen en verschillende typen van leesvaardigheidsoefeningen 5.6 Woordenschat 5.6.1 kan leerdoelgericht relevante woordenschat selecteren en in productieve en receptieve categorieën indelen 5.6.2 kent diverse woordenschatverwervings, raad en afleidingsstrategieën, o.a. het gebruik van woordenboeken 5.7 Socio culturele kennis en intercultureel bewustzijn 5.7.1 is in staat deze kennis te verwerven waarbij wordt uitgegaan van een brede interpretatie van het begrip KLS (= kennis van land en samenleving) 5.7.2 kan kennis van land en samenleving aan leerlingen overbrengen, waarbij hij gebruik maakt van authentiek materiaal 5.7.4 kan jeugdliteraire teksten op verschillende manieren didactiseren 2.1 Model didactische analyse 2.2 Leerdoelen en instructiemodellen 2.3 Vormgeving van leerprocessen 2.4 Selectie en ontwerp van leermiddelen 2.6 Toetsing en evaluatie 29

Beoordelingscriteria 3. Vakinhoudelijk vakdidactisch competent 4. Organisatorisch competent 7. Competent in reflectie en ontwikkeling De uitwerking van de criteria staat verder per afzonderlijk deeltentamen beschreven in de studiewijzer die voorafgaand aan iedere onderwijsperiode wordt verstrekt. Deeltentamen: Excursie Berlin 8 De deelname aan de excursie Berlijn is voldoende. Deeltentamen: Leertaak cultuur Berlin Bij Landeskunde Berlin laat de student door middel van een lesbrief zien dat hij een educatief museumbezoek voor een specifieke doelgroep kan ontwerpen. Deze lesbrief wordt op inhoud, opdrachten en planning beoordeeld. Deeltentamen: Kennistoets cultuur Österreich Bij Landeskunde Österreich kan de student middels een Open Boek tentamen kenmerken over geografie, literatuur, cultuur, maatschappij en politiek benoemen en hiertussen verbanden leggen. Deeltentamen: Dossier jeugdliteratuur leeslijst De student toont middels een leesdossier over vijf jeugdboeken aan dat hij keuzes kan maken uit het aanbod van actuele jeugdliteratuur en deze kan beoordelen op toepasbaarheid in de klas. Het dossier wordt op volledigheid, lay out, boekenkeuze en correctheid en variatie van oefeningen beoordeeld. Deeltentamen: Dossier jeugdliteratuur opgavendossier De student toont met een opgavendossier aan dat hij de verschillende genres uit de jeugdliteratuur kan benoemen en deze didactisch kan omzetten voor de doelgroep. Het dossier wordt op didactische kennis, volledigheid, correctheid en originaliteit beoordeeld. Deeltentamen: Kennistoets vakdidactiek 2 De student kan vakdidactische begrippen uit de kennisbasis benoemen, uitleggen en koppelen aan oefeningen uit de leergangen en aan cases. Tentaminering Deeltentamen: Excursie Berlin 9 Code: Exc Berlin V V 2 3 of 4 n.v.t. 1 Deelname is voldoende 6 dagen Deeltentamen: Leertaak cultuur Berlin Code: LT Berlin C 5,5 2 3, 4 en 4 1 1 70% van de te behalen punten is voldoende Deeltentamen: Kennistoets cultuur Österreich n.v.t. Code: KT Österreich C 5,5 2 4 en 4 1 8 Deze excursie kan door een vervangende opdracht worden ingehaald. 9 Deze excursie kan door een vervangende opdracht worden ingehaald. 30

Verplicht onderwijsmateriaal Aanbevolen onderwijsmateriaal Werkwijze (activiteiten en werkvormen) Maximum aantal deelnemers 1 70% van de te behalen punten is voldoende Deeltentamen: Dossier jeugdliteratuur leeslijst 1,5 uur Code: DS jlit leesl C 5.5 2 3 en 4 1 1 8 van de 12 punten is voldoende n.v.t. Deeltentamen: Dossier jeugdliteratuur opgavendossier Code: DS jlit opg C 5.5 2 4 en 4 1 1 10 van 16 punten is voldoende n.v.t. Deeltentamen: Kennistoets vakdidactiek 2 Code: KT vakdid 2 C 5,5 2 4 en 4 1 1 70% van de te behalen punten is voldoende 1,5 uur Titel bij Landeskunde geschiedenis wordt nog nader bekend gemaakt. Luscher, R. (2013). Landeskunde Deutschland. Von der Wende bis heute. (8e druk). München: Verlag für Deutsch. - Neue Kontakte 5e vmbo kgt 1 2 Textbuch. - Neue Kontakte 5e vmbo kgt 1 2 Arbeitsbuch. - Rhue, M. (2014). Die Welle. Ravensburger Buchverlag. - Staatsen, F. et al. (2015). Moderne vreemde talen in de onderbouw (5 e druk). Bussum: Coutinho. - Weber, A. (2005). Merkt doch keiner, wenn ich schwänze. Verlag an der Ruhr. N.v.t. Werkcolleges, presentaties en excursie Niet van toepassing 31