Brandveiligheid voor rijksmonumenten: niet alleen voor mensen! Hanneke Nuijten Veilig Erfgoed Seminar VBE 8 oktober 2014 Inhoud Introductiefilmpje RCE en Veilig Erfgoed Wat zijn (rijks)monumenten? Ingrepen brandveiligheid bij hergebruik Afsluiting 2 1
Fireman walk with us Filmpje Filmpje Veiligheidszorg Voor mensen Voor het gebouw Voor de roerende beschermde objecten in het gebouw 2
De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed Onderdeel Ministerie OCW Circa 300 medewerkers Expertisecentrum voor erfgoed Kennis maken en verspreiden Adviseren Subsidies verstrekken Bibliotheek 3
Wat is erfgoed? Onroerend: Gebouwd Groen Archeologisch Roerend: Kunstobjecten Veilig Erfgoed Doel: beperken van incidenten en calamiteiten het stimuleren van veiligheidszorg informatie over risicobeheer en preventie Streven: Veiligheidszorg is een vanzelfsprekendheid, voor alle bij erfgoed betrokken partijen 4
Hoe doen we dat? Bewustzijn, kennis en informatie: Website Presentaties Publicaties Symposia Advies & Alerteringen Een aantal projecten: Speciale thema s: water, diefstal, aardbevingen, metaaldetectie Project met veiligheidsregio Utrecht Netwerk brandweer & cultureel erfgoed Incidenten database 5
Database Incidenten Cultureel Erfgoed DICE Erfgoedbeheerders en RCE registreren: Soort incidenten Oorzaak en gevolg Frequentie Schade (tijd en geld) Succesvolle preventieve maatregelen Ontbreken van maatregelen Doel: het krijgen van inzicht in incidenten, het genereren van kennis en het verbeteren van de veiligheid en beveiliging. Incidenten in rijksmonumenten Storm Brand Wateroverlast Graffiti, vernieling Diefstal Verwaarlozing Sloop Aardbeving 6
Wat levert registratie op? Overig (13.8%) 2008-2014: 1247 incidenten met erfgoed 476 incidenten met rijksmonumenten Soort incidenten met rijksmonumenten: 1. Brand 2. Aardbeving 3. Diefstal, inbraak 4. Overige incidenten 7
8-10-2014 Oorzaken brand schoorsteenbrand (31) brandstichting (25) kortsluiting/oververhitting (22) kaars, sigaret, open vuur (5) overslaande brand (5) blikseminslag (5) cannabisteelt vuurwerk, wensballon Gemiddeld 32 branden in rijksmonumenten per jaar 16 8
8-10-2014 17 Rijksmonumenten? Aanwijzing volgens Monumentenwet 1988 Monumentenregister: 63.000 gebouwde rijksmonumenten 1440 archeologische rijksmonumenten 470 beschermde stads- en dorpsgezichten 10 werelderfgoederen Gemeentelijke monumenten Provinciale monumenten Rijksmonumenten zijn geen rijksbezit! 18 9
Monumentenschildje Schildje Blue Shield Schildje gemeentelijk monument Nieuw schildje rijksmonument Monumentale waarden Waarderingscriteria: Cultuurhistorische waarden Architectuurhistorische en kunsthistorische waarden Situationele en ensemblewaarden Gaafheid en herkenbaarheid Zeldzaamheid 20 10
Herbestemmen van monumenten Allerlei soorten gebouwen met allerlei soorten gebruik Hergebruik geeft soms problemen brandveiligheid Conclusie: Sommige monumenten niet geschikt voor sommige functies! Woning boven winkel Probleem: 60 minuten brandwerend vlgs. Bouwbesluit is lastig Beschilderde balklaag in het zicht Oplossing: Vaak is 30 minuten ook genoeg Brandwering óp de vloer 11
Loze ruimten Bij veel historische panden loze ruimten > brandgevaar! Van agrarische boerderij naar woonboerderij Problemen: Brandgevaar rieten dak Kans op schoorsteenbrand Doorbreken brandmuur 12
Compartimentering 1. brandmuur Compartimentering 2. deuren Probleem: Stijlkamer in rijksmonument precies op compartimentsgrens Zeldzaam historisch behang Deuren niet brandwerend genoeg 13
8-10-2014 Oplossingen Verleggen compartimentsgrens Of creatief met deuren En als het echt niet anders kan: Historische deur op zolder bewaren Of documenteren wat verdwijnt! Kampeerboerderij Problemen: Tijdstip ontdekken van de brand Opkomsttijd brandweer Bereikbaarheid Bluswater 14
Tips en adviezen Bluswater (zwemvijver) Brandmelders (doorgekoppeld) Zorg voor bereikbaarheid Afspraken met de buren (burenhulp) waterwinning met giertankwagens beschikbaar stellen van kraan/graafmachine opvang vee telefooncircuit Soms is hergebruik onmogelijk Brandveiligheidseisen waren hier niet in te passen met behoud van cultuurhistorische waarden! 15
8-10-2014 Wat doet de RCE? Advies bij restauratie na brand Advies inpassing eisen brandveiligheid bij complexe herbestemmingen Voorlichtingsmateriaal over brandpreventie Dank voor uw aandacht www.cultureelerfgoed.nl www.veilig-erfgoed.nl 16