Colofon Het Tussendoortje is de tweemaandelijkse nieuwsbrief van het Walchers Wijnmakers, Bierbrouwers en Likeurbereiders Gilde. Voorzitter Bram Weststrate, 06-51402516 voorzitter@walchersgilde.nl Secretaris Willem van Bellen 0118-602037 wvanbellen@zeelandnet.nl Penningmeester/ Arie Kluiter 06-3730 7715 Ledenadministratie penningmeester@walchersgilde.nl Bestuurslid Bier Jan van Terheijden 0118-553031 brombeer@zeelandnet.nl Bestuurslid Wijn Jan Joosse 0118-615383 jjoosse48@zeelandnet.nl Bestuurslid Likeur Jan van der Maas 0118-462818 jamjan@zeelandnet.nl Bestuurslid Culinair Bert Maessen 0118-501513 culinair@walchersgilde.nl Bestuurslid Logistiek/ Nel de Kam 0118-552966 Prijzencommissaris wadekam@canaldigitaal.nl Bestuurslid Publicaties Peter Bollebakker 06-28783557 /Webmaster webmaster@walchersgilde.nl Wedstrijdcommissaris Docent Bier Dirk de Witte 0118-592325 ddewitte@zeelandnet.nl Docent Wijn Peter Mesu 0118-592199 pmesu@zeelandnet.nl Docent Likeur Jan van der Maas 0118-462818 (ad interim) jamjan@zeelandnet.nl Redactie Arie Sterk a.sterk@zeelandnet.nl Peter Bollebakker bol222@zeelandnet.nl Gildeavonden Kaasboerderij Pitteperk Breeweg 21, 4371 SB Koudekerke Aanvang 20.00 uur, data: zie agenda Contributie 30,00 per jaar op NL28 RABO 0128989084 van de RABO bank tnv WWBLG Advertentietarief Website: www.walchersgilde.nl KvK nummer: 40310546 85,00 per jaar voor een hele pagina 42,50 per jaar voor een halve pagina 27,50 per jaar voor een derde of kwart pagina 2
Tussendoortje September 2014 Colofon pag. 2 Agenda en ledenbestand pag. 3 Van de voorzitter pag. 4 Sulfiet pag. 5 Een kerstbier pag. 6 Column, Demo Pitteperk za 11-10-2014 pag. 7 Vlierbessenport pag. 8 Notenwijnport pag. 9 Wijkwijn maken in de "Griffioen" pag. 9 Portwijn, Vijgenlikeur pag. 10 PORT pag. 12 Presentatie Wijkwijn "de Griffon" 2013 pag. 17 Verslag Demo Koudekerke op zat. 6-9 - 2014 pag. 19 Thema's gildewedstrijd 2015 pag. 21 Agenda Vrijdag 26 september Thema avond BIER Vrijdag 31 oktober Thema avond WIJN Vrijdag 28 november Thema avond LIKEUR Vrijdag 12 december Culinaire Avond Bestuursvergaderingen: donderdag 16 oktober, 13 november en 4 december Sluitingsdatum inleveren copij: 16 november 2014 Heeft u copij, ideeën, aanvullingen, verhalen, stukjes of opmerkingen voor het "Tussendoortje" meld het dan de redactie. Ledenmutaties: Opgezegd: Nieuwe leden: TIP: Kijk regelmatig op de website van ons gilde, daar worden activiteiten vermeld die buiten ons gilde plaatsvinden. http://www.walchersgilde.nl/ Onder de kop artikelen vindt u een verbeterde versie van: DE TOEKOMST VAN SAMENSMAAK MET GROENTE, FRUIT & BIER (streek- en seizoengebonden) door Ariël Meeuse. 3
Van de voorzitter Bram Weststrate De zomer is weer bijna achter de rug en de herfst komt er weer aan. De meesten van ons zijn weer terug van vakantie en maken zich op voor de komende winter. Dus houthakken voor de haard, appels en peren plukken en verwerken. Binnenkort ook de sleedoorn en de mispels zien te verzamelen om daar weer lekkere sapjes van te maken. Kortom het verenigingsjaar en de clubavonden gaan weer beginnen. Traditiegetrouw starten we de 1 ste clubavond in het teken van bierbrouwen (we verwachten natuurlijk ook de wijn en likeurmakers op de clubavond). Deze avond zal gaan over de brouwcursus voor gevorderden, welke Jan Montenarie afgelopen najaar heeft gegeven aan een 12 tal brouwers, die dachten het brouwen onder de knie te hebben. Als je zo n cursus meeloopt kom je er toch achter, dat je nooit te oud bent om bij te leren. Er zijn aansluitend op de cursus ook examenbieren ingeleverd en door Jan Montenarie en Bert Maessen (blind) beoordeeld. Van de 19 inzendingen werden er 3 niet beloond met een certificaat, de rest van de inzendingen werd wel voorzien van het zo fel begeerde papiertje. Nu is het de bedoeling dat de brouwers die deze cursus hebben gevolgd wat van hun beoordeelde bier meebrengen naar deze clubavond, zodat de alle clubleden eens kunnen proeven hoe een gecertificeerd bier proeft. Ook vraag ik de deelnemers hun niet gecertificeerde bier mee te brengen om te laten proeven dat zulks niet per definitie vies smaakt. Daar zitten gewoon meevallers bij; zij voldoen alleen niet aan de soort van de soort bier. Ik zie jullie graag op de a.s. clubavond. Bram Weststrate 4
SULFIET Bron: Bioboerderij de Wageningse Berg www.wijngaardwageningseberg.nl Jan Joosse Veel biowijnboeren probeerden in de afgelopen decennia wijn te maken zonder sulfiet. Dat bleek niet mogelijk, want de wijn bederft dan binnen enkele maanden. Overigens is sulfiet in wijn niet afkomstig van de zwavel die in de wijngaard wordt gespoten tegen de echte meeldauw, maar wordt tijdens de vinificatie toegevoegd als SO₂-gas. Het zorgt ervoor dat de wijn niet oxideert en niet ten prooi valt aan microorganismen zoals de azijnzuurbacterie. Wijn zonder sulfiet is onmogelijk, want tijdens de gisting ontstaat er altijd op natuurlijke wijze ook wat sulfiet, maar te weinig voor een voldoende werking. Daarom wordt er wat extra sulfiet toegevoegd. De hoeveelheid verschilt per wijn en per wijnboer. Witte wijn bevat meer sulfiet dan rode wijn en zoete wijn (veel) meer dan droge wijn. Wijnboeren die machinaal oogsten hebben meer sulfiet nodig, omdat de oogstmachine de rotte druiven mee oogst. Voor goedkope wijn geen probleem: gewoon wat extra sulfiet erbij en dan bederft de wijn niet. Bijna alle grote buitenlandse wijngaarden oogsten inmiddels machinaal, ook de betere, maar deze gaan een of twee dagen van tevoren met een aantal mensen door de wijngaard om de rotte trossen weg te knippen. Dat kost meer werk maar dan is er minder sulfiet nodig. Bijna alle Nederlandse wijnboeren oogsten nog met de hand en sorteren de rotte druiven er uit. In Wageningen oogst (knipt) men s ochtends de trossen en s middags wordt nogmaals elke tros gecontroleerd en elke rotte bes eruit gehaald. Op deze wijze is nog maar de helft van het sulfiet nodig vergeleken bij goedkopere wijnen. Vrijwel alle consumenten verdragen het sulfiet van normale hoeveelheden wijn probleemloos. Bij hoofdpijn achteraf is de alcohol meestal de oorzaak. Echter, ongeveer 3 procent van de mensen is overgevoelig voor sulfiet. Dat uit zich in hoofdpijn, allergie of zelfs astma-aanvallen. Eén glas witte wijn is dan vaak al te veel, omdat witte wijn meer sulfiet bevat dan rode wijn. Daarom is het sinds 2005 verplicht om sulfiet op wijnflessen te vermelden bij de allergie-indicatie. Voordien bevatte wijn ook sulfiet, maar dat hoefde niet op de fles vermeld te worden. Overigens krijgt ook 2 á 3 procent (vaak andere) consumenten hoofdpijn van rode wijnen. Deze mensen zijn niet overgevoelig voor sulfiet, maar voor histamine. Dit zit in kleine hoeveelheden in rode wijn en is een natuurlijk nevenproduct van de appel-melkzuur-gisting, ook wel malolactische gisting genoemd. 5
Kerstgenot; een bierrecept P. van den Hurk, 't Wort Wat Dit is een recept voor een winterbier van de website van Amateurbierbrouwersvereniging "t Wort Wat". Receptgegevens: Batchgrootte Kooktijd 10 liter 90 minuten Ingrediënten: Pilsmout 3 EBC 2300 gram Münichmout 20 EBC 300,, Caramout 120 EBC 300,, Caramelmout 150 EBC 300,, Zwarte mout 1500 EBC 30,, Hallertau 20 gram 90 minuten Saaz 20 gram 10 minuten Koriander 10 gram Gagel 1 bol Laurier ½ blad Honing Kandijsuiker, donker 200 gram 200 gram Maïsch schema 53 C 63 C 73 C 78 C 20 min. 30 min. 30 min. 15 min. Voor eerdere recepten zie het Digitale Augustus 2014 Tussendoortje op de website: www.walchersgilde.nl 6
Column Nel de Kam Terwijl de dagen al weer behoorlijk gaan korten worden we nu verwend met prachtig nazomerweer. Wat hebben we mooi weer gehad hier op Walcheren en wat viel de augustusmaand tegen!! Maar alles heeft genoeg water gehad, daar was hier erg veel gebrek aan, de borders zien er weer wat frisser uit en het gazon is weer groen in plaats van bruin. De boeren zijn volop aan het oogsten, de uienlucht hangt hier in de binnenweg, de uien worden opgeslagen of gaan naar een uienverwerkingsbedrijf. In juni is er bij ons weer een alpaca geboren, eindelijk eens een merrie die bij ons mag blijven. De kleinkinderen zijn weer naar school en er moet hevig gestudeerd worden. Alles gaat zachtjesaan in de winterstand. Als Gilde gaan we ons bezinnen op de komende Gildeavonden en de grote happening natuurlijk bij Kesteloo. Ik kijk er al naar uit, jullie ook? Groetjes, Nel de Kam Demo op Pitteperk zaterdag 11 oktober 2014 Bram Weststrate Op vrijdag 10 en zaterdag 11 oktober zijn er weer de jaarlijkse Open Dagen bij Pitteperk. Wij hebben familie Dreessen toegezegd op zaterdag 11 oktober aanwezig te zijn met alle disciplines van ons Gilde. We hebben inmiddels een paar (nog niet ervaren) brouwers in de startblokken staan. Wellicht is het verstandig een ervaren brouwer erbij te hebben en zo met 2 sets te brouwen. Wie geeft zich op? Ook voor de likeur en de wijn kunnen we nog vrijwilligers gebruiken. Geef je op bij Jan Joosse, Jan van der Maas of Bram Weststrate (mailadressen vind je in dit Tussendoortje) Ook zal er deze dag een appelpers opgesteld staan, dus als je appelwijn, cider of calvados wilt maken dan heb je hier de kans om van je appels appelsap te maken. Hiervoor dien je je van te voren op te geven. Details hierover volgen nog per mail. Bram Weststrate 7
Vlierbessenport van gedroogde vlierbessen Gevonden op internet: www.studiokoning.nl Arie Sterk De themawijn voor de clubwedstrijd van 2015 is port. Originele port is vaak een al dan niet gemengde druivenwijn, aangelengd met alcohol. Sommige gildebroeders (en zusters) maken een portwijn op basis van een rode wijn en walnoten. Hier een recept voor een wijn op basis van vlierbessen. Heeft u een ander recept, dan houdt de redactie zich aanbevolen. Benodigdheden: Gedroogde vlierbessen: 500 gram Een overrijpe banaan Suiker: 3 kilo Pecto-enzymen: 3 gram Citroenzuur: 15 gram Zakje portgist Gistvoedingszout 6 gram Gedroogde vlierbessen zijn verkrijgbaar in een goede zelfmaakwijnartikelen zaak. Doe de vlierbessen in een emmer en overgiet ze met 3 liter kokend water. Voeg tijdens het afkoelen 750 gram suiker toe. Na het afkoelen de rest van de grondstoffen behalve de overgebleven suiker, toevoegen evenals een overrijpe banaan. Afdekken met een theedoek of deksel en elke dag goed roeren met een houten lepel. Na drie dagen de vloeistof van de bessen afgieten en in een gistingsfles doen. Deze afsluiten met een rubberen dop met een waterslot, gevuld met water. De bessenpulp overgiet u met 3 liter gekookt, afgekoeld water waarin u een kilo suiker heeft opgelost. De emmer afdekken en weer drie dagen laten staan. Deze procedure na drie dagen nog een maal herhalen. Op de gistingsfles bevindt zich dan ongeveer 9 liter most. De fles dan met water tot bijna bovenaan afvullen. Laat nu verder gisten. Afhankelijk van de omstandigheden zal de wijn uitgegist zijn binnen 4 maanden. Hevel de wijn dan over in een zuivere gistingsfles zonder het bezinksel op te schudden. Laat opnieuw enkele maanden klaren en rijpen tot de wijn kristalhelder is. Nu kunt u de wijn gaan bottelen in wijnflessen. 8
Notenwijn Port 1 Gevonden op internet: www.weckenonline.eu Arie Sterk 30 walnoten in de groene bolster (pluk ze het liefst tegen eind juni) gebruik bolsters die nog geen bruine of zwarte vlekken vertonen 10 liter rode wijn (de wijn hoeft niet duur te zijn) 1 liter alcohol van 90 2 kg suiker jerrycan (met een kraantje aan de onderzijde is gemakkelijk) In totaal heeft u ongeveer 10 liter notenwijn. Bereiding: De walnoten met bolster wassen en naspoelen. Een drietal noten haalt u uit de bolster en breekt u open. Doe deze in een plastic zak en sla met een hamer op de noten. De suiker, de wijn, de alcohol en de noten in een goed afgesloten jerrycan of plastic vat doen. Dit alles 8 a 9 weken laten trekken op een koele, donkere plaats. Elke week moet u de jerrycan schudden om een goede vermenging te krijgen. Het is beter de jerrycan niet te openen om het verlies van aroma's te vermijden. Na 9 weken het mengsel zeven met een zeefdoek en met een flessentrechter in flessen met beugelsluiting of andere mooi flessen gieten. Alhoewel de drank al gedronken kan worden, is het beter hem nog 3 maanden te laten rusten voor een nog betere smaak. De notenwijn kunt u vele jaren bewaren. Wijn maken in de Griffioen op zaterdag 4 oktober 2014 Bram Weststrate Wijn maken bij Jan Jacobs en Annemiek de Smet Op zaterdag, 4 oktober vindt de aftrap plaats voor de 2 de editie Appellation de Griffon (Griffioenwijn). Bij Jan en Annemiek thuis gaan de eerste handeling plaats vinden. Heb je belangstelling voor wijnmaken, dan ben je van harte welkom op Kornoeljelaan 5 in Middelburg Bram Weststrate 9
Portwijn 2 Arie Sterk Gevonden op internet: http://www.wijnmakersgilde-midden-limburg.nl/index.php/wijnrecepten Recept voor 25 liter portwijn 20 l goede rode wijn 25 st groene walnoten met schil pletten (half juli geplukt) 3 kg kristalsuiker 1 kg bruine kandijsuiker 25 gr geraspte nootmuskaat 5 st kaneelstokjes in stukjes gesneden 3 l alcohol van 40 % Alles in een fles doen onder een waterslot zonder water, maar met watten gevuld. Gedurende ca. 6 maanden laten staan en geregeld omroeren. Indien voldoende geoxydeerd, het waterslot vullen met water en verder laten staan. Het voldoende oxyderen kan men bepalen door de geur, de kleur en de smaak af en toe te controleren. Met andere woorden het portachtige van de portwijn te beoordelen. Na ca. 6 maanden afhevelen, de rest door een doek zeven (niet persen!) en opnieuw in de fles doen onder waterslot met water. Indien er zich geen bezinksel meer vormt kan men de portwijn in flessen doen en afsluiten met een T-kurk. Bron: wijnmakersgilde Midden Limburg Vijgenlikeur Arie Sterk 1 doosje vijgen (circa 400 gram) 0,7 ltr Wodka 200 gram suiker 1 Vanillestokje of vanille suiker Vijgen doormidden snijden en minimaal 10 dagen maceren in de alcohol. Na de maceratie alcohol afschenken en de vijgen uitknijpen. Vervolgens de vijgen met lauw water overgieten om de alcohol uit de vruchten te trekken. In dit water de suiker oplossen en toevoegen. Laten staan (bezinken), proeven en vanillesuiker toevoegen. Stokje kan al eerder toegevoegd worden. Het is wel nodig de laatste drab te filteren. Bron: Jacoline Kraaijenbrink, wijnmakersgilde Midden Limburg 10
11
Port Gevonden op internet: www.portucale.nl Tekst: Sandra Maçorano Florinda Foto's: Harry van Kesteren Arie Sterk PORT de snoepwijn onder de wijnen Wie ooit door Portugal zijn weg naar de kustplaats Porto heeft gezocht, kent het fenomeen: al na een uurtje rijden van de grens met Spanje wijken de brede lichtglooiende vlakten voor de heuvels van het Dourovallei. In de zomer zinderend warm, in de winter bitterkoud. Land van zilvergrijze olijfbomen, statige amandelbomen, af en toe afgewisseld met decennia oude kurkeiken.dit ruige landschap van de Douro vormt een van de indrukwekkendste wijnstreken ter wereld. Typerend zijn de aangelegde terrassen die trapsgewijs op de hellingen van de diepe dalen liggen. In Portugal is er een bekend spreekwoord dat zegt dat elke wijn port zou willen worden als dat mogelijk was Portwijn is volgens de Portugese wet de wijn uit de Boven-Douro, versterkt door toevoeging van wijnbrandewijn. De naam port wordt ook gebruikt voor andere wijnen: de Britse wet staat het gebruik van deze naam toe voor de Australische, Zuidafrikaanse en zelfs Britse portachtige wijnen die van geïmporteerde most zijn gemaakt. En in de Verenigde Staten hebben wijnen van het type Port het recht de naam te dragen, mits hun werkelijke herkomst wordt aangegeven. Een voorbeeld hiervan is de Californian Port. De leisteen van de bodem samen met het klimaat geven portwijn zijn uitzonderlijke kwaliteiten. De terrassen die op de steile hellingen liggen (op grote traptreden lijkende plateaus die in de bergruggen zijn uitgehakt) zijn gemaakt van leisteen. Leisteen heeft het voordeel warmte te kunnen vasthouden en weer te kunnen afstaan tijdens koude periodes. In de Port-streek komen grote temperatuurverschillen voor. Vooral de zomermaanden zijn erg warm. In de bovenvallei van de Douro valt maar half zoveel regen als in Porto en het is de droogste streek van Portugal. Andere belangrijke factoren zijn de vakkennis en jarenlange ervaring. Het opbouwen van de terrassen, de bereiding van de wijn, de verzorging van de wijngaarden en het kiezen van de druivensoorten zijn maar enkele voorbeelden van alles wat er komt kijken bij het maken van portwijn. 12
De geschiedenis van de port, zoals we die nu kennen, gaat terug tot 1678, toen twee gebeurtenissen toevallig samenvielen. De Britse regering legde een embargo op de handel met Frankrijk, waardoor er vraag ontstond naar een alternatief voor Franse wijn. Op dat moment bezochten twee Engelsen een klooster in Lamego, waar de abt hen kennis liet maken met een wijn uit Pinhão, die voller en zachter was dan de meeste rode wijnen. De abt gaf uiteindelijk toe dat er tijdens de gisting lokale wijnbrandewijn was toegevoegd, een methode die nu nog altijd wordt toegepast bij de productie van port. Het zou nog vijftig jaar duren voor men dit bij alle port ging doen, maar het begin was daar. Het embargo op Franse wijn was aan het eind van de 17e eeuw zeer gunstig voor de handel in portwijn. De handel kwam echter pas echt tot bloei aan het begin van de 18e eeuw. Het handelsverdrag van Methuen zorgde voor gunstige invoertarieven voor Portugese wijnen. De industrie kreeg hierdoor een enorme impuls, wat leidde tot een zeer snelle ontwikkeling van de Douro. Bovendien gingen bestaande bedrijven, die daarvoor hadden gehandeld in textiel of vis, zich nu richten op wijn. De groei bracht echter ook fraude en vervalsing met zich mee, waardoor de boeren van wie de handel afhing, werden benadeeld. Men raakte de slechte wijn niet kwijt en de voorraden namen toe. Rond 1754 liep de handel zo slecht dat de exporteurs helemaal geen wijn meer afnamen van de boeren. Het probleem werd opgelost door de markies van Pombal. Door de manier waarop hij met de nasleep van een enorme aardbeving in Lissabon was omgegaan, had hij van koning José I veel macht gekregen. Hierdoor kon hij de porthandel grondig aanpakken. Hij richtte een vereniging op die de prijzen van port vaststelde en de regels betreffende de productie herschreef. In 1756 begonnen beambten de Dourovallei in kaart te brengen en de wijnen te beoordelen. In 1761 was het karwei klaar. De beste wijnen waren bestemd voor de export, de middenklasse ging naar Brazilïe en de minder goede wijnen waren voor eigen gebruik. Voor het maken van portwijn worden verschillende druivensoorten gebruikt. Dit wordt gedaan, omdat het algemeen bekend is dat sommige druivenrassen bij bepaalde klimatologische omstandigheden een betere wijn geven en andere daar juist weer volkomen van verschillen. De rassen die gebruikt worden voor rode port zijn de Touriga (gelijk aan de Cabernet Franc), de Bastardo en de Mourisca en vier of vijf donkerrode soorten. Voor witte port worden de Verdelho, de Malvasia en de Rabigato gebruikt. Tijdens de oogsttijd, aan het einde van september, komt het Douro-gebied tot leven. Hoewel het werk door de komst van tractoren vergemakkelijkt is, moet de oogst nog steeds met de hand gebeuren. Er is nog geen machine voor dit soort gebieden ontworpen. Vrouwen, kinderen en oudere mannen plukken de druiven en verzamelen ze in grote manden. De jongeren mannen tillen deze gigos, die wel 65kg kunnen wegen, op hun schouder en dragen deze naar de quinta, een grote 13
wijnboerderij. Daar worden de druiven in de grote treedbakken gegooid, de lagares, waarna ze vier uur lang worden getreden. De eerste twee uur vindt de corte plaats, waarbij het treden zeer grondig en gedisciplineerd gebeurt, zodat alle druiven stukgaan. De voerman loopt ondertussen als een drilmeester um-dois (een-twee) of esquerda-direita (links-rechts) te roepen. Na twee uur is het tijd voor liberdade (vrijheid), en wordt de muziek levendiger. Het zware werk wordt een feest: de treders dansen tot middernacht. De voet is het beste middel, maar het tekort aan arbeidskrachten in de jaren `60 en `70 leidde tot de introductie van systemen als centrifugaalpersen. Deze nieuwe methode hebben geen nadelige invloed op de kwaliteit van de wijn. Tijdens de gisting en de omzetting van suiker in alcohol, wordt het suikergehalte van de most regelmatig gemeten met de sacharimeter. Wanneer de concentratie is verminderd tot achteneenhalf à zes graden graden Baumé, wordt de most overgestoken op grote houten fusten, toneis, die 1400 liter wijn kunnen bevatten. Om de gisting te stoppen wordt er wijnbrandewijn van 45 aan toegevoegd in een verhouding van 1 op 5 delen wijn. De suiker die nog had kunnen worden vergist, blijft in de wijn. Dat is de reden dat port meestal zoet is. De mate van zoetheid wordt bepaald door het punt waarop men de vergisting stopzet. Later kan de wijn ook geblend (gemengd) worden met andere wijnen, als dit tenminste de kwaliteit ten goede komt. Na dit proces, breekt er voor de portwijn een rustperiode aan die meestal tot het aanbreken van de lente duurt. Na die rusttijd op de quinta, wordt de wijn overgebracht naar de portschuren, de lodges, van Vila Nova de Gaia. De traditionele barcos rabelos met hun scherpe boeg maakten plaats voor treinen. Nu wordt de meeste wijn zeer prozaïsch vervoerd in tankwagens naar de plaats waar hij jarenlang zal rijpen. Kwaliteit Als tegen het begin van de lente de portwijn in de lodges van Vila Nova de Gaia binnenkomt, wordt hij gecontroleerd door de Camara de Provadores 14
(proefcommissie) van het Portinstituut. De commissie proeft en verdeelt de portwijnen in drie categoriën. 1. Portwijn van een goede kwaliteit en volmaakt 2. Portwijn met enkele gebreken; deze wijnen kunnen echter nog bewerkt worden 3. Portwijn wordt afgekeurd Portwijn van categorie 3 wordt afgekeurd omdat de compositie van de wijn niet goed is. Deze wijnen worden óf verder behandeld onder het toeziend oog van het Portinstituut óf meteen definitief afgekeurd. Na behandeling worden ze weer gecontroleerd en in de eerste categorie geplaatst. Als het resultaat na behandeling nog niet goed genoeg is, wordt de wijn gedistilleerd. Distilleren houdt in dat er sterke drank van gemaakt wordt. Dit gebeurt ook met de wijn die meteen al is afgekeurd. Classificatie Portwijn wordt geclassificeerd door middel van een puntensysteem. Hoewel in de Douro geen Grand-Crusysteem bestaat, zoals in Frankrijk, wordt elke wijngaard wel ingedeeld in een soortgelijk systeem: het Cadastro-systeem. Elke wijngaard in de Douro wordt beoordeeld op een schaal van A tot en met F, waarbij A het hoogst is. Tot 70% van de punten wordt toegekend aan een aantal variabelen: hoogte (21%), opbrengst (21%), bodem (14%) en district (13%). De resterende punten worden toegekend aan factoren zoals ligging, verscheidenheid van de wijnstokken, leeftijd van de wijnstokken (hoe ouder hoe beter), onderhoud van de wijngaard en hellingshoek van het land. Als een wijngaard bijvoorbeeld op een lage ligging ligt, levert dat punten op, maar als deze op graniet gebouwd is, worden er punten afgetrokken. Jaarlijks is de verdeling ongeveer zo: 20% van de wijngaarden krijgt A of B, 75% C of D en 5% E of F. Alle Portugese wijnen voeren een certificaat van herkomst en worden geproduceerd onder bepaalde voorwaarden en in officieel afgebakende gebieden. De port is daarvan verreweg de belangrijkste. De Portugese wetten schrijven uiterst strenge controles voor. De portwijnhandel staat in zijn geheel onder controle van het Port Instituut. Onder zijn bescherming oefenen lokale verenigingen van wijnbouwers de supervisie uit over de wijnbereiding in elk 15
stadium, van wijngaard tot etikettering en verzending. Iedere wijnbouwer ontvangt een certificaat dat vermeldt hoeveel hij produceert en in voorraad heeft; verder ontvangt hij eventueel een tweede certificaat als zijn wijnen de kwaliteit hebben die recht geeft op de Denominação de Origem (herkomstcertificaat). Het derde certificaat is een vergunning waarbij capsulezegels worden toegekend voor wijnen in het bereidingsstadium - precies afgestemd op de hoeveelheid wijn die in de vaten zit. Als de wijn wordt opgeslagen wordt hij opnieuw gekeurd door de plaatselijke commissie en de bevoegde regeringsinstantie. Voordat de portwijn naar het buitenland verscheept wordt, ondergaat de wijn een laatste kwaliteitscontrole. die wordt afgesloten met de toekenning van een vergunning die haar het recht geeft te worden uitgevoerd onder de naam van de plaats van herkomst. De Producenten De Portugese wijnindustrie heeft altijd bestaan uit een groot aantal wijnboeren en een handjevol kooplui, die de wijn verkochten. In Bordeaux zoekt men naar de naam van het château, maar bij port gaat het om de naam van de expediteur. De reden daarvoor is een historische. In Portugal geldt de napoleontische wet van opvolging, zodat een wijngaard bij de dood van de eigenaar niet aan de oudste zoon wordt gegeven, maar onder alle erfgenamen wordt verdeeld. Het resultaat is dat het aantal wijngaarden en eigenaren voortdurend toeneemt. Er staan op dit moment meer dan 85.000 afzonderlijke wijngaarden geregistreerd in het Douro-gebied. De meeste zijn veel te klein om als zelfstandige wijnmakerij te functioneren. Vandaar dat veel boeren hun druiven of traditioneel gemaakte wijn verkopen aan de expediteuren of coöperaties. De contracten tussen expediteuren en boeren bestaan vaak al generaties lang en de enige formele bevestiging is een handdruk. Rond de oogsttijd bezoekt een hooggeplaatste medewerker van het expeditiebedrijf alle boerderijen om te kijken hoe de oogst vordert en om de problemen van het afgelopen jaar te bespreken. Portwijn met het label Niepoort wordt gemaakt door een kleine Nederlandse firma. Zij maakt slechts een half miljoen flessen per jaar en is een van de minst bekende firma s. Niepoort werd opgericht in 1842 en wordt nu gerund door de vierde en vijfde generatie van de Niepoort familie, Rolf en zijn zoon Dirk. Laatsgenoemde is verantwoordelijk voor de wijnbereiding en de wijngaarden. Tot voor kort kocht het bedrijf alle druiven van kleine wijnboertjes in de Cima- Corgo (het middelste gebied van de Douro-vallei). Met het oog op de kwaliteit werd er alleen gekocht van wijngaarden die geclassificeerd waren als A-classe. Aan het eind van de jaren `80, na 140 jaar zonder eigen quinta te hebben bestaan, kreeg het bedrijf een plotselinge aanval van koopwoede en schafte drie quinta s aan: Nápoles, Carril en Quinta do Passadouro. 16
De meerderheid van de grond wordt organisch verbouwd, zonder bestrijdingsmiddelen of onkruidverdelgers. In de uitgedroogde Douro proberen de meeste boeren natuurlijke begroeiing tussen de wijnstokken en op de terrassen te voorkomen, zodat de wijnstokken niet worden overwoekerd. De filosofie van Niepoort is om het onkruid kort te houden en het met de hand te verwijderen zodra dat nodig is. Het gevolg is dat de opbrengst heel laag is, soms niet meer dan 88 liter per hectare, of ongeveer eenderde fles van één wijnstok. In de wijnbouw heerst de opvatting dat, tot op zekere hoogte, kwantiteit omgekeerd evenredig is met kwaliteit. Door dit beleid wordt de kwaliteit van de druiven dus verbeterd. WijkWijn "De griffon" Jan Joosse Op zaterdag 5 juli 2014 vond de presentatie van wijkwijn Griffon plaats. 17
18
Demo te Koudekerke Nel de Kam 19
Op zaterdag 6 september 2014 vond de demo aan de Groeneweg te Koudekerke plaats. Dit was de laatste buiten demo al weer van dit jaar. Deze happening stond in het teken van de kunst en cultuur route van Koudekerke. We stonden op een heel mooi plekje, het publiek kon eigenlijk niet zomaar voorbij lopen zonder even te stoppen bij ons Gilde. We stonden in een soort tuinhuisje en de brouwers onder een afdakje, dus de kar was niet nodig. Er was genoeg animo van de leden om te helpen, bedankt daarvoor en om even langs te komen wat wij altijd erg waarderen. Het leek wel een Gildedag, hartstikke gezellig. Rijst natuurlijk de vraag of we nieuwe leden hebben binnengehaald, nou, niet opgegeven maar je weet maar nooit, bij sommige mensen moet dat toch even bezinken. We hebben het weer gezien, ook bij de andere demo s: publiciteit is toch heel belangrijk willen wij bekend blijven als Gilde. Ik kijk terug op een heel gezellige Gildedag. Groet, Nel de Kam 20
Clubwedstrijden 2015 THEMA'S Bram Westrate Voor de clubwedstrijden van 2015 volgt hier een wijziging en een aanvulling. Wijn Rode Portwijn (ongewijzigd) Bier Westmalle Dubbel Destillaat Kirsch (2016 Calvados) Likeur in eerste instantie heb ik gekozen voor Likor 43, aangezien van verschillende zijden naar voren werd gebracht dat er over Likor 43 weinig tot niets van recepten te vinden is en dit een zeer complexe likeur is heb ik besloten een andere likeur te kiezen, die minder complex is en ook door beginners tot een goed resultaat kan worden gebracht. Dit wordt dan LIKEUR 44 Jan van der Maas zal hiervan nog een recept per e-mail toezenden. Zie ook de website. Veel succes! 21
22
23
24