VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK De Hilt Plaats : Helmond BRIN nummer : 19ES OKE 02 VSO Onderzoeksnummer : 258996 Datum onderzoek : 12 november 2013 Datum vaststelling : 24 januari 2014
Pagina 2 van 11
INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING............................................ 5 2 BEVINDINGEN.......................................... 7 3 VERVOLG............................................ 11 Pagina 3 van 11
Pagina 4 van 11
1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs bezocht op 12 november 2013 de afdeling voortgezet speciaal onderwijs van De Hilt in Helmond. De school verzorgt daar onderwijs aan zeer moeilijk opvoedbare leerlingen in de leeftijd van 12 tot 18 jaar. In deze verslagbrief stelt de inspectie het bevoegd gezag van de school in kennis van de uitkomsten van het bezoek. Vierjaarlijks bezoek De inspectie bezocht de school voor een vierjaarlijks bezoek. Dit betekent dat de school een basisarrangement heeft en dat de inspectie op de school minstens vier jaar geen kwaliteitsonderzoek heeft uitgevoerd. Opbrengsten en de kwaliteitszorg Het centrale thema van een vierjaarlijks bezoek is: hoe werkt deze school aan haar opbrengsten? De basis voor het bezoek ligt in het Toezichtkader 2012 (voortgezet) speciaal onderwijs. Dit toezichtkader bevat een waarderingskader voor het speciaal onderwijs en een waarderingskader voor het voortgezet speciaal onderwijs. Tijdens het bezoek richt de inspectie zich op de indicatoren 1.1 t/m 1.4 en 8.2 uit die waarderingskaders. Deze indicatoren hebben betrekking op de opbrengstgerichtheid van de school in het kader van opbrengsten en kwaliteitszorg. Meer informatie over het toezichtkader voor het (voortgezet) speciaal onderwijs is te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Risicoanalyse Ook de uitkomsten van de jaarlijkse risicoanalyse kwamen bij het bezoek aan bod. De inspectie onderzocht de opbrengstgegevens van de school en raadpleegde het jaarverslag 2012, het schoolplan 2012/2016 en de schoolgids 2013/2014. De uitkomsten van de risicoanalyse heeft de inspectie met de school besproken; waar nodig gaf de school een nadere toelichting. Gesprekken en lesbezoeken Tijdens het bezoek sprak de inspectie met de directeur, de adjunct-directeur en de orthopedagoog-generalist. Verder bekeek zij leerlingdossiers en bezocht ze drie lessen. Het betrof een les wiskunde en een les rekenen. Op voorstel van de school bezocht de inspectie ook een les gymnastiek, omdat juist daar naar de mening van de school de opbrengstgerichtheid al goed gestalte krijgt. Pagina 5 van 11
Uitkomsten van het vierjaarlijks bezoek De inspectie scoort bij het vierjaarlijks bezoek geen indicatoren en geeft geen toezichtarrangement af. Als zij grote risico s aantreft, zet zij het bezoek alsnog om in een risicogericht kwaliteitsonderzoek. In overleg met het bestuur maakt zij hierover dan een vervolgafspraak. Pagina 6 van 11
2 BEVINDINGEN Bevindingen Deze paragraaf bevat de inspectiebevindingen van het vierjaarlijks bezoek. De inspectie beschrijft kort of en zo ja, welke gegevens de school verzamelt en hoe zij deze analyseert om vast te kunnen stellen of zij voldoet aan desbetreffende indicator. Algemene indruk De school kent de gewoonte om gericht gegevens te verzamelen die betrekking hebben op de resultaten die zij met de vso-leerlingen bereikt. Om de cognitieve opbrengsten vast te stellen, hanteert zij een duidelijke werkwijze, waar de afname van didactische toetsen deel van uit maakt. Voor de sociale opbrengsten werkt zij sinds kort met houdings- en gedragslijsten. De school participeert in bovenschoolse werkgroepen van de Aloysius Stichting Onderwijs Jeugdzorg om ontwikkelingen in gang te zetten in het kader van opbrengstgericht werken. Beleid en verbeteracties die hieruit voortkomen, legt zij vast in haar schoolplan en daarvan afgeleide jaarplannen. Indicator 1.1. Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor cognitieve opbrengsten. Bevindingen: Hierbij staat indicator 8.2. van het waarderingskader over de kwaliteitszorg centraal: De school evalueert jaarlijks de cognitieve resultaten van de leerlingen. De school stelt voor elke leerling een ontwikkelingsperspectief vast in de vorm van een uitstroombestemming gekoppeld aan een leerroute met een te verwachten uitstroomniveau. Voor nieuwe leerlingen gebruikt zij hiervoor sinds kort een digitaal ontwikkelde 'onderwijsplanner'. De school onderscheidt de leerroutes praktijkonderwijs (pro), vmbo-basis (b) en vmbo theoretische leerweg (t). De Aloysius Stichting oriënteert zich op splitsing van leerroutes over De Hilt en De Korenaer die in dezelfde regio gevestigd zijn. Naar verwachting zal vso De Hilt in de toekomst alleen het vmbo-onderwijs verzorgen. In proonderwijs zou dan alleen De Korenaer voorzien. Voor havo/vwo onderwijs zijn de leerlingen aangewezen op scholen van andere stichtingen, te weten De Berkenschutse (cluster 3, langdurig zieken) of Het Plein College Helder (regulier voortgezet onderwijs). Dit schooljaar heeft de school één pro-groep op een totaal van negen groepen. Voor deze groep werkte zij het ontwikkelingsperspectief nog onvoldoende concreet uit om het aanbod gepland Pagina 7 van 11
en niet vooral volgend in te zetten. De meeste leerlingen verblijven gedurende hun hele schoolloopbaan op vso De Hilt. In het kader van passend onderwijs wil het samenwerkingsverband de tussentijdse uitstroom naar regulier onderwijs doen toenemen. De te verwachten uitstroomniveaus kan de school explicieter als streefniveau vermelden. Dat geldt in ieder geval voor de leerroute arbeid. Bij de mbouitstroom vermeldt de school in een 'overzicht' of leerlingen hun schoolloopbaan via een beroepsopleidende leerweg (BOL) of een beroepsbegeleidende leerweg (BBL) vervolgen. Zij onderbouwt deze keuze in het ontwikkelingsperspectief op basis van individuele kindfactoren. Criteria op schoolniveau zijn niet in beleidsdocumenten, zoals het schoolplan, terug te vinden. De Hilt heeft haar ambitie voor leerroute vmbo-t op papier gezet. Uitgangspunt bij deze route is een basisarrangement. Dat leidt de leerlingen in principe in vijf leerjaren toe naar volledige diplomering met zeven vakken. Daarna kunnen ze uitstromen naar het middelbaar beroepsonderwijs (mbo). De normen voor tussen- en eindresultaten komen overeen met die van het reguliere voortgezet onderwijs. Leerlingen die niet alle onderdelen van het basisarrangement kunnen volgen, krijgen een intensief arrangement. De school probeert hen dan met vmbo-t en/of k-certificaten, aangevuld met een AKA diploma, naar het mbo te laten uitstromen. Het talentenarrangement is voor leerlingen die meer dan zeven vakken aankunnen of soms enkele havo certificaten kunnen halen. De school benut de uitkomsten van methodeafhankelijke en methodeonafhankelijke toetsen in de onderbouw en een programma van toetsing en afsluiting in de bovenbouw om vast te stellen of leerlingen zich naar verwachting ontwikkelen. De analyse van toetsresultaten heeft op de eerste plaats consequenties voor individuele leerlingen. Soms trekt de school ook conclusies op groeps- of schoolniveau en treft zij beleidsmaatregelen om het onderwijs te verbeteren. Voorbeelden zijn de versterkte aandacht voor rekenvaardigheden en de invoering van het vak Natuurkunde. De school is nog niet zover dat zij de cognitieve resultaten structureel en systematisch afzet tegen landelijke en schooleigen normen. Ook trekt zij in de overzichten met uitstroomgegevens geen vergelijking tussen de gerealiseerde uitstroom en het bij instroom geprognosticeerde eindperspectief. De ingrediënten om dit te kunnen doen, zijn echter wel aanwezig. Stichtingsbreed is het besluit genomen een uniform, digitaal plan- en volgsysteem in te voeren, waarmee de scholen alle informatie rondom de leerling in samenhang kunnen brengen. Het moet dan mogelijk zijn overzichtslijsten uit te draaien die de basis Pagina 8 van 11
vormen voor analyses en verantwoording van resultaten. Naar verwachting is het systeem aan het einde van dit schooljaar klaar voor gebruik. Indicator 1.2. Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor sociale opbrengsten. De school heeft vastgelegd welke doelen zij op sociaal-emotioneel gebied met de leerlingen wil bereiken. Ook heeft zij beschreven op welke wijze zij tijdens onderwijsactiviteiten en stages aan deze doelen wil werken. Sinds dit schooljaar zet de school houdings- en gedragslijsten in om sociale opbrengsten te meten. In aanvulling hierop oriënteert zij zich op de toepassing van een meer geobjectiveerd meetinstrument. Het is de bedoeling dat ook de resultaatgegevens met betrekking tot sociale opbrengsten een plek krijgen in het nieuwe plan- en volgsysteem. Indicator 1.3. De gerealiseerde uitstroombestemmingen van de leerlingen liggen ten minste op het niveau van de landelijke standaarden voor opbrengsten. Bevindingen: De school heeft een duidelijke keuze gemaakt voor een leerstofaanbod dat aansluit bij de leerroute vmbo (basis, kader, gemengde en theoretische leerweg) ter voorbereiding op een vervolgopleiding in het mbo. Deze keuze is ook in het ondersteuningsprofiel voor het samenwerkingsverband terug te vinden. Het aanbod komt overeen met dat van het reguliere onderwijs. Om ook voor de leerlingen van de vmbo-b route diplomering mogelijk te maken, is de school een samenwerking aangegaan met Het Vakcollege Helmond. Conform de richtlijnen voor symbiose volgen de leerlingen op Het Vakcollege praktijkvakken. Op De Hilt verblijven ook leerlingen voor wie een vmbo-route niet haalbaar is. Hun uitstroombestemming is arbeid. De school doet er alles aan om elke leerling op een geschikte uitstroombestemming te plaatsen. Van een planmatige uitwerking van een leerroute voor uitstroom naar arbeid is echter op dit moment onvoldoende sprake. De school voert een goed beleid om leerlingen geplaatst te krijgen bij een vervolgbestemming die past bij het behaalde diploma. Zij beschikt over een intensief netwerk en onderhoudt goede contacten met ROC's, scholen voor voortgezet onderwijs en gemeentelijke en zorgverlenende instanties. Schoolverlating gaat altijd gepaard met een 'warme overdracht'. Pagina 9 van 11
Indicator 1.4. De school voldoet aan de landelijke standaard voor bestendiging. Bevindingen: Voor de risicoanalyse 2013 van de inspectie leverde de school geen bestendigingsgegevens aan, terwijl zij daartoe wel in staat was. Interne afspraken over het op juiste wijze invullen van de jaarlijkse inspectievragenlijst vragen nadere aandacht. Ieder jaar verzamelt de school informatie om zicht te houden op de bestendiging van de verworven plaatsen in vervolgvoorzieningen. Wanneer bestendiging niet gerealiseerd is, gaat zij na welke oorzaken hieraan ten grondslag liggen. De school is zich in voldoende mate bewust van de competenties die leerlingen nodig hebben om in de vervolgvoorziening stand te houden en stelt leerlingen weloverwogen in staat de benodigde kennis, attitudes en vaardigheden te ontwikkelen. In dat verband hecht zij veel belang aan snuffel- en sectororiënterende stages, die de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van de leerlingen moeten helpen bevorderen. Ook heeft zij het initiatief genomen om jaarlijks een informatiebijeenkomst te organiseren waarbij oudleerlingen hun ervaringen delen met de potentiële schoolverlaters. Pagina 10 van 11
3 VERVOLG Tijdens het vierjaarlijks bezoek stelde de inspectie op vso De Hilt geen risico's vast die aanleiding zijn om een risicogericht kwaliteitsonderzoek uit te voeren. Het basisarrangement blijft daarmee gehandhaafd. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en eventueel een themaonderzoek. Afspraken De directie ziet erop toe dat vso De Hilt de jaarlijkse inspectievragenlijst volledig invult. De directie bezint zich op de tekst in de schoolgids met betrekking tot de ouderbijdrage. Hoewel het woord 'vrijwillig' in deze tekst vermeld staat, heeft de bijdrage een sterk dwingend karakter. De inspectie bespreekt dit punt ook met het bestuur in relatie tot alle scholen onder de Aloysius Stichting. De directie vermeldt in de schoolgids de gegevens van de onafhankelijke klachtencommissie. Pagina 11 van 11