Vader pleegde zelfmoord na aanhouding Kinderen jarenlang ernstig mishandeld Twee Amsterdamse kinderen van nu 10 en 13 jaar zijn volgens justitie jarenlang thuis opgesloten en ernstig mishandeld. 'Onvoorstelbaar' De directeur Jeugdzorg en Reclassering van het Leger de Heils, meldt dat de ondertoezichtstelling begin 2005 is beëindigd omdat toen 'alle signalen op groen' stonden. Volgens hem konden de kinderen 'gewoon naar school' en accepteerden de ouders toen ook andere vormen van hulpverlening. Hij noemt het 'onvoorstelbaar' wat er volgens justitie in dit gezin is gebeurd.
Wat doen we om de jeugdbescherming te verbeteren? Serie Rondom het Kind Vrije Universiteit 28 feb 2008 Prof. Wim Slot 19-3-2008 2
opsporing en vervolging van delicten van kind melding van opvoedingssituatie die bedreigend is voor kind onderzoek raad voor de kinderbescherming besluit kinder(straf)rechter besluit meervoudige kamer plaatsing in jeugdinrichting Leerstraf boete / detentie ondertoezichtstelling door bureau jeugdzorg / gezinsvoogdij jeugd reclassering... ontheffing door bureau jeugdzorg / voogdij ontzetting door bureau jeugdzorg / voogdij strafrechtelijk civiel Maatregelen en (alternatieve) straffen
Artikel 1:254 lid 1 BW1 Indien een minderjarige zodanig opgroeit, dat zijn zedelijke of geestelijke belangen of zijn gezondheid ernstig worden bedreigd, en andere middelen ter afwending van deze bedreiging hebben gefaald of, naar is te voorzien, zullen falen, kan de kinderrechter hem onder toezicht stellen van een stichting als bedoeld in artikel 1, onder f, van de Wet op de jeugdzorg. (= bureau jeugdzorg) 19-3-2008 4
Aantal minderjarigen voor wie de Raad in 2004 en 2003 een kinderbeschermingsmaatregel verzocht 7000 6000 5000 4000 3000 2000 2003 2004 1000 0 ots ontheffing ontzetting 19-3-2008 5
Aantal gebruikers van jeugdbescherming van 2000 t/m 2002 naar type zorg (Bron: De Graaf et al., 2005). a exclusief AMA s Type maatregel /zorg 2000 2001 2002 (voorl.) OTS 26.098 26.052 26.383 Voogdij a 5.513 5.548 5.508 Jeugdreclassering 4.533 5.199 6.024 Ambulant totaal 36.144 36.799 37.915 Justitiële jeugdinrichtingen 5.757 6.746 7.495 Totaal 41.901 43.545 45.410 19-3-2008 6
Percentage en aantal OTS-pupillen naar verblijfplaats (peildatum 31 december) 2001 2002 2003 Thuis 56,2 55,8 55,8 Pleeggezin 19,3 19,3 19 Tehuis 22,9 23,4 23,8 Op kamers 1,6 1,5 1,4 Totaal 100 100 100 19-3-2008 7 Totaal absoluut 20.863 20.536 20.456
Kind bedreigd Kind niet bedreigd Middelen falen niet: ouders doen wat je van ouders mag verwachten geen maatregel geen maatregel Middelen falen: ouders doen niet wat je van ouders mag verwachten maatregel geen maatregel 19-3-2008 8
Duivels dilemma: foute misser is even erg als foute treffer werkelijke situatie: kind bedreigd kind niet bedreigd Inschatting: kind bedreigd kind niet bedreigd correct negatieve fout (foute misser) positieve fout (foute treffer) correct
Rapport Raad Kinder- Rechter Kinder- Rechter HvP 1 -----------------HvP 2 ---------------------HvP 3------------------> wel of niet verlengen* toezicht Toezicht: nog steeds bedreiging & falende middelen? Hulp en steun ambulante hulp Tehuisplaatsing pleegzorg Netwerk gezin school werk Clubs vrije tijd * gemiddelde duur : 3,8 jaar
Onderzoek 909 zorgen: na 2 jaar OTS bleek 28% beter te functioneren, 33% slechter en 38% niet veranderd (99 cases) beter gelijk slechter Vrije universiteit
Implementatie deltamethode Lagere caseload: van 24 naar 15 Methodische vernieuwing: kind centraal Consortium PI Research Van Montfoort (Verder) ontwikkelen van werkmethode voor gezinsvoogden en leidinggevenden Training van gezinsvoogden in alle bureaus jeugdzorg 19-3-2008 12
Drie manieren om naar de Deltamethode te kijken: functies, proces en het schakelen tussen engageren en positioneren hulp & steun analyseren en doelen stellen toezicht & risico management hulp op indicatie / uithuisplaatsing Positioneren Proces 1e HVP---- continu bijwerken HVP ---- 2e HVP (niet/wel verlengen) ---- etc Engageren
De Deltamethode is ontwikkelingsgericht De wet op de jeugdzorg spreekt over onbedreigde ontwikkeling IVRK hanteert de ontwikkeling van het kind als criterium 19-3-2008 14
Wat impliceert dit voor bescherming? Kind staat centraal Denken in gewenste ontwikkelingsuitkomsten (= prospectief denken) Besluitvorming en risicomanagement op basis van acute problemen, risico s en beschermende factoren Gebruik van meerdere observaties en meerdere informanten 19-3-2008 15
Competentie: evenwicht tussen ontwikkelingstaken en vaardigheden ontwikkelingstaken vaardigheden Ontwikkelingstaken vaardigheden
kinderen Cicchetti & Lynch, 1995 ontwikkelingstaken: vaardigheden: (voorbeelden) Motorische ontwikkeling Affectregulatie en differentiatie Vorming gehechtheidsrelaties Vorming van een autonoom zelf Symbolische ontwikkeling Verwerking van sociale informatie relaties met leeftijdgenootjes Functioneren op school Fles vast houden, rollen, kruipen, lopen fijnere motorische vaardigheden gevoelens herkennen, benoemen, sturen Opvoeder gebruiken als veilige basis, ouder in vertrouwen nemen, Zelf initiatieven nemen, exploreren, contactleggen met andere kinderen Woorden leren, napraten. Alsof-spel met stimulerend speelgoed spelen Nieuwsgierig zijn naar wat een ander, bedoelt, vraag stellen Spelletjes doen met anderen, simpele conflicten aangaan / oplossen Luisteren, een tijdje stil zitten
Protectieve factoren in omgeving Positieve schoolof werkervaring Aanloopadres in de omgeving Warmte en geborgenheid bij opvoeders Goede klik tussen opvoeders en kind 19-3-2008 18
Protectieve factoren als eigenschap van het kind Zelfvertrouwen Positief temperament IQ Goed Uiterlijk 19-3-2008 19
Goed genoeg Kinderen hebben geen perfecte ouders nodig om zich goed te kunnen ontwikkelen; Kinderen hebben een antenne om gestoord ouder gedrag te negeren Kinderen lokken goed ouder gedrag uit. Kinderen zoeken hulpbronnen buiten het gezin op 19-3-2008 20
Cumulatieve risicomodel 25 20 15 10 Kans op Problematisch Functioneren 5 0 0 1 2 3 >4 Aantal bedreigingen Rutter, 1979 19-3-2008 21
Zo ging het vroeger De grond voor de OTS Falende middelen en andere zorgpunten Werkdoelen en Middelen Bescherming was vaak probleemgestuurd 19-3-2008 22
En nu zo in Delta: De grond voor de OTS Falende middelen en andere zorgpunten Mogelijke verstoringen in de ontwikkeling van het kind. Ernstige bedreigingen Gewenste ontwikkelingsuitkomsten voor kind Werkdoelen en Middelen 19-3-2008 23
Cyclische benadering Het vierstappen model wordt steeds weer doorlopen. Niet alleen bij formele evaluatiemomenten maar iedere keer als zich nieuwe informatie of een nieuwe vraag aandient ten aanzien van stap 1,2,3 of 4 19-3-2008 24
Het vierstappen model is een denkmodel. Ook zonder computer en zelfs zonder pen en papier kun je het gebruiken.
Moeilijk voor gezinsvoogden: Ontwikkelingsgericht denken (4 stappen model) Goed communiceren (engageren & positioneren) Consequent gebruik van de methodiek (als er een probleem opdoemt is men geneigd de oplossingen buiten de methodiek te zoeken) 19-3-2008 26
Moeilijk voor middenkader: Taken en verantwoordelijkheden voor middenkader zijn onvoldoende geëxpliciteerd (ruis, discussie) Middenkader wordt ten gevolge daarvan onvoldoende ondersteund Personeelsgebrek (doorloop 20% in A- dam) 19-3-2008 27
Bureaus Jeugdzorg Worden overspoeld met projecten en regelingen Bedrijfsmatige projecten (incl. ITC) Pogingen diagnostiek en indicatie te verbeteren Inhoudelijke vernieuwing voogdij en gezinsvoogdij Projecten mbt specifieke problemen (mishandeling) Aansluiting op centra jeugd & gezin 19-3-2008 28
Moeilijk voor BJZ: Wirwar van projecten en regelgeving Moeizame aansluiting met ketenpartners (wachtlijsten) Door geldgebrek en afwezigheid van voorzieningen elders in de keten worden bepaalde functies niet of slecht uitgevoerd Onuitvoerbare wetgeving 19-3-2008 29
Wat is de winst: Gezinsvoogden ervaren meer succes Notie dat kind centraal staat wordt breed omschreven Middenkader wordt steeds actiever betrokken BJZ s zien steeds duidelijker dat bescherming niet slechts de taak van de gezinsvoogd is maar van het hele BJZ 19-3-2008 30
De toekomst van Delta: Training en ontwikkeling zal doorgaan na afloop van het Deltaproject. Aansluiten op nieuwe ontwikkelingen: vernieuwing wetgeving, EKD, landelijk politie initiatief inz. Huiselijk geweld, Ontwikkeling nieuwe interventies voor gezinnen die thans nog een langdurige OTS nodig hebben (LVG) 19-3-2008 31
Somberen: Iedere provincie stuurt het bjz anders aan (geen eenheid van beleid) Wordt dit fenomeen herhaald als aansturing gemeentelijk niveau plaatsvindt? De ketens worden bij iedere beleidsmatige vondst langer! Geen follow up na een maatregel 19-3-2008 32
De afdeling orthopedagogiek start in september met een Mastervariant jeugdbescherming