VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK. Leidse Buitenschool

Transcriptie

1 VERSLAG VIERJAARLIJKS BEZOEK Leidse Buitenschool Plaats : Katwijk Zh BRIN nummer : 02EJ OKE 01 SO Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 27 mei en 1 juli 2014 Datum vaststelling : 22 september 2014

2 Pagina 2 van 11

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN VERVOLG Pagina 3 van 11

4 Pagina 4 van 11

5 1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs bezocht op 27 mei 2014 De Leidse Buitenschool in Katwijk. Deze school verzorgt speciaal onderwijs aan leerlingen in de leeftijd van 4 tot 13 jaar die problemen ondervinden als gevolg van een psychiatrische problematiek en/of een gedragsstoornis. Op 1 juli 2014 bezocht de inspectie tevens de Campus Lisse en de Campus Katwijk. Daar verzorgt de school onderwijs aan kinderen van 4 tot 7 jaar die in behandeling zijn bij Cardea (jeugdzorg). De leerlingen op De Leidse Buitenschool hebben een cluster 4-indicatie. De leerlingen op de campus zijn plaatsbekostigde leerlingen met een indicatie voor behandeling van bureau Jeugdzorg. Vierjaarlijks bezoek De inspectie bezocht de school inclusief de beide campussen voor een vierjaarlijks bezoek. Dat betekent dat de school een basisarrangement heeft en dat de inspectie de school minstens vier jaar niet bezocht heeft voor een kwaliteitsonderzoek. Opbrengsten en de kwaliteitszorg Het centrale thema van een vierjaarlijks bezoek is: hoe werkt deze school aan haar opbrengsten? De basis voor het bezoek ligt in het Toezichtkader 2012 (voortgezet) speciaal onderwijs. Dit toezichtkader bevat een waarderingskader voor het speciaal onderwijs en een waarderingskader voor het voortgezet speciaal onderwijs. Tijdens het bezoek richt de inspectie zich op de indicatoren 1.1 tot en met 1.4 en 8.2 uit die waarderingskaders. Deze indicatoren hebben betrekking op de opbrengsten en de kwaliteitszorg. Meer informatie over het toezichtkader voor het (voortgezet) speciaal onderwijs is te vinden op Risicoanalyse Bij het vierjaarlijks bezoek kwamen ook de uitkomsten van de jaarlijkse risicoanalyse aan bod. De inspectie bestudeerde de opbrengstgegevens van de school en raadpleegde het jaarverslag 2012, het meerjarenbeleidsplan en de schoolgids 2013/2014. De uitkomsten van de risicoanalyse zijn met de school besproken; waar nodig gaf de school een nadere toelichting. Gesprekken en lesbezoeken Tijdens het bezoek sprak de inspectie met de schoolleiding en met leden van de commissie voor de begeleiding. Verder bestudeerde zij leerlingdossiers en bezocht ze vijf lessen. Het betrof drie lessen op De Leidse Buitenschool, een les op de Campus in Lisse en een les op de Campus in Katwijk. Op de school waren Pagina 5 van 11

6 het een les lezen en een les spelling in de middenbouw en een les rekenen in de eindgroep. Op de campussen waren het lessen in de kring gericht op beginnende taal- en rekenontwikkeling. Uitkomsten van het vierjaarlijks bezoek Bij het vierjaarlijks bezoek beoordeelt de inspectie geen indicatoren en geeft zij geen toezichtarrangement af. Wanneer zij grote risico s aantreft, zet zij het bezoek alsnog om in een kwaliteitsonderzoek. Hiervoor maakt zij dan in overleg met het bestuur een vervolgafspraak. Pagina 6 van 11

7 2 BEVINDINGEN In deze paragraaf legt de inspectie de bevindingen vast van het vierjaarlijks bezoek. Per indicator beschrijft zij of en zo ja, welke opbrengstgegevens de school verzamelt en analyseert. Dit geeft een beeld van hoe de school zich ten aanzien van de indicator ontwikkelt. Algemene indruk De school verzamelt resultaatgegevens op het niveau van de individuele leerling. Daarnaast maakt zij ook overzichten van groepsresultaten. Deze kunnen aanleiding zijn om interventies te plegen, zoals de invoering van een nieuwe methode voor rekenen voor de kleuters van de campus. De school zet de cognitieve en sociale opbrengsten niet systematisch af tegen schooleigen normen. Daarom is zij niet in staat haar resultaten op groeps- en schoolniveau te verantwoorden. In het kader van opbrengstgericht werken voert de school verbeteractiviteiten uit om het leerrendement van de leerlingen te vergroten en het aanbod nog beter af te stemmen op de eisen van de vervolgvoorziening. In dat verband krijgen ook de leergebiedoverstijgende vaardigheden nadere aandacht. Er is altijd sprake van een 'warme' overdracht. De school gaat echter onvoldoende systematisch en structureel na hoe leerlingen na die overdracht hun schoolloopbaan vervolgen. Een belangrijk aandachtspunt vormt de context van de school. Een recente terugloop van het leerlingenaantal met een stevige inkrimping van het personeelsbestand als gevolg kunnen een risico vormen voor behoud en verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. Bovendien is het niet duidelijk wat de gevolgen voor school en campus zullen zijn van passend onderwijs en de transitie jeugdzorg. Indicator 1.1. Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor cognitieve opbrengsten. Hierbij staat indicator 8.2. van het waarderingskader over de kwaliteitszorg centraal: De school evalueert jaarlijks de cognitieve resultaten van de leerlingen. Bevindingen: De school streeft ernaar om de leerlingen de eindtermen van het reguliere basisonderwijs te laten bereiken. Dat betekent dat zij bij uitstroom waar mogelijk de leerstof van eind groep acht en minimaal de leerstof van eind Pagina 7 van 11

8 groep zes verwerkt hebben. De leerroute die leerlingen volgen, is gekoppeld aan een perspectief dat de commissie voor de begeleiding bepaalt en in een ontwikkelplan vastlegt. Uitgangspunt is een theoretisch perspectief op basis van IQ en/of didactische voorgeschiedenis. Een weging van belemmerende en bevorderende factoren leidt vervolgens tot een realistisch perspectief, dat het theoretisch perspectief in veel gevallen naar beneden bijstelt. Met methodeonafhankelijke en methodeafhankelijke toetsen stelt de school vast of leerlingen zich op cognitief gebied conform verwachting ontwikkelen. Wanneer bij evaluatie blijkt dat doelen niet bereikt zijn, neemt de school maatregelen om te proberen deze alsnog te bereiken. Dat gebeurt op het niveau van de individuele leerling, maar soms ook voor groepen leerlingen. Met deze werkwijze is de school in voldoende mate in staat om vast te stellen of leerlingen vooruitgaan. Zij kan echter niet aantonen dat zij dan ook optimaal uit al haar leerlingen weet te halen wat erin zit. Van een evaluatie van groeps- en schoolresultaten ten opzichte van een landelijke standaard is nog geen sprake. Wel kan de school een vergelijking maken met de gemiddelde uitstroom over de afgelopen tien jaar. In die periode stroomde 60% van de leerlingen uit naar vmbo-b/k, veelal binnen het voortgezet speciaal onderwijs, 10-15% naar praktijkonderwijs en 15-20% naar vmbo-t of havo/vwo. De school voert verbeteractiviteiten uit in het kader van opbrengstgericht werken om haar invloed op de ontwikkeling van de leerlingen te vergroten. Ze hebben betrekking op het aanbod en het (ortho)pedagogisch en (ortho)didactisch handelen van de leraar. Nieuwe methodes, de invoering van leerlijnen en groepsdoorbrekende niveaugroepen zijn hiervan voorbeelden. Bovendien wil de school met behulp van een digitale planner vaststellen welk onderwijsarrangement een leerling nodig heeft om binnen een leerroute op koers te blijven. Alle scholen binnen de Aloysius Stichting maken soortgelijke ontwikkelingen door en hanteren vergelijkbare instrumenten. Op termijn wil de stichting benchmarking mogelijk maken. Bij de leerlingen op de campus spreekt de school een verwachting uit met betrekking tot het leerrendement en de uitstroom naar bao, sbao of so. Gezien de jonge leeftijd van de leerlingen en in afwachting van de effecten van het onderwijs/zorg arrangement betreft het een breed geformuleerde inspanningsverplichting. Bij leerlingen die toetsbaar zijn, stelt de school de cognitieve ontwikkeling vast met behulp van methodeonafhankelijke kleuter- en/ of peutertoetsen. De school gebruikt voor een aantal ontwikkelingsgebieden ook het ontwikkelingsvolgmodel, maar vult de modules voor rekenen en taal niet in. Het zou echter een alternatief meetinstrument kunnen zijn voor leerlingen die niet (goed) toetsbaar zijn. Voor een succesvolle doorstroom is met name de ontwikkeling van leervoorwaarden van groot belang. Op dit gebied stelt de Pagina 8 van 11

9 Campus zichzelf geen duidelijke resultaatsdoelen op het niveau van de doelgroep als geheel, waartegen zij de resultaten van individuele leerlingen kan afzetten. Indicator 1.2. Aan het eind van de schoolperiode bereiken de leerlingen een eindniveau dat voldoet aan de landelijke standaarden voor sociale opbrengsten. De school heeft een ruim aanbod en creërt goede (ortho)pedagogische voorwaarden voor het verwerven van de leergebiedoverstijgende vaardigheden, waaronder de sociale competenties van leerlingen. In aanbod en klimaat is de samenwerking met Cardea Jeugdzorg en de afstemming met ouders opgenomen. Op basis van observaties vullen leraren zowel op de school als op de campussen modulen in van het ontwikkelingsvolgmodel, die op de verwerving van deze vaardigheden van toepassing zijn. Op de campussen dragen ook de pedagogisch medewerkers bij aan het te scoren beeld van de leerling. Aan de hand van het volgmodel toont de school aan of leerlingen een verwachte ontwikkeling laten zien. Het is echter niet duidelijk hoe deze ontwikkeling in relatie staat tot een schooleigen norm. Ook zijn de uitkomsten van het volgmodel niet gemakkelijk te vertalen naar concrete doelen binnen het aanbod om waar nodig gerichter aan te sluiten bij de specifieke behoeften van individuele of groepen leerlingen. Een werkgroep binnen de stichting werkt aan de voorbereiding van verbeteracties. Ook heeft De Leidse Buitenschool een studiedag gepland over het thema leergebiedoverstijgende vaardigheden. Daarnaast oriënteert zij zich op behoud of vervanging van de huidige methodiek en op de koppeling van te plannen leerdoelen aan de ontwikkelingsdoelen van het leerlingvolgsysteem. Indicator 1.3. De gerealiseerde uitstroombestemmingen van de leerlingen liggen ten minste op het niveau van de landelijke standaarden voor opbrengsten. Uit de risicoanalyse van de inspectie over het schooljaar 2011/2012 blijkt dat de leerlingen van De Leidse Buitenschool vaker uitstromen naar voortgezet speciaal onderwijs dan het landelijke gemiddelde. Het uitstroompercentage lijkt daarentegen wel in overeenstemming te zijn met het IQ van de leerlingen, dat op de school gemiddeld lager is dan op vergelijkbare scholen. Voor de campussen, waar de leerlingen gemiddeld slechts één schooljaar verblijven, is de risicoanalyse pas sinds kort van toepassing. Uit gegevens van de school zelf valt op te maken dat ook bij deze leerlingen de doorstroom naar het speciaal onderwijs groot is. De school verantwoordt op basis van de kenmerken van de Pagina 9 van 11

10 leerlingen waarom zij de uitstroombestemming passend vindt. Zij adviseert ouders en onderneemt met hen en de leerling voldoende activiteiten om een plek in de vervolgbestemming te verwerven. Op de campussen doet zij dit in overleg en in samenwerking met Cardea. Niet in alle gevallen nemen ouders het advies van de school over. Soms geven zij toch de voorkeur aan het reguliere onderwijs. Ook dan helpt de school bij de overdracht. Op cognitief gebied weet de school de leerlingen over het algemeen in voldoende mate op een reguliere school voor te bereiden. Op het gebied van leervoorwaarden en sociale en emotionele ontwikkeling zijn sommige leerlingen volgens de school echter te kwetsbaar om zich succesvol in een vervolgbestemming te handhaven. Dat geldt vooral ook wanneer het een uitstroom betreft naar een school die zich met het oog op passend onderwijs onvoldoende ontwikkeld heeft. Tegelijkertijd blijft het ook voor De Leidse Buitenschool zelf een belangrijke uitdaging om de leergebiedoverstijgende competenties van de leerlingen te versterken. Ten behoeve van de uitstroom naar regulier, maar ook om het leerrendement gedurende de schoolperiode op het so en daarmee het uitstroomniveau positief te beïnvloeden. Indicator 1.4. De school voldoet aan de landelijke standaard voor bestendiging. Bevindingen: De school stelt zich in voldoende mate op de hoogte van de eisen die de vervolgvoorzieningen aan de leerlingen stellen. Zij onderhoudt intensieve contacten in het kader van de uitstroomtrajecten van individuele leerlingen, maar ook in het algemeen vindt er voldoende uitwisseling plaats om scholen van elkaars werkwijzen kennis te laten nemen. Daarnaast werkt de school aan een onderwijs-zorg continüum met De Windvang, een school voor speciaal basisonderwijs van de Aloysius Stichting. De directeur van De Leidse Buitenschool is tevens directeur van deze sbo-school. Een van de leraren op de campus zal vanaf volgend jaar les geven aan een beginnersgroep op de school. Ook dat kan een doorgaande lijn ten goede komen. Op dit moment pleegt de school nog onvoldoende gerichte inspanningen om na te gaan of leerlingen het onderwijs op de nieuwe school met succes vervolgen. Informatie hierover verwerft zij vooral informeel. Binnen de stichting is een werkwijze in ontwikkeling om hierin voortaan systematisch en structureel te voorzien. Pagina 10 van 11

11 3 VERVOLG Kwaliteit Tijdens het vierjaarlijks bezoek stelde de inspectie geen risico's vast die aanleiding zijn om een risicogericht kwaliteitsonderzoek uit te voeren om het arrangement opnieuw te bepalen. Het basisarrangement blijft daarom gehandhaafd. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en eventueel een themaonderzoek. De inspectie beschouwt de school en de campussen als één object van toezicht. Wet- en regelgeving De inspectie heeft geen tekortkomingen vastgesteld in de naleving van wettelijke voorschriften. Wel plaatst zij twee opmerkingen bij het meerjarenbeleidsplan, zoals de school het schoolplan noemt. Ten eerste bevat dit onvoldoende informatie over het onderwijs aan de specifieke doelgroep op de campussen. Daardoor ontbreekt voor deze locaties een referentiekader voor schoolbeleid, zelfevaluatie en schoolontwikkeling. Ten tweede zijn de doelen in het meerjarenplan te weinig schoolspecifiek en veel minder concreet en meetbaar als de ontwikkelpunten die in de schoolgids vermeld staan. Pagina 11 van 11