Single Euro Payments Area

Single Euro Payments Area we hebben het voor u

Single Euro Payments Area Inhoud Vooraf... 3 Inleiding... 4 1 SEPA... 5 Wat... 5 Waarom?... 5 Waar?... 5 Wanneer?... 6 2 Wat verandert er?... 8 2.1 Overschrijvingen in euro (vanaf 28 januari 2008)... 8 2.2 Domiciliëring in euro (vanaf 1 november 2009)... 10 3 Betaalkaarten (in België in de loop van 2008-2010)... 17 4 Elektronisch bankieren... 18 KBC-Online en KBC-Online for Business... 18 ISABEL... 18 CODA of gecodeerde dagafschriften... 18 5 Gevolgen... 19 5.1 Gevolgen voor u als handelaar... 19 5.2 Gevolgen voor u als ondernemer... 19 5.3 Het betalingsverkeer krijgt nu dus echt een Europese dimensie... 20 6 Waarom zou u op SEPA overschakelen?... 21 U verliest geen service... 21 Europa... 21 Efficiënte betaalmiddelen... 21

7 Hoe kunt u zich het best voorbereiden op SEPA?... 22 7.1 Omzetting binnenlandse rekeningnummers in IBAN + BIC... 22 7.2 Buitenlandse rekeningnummers... 24 7.3 Omzetting van Belgisch domiciliëringsbestand in Europese domiciliëringen... 26 8 Waar vindt u meer informatie?... 27

Single Euro Payments Area Vooraf SEPA, de Single Euro Payments Area of het Gemeenschappelijk Eurobetalingsgebied, is op 28 januari 2008 met de nieuwe Europese overschrijving van start gegaan. De belangrijkste banken van Europa plannen de nieuwe Europese domiciliëring aan te bieden vanaf 1 november 2009. Op 24 april 2007 keurde het Europees Parlement de juridische basis van SEPA goed, namelijk de Europese Richtlijn op de Betalingsdiensten. Alle nationale parlementen van de Europese Unie moeten die evenwel nog opnemen in hun eigen wetgeving. Dat zou tegen 1 november 2009 het geval zijn. Met SEPA creëren de banken de Europese overschrijving en Europese domiciliëring, terwijl de huidige binnenlandse betalingsinstrumenten beschikbaar blijven tot een nog te bepalen datum. De basisgegevens van SEPA liggen dus vrijwel vast, maar toch raden we u aan geregeld de websites www.kbc.be/sepa, www.sepabelgium.be of www.sepa.eu te raadplegen of de recentste versie van deze brochure te downloaden op www.kbc.be. Deze brochure is een publicatie van KBC België en beschrijft SEPA vanuit een Belgisch perspectief. De versie van deze brochure is geldig op 31 maart 2008 - alle wijzigingen voorbehouden.

Inleiding De Europese Commissie vroeg aan de banksector het betalingsverkeer, meer bepaald de overschrijvingen, domiciliëringen en kaarten, te harmoniseren. De officiële naam van deze geharmoniseerde zone is Eengemaakte Eurobetalingsruimte of Single Euro Payments Area, kortweg SEPA, een gebied waarbinnen het onderscheid tussen binnenlandse en buitenlandse betalingen verdwijnt. KBC Bank reageerde op deze vraag door als een van de stichtende leden toe te treden tot de European Payments Council (EPC), die Europa s grootste banken samenbracht om SEPA tot stand te brengen. Met deze brochure wil KBC België u informeren. Betalingsverkeer en cash management behoren tot onze strategische core business en genieten onze lange-termijn-ondersteuning. Wij investeren zwaar in dit SEPA-project: niet alleen om uw bedrijf in de toekomst een service te leveren met hetzelfde kwaliteitsniveau als nu. Maar ook om u een waaier van nieuwe diensten met hoge toegevoegde waarde aan te bieden. Wij zijn ervan overtuigd dat SEPA u een unieke kans biedt om het betalingsverkeer en cashmanagement van uw bedrijf te optimaliseren. Daarom vinden wij het onze taak u regelmatig verder over SEPA te informeren.

Single Euro Payments Area 1 SEPA Wat? SEPA heeft tot doel een geharmoniseerde Europese markt te creëren voor het betalingsverkeer. Dat moet elke bankcliënt, van particulier over kmo tot groot bedrijf, non-profit- of overheidsinstelling in de hele Europese Unie + Noorwegen, IJsland, Liechtenstein en Zwitserland ten goede komen. Zij moeten in heel dit gebied met een overschrijving, domiciliëring en kaart even eenvoudig, efficiënt en veilig in euro kunnen betalen als nu binnen de grenzen van hun eigen land. Nu heeft elk Europees land voor zijn betalingsverkeer eigen standaarden, gelduitwisselingssystemen (clearing) en wetgeving. De Europese overheden wensen de economie te versterken door één technische standaard, beter op elkaar afgestemde infrastructuur en één Europese wetgeving te creëren voor alle nationale en internationale overschrijvingen, domiciliëringen en kaarten binnen de Europese Unie. Na de voortschrijdende integratie van de Europese goederen- en dienstenmarkt en de gemeenschappelijke munt, komt de Europese Unie met SEPA tot een geïntegreerde betalingsmarkt. Dat zal het leven van de burger, het bedrijfsleven, de non-profit- en publieke sector in heel Europa aanzienlijk vereenvoudigen, vooral als er over de grenzen heen moet worden betaald of geïnd. Waar? SEPA voert daartoe Europese standaarden in voor deze betalingen. Met een Richtlijn op de Betalingsdiensten voorziet de Europese Unie ook in één wettelijk en reglementair kader. Waarom? SEPA heeft betrekking op betalingen in euro en zal dus in een eerste fase vooral in de eurolanden 1 zichtbaar zijn. Maar de onderhandelingen en afspraken gebeuren nu al met alle 27 landen van de Europese Unie 2 plus Noorwegen, Zwitserland, IJsland en Liechtenstein. We noemen ze hierna de EU+4. 1 Sinds 1 januari 2008 telt de eurozone 15 landen: België, Cyprus, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Italië, Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Slovenië, Spanje. 2 De Europese Unie telt 27 landen, nl de eurozone: België, Cyprus, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Italië, Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Portugal, Slovenië, Spanje én de overige EU-lidstaten: Bulgarije, Denemarken, Estland, Hongarije, Letland, Litouwen, Polen, Roemenië, Slovakije, Tsjechië, Verenigd Koninkrijk, Zweden.

28 jan 2008 1 jan 2009 1 nov 2009 Betaalkaarten Bancontact MisterCash Bancontact/Mr Cash migratie betaalkaarten MAESTRO e/o V-Pay e/o andere Belgische overschr. Klassieke Belgische overschrijving migratie klass. overschrijvingen SEPA: Europese overschrijving Belg. domicil. Klassieke Belgische domiciliëring (DOM-80) SEPA: Eur.dom. migratie DOM-80 domic. Cliënt kiest welk bankproduct hij gebruikt: klassiek of SEPA. SEPA: wanneer in België? Wanneer? Op 28 januari 2008 ging in de eurozone het Gemeenschappelijk Eurobetalingsgebied (SEPA) van start voor overschrijvingen in euro en op 1 november 2009 zal dat het geval zijn voor domiciliëringen/direct debet in euro. Voor betaalkaarten treedt het systeem pas op een latere, nog te bepalen datum in werking. Maar voor al deze betaalvormen is er in een overgangsfase voorzien, zodat het huidige systeem nog een tijd naast de nieuwe SEPA-versie zal bestaan. U kunt dus voorlopig gewoon voortwerken zoals u gewoon bent. Hoe en wanneer u op SEPA overschakelt, kan variëren naargelang u betaler of ontvanger bent. In principe volgt de betaler immers de instructies van de ontvanger. Overschrijvingen: u bent betaler Krijgt u een vraag tot betaling naar een klassiek Belgisch rekeningnummer, dan kiest u zelf in uw KBC-systeem voor elektronisch bankieren of u dat op de huidige (overschrijving) of op de SEPA-manier (Europese overschrijving) doet. Vraagt uw Belgische leverancier te betalen op zijn 6

Single Euro Payments Area International Bank Account Number en met de Bank Identifier Code van zijn bank (IBAN+BIC), dan doet u dat met een Europese SEPA-overschrijving. Krijgt u de twee rekeningnummers, dan kunt u kiezen voor het klassieke systeem of voor de Europese overschrijving. Overschrijvingen: u bent ontvanger Het is de persoon die geld voor een prestatie wenst te ontvangen, die kiest wanneer hij overschakelt op SEPA; dat houdt in dat hij zijn IBAN en BIC meedeelt aan al wie hem geld moet overmaken. Dat doet hij door IBAN+BIC op zijn factuur te vermelden en/of door het nieuwe Europese overschrijvingsformulier bij zijn factuur te voegen. Het kan raadzaam zijn te starten met SEPA als ook andere grote schuldeisers, zoals overheidsinstanties of nutsbedrijven, overschakelen en het publiek daarvan op de hoogte brengen. Domiciliëringen: u bent betaler Belgische banksector begeleidt u daarbij en gaf hierover een brochure uit, die u kunt binnenhalen op www.kbc.be of www.sepabelgium.be. Ook hiervoor wacht u beter niet te lang. In principe duurt de overgangsperiode maar enkele jaren, waarna de klassieke Belgische domiciliëring zal verdwijnen. In de loop van 2008-2010 zullen de Belgische banken bekendmaken hoe ze de betaalkaarten, zoals Bancontact/Mister Cash, zullen aanpassen aan SEPA. Het is de bedoeling dat op een nog af te spreken datum de klassieke Belgische overschrijving, domiciliëring en Bancontact/Mister Cash-betaalkaart ophouden te bestaan. Als zaakvoerder, bedrijfsleider of financieel directeur houdt u er dus beter al rekening mee als u facturen laat herdrukken, nieuwe financiële en andere software koopt, onderhandelt over betalingsvoorwaarden en bankrelaties in het buitenland aangaat. Als betaler hoeft u niets te doen: al uw lopende domiciliëringen blijven geldig. Vanaf 1 november 2009 kan een leverancier van goederen of diensten uit België of Europa u een Europese domiciliëring aanbieden. Domiciliëringen: u bent ontvanger Hoe meer uw bedrijf of instelling geautomatiseerd is, hoe meer u erop bedacht moet zijn dat alle klassieke Belgische rekeningnummers in uw boekhouding moeten worden vervangen door IBAN+BIC. Ook het gecodeerde dagafschrift (CODA) moet u upgraden, om het klaar te maken voor IBAN+BIC. 3 Vanaf 1 november 2009 kunt u als leverancier starten met Europese domiciliëringen. Als u voor die datum al klassieke Belgische domiciliëringen had, dan zult u die moeten overzetten naar het SEPA-systeem van Europese domiciliëringen. De 3 Zie hiervoor www.kbc.be/coda

2 Wat verandert er? SEPA heeft invloed op zowel het binnenlandse als het internationale betalingsverkeer. 2.1 Overschrijvingen in euro 2.1 (vanaf 28 januari 2008) SEPA voorziet in een overgangsperiode: de klassieke binnenlandse overschrijving blijft (voorlopig) bestaan naast de Europese overschrijving, die werkt volgens de SEPA-principes. Binnenlandse overschrijving: met het klassieke rekeningnummer 123-1234567-12: blijft onveranderd bestaan tot een nog te bepalen datum. Europese overschrijving : zowel naar het binnenland als naar de EU+4. Tot nu toe hebben overschrijvingen in elk Europees land hun eigen kenmerken, standaarden, lay-out en regelgeving. Met SEPA werken Europese overschrijvingen in het binnenland én over de Europese binnengrenzen heen met dezelfde identificatie (International Bank Account Number:IBAN + Bank Identifier Code: BIC) en met hetzelfde bestandsformaat (XML). Ze worden uitgewisseld in beter op elkaar aansluitende Europese (clearing) systemen en vallen onder dezelfde Europese wetgeving (Richtlijn Betalingsdiensten). En dat in heel Europa. Met SEPA biedt KBC u de Europese overschrijving aan. Daarmee kunt u geld overschrijven zowel binnen België als naar een ander land van de Europese Unie + Noorwegen, Zwitserland, IJsland en Liechtenstein (EU+4). In een eerste fase bestaat deze Europese overschrijving naast de binnenlandse, maar ze zal die op termijn vervangen. Bij de Europese overschrijving gebruikt u het IBAN van de begunstigde en de BIC van zijn bank. Dus zowel voor verrichtingen over de binnengrenzen van de EU+4 heen als in het binnenland. Waar u IBAN en BIC vindt, staat verder in deze brochure beschreven. Enkele verschilpunten tussen de klassieke en de Europese (SEPA) overschrijvingen Binnenlandse overschrijving Europese overschrijving Buitenlandse overschrijving Gebruik In in België In in België en in de Europese Unie + Noorwegen, IJsland, Liechtenstein en Zwitserland Rekeningnummer van opdrachtgever en begunstigde In andere munt dan en/of buiten de Europese Unie+ Noorwegen, IJsland, Liechtenstein en Zwitserland 12 cijfers: xxx-xxxxxxx-xx IBAN + BIC IBAN + BIC of andere rekeningstructuur Formaat CIRI XML CIRI of XML Gestructureerde mededeling 3-4-5 cijfers: xxx-xxxx-xxxxx 3 4 5 cijfers: xxx-xxxx-xxxxx (ongewijzigd, alleen gekend en gecontroleerd in België)

Single Euro Payments Area Aldus heeft KBC België tot een nog te bepalen datum drie soorten overschrijvingen: de binnenlandse, de Europese en de buitenlandse overschrijving. Uiteindelijk zullen er na de overgangsperiode maar twee overblijven: de Europese (SEPA) en de buitenlandse overschrijving. Belangrijk De gestructureerde mededeling blijft bestaan in België. Belgische banken blijven ze controleren bij invoer in het banksysteem. Er zijn zelfs plannen om deze troef van het Belgische betalingssysteem de volgende jaren in een of andere vorm in heel Europa in te voeren. Handtekening(en) Signature(s) Unterschrift(en) OVERSCHRIJVINGSOPDRACHT ORDRE DE VIREMENT ÜBERWEISUNGSAUFTRAG Bij invulling met de hand, één HOOFDLETTER of cijfer in zwart (of blauw) per vakje Si complété à la main, n indiquer qu une seule MAJUSCULE ou un seul chiffre noir (ou bleu) par case Beim Ausfüllen mit der Hand ein GROSSBUCHSTABE oder Zahl in schwarz (oder blau) pro Feld Gewenste uitvoeringsdatum in de toekomst / Date d exécution souhaitée dans le futur / Gewünschtes Ausführungsdatum in der Zukunft Bedrag / Montant / Betrag EUR CENT Rekening opdrachtgever (IBAN) Compte donneur d ordre (IBAN) Konto des Auftraggebers (IBAN) Naam en adres opdrachtgever Nom et adresse donneur d ordre Name und Adresse des Auftraggebers Rekening begunstigde (IBAN) Compte bénéficiaire (IBAN) Konto des Begünstigten (IBAN) B E 1 2 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 BIC begunstigde BIC bénéficiaire BIC Begünstigten K R E D B E B B Naam en adres begunstigde Nom et adresse bénéficiaire Name und Adresse des Begünstigten Mededeling Communication Mitteilung of een vrije mededeling L E T S G O S E P A S T R A A T 1 2 9 0 0 0 G E N T + + + 1 2 3 / 1 2 3 4 / 1 2 3 4 5 + + + p Formulier van Belgische banken voor Europese overschrijvingen 9

2.2 Domiciliëring in euro 2.2 (vanaf 1 november 2009) Om te vermijden dat uw klanten hun rekening vergeten te betalen, kunt u als leverancier een domiciliëring gebruiken. Met een domiciliëring verkrijgt u van uw klant/betaler het recht om zelf het geld van zijn bankrekening te laten afschrijven, ter betaling van een product/dienst dat/die u hebt geleverd. De administratie van de domiciliëringsopdrachten is bij de huidige, Belgische domiciliëring een taak voor de bank van de cliënt die gedebiteerd wordt. Bij de Europese domiciliëring zal het incasserende bedrijf zelf de administratie verzorgen. De op 24 april 2007 goedgekeurde Europese Richtlijn op de Betalingsdiensten bepaalt hoelang de consument en zijn bank de inning in het kader van een Europese domiciliëring kunnen weigeren. Tot nu toe gebruikt elk land een eigen incasso- of domiciliëringssysteem, van land tot land verschillend en beperkt tot het binnenland. Een internationaal systeem bestaat dus niet, tenminste tot 1 november 2009. SEPA brengt daar immers verandering in. Europese domiciliëring (SEPA) (in België - en in heel Europa (?) vanaf 1 november 2009; Europese term: direct debit) Met een Europese domiciliëring kunt u als bedrijf - met de toestemming van uw klant - zowel binnen België als over de grenzen heen binnen de hele EU+4 zelf het bedrag (in euro) van de factuur laten afschrijven van de rekening van uw klant. Op te merken is dat domiciliëringen in heel de EU+4 technisch identiek zullen zijn, maar dat ze waarschijnlijk elk hun lokale naam zullen behouden, namelijk Europese domiciliëring in België, prélèvement européen in Frankrijk, Europees incasso in Nederland, Europäische Lastschrift in Duitsland enz. De EU-term is direct debit. Dit bankproduct biedt beide partijen belangrijke voordelen. 2.2.1 Voordelen voor de betaler De SEPA- of Europese domiciliëring wijkt op een aantal punten af van de huidige Belgische domiciliëring (DOM 80). Nieuw (voor België) bij SEPA is de eenmalige domiciliëring, om een eenmalige factuur te laten betalen. Net zoals de Europese overschrijving werkt de SEPAversie met IBAN+BIC. De betaling gebeurt automatisch, ook over de binnengrenzen van de EU+4 heen; geen risico meer om een factuur te vergeten en bijvoorbeeld vast te stellen dat de elektriciteit is afgesloten; in principe bericht de begunstigde de betaler op voorhand wanneer hij het geld van de rekening door de bank zal laten afschrijven 4. 4 Tenzij de partijen (inner en betaler) anders overeenkomen 10

Single Euro Payments Area Vóór SEPA: Vóór SEPA: Lissabon Portugese nationale domiciliëringen Porto Schuldenaar = debiteur = klant Geen grensoverschrijdende domiciliëringen Schuldeiser = crediteur = leverancier Keulen Duitse nationale domiciliëringen Berlijn Met SEPA: Met SEPA: Lissabon Porto Schuldenaar = debiteur = klant Europese domiciliëringen Schuldeiser = crediteur = leverancier Keulen Berlijn Van uitsluitend binnenlands bankproduct naar Europees bankproduct

De bank van de betaler moet binnen vijf bankwerkdagen een inning ongedaan maken, bijvoorbeeld wegens onvoldoende geld op de rekening, maar de betaler zelf heeft acht weken de tijd om een inning waarmee hij niet akkoord gaat te weigeren. 2.2.2 Voordelen voor de begunstigde Domiciliëring tussen bedrijven onderling zal ook mogelijk zijn, maar dan in de vorm van een specifiek business-to-businessschema, met andere spelregels, vooral dan met betrekking tot de weigeringsmogelijkheden. Die vorm is nog in uitwerking. Zie hiervoor ook bovengenoemde websites. De begunstigde neemt het initiatief tot inning. Binnen vijf bankwerkdagen laat de bank van de betaler aan de begunstigde weten dat de betaling niet kon doorgaan, omdat er bijvoorbeeld onvoldoende geld op de rekening van de betaler stond. De begunstigde ziet dus heel snel wie betaalt en wie niet. Dat vereenvoudigt ingrijpend de inning van facturen over heel Europa, want de begunstigde kan zich meteen wenden tot wie zijn factuur niet betaalt. De begunstigde moet er alleen nog rekening mee houden dat de betaler tot acht weken na de inning de betaling kan weigeren, zonder daarvoor een reden te moeten opgeven. De praktijk wijst uit dat een weigering van betaling om andere redenen dan onvoldoende geld op rekening erg weinig voorkomt. Voor meer details over deze Europese domiciliëringen en alle weigerings- en blokkeringsmogelijkheden verwijzen we naar de brochure: De Europese domiciliëring: beschrijving; migratieprocedure van de Belgische domiciliëring (Dom 80), verkrijgbaar op www.kbc.be of www.sepabelgium.be. 12

Single Euro Payments Area Gelieve dit document in te vullen in HOOFDLETTERS, in blauwe of zwarte inkt Please fill in this form in CAPITAL LETTERS, in black or in blue Europees domiciliëringsmandaat SEPA Direct Debit Mandate Mandaatreferte - in te vullen door de schuldeiser Mandate / reference - to be completed by the creditor * 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 1 2 3 4 5 VERSIE 25 juli 2007 LOGO schuldeiser Uw naam * A L A I N D A R A I N E 1 Your name Naam van de rekeninghouder Name / of the debtor Uw adres * 2 3 R U E D E L A P L A G E 2 Your address Straatnaam en nummer Street / name and number * F - 3 6 2 4 0 M O N T G A R E U X 3 Postcode /Postal code Gemeente City / * F R A N C E 4 Land /Country Naam schuldeiser M A G A Z I N A B C 5 Creditor's name Naam van de schuldeiser Creditor / name * A T 5 6 7 8 9 1 2 3 4 6 Schuldeisersidentificatie Creditor / Identifier * B E R W E G 4 6 7 Straatnaam en nummer Street / name and number * A - 1 1 3 5 V I E N N A 8 Postcode /Postal code Gemeente City / * A U S T R I A A 9 Land /Country Uiteindelijke schuldeiser : deze zone moet ingevuld worden als de schuldeiser instructies stuurt in naam van derden. Creditor reference party : Creditor must complete this section if collecting payment on behalf of another party. Uw zichtrekeningnummer * A T 3 6 2 0 1 1 1 2 3 4 5 6 7 8 8 11 Your account number Uw IBAN zichtrekening Account / number - IBAN 10 * B A N Q F R T T 12 BIC adres van uw bank SWIFT / BIC Schuldenaar 13 Person on whose behalf payment is made Gelieve deze zone enkel in te vullen indien u de betaling uitvoert in naam van een derde partij (u betaalt de factuur van iemand anders). Laat deze zone blanco indien het uw eigen factuur betreft. Debtor Reference Party: If you are making a payment in respect of an arrangement between {NAME OF CREDITOR} and another person (e.g. where you are paying the other person's bill) please write the other person's name here. If you are paying on your own behalf, leave blank. Voor het contract 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 14 In respect of the contract Contractnummer - Mededeling Identification / number of the underlying contract S U B S C R P T I O N A B C M A G A Z I N E 15 Beschrijving van het contract Description / of contract Betalingstype * Eénmalige invordering One-off / payment= 1 16 Type of payment Terugkerende invordering Recurrent / payment= 2 Ondertekend te B R U X E L L E S 17 City or town in which you are signing Plaats /Location Datum * 0 7 0 7 2 0 0 8 18 Date Gelieve hier te handtekenen Please sign here * Handtekening(en) rekeninghouder(s) Signature(s) / account holder(s) : Door ondertekening van dit document aanvaardt u de op keerzijde van dit document vermelde rechten en verplichtingen. By signing this document, you agree with the rights and duties mentioned on the back of this document. Terug te sturen naar /Please return to : Magazin ABC Bergweg 46 A-1135 Vienna Uw rechten en verplichtingen zijn vermeld op de keerzijde van dit document. Your rights and obligations are mentioned on the back of this document. Voorbehouden aan de schuldeiser Creditor's use only Domiciliëring

By signing this mandate form, you authorise (A) {NAME OF CREDITOR} to send instructions to your bank to debit your account and (B) your bank to debit your account in accordance with the instructions from {NAME OF CREDITOR}. As part of your rights, you ar Your name * Your name Name of the debtor(s) Your address * 2 Your address Street name and number * 3 Postal code City * 4 Country Debtor identification code 5 Debtor identification code For business users: write any code number here which you wish to have quoted by your bank. Creditor's name ** Creditor's name Creditor name ** 7 Creditor Identifier ** 8 Street name and number ** 9 Postal code City ** 10 Country Creditor reference party: Creditor must complete this section if collecting payment on behalf of another party. Creditor reference party: Creditor must complete this section if collecting payment on behalf of another party. Your account number * 12 Your account number A ccount number - IBA N Account number - IBAN * 13 SWIFT BIC Person on whose behalf 14 payment is made Debtor Reference Party: If you are making a payment in respect of an arrangement betw een {NA ME OF CREDITOR} and another person (e.g. w here you are paying the other person's bill) please w rite the other person's name here. Person on whose behalf payment is made If you are paying on your ow n behalf, leave blank. Debtor Reference Party: If you are making a payment in respect of an arrangement between {NAME OF CREDITOR} and another person (e.g. where you are paying the other person's bill) please write the other person's name here. If you are paying on your own behalf, leave blank. In respect of the contract ** 15 In respect of the contract: Identification number of the underlying contract ** 16 Description of contract Description of contract Type of payment * Recurrent payment or One-off payment 17 Type of payment Recurrent payment or One-off payment City or town in which you are Date * D D M M Y Y 18 signing Date City or town in which you are Location signing Please sign here * Name of the debtor(s) Street name and number Postal code Country Creditor name Creditor Identifier Sreet name and number Postal code Country SEPA Direct Debit Mandate Mandate reference - to be completed by the creditor City For business users: w rite any code number here w hich you w ish to have quoted by your bank. City Identification number of the underlying contract Location Signature(s) Signatures CREDITOR'S NAME & LOGO 1 6 11 2.2.3 Welke weg volgt het domiciliëringsmandaat? 1. De klant koopt een product of dienst 3. De klant kiest de Europese domiciliëring als betaalmiddel en vult het mandaatformulier in 2. De klant ontvangt een contract/factuur en mandaatformulier van zijn leverancier Hier komt geen enkele bank tussen Contract / Factuur Referentie: 123456789 Naam leverancier: Magazine Abonnement ABC Bedrag: 57,23 euro Betaalmiddel: Europese domiciliëring + Mandaat 4. Klant zendt het mandaat terug naar de leverancier Hier komt geen enkele bank tussen 5. De leverancier/ schuldeiser past zijn administratie aan en archiveert het mandaat Mandaat: welke weg?

Single Euro Payments Area 2.2.4 Hoe verloopt de betaling? 1. Leverancier stuurt klant pre-notificatie minimum 14 dagen vóór de inningsdatum. apart of bij factuur of anders overeengekomen Pre-notificatie Referentie Mandaat: 123456789 Leveranciersnaam: Magazine Abonnement ABC Bedrag: 57,23 euro Datum betaling: jaarlijks op 15 januari Eerste betaling: 15 januari 2009 Prénotificatie Schuldeiser 4. Bank van schuldenaar debiteert rekening van schuldenaar Bank Schuldenaar Schuldenaar 1. Pré-notificatie 6. Schuldeiser wordt gecrediteerd (na inning) 3. Bank van schuldeiser stuurt info over mandaten invordering naar bank schuldenaar 2. Schuldeiser stuurt info over mandaten én invordering naar zijn bank Bank Schuldeiser Clearing Settlement 5. Bank van schuldenaar betaalt bank van schuldeiser Betaling: welke weg?

2.2.5 Enkele verschilpunten met de huidige 2.2.5 Belgische domiciliëring Belgische domiciliëring Europese domiciliëring (SEPA) Gebruik Alleen binnen België Binnen de Europese Unie (België inbegrepen) + Noorwegen, Zwitserland, IJsland en Liechtenstein Versies Alleen terugkerend (herhaaldelijk) Terugkerend (herhaaldelijk) en eenmalig + Consumenten en business-to-business In gebruik vanaf 1 november 2009 Rekeningnummer 12 cijfers: xxx-xxxxxxx-xx IBAN + BIC van begunstigde Formaat CIRI XML Identificatie van schuldenaar Domiciliëringsnummer IBAN + BIC Administratie van de mandaten Weigering inning Door de bank van de schuldenaar of door de schuldeiser Schuldenaar of zijn bank kan inning weigeren tot vier bankwerkdagen na inning Alleen door de schuldeiser Schuldenaar kan inning weigeren tot acht weken na inning (en tot 13 maanden bij bewijs van ongeldig mandaat) Bank van de schuldenaar kan weigeren tot vijf bankwerkdagen na inning. Business-to-business-versie van Europese domiciliëring: weigeringsperiode nog niet bepaald. Voor de overzetting van uw huidige domiciliëringsbestand (DOM 80) naar de SEPA-versie hebben de Belgische banken een bestand bij de Nationale Bank van België opgezet. Via die weg zullen zij er onderling voor zorgen dat die bank, die nu beschikt over de domiciliëringsmandaten, de nodige informatie kan doorgeven aan de bedrijven-schuldeisers. Zie ook hiervoor de al genoemde domiciliëringenbrochure. 16

Single Euro Payments Area 3 Betaalkaarten (in België in de loop van 2008-2010) KBC-Bankkaarten en KBC-Kredietkaarten kunnen ook nu al in het buitenland worden gebruikt. Het internationale betaalschema Maestro is al geïnstalleerd op de KBC-Bankkaarten. De komst van SEPA heeft dan ook geen ingrijpende gevolgen voor de kaartgebruikers. In de loop van 2008-2010 zullen de Belgische banken Bancontact/Mister Cash stopzetten en ook voor de betalingen in België overschakelen op een internationaal betaalschema, zoals Maestro, V Pay en/of een ander schema. De komst van SEPA heeft dan ook geen gevolgen voor de gebruikers van betaalkaarten of kredietkaarten. Proton blijft tot nader order gewoon verder bestaan. SEPA heeft geen gevolgen voor het gebruik van een KBC-Kredietkaart. 17

4 Elektronisch bankieren KBC biedt de SEPA-betaalinstrumenten aan via al zijn elektronische kanalen: KBC-Online en KBC-Online for Business. Ook W1SE en ISABEL zullen in de loop van 2008 volledig klaar zijn voor SEPA. waarmee u Excel- of txt-bestanden met Belgische rekeningnummers kunt importeren. De tool converteert meteen naar IBAN-rekeningnummers + bijbehorende BIC. KBC-Online en KBC-Online for Business ISABEL SEPA voorziet in een overgangsperiode: u blijft de klassieke betaalsystemen gebruiken of u schakelt over op hun SEPA-versie. Tot de nog definitief vast te leggen einddatum kunt u via alle elektronische kanalen van KBC een Belgische begunstigde betalen, zowel met een klassieke binnenlandse overschrijving als met een Europese SEPA-overschrijving. Aan de klassieke binnenlandse overschrijvingen verandert er niets. Beschikt u over IBAN en BIC van de begunstigde, dan gebruikt u een Europese overschrijving. Toch kunt u ook zowel naar klassieke Belgische rekeningnummers als naar IBAN+BIC geld overmaken met een Europese overschrijving. KBC-Online en KBC-Online for Business rekenen het Belgische binnenlandse rekeningnummer voor u automatisch om naar IBAN en BIC. KBC-Online en KBC-Online for Business zetten zelfs de Belgische rekeningnummers uit de begunstigdenbestanden, die u in deze elektronische kanalen hebt opgebouwd, automatisch om in IBAN en BIC. Ook dit multibancaire kanaal voorziet in zijn versie Isabel 6 in een conversietool om Belgische binnenlandse rekeningnummers om te zetten in IBAN en BIC. We verwijzen daarvoor naar www.isabel.be. Voor de buitenlandse rekeningnummers is er geen automatische conversie mogelijk. Daarvoor moet u zich wenden tot de rekeninghouder zelf. We gaan daar verder in deze brochure op in. CODA of gecodeerde dagafschriften Door de wijzigingen bij de overschrijvingen en domiciliëringen verandert ook de informatie die de banken aan hun cliënten verstrekken. Denk alleen al maar aan IBAN en BIC in plaats van het Belgische rekeningnummer. Als u gebruik maakt van gecodeerde dagafschriften, dient u versie CODA 2.1c binnen te halen. Die is klaar voor SEPA. Meer informatie daarover op www.kbc.be/coda. Voor de Europese overschrijvingen binnen België voorziet KBC-Online for Business ook in een offlinetool, 18

Single Euro Payments Area 5 Gevolgen 5.1 Gevolgen voor u als handelaar In het kader van SEPA vervangt KBC in de loop van 2008-2010 het binnenlandse betaalkaartensysteem Bancontact/Mister Cash door een internationaal betaalschema zoals Maestro, V Pay of een ander schema. Voor u, als handelaar die Bancontact/Mister Cash-betalingen aanvaardt, zullen er enkele wijzigingen zijn: alle buitenlandse kaarthouders die Maestro, V Pay of een andere functie op hun kaart hebben, zullen bij u kunnen betalen. Ook als u vandaag alleen Belgische kaarten aanvaardt. Op termijn zal de markt zich openen, zodat u zult kunnen kiezen bij wie u een contract afsluit voor de verwerking van de betalingen met Maestro, V Pay of andere kaarten. 5.2 Gevolgen voor u als ondernemer Europese overschrijvingen: IBAN + BIC ook in binnenland Vanaf 28 januari 2008 vervangt de Europese overschrijving in elk land van de EU+4 geleidelijk de binnenlandse overschrijving. Doordat het binnenlandse rekeningnummer op termijn onbruikbaar wordt, moeten bedrijven, de overheid en de non-profitsector van alles aanpassen: financiële software, interfaces met geïntegreerde computersystemen (ERP), klanten- en leveranciersbestanden, gecodeerde dagafschriften, facturen, drukwerk, enz. U kunt uw klanten en leveranciers het best laten weten hoe en wanneer u op SEPA overschakelt. Eventueel spreekt u af binnen uw sector of schakelt u over op het moment dat ook andere grote bedrijven dat doen. Europese domiciliëringen: nu ook grensoverschrijdend Vanaf 1 november 2009: de grensoverschrijdende domiciliëring. Twee versies zullen van dat nieuwe product in België gangbaar zijn: de terugkerende (bijvoorbeeld maandelijkse) en de eenmalige domiciliëring. In België was de eenmalige domiciliëring tot nu toe niet in gebruik. Op voorwaarde dat de betaler er vooraf mee akkoord ging, kunt u met dezelfde Europese domiciliëring automatisch incasseren bij binnenlandse én buitenlandse klanten - terugkerend of eenmalig - over de binnengrenzen van de EU+4 heen. U houdt er het best rekening mee dat volgens de Europese Richtlijn op de Betalingsdiensten de consument tot acht weken de tijd krijgt om een inning te weigeren. Zijn bank krijgt maar vijf bankwerkdagen om de inning terug te sturen, mocht er bijvoorbeeld onvoldoende geld op de rekening staan. Het overgrote deel van de weigeringen gebeurt nu door de bank van de betaler. Een specifiek business-to-businessschema (met andere termijnen/meldingen van niet-betaling) is nog in uitwerking. De administratie van Europese domiciliëringen gebeurt bij SEPA niet meer door de bank van de betaler, maar door de schuldeiser zelf. 19