VERSLAG ONDERZOEK PILOT GEDIFFERENTIEERD TOEZICHT. De Korenaer, locatie Strausslaan

Transcriptie

1 VERSLAG ONDERZOEK PILOT GEDIFFERENTIEERD TOEZICHT De Korenaer, locatie Strausslaan Plaats : Eindhoven BRIN nummer : 03TV OKE 01 VSO Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 21 mei 2015 Datum vaststelling : 2 september 2015

2 Pagina 2 van 10

3 1 INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs bezocht op 21 mei 2015 De Korenaer, locatie Strausslaan. Deze school verzorgt voortgezet speciaal onderwijs aan leerlingen met een stoornis in het autisme spectrum in de leeftijd van 13 tot 20 jaar. Achtergrond De inspectie bezocht de school in het kader van de pilot gedifferentieerd toezicht, die zij uitvoert in verband met de vernieuwing van het toezicht. De afgelopen jaren richtte de inspectie zich in het toezicht op de bewaking van de basiskwaliteit. Inmiddels is de kwaliteit van het onderwijs op de meeste scholen in Nederland voldoende. Om te voorkomen dat de kwaliteitsontwikkeling nu stagneert, wil de inspectie scholen stimuleren om niet alleen voldoende maar ook goede kwaliteit te laten zien. Zij heeft daarom het voornemen over te gaan op gedifferentieerd toezicht, een nieuwe vorm van toezicht die verdere kwaliteitsontwikkeling moet bevorderen en waarderen. De pilot waaraan De Korenaer, locatie Strausslaan, heeft deelgenomen, staat in het teken van dit nieuwe toezicht. Het bestuur heeft de school voor de pilot opgegeven omdat het van mening is dat de school onderwijs van goede kwaliteit verzorgt. Ter onderbouwing heeft de inspectie van de school een kwaliteitsverantwoording ontvangen. Het pilotonderzoek werd uitgevoerd in plaats van het vierjaarlijks bezoek, dat de inspectie uitvoert bij scholen die een basisarrangement hebben en minstens vier jaar niet zijn bezocht voor een inspectieonderzoek. Doel van de pilot Hoofddoel van de pilot is om in samenspraak met scholen en besturen een werkwijze en een kader te ontwikkelen om tot een gedifferentieerd oordeel te kunnen komen. De inspectie beproeft tijdens de pilot de volgende drie onderdelen van het toezicht: Een nieuw concept waarderingskader, dat op den duur het bestaande waarderingskader zal vervangen. In dit concept waarderingskader wordt niet meer gewerkt met indicatoren, maar met standaarden en portretten (zie bijlage 1). Een nieuwe onderzoeksopzet, waarin de inspectie op basis van de kwaliteitsverantwoording van het bestuur bepaalt welke standaarden zij onderzoekt, welke zij verifieert en bij welke standaarden zij het kwaliteitsbeeld zoals beschreven door het bestuur overneemt. Pagina 3 van 10

4 Het flexibel inzetten van deels nieuwe onderzoeksactiviteiten, afhankelijk van de te onderzoeken standaarden en aansluitend bij de door het bestuur aangeleverde kwaliteitsverantwoording. Uitkomsten van het pilotonderzoek De inspectie geeft, net als bij een regulier vierjaarlijks bezoek, geen nieuw toezichtarrangement af. Wanneer de inspectie tijdens het pilotonderzoek grote risico s aantreft, maakt zij in overleg met het bestuur een vervolgafspraak voor een kwaliteitsonderzoek, waarbij het Toezichtkader speciaal onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs 2012 van toepassing is. Onderzoeksopzet De inspectie heeft op basis van de door het bestuur aangeleverde kwaliteitsverantwoording keuzes gemaakt in de wijze waarop zij zich een beeld vormt van de kwaliteit van de school op de standaarden van het nieuwe concept waarderingskader. Hierbij zijn er drie mogelijkheden: De inspectie onderzoekt de kwaliteit van de school ten aanzien van een standaard. De inspectie verifieert de kwaliteit van de school ten aanzien van een standaard. De inspectie neemt het kwaliteitsbeeld ten aanzien van de standaard over zoals beschreven in de door het bestuur aangeleverde kwaliteitsverantwoording. Onderzoeksactiviteiten Bij dit pilotonderzoek liggen drie onderzoeksactiviteiten vast: De school geeft aan het begin van de onderzoeksdag in een presentatie een realistisch beeld van de onderwijskwaliteit: op welke gebieden is de school goed, op welke voldoende en op welke is zij in ontwikkeling om voldoende of goed te worden. De inspectie observeert twee lessen die de school zelf heeft aangedragen. Het zijn lessen die volgens de school goede lessen zijn. De school en de inspectie voeren aan het einde van de onderzoeksdag een feedbackgesprek waarin zij de bevindingen van het onderzoek met elkaar uitwisselen. Bij de verdere inrichting van het onderzoek is aangesloten bij de door het bestuur aangeleverde kwaliteitsverantwoording. Pagina 4 van 10

5 Tijdens het onderzoek bij De Korenaer, locatie Strausslaan, zijn de onderstaande optionele onderzoeksactiviteiten uitgevoerd: Gesprek met de schoolleiding. Gesprek met leraren. Gesprek met stagecoördinator. Een bezoek aan het Arbeidstrainingscentrum. Gesprek met leerlingen. Dossieronderzoek met toelichting door leden van de commissie voor de begeleiding. Aanvullende documentenanalyse. Aanvullende lesbezoeken: Naast de twee door de school geselecteerde lessen bezoekt de inspectie aan de hand van de toegestuurde lesroosters twee lessen. Een aanvullende presentatie over door de schoolleiding gekozen onderwerpen (de leerroute met als uitstroom arbeid en de kwaliteitszorg). Pagina 5 van 10

6 2 BEVINDINGEN In deze paragraaf beschrijft de inspectie per kwaliteitsgebied haar bevindingen. De beschrijving geeft een beeld van hoe de school zich ten aanzien van het kwaliteitsgebied ontwikkelt. De toegestuurde kwaliteitsverantwoording vormt de basis van de bevindingen en de inrichting van het onderzoek. Algemeen beeld De Korenaer, locatie Strausslaan, is ambitieus en vooruitstrevend in de wijze waarop zij haar onderwijs vormgeeft. De kwaliteitszorg stuurt het onderwijs opbrengstgericht aan: schoolstandaarden zijn leidend voor de (tussentijdse) evaluatie van schoolresultaten en de basis waarop de school het aanbod en of de aanpak aanpast. De directie heeft een actueel en onderbouwd kwaliteitsbeeld van het (ortho)didactisch handelen van de leraren. Er is sprake van een kwaliteitscultuur waarbij de leraren 'eigenaar' zijn van items uit het jaarplan en deze in 'werkgroepen' resultaatgericht uitwerken. Ook in de inrichting van de leer- en werkomgeving is de school vooruitstrevend. De effectieve inzet van moderne ICT-middelen en de wens een 'papierloze school' te worden, behoren tot de (toekomst)visie. De schoolleiding beschikt over een actueler kwaliteitsbeeld dan uit de toegestuurde kwaliteitsverantwoording blijkt; deze is met name beschrijvend van aard. Het zicht op de sociale en emotionele ontwikkeling en het aantonen van de toegevoegde waarde van het onderwijs op deze ontwikkeling, zijn ontwikkelpunten. Onderwijsresultaten Kwaliteitsbeeld: Op basis van het '4D model' (data, duiden, doelen en doen) geeft de school haar onderwijs opbrengstgericht vorm. De schoolleiding heeft schoolstandaarden vastgesteld voor de verschillende leerroutes en bijbehorende arrangementen. Zij vergelijkt en analyseert met deze standaarden de (tussentijdse) resultaten en stelt zo vast of leerlingen zich naar verwachting ontwikkelen. Deze analyse leidt tot consequenties voor de inrichting voor haar onderwijs. Per leerlijn beschikt de school over een 'schoolfoto', de resultaten, van de totale populatie. Op deze wijze maakt zij inzichtelijk of het aanbod en de arrangementen leiden tot het gewenste uitstroomniveau. De school betrekt de analyse van de bestendiging bij de analyse van de onderwijsresultaten. Sinds dit jaar vindt de verzameling van deze gegevens plaats via een speciaal hiervoor ontwikkelde webapplicatie. Pagina 6 van 10

7 Tijdens het feedbackgesprek stemden de bevindingen van de school en inspectie overeen: het schoolteam heeft een degelijke basis gelegd om opbrengstgericht te werken. Onderwijsproces Kwaliteitsbeeld: De directie beschikt over een actueel kwaliteitsbeeld van het onderwijsleerproces, zo blijkt uit de presentatie en de ter plekke bestudeerde documenten. De bevindingen van de inspectie op de verschillende standaarden komen overeen met het kwaliteitsbeeld van de directie. Een sterk ontwikkeld aspect is de wijze waarop de school de cognitieve ontwikkeling van leerlingen volgt en stuurt. De commissie voor begeleiding (cvb) volgt de ontwikkeling van leerlingen in de volle breedte. Het digitale leerlingvolgsysteem is gedeeltelijk ook toegankelijk voor ouders, zodat zij de ontwikkeling van hun kind op de voet kunnen volgen. Bij de leraren en de cvb is duidelijk wie wanneer welke interventies pleegt om leerlingen op koers te houden. Voor het volgen van de sociale en emotionele ontwikkeling van leerlingen scoort het schoolteam deze ontwikkeling op de leerlijnen. Hierbij maakt het geen gebruik van een onafhankelijk gevalideerd instrument om deze ontwikkeling te volgen. Nu deze instrumenten beschikbaar zijn, verwacht de inspectie dat de school hier gebruik van maakt. Dit is temeer van belang omdat de school hierdoor de meerwaarde van haar onderwijs op sociaal en emotioneel vlak voor deze populatie aan kan tonen. Een groot deel van de leerlingen doet juist op grond van de sociale en emotionele ontwikkeling één jaar langer over de leerroute (vmbo tl) dan de nominale duur. De school stemt het aanbod en de leerroutes af op de eisen die de uitstroombestemming stelt. Hierin is zij ambitieus en wil zij een zo goed mogelijke doorstroom voor alle leerlingen realiseren. Sinds dit jaar werkt de school met 'drie (jaar)arrangementen' per leerlijn. Begeleiding bij de implementatie van deze arrangementen en afstemming hiervan op de eisen van de uitstroombestemming vormen onderdelen van de verbeteractiviteiten voor het huidige en volgende jaar. Voor leerlingen met het uitstroomprofiel 'vervolgonderwijs' onderscheidt de school drie diplomagerichte leerlijnen. De school anticipeert op veranderende wetgeving door te overleggen met gemeenten en ketenpartners over de mogelijkheden om leerlingen met het uitstroomprofiel arbeid voldoende perspectief te bieden. Pagina 7 van 10

8 De schoolleiding verricht structureel lesobservaties op basis van een observatieinstrument. Hierdoor beschikt de school over een actueel kwaliteitsbeeld van het (ortho)didactisch handelen. Op basis hiervan selecteerde zij twee 'goede lessen'. De inspectie observeerde in deze lessen aansprekende, doelmatige en effectieve instructies en een voor leerlingen respectvol en didactisch uitdagend klimaat. Op basis van eigen kwaliteitsnormen concludeert de schoolleiding dat het (ortho)didactisch handelen over de gehele linie van voldoende niveau is. Ook hier legt de school de lat hoog: in de toekomst wil de school zich op dit vlak verder ontwikkelen door schoolbrede afspraken te maken over de wijze waarop leraren (coöperatieve) werkvormen gebruiken om de sociale en emotionele ontwikkeling van leerlingen te stimuleren. Schoolklimaat en veiligheid Kwaliteitsbeeld: De schoolleiding en de leraren creëren een stimulerend en ambitieus pedagogisch en didactisch klimaat. Een leraar is verantwoordelijk voor het ondersteunen van alle leraren in het effectief gebruik van ICT-middelen. Leerlingen voelen zich gezien en weten wat zij van hun mentor mogen verwachten. Uit de kwaliteitsverantwoording blijkt dat ook de leraren hun werkomgeving als inspirerend en aantrekkelijk ervaren. De inspectie neemt deze bevinding over. De school kent een veiligheids- en pestbeleid. Registratie en analyse van incidenten vinden echter onvoldoende plaats en maken deel uit van de verbeteractiviteiten. Kwaliteitszorg en ambitie Kwaliteitsbeeld: Afgelopen schooljaren was er sprake van een groot aantal tijdelijke personeelsleden. Door gerichte ondersteuning, de sturende kwaliteitszorgkalender en een grote bereidheid van het 'vaste personeel' om de tijdelijke krachten te ondersteunen, is het schoolteam erin geslaagd de kwaliteit van het onderwijs te behouden en te verbeteren. De directie geeft het schooloverstijgende kwaliteitssysteem een schoolspecifieke kleuring. De leraren, georganiseerd in 'verbetergroepen', geven invulling aan verschillende items uit het jaarplan. De ontwikkeling van een samenhangend kwaliteitshandboek is de volgende ontwikkelstap binnen dit domein. Tijdens het pilot-onderzoek gaf de schoolleiding een genuanceerd, actueel en onderbouwd kwaliteitsbeeld op de verschillende kwaliteitsdomeinen. Pagina 8 van 10

9 Deze wijze van verantwoording is onvoldoende in samenhang terug te lezen in de toegestuurde kwaliteitsverantwoording en is daarom een belangrijk verbeterpunt in de kwaliteitszorg. De school kan meer inzichtelijk maken hoe en waarin zij zich wil onderscheiden en wat haar sterke- en zwakke punten zijn. Pagina 9 van 10

10 3 VERVOLG De inspectie stelt tijdens dit bezoek aan De Korenaer, locatie Strausslaan, geen risico s vast. Het basisarrangement blijft daarom gehandhaafd. Het basistoezicht bestaat uit een jaarlijkse risicoanalyse en eventueel een themaonderzoek. Pagina 10 van 10