Eigen oogst Kwartaalblad van Volkstuindersvereniging De Kavel te Westervoort zomer 2015 1
Bestuur Voorzitter: W.L. Geul Vuurdoornpad 5 6921EJ Duiven tel: 0316-268060 kavel 73/74a Secretaris: T. Kortekaas Weidekervel 111 6922GB Duiven tel: 0316-843853 kavel 1b/2a Penningmeester: Lid / Kavelbeheerder: C. Dieker Scheisprong 16 6932BG Westervoort tel: 06-13252442 R. Bokhove Engelenland20 6932PD Westervoort tel: 026-3622883 kavel 5a kavel 85b/86a Website: E-mail: www.dekavel.nl bestuur@dekavel.nl 2
Inhoud: Bestuur Van de voorzitter Plantentafeltje Website Ontmoetingsmiddag Phytophthora-bestrijding Eigen Oogst digitaal? Zomergedicht Cursus bodem en humus 2015, jaar van de bodem Mulchen afgekeken van de natuur Vlierbloesemsiroop Ugolino Contributie Advertenties 3
Van de Voorzitter De kennismakingsmiddag was een succes! Er was veel belangstelling, alles was goed geregeld en het weer was gunstig. Er werd dankbaar gebruik gemaakt van de plantenbak vol met plantjes die de leden daar hadden neergezet. Zo n middag is goed voor de onderlinge contacten en dus gaan we er volgend jaar mee door. Als er vandalisme of diefstal is geweest op het complex dan vragen tuinders of wij hiervoor verzekerd zijn. Dit zijn wij niet. Overigens ook niet voor ongevallen op de tuin. Het bestuur is hiervoor ook niet verantwoordelijk. Het beste is om een en ander zelf te regelen bij uw verzekering. Wij willen bij deze onze leden oproepen om leuke stukjes op te sturen voor het boekje; zo houden wij het boekje interessant. Als je op vakantie gaat en er komt iemand anders om de tuin te onderhouden, geeft het dan door aan het bestuur. Dit kan via het web of de brievenbus. Zo zijn wij geïnformeerd dat er iemand anders op de tuin aanwezig is. Via het informatiebord kan je alles regelen; het werkt een beetje als Marktplaats. Er is een tuinder die al twaalfhonderd slakken van haar tuin heeft weg gehaald, dus niet mopperen als er slakken op je tuin zijn! Laten we hopen dat het weer mee zit, dan hebben wij een mooie oogst. Heel veel tuinplezier! Wim Geul Plantentafeltje Hallo Medetuinders, Hier even een berichtje over het tafeltje onder het infobord. Dit tafeltje is bedoeld om stekjes op te zetten die je over hebt en anders misschien toch maar op de composthoop zou gooien. Misschien kun je er een ander nog een plezier mee doen. Ook staat er een gieter onder het tafeltje. Deze heb ik aan een draadje gemaakt maar kun je er zo afhaken. Als je eens plantjes ziet die wel wat water kunnen gebruiken kun je dat hiermee doen, graag wel weer terugzetten en vastmaken zodat hij niet weg kan waaien met een flinke windhoos. Ook staat er een plastic bakje onder met kaartjes er in waarop je de naam kunt zetten van de stekjes. Als je dan stekjes meeneemt willen jullie dan deze kaartjes weer in het plastic bakje doen zodat we ze vaker kunnen gebruiken. Als mijn man weer lege potjes meebrengt zet ik ze er ook wel weer onder, die mag je ook pakken. Ik hoop dat we veel plezier mogen hebben van het tafeltje en zo nog eens plantjes kunnen wisselen. Groetjes Hennie Wanders Kavel 84 4
Website Op deze site staan o.a. diverse zaken die wij snel bekend willen maken. Bezoek de website dus met regelmaat voor het laatste nieuws rond onze vereniging. Heeft u suggesties: stuur dan een berichtje via de link. Ontmoetingsmiddag Eind mei werd voor het tweede jaar een ontmoetingsmiddag georganiseerd. Doel van de middag is om de leden nader met elkaar kennis te laten maken nu er, gelukkig, veel belangstelling is voor een volkstuin. s-morgens zag het er nog niet lekker uit, maar rond de middag werd het toch nog aangenaam en kon een ieder bij een prima temperatuur onder het genot van een hapje en een drankje kletsen over van alles en nog wat. Uiteraard was het thema groente kweken vaak onderwerp van gesprek. In 2014 zijn we begonnen met het huldigen van leden die 25 jaar lid zijn van onze vereniging. Ook dit jaar was er een jubilaris. Clemens Dieker is 25 jaar. Van deze 25 jaar zit hij ook al 16 in het bestuur. Eerst als secretaris en daarna als penningmeester. Ook is hij een van de vaste frezers en verzorgd hij 4x per jaar ons clubblad Eigen Oogst. Namens de vereniging is een cadeaubon overhandigd. De foto s laten zien dat het een gezellige bijeenkomst is geweest. Kom jij volgend jaar ook (weer). 5
Phytophthora-bestrijding Afgelopen weekend zag ik al weer verschillende mensen de aardappelplanten spuiten tegen de gevreesde aardappelziekte of Phytophthora infestans. Op een enkele tuin zien de piepers helemaal blauw van het gif! De meeste tuinders kennen deze ziekte wel omdat die vaak vanaf midden van de zomer de tomaten en aardappelen aantast. Die krijgen dan zwart/grijze vlekken in de bladeren en stengels en sterven langzaam af. Als deze schimmelachtige zich via de stengelvaten verplaatst naar de aardappelknollen veranderden deze langzaam in een stinkende pulpmassa. Zelfs na de oogst kan dit nog thuis in de schuur gebeuren. Ik wil graag pleiten voor een beetje verstandig gebruik van de middelen tegen deze ziekte. Ik snap heel goed dat je de ziekte niet in je piepers wilt, maar het slaat echt totaal nergens op om op dit moment van het jaar al tegen de ziekte te spuiten!! De ziekte is namelijk nog helemaal niet in het land!! Spuiten op dit moment is niets anders dan jezelf en je tuin verpesten met chemische bestrijdingsmiddelen tegen iets dat er nog niet is. Zoiets als een chemokuur ondergaan terwijl je nog geen kanker hebt. De aardappelziekte verspreid zich middels sporen via de lucht. Daarvoor is vochtige lucht nodig uit met name Frankrijk e.d., maar in ieder geval het zuiden. Daar begint de aardappelteelt eerder in het jaar, waardoor deze ziekte daar ook eerder optreed. De sporen komen dus vervolgens via de lucht en landen op een gegeven moment ook hier in Nederland. Dat hoeft hier niet gelijk tot een grote uitbraak van de ziekte te leiden. De sporen hebben namelijk veel vocht nodig om zich te kunnen ontwikkelen. Het blad moet minimaal 3 uur vochtig zijn, anders verdort de zich ontwikkelende spore voordat hij het blad is binnengedrongen. Heel belangrijk is hoe jij je planten teelt en welke rassen jij gebruikt. Een korte planten rijafstand leidt tot een gewas dat veel langer vochtig blijft (de wind kan niet goed tussen de planten door), waardoor de sporen zich op het blad kunnen ontwikkelen 6
en de buitenste bladlaag kunnen binnendringen. Daarnaast moet je je piepers (en tomaten) niet teveel bemesten. Teveel mest leidt tot een lang slap gewas waar de schimmel zich veel makkelijker in nestelt, waardoor je droom van een grote oogst veranderd in een natte stinkende nachtmerrie. Daarom kun je tomaten het beste in een kasje of afgedekt telen: ze blijven dan beter droog waardoor de sporen verdorren. In een kas betekent dat wel dat je heel goed moet ventileren, want de luchtvochtigheid kan in een kas gauw oplopen tot 100% relatieve vochtigheid! En dat is meer dan genoeg voor de sporen om zich te ontwikkelen! Daarom moet je tomaten en aardappelen ook nooit water geven over het blad. Giet altijd water op de grond, eventueel via een slang tussen de ruggen. Net zo belangrijk is een goede raskeuze. Veel pieper- en tomatenrassen zijn misschien wel lekker en geven als het meezit heel veel kilo s, maar ze zijn ook heel gevoelig voor deze ziekte. Doe jezelf (volgend jaar) en je collega-tuinders een plezier en selecteer een ras dat goed resistent is tegen deze ziekte en die vroeg afrijpt. Vroeg of middentijds afrijpende rassen heb je vaak al geoogst voor de ziekte werkelijk grootschalig optreed, zeker met de piepers. Op internet kun je overal uitzoeken welke rassen goed resistent en/of vroeg oogstbaar zijn (en lekker etc). En anders kom je maar eens kletsen op tuin nr 40. Maar goed, de piepers en tomaten zijn al geplant en gepoot. De raskeuze is voor dit jaar bepaald, net als de plantafstand etc. De eerste problemen kunnen we gaan verwachten bij weer dat langere tijd koud en nat is. Echt het weer waar aardappelen en tomaten als tropische planten (want daar komen ze tenslotte oorspronkelijk vandaan!) niet van houden. Terwijl de planten staan te koukleumen arriveert de schimmel in Nederland en kan zich door alle nattigheid en verkoudheid verspreiden. Dan is het moment aangebroken om jouw planten en die van de collega s in de gaten te houden. Zie je grijze vlekken verschijnen raadpleeg dan even een ervaren tuinder. Dan kun je alsnog de gifspuit pakken als je het echt niet laten kunt. Er zijn ook natuurvriendelijke alternatieven (naast een goede ras- en teeltkeuze). Je kunt spuiten met kiezel of zeewierkalk. Deze middelen zorgen ervoor dat de schimmel lastiger het blad binnen kan dringen en daardoor sneller verdord. Je kunt ook gewoon de aangetaste bladeren of stengels verwijderen en thuis in de groenbak doen. En een enkeling heeft een homeopathisch preparaat wat heel goed werkt Hiermee heb ik gelijk aangekaart waarom het nergens op slaat om nu tegen deze ziekte te spuiten. De ziekte is er nog niet (veel te vroeg in het seizoen) en het is momenteel gort droog. Eventueel aanwezige sporen zijn al verdroogd voordat ze de bladeren binnen kunnen dringen. Zonde van je geld en het milieu. Ik wens iedereen veel tuinplezier en een verstandig gebruik van hersenen en andere middelen. Groet, David Koning Eigen Oogst digitaal? Wilt u Eigen Oogst digitaal ontvangen? Stuur dan een berichtje naar bestuur@dekavel.nl o.v.v. uw naam en kavelnummer 7
Zomergedicht Je ziet groente en bloemen groeien Soms moet je even sproeien Met je handen in de aarde Dat is (voor velen) van onschatbare waarde Dorpstraat 11 6931BA Westervoort Tel: 026-3118285 * Fax: 026-3117832 Internet: www.wieleman.com * E-Mail: info@wieleman.com Cursus Bodem en humus Heb je ook zo n last van wateroverlast na een paar zomerse regenbuien? Is jouw grond ook kei en keihard na een paar dagen droogte? Strooi je ook maar wat raak met die mest want daar groeit het vast wel beter van? Of wil je graag weten hoe je jouw grond beter bewerkbaar en vriendelijker kunt maken? Wil je weten hoe je een gezondere bodem kunt verkrijgen? Volgend op de winterworkshops over landbouwsystemen en teelt verzorgd door Folkert Brugman eind 2014, begin 2015 is een klein clubje tuinders van De Kavel bij elkaar gekomen om het kennisstokje verder te dragen. We zien om ons heen dat vele collega-moestuinders problemen hebben met hun bodem. Als het weinig regent hebben ze na een paar weken flinke scheuren in de grond en als het veel regent verandert de tuin in een volgelopen badkuip. De grond is lastig bewerkbaar en slaat gauw dicht. En hoeveel en wat voor mest en compost moet je nou gebruiken om al die gewassen die we telen lekker aan het groeien te krijgen en te houden en dan ook nog eens gezond voor ons? Wij willen deze herfst of winter een cursus organiseren over de bodem en het belang van humus en andere voedingsstoffen in die bodem om een stel van deze vragen te beantwoorden. Onze kleigrond waarin wij telen is tenslotte meer dan alleen een plek waar de plant zijn wortels uitstrekt om wat water te vinden. Het is een heel systeem, een levend organisme. De cursus is bedoeld voor alle tuinders van de Kavel en andere geïnteresseerden die meer willen weten over het belang van een gezonde 8
levende bodem en wat dit betekent voor de kwaliteiten van de gewassen die wij telen. De cursus is bijna gratis (ongeveer 10 a 15 Euro incl koffie en thee en zaalhuur). Behandeld worden zaken als: water, lucht, mineralen en organische materialen structuur en textuur voedingsstoffen: wat doen ze? mycorrhizae (bodemschimmels) en andere symbioses het hoe, wat & waarom van composteren fotosynthese & wortelexudaten het bodemvoedselweb: wat leeft er in de bodem en wat doet het? wat is humus, hoe ontstaat deze en wat zijn de voordelen? hoe ontstaan voedingsstoffentekorten en hoe herken je ze? het herstellen van balansen tussen de voedingsstoffen bodem & gezondheid de stikstofcyclus en de verschillende vormen van stikstof De cursus wordt verzorgd door Marc Siepman, een zeer ervaren en kundig cursusleider. Hij geeft al jaren de cursus Humisme voor boeren, tuinders, terreinbeheerders, boomverzorgers en ander geïnteresseerden. Meer informatie is te vinden op www.humisme.nl Normaliter duurt de cursus 2 dagen in 1 weekend, maar dit lijkt ons mogelijk wat lang. Daarom willen we graag peilen hoeveel mensen interesse hebben in deze 2- daagse cursus. Een alternatief is een cursus van 1 dag, maar dan krijg je natuurlijk ook minder kennis aangereikt. Stuur ons een mailtje met daarin jouw voorkeur. Mailen kan tot 15 juli naar dekavel.educatie@hotmail.com Hopelijk tot ziens, Folkert Brugman, Cilia Touw en David Koning Heeft u iets te verkopen wat tuingerelateerd is? Doe dan een briefje in de brievenbus of stuur een berichtje naar: bestuur@dekavel.nl en wij plaatsen het in het infobord. 9
2015, jaar van de bodem Dit jaar is uitgeroepen als het jaar van de bodem. Waarschijnlijk niet altijd door iedereen zo belangrijk gevonden, maar het toch eigenlijk wel is. Helemaal als je tuiniert. Want wat weten we nu eigenlijk over de bodem waarop we tuinieren? Hoe belangrijk is het bodemleven, de structuur, de voedingsstoffen en hoe kunnen we een goede bodem krijgen en/of behouden. Op woensdag 1 juli om 20.00 uur organiseren Folkert, David en Cilia een wandeling langs de tuinen op het complex om eens bij elkaar op de tuin te kijken hoe de bodem eruit ziet, hoe alles groeit en bloeit en wat kunnen we beter niet en wat juist wel doen. En hoe kunnen we van elkaar leren Lijkt je dit iets meld je dan aan bij dekavel.educatie@hotmail.com Ook voor vragen kun je ons mailen. Op woensdag 1 juli komen we bij het infobord bij de ingang bijeen tussen 19.45 en 20.00 uur. Het is de bedoeling om vaker wat activiteiten te organiseren voor medetuinders van De Kavel. Voel je er ook wat voor om mee te doen in de organisatie en/of heb je ideeën, laat het ons dan weten. Folkert, David en Cilia 10
Mulchen afgekeken van de natuur Natuurlijk kunnen we de inzichten die we opdoen tijdens een boswandeling niet zomaar toepassen op de groentebedden. Een tuin ook een natuurlijke tuin is geen wildernis, maar gecultiveerd land. Dit land heeft de zorgende hand van de tuinier nodig als fruitbomen en koolplanten een rijke en goede oogst moeten opleveren. En toch kunnen we de wetten van de vruchtbaarheid logischerwijs toepassen op onze perken. Bedekte bodem in de tuin Zet het principe van bedekte grond van de natuur om in mulchlagen. Deze afdekking van organisch materiaal moet heel zorgvuldig gebeuren. Het geheel mag geen wanordelijke en onverzorgde indruk maken. In feite moet de tuinier de dingen gewoon anders bekijken. Dan ontdekt hij ook de schoonheid van een deken van bladeren of gras. Water geven is alleen nodig bij aanhoudende droogte. Mest en compost hoeft u slechts af en toe in geringe hoeveelheden te geven. Ook zult u op een juiste manier moeten leren mulchen! Let er vooral op dat de deken van levend materiaal altijd losjes uitgespreid ligt. De zuurstof circulatie is belangrijk voor een harmonieuze vertering. Waar sappig vers groen te dicht op elkaar ligt, zal er al snel rotting optreden! Vooral gemaaid gras mag nooit dik opgebracht worden. Laat de sprieten bij voorkeur iets drogen voordat u ze als mulchdeken gebruikt. In natte zomermaanden spreidt u het best een zeer dunne deken over de grond uit, omdat slakken zich graag in grote getale onder de dikke laag verbergen. Vernieuw bij voorkeur het mulchmateriaal meermaals per jaar. Materiaal om te mulchen In het begin lijkt het niet altijd eenvoudig om voldoende materiaal te vinden voor het afdekken van alle open vlakten. Met enige oefening zult u overal wel materiaal vinden om de grond met afwisseling te bedekken. 11
Gemaaid gras is bijna overal te vinden. Let erop dat het geen zaaddragende kruiden of grassen bevat. De iets verwelkte sprieten kunnen overal in de tuin worden gebruikt. Bladeren vallen vooral in de herfst en geven een wat zure humus. Deze is heel geschikt voor aardbeien, frambozen, bramen, kruisbessen, aalbessen, fruitbomen en als bodembedekker onder hagen en struiken. Schorsmulch verteert langzaam en levert zure humus. Deze mulch is geschikt voor aardbeien, alle bessen, frambozen, bramen enzovoort en hagen en wegen. Stro vergaat heel langzaam; het wordt vooral gebruikt voor aardbeibedden. Gemengd materiaal moet gehakseld of met de hand verkleind worden voordat het als mulch wordt verspreid. Geschikt zijn erwtenstro, groenteafval, verwelkte bloemen, onkruid, snoeisel van hagen enzovoort. Dit mengsel kan op groentebedden of in de fruittuin worden gebruikt. Brandnetels zijn prima mulchmateriaal voor alle planten in de tuin. Snijd de stengels in stukken van 10 tot 20 cm. Smeerwortelblad geeft een gezonde en speciale mulch, die vooral geschikt is voor tomaten. U kunt de bladeren ook over andere groentebedden spreiden of mengen met brandnetels en tuinafval. Tomatenbladeren worden onder tomatenplanten uitgespreid als bodembedekker. Het materiaal kan worden gewonnen uit wilde loten en gesnoeide uitlopers in de herfst. Voordelen van mulchen Onder een deken blijft de aarde ook in warme zomers lang vochtig, los en goed op temperatuur. Er hoeft minder geharkt en begoten te worden. Het gemengde, organische materiaal wordt door diertjes in de grond als voedsel opgenomen en voortdurend ter plaatse omgezet in voedzame humus. Er hoeft minder gemest te worden. De vochtig-warme, maar luchtige atmosfeer biedt de nuttige microorganismen maar ook de regenwormen de beste leefomstandigheden. Door de ijver van bacteriën, schimmels en andere kleine diertjes wordt in de grond veel koolzuur geproduceerd, dat door de losse, kruimelige structuur naar de oppervlakte stijgt. De planten nemen deze voor hun stofwisseling op de huidmondjes aan de onderkant van de bladeren. De grote hoeveelheid koolzuur is een van de verklaringen voor het feit dat planten op een bed met mulch heel gezond en overdadig groeien. Ziekten en schadelijke insecten komen minder voor. Bedden met een mulchlaag besparen dus werk en extra kosten. De afdeklaag onderdrukt het onkruid. Het schoffelen doen de bodemdiertjes, die de humus losmaken. Bron: Basishandboek voor de Biologische Moestuin, uitgeverij Deltas ISBN 978-90-447-3525-3 12
Voor de kennismakingsdag van De Kavel op 23 mei heb ik Ugolino gemaakt. De alcoholvrije versie van de cocktail Hugo, een populair zomerdrankje. De basis van beide drankjes is vlierbloesemsiroop. Hieronder vind je de recepten van vlierbloesemsiroop, Ugolino en Hugo. De recepten komen van de site: http://www.italiaanskokenmetantoinette.nl Vlierbloesemsiroop (ongeveer vier liter) 450 g schoongemaakte vlierbloesem 3 liter water 3 kg kristalsuiker 60 g citroenzuur (verkrijgbaar bij de Turk/Marokkaan) Pluk een teiltje droge vlierbloesemschermen. Schud ze uit en laat ze een kwartier rusten op een tafel. Zo krijgen insecten de kans om weg te gaan. Was de bloesem niet, dat gaat ten koste van de smaak. Verwijder de groene takjes zoveel mogelijk. Zet de bloesem net onder koud water. Zet er een bord op en verzwaar (ik gebruikte een vleesvermalser van 1,5 kg in een schone plastic zak). Laat anderhalve dag rusten. Steriliseer flessen of potten. Schep de bloesem in een vergiet, vang het vocht op. Druk de bloesem aan en laat goed uitlekken. Span een schone theedoek boven een kom of pan en giet het bloemenwater er over. Zo zeef je kleine deeltjes uit het bloemenwater Controleer de hoeveelheid water en voeg per liter een kilo suiker toe. Verwarm en roer tot de suiker is opgelost. Verhit tot tegen de kook aan. Voeg per liter water 15-20 gram citroenzuur toe. Roer tot het citroenzuur is opgelost. Verdeel de siroop over flessen of potten. Je kunt in plaats van citroenzuur ook citroensap of schijven citroen gebruiken. De siroop heeft een zachtgele kleur en een heerlijke geur! Het citroenzuur zorgt voor een frisse smaak en een lichte tintel. Naar mijn smaak een deel siroop aanlengen met zes delen water. Ugolino (ongeveer 1,5 liter) 2 limoenen 1 citroen 2 dl zelfgemaakte vlierbloesemsiroop, ook te koop bij de natuurwinkel 13
10 blaadjes munt en een takje munt voor de sier 100 g ijsblokjes 1,2 gekoeld bronwater met prik grote kan zeefje cocktailstamper Snij 1 limoen in schijfjes. Pers de andere limoen en de citroen. Schenk het sap door een zeefje in de kan Doe de siroop en de blaadjes munt in de kan. Stamp de muntblaadjes met een cocktailstamper. Doe ijsblokjes, limoenschijfjes, munttakje en bronwater in de kan. Even roeren en klaar! cocktail Hugo 5 dl prosecco uit de koelkast 5 dl bruisend bronwater uit de koelkast 1 limoen ongeveer 10 blaadjes munt ijsblokjes 1,25 dl vlierbloesemsiroop Doe de munt en de siroop in een grote karaf en stamp zodat het muntaroma vrij komt. Doe prosecco en bronwater erbij. Snij twee of drie plakken limoen af, snij ze doormidden en bewaar ze voor de garnering. Doe de rest van de limoen in stukken of schijven in de karaf. IJsblokjes erbij, roeren en klaar is Hugo! Mooie zomerdagen gewenst! Monique (kavel 11) 14
Contributie Omschrijving: Bedrag in : Pacht hele kavel 34.- Pacht halve kavel 17.- Lidmaatschap 17.50 Sleutelgeld 15.- Borg 2 e sleutel 20.- Borg hele kavel 40.- Borg halve kavel 20.- Bouwvergunning 11.50 Frezen hele kavel 10.- Frezen halve kavel 6.- Inschrijfgeld 7.- Veranderingen 2.25 Betalingen: ING IBAN NL82 INGB 0004 5366 89 t.n.v. volkstuinvereniging De Kavel. Na het eerste jaar is alleen pacht en lidmaatschap verschuldigd. Kopie voor de herfst-editie graag inleveren voor 28 augustus 2015 Inleveren op onderstaand adres, via de mail of in de brievenbus nr.21 op de tuin Eigen Oogst t.a.v. Clemens Dieker Scheisprong 16 6932BG Westervoort of per mail naar: bestuur@dekavel.nl 15
Het bestuur wenst iedereen een fijne vakantie 16