PRAKTIJKPRESENTATIE ERFGOEDHUIS ZUID-HOLLAND BELANGENBEHARTIGING ARCHEOLOGIE EN HANDHAVING DOOR BEVOEGD GEZAG

Transcriptie

1 PRAKTIJKPRESENTATIE ERFGOEDHUIS ZUID-HOLLAND BELANGENBEHARTIGING ARCHEOLOGIE EN HANDHAVING DOOR BEVOEGD GEZAG AWN 22 SEPTEMBER 2012 Opgraving Nieuw Rijngeest- Zuid Oegstgeest 2009

2 Een nieuwe kijk op de zorg voor monumenten binnen ons cultureel erfgoed: van losse objecten naar gebieden van bewaren naar behoud door ontwikkeling als rijkstaak naar bij de gemeente als BEVOEGD GEZAG Rol vrijwilligers Ondersteuning vrijwilligers

3 De Monumentenwet geeft zelf geen voorschriften voor grondverstoringen of bescherming van monumenten, met uitzondering van beschermde rijksmonumenten Zij biedt instrumenten voor gemeenten en andere overheden voor (archeologische) monumentenzorg. Dat betekent dat de feitelijke bescherming pas geregeld is wanneer daar in vastgestelde bestemmingsplannen en de verleende omgevingsvergunningen voorwaarden voor zijn opgenomen. Ruimtelijk beleid

4 De belangrijkste instrumenten van gemeenten om via ruimtelijke ordening de (archeologische) monumentenzorg te regelen zijn Structuurvisie, beeldkwaliteitsplannen bestemmingsplannen omgevingsvergunningen (projectbesluiten, ontheffingen, aanleg- sloop- en bouwvergunningen). Ruimtelijk beleid

5 Waar moet je bij de ontwikkeling van bestemmingsplannen op letten? hoe is de cultuurhistorische / archeologische waarde onderzocht, is dat onderzoek voldoende om de (te verwachten) waarden te bepalen? zijn daarbij de juiste bronnen gebruikt, zoals de lokale kennis? is de keuze over hoe met cultuurhistorie/archeologie wordt opgegaan deugdelijk gemotiveerd? staan alle gebieden met een (te verwachte) cultuurhistorische en/of archeologische waarde op de juist plaats aangegeven? worden eventuele bijzondere terreinen, structuren en elementen aangegeven, zoals historische woonkernen, hoeven, kastelen, molens e.d? Ruimtelijk beleid

6 Waar moet je bij de regels op letten? De Waarde Cultuurhistorie of de Waarde Archeologie moeten vermeld staan in de bestemmingsomschrijving, bij een dubbelbestemming moet duidelijk zijn welke bestemming prioriteit heeft. Bouw- en gebruiksregels moeten in overeenstemming zijn met de beoogde bestemming. Bijvoorbeeld: het niet toestaan van gebouwen en bouwwerken, alleen toestaan onder bepaalde voorwaarden: zoals niet groter dan het bestaande gebouw, geen onderkeldering e.d, een verbod tot slopen of alleen slopen onder voorwaarden, voor grondverstoringen dieper dan 30 cm en groter dan 100 m2 is een omgevingsvergunning nodig. Ruimtelijk beleid

7 Omgevingsvergunning Wet algemene bepaling omgevingsrecht (Wabo) omgevingsvergunning vervangt een 25tal afzonderlijke vergunningen aan de omgevingsvergunning kunnen eisen worden gesteld voor voorafgaand onderzoek naar de waarde van het te verstoren gebied, gebouw of ander object aan de vergunning zelf kunnen voorwaarden worden verbonden voor behoud en bescherming van de aanwezige waarde monumentenvergunningen (voor gebouwde monumenten) vallen ook onder de omgevingsvergunning voor beschermde archeologische rijksmonumenten blijft een afzonderlijke archeologievergunning verreist Ruimtelijk beleid

8 Wat kun je doen als vrijwilliger Bouw als Historische Vereniging en AWN een relatie op met de gemeente middels een structureel overleg. Stel een lijst op van actuele projecten die in een bestemmingsplanprocedure of vergunningstraject zitten. Volg deze kritisch en stimuleer de gemeente bij hun verplichting om bij opdracht tot vooronderzoek te worden geraadpleegd. Versterken draagvlak onder de burgers De rol van vrijwilligers

9 Kritisch volgen gebruik maken van de mogelijkheden voor inspraak en het indienen van zienswijzen of het inbrengen van bezwaar, zo nodig daarna eventueel gebruik maken van beroepmogelijkheden. Locale groepen moeten zelf actief gemeentelijke plannen bijhouden en op het juiste moment zienswijzen inbrengen / eventueel gevolgd door bezwaar en/of beroep. Bijsturen door de provincie vindt nog alleen plaats waar provinciale belangen in het geding zijn. Als de fase voor het inbrengen van zienswijzen bij de gemeente op het ontwerp bestemmingsplan of voorgenomen omgevingsvergunning wordt gemist, is in veel gevallen 'de kans verkeken'. De rol van vrijwilligers

10 Vergroten draagvlak onder de burgerij: aandacht voor archeologie in de lokale pers open dagen als er veldonderzoek is educatieprogramma s voor scholen tentoonstellingen en presentaties op locatie archeologie zichtbaar maken De rol van vrijwilligers

11 Wat moet je zelf binnen je eigen organisatie regelen Zorg zelf voor één of enkele personen die binnen de gemeente actief alle bestemmingsplannen en vergunningsaanvragen bijhouden Zorg voor goede contacten met gemeenteambtenaren Organiseer een structureel overleg met de ambtenaar RO met verslaglegging Werk samen met andere erfgoedvrijwilligers uit oudheidkundige verenigingen, heemkundekringen en dergelijke Maak werk van publieksvoorlichting Ondersteuning vrijwilligers

12 Een steun/meldpunt waar de contactpersonen terecht kunnen met hun signalen en vragen. Dat steun/meldpunt moet directe en praktische steun bieden, zoals hulp bij het schrijven van zienswijzen, bij bezwaar en beroepsschriften, meegaan naar een zitting van een bezwaarcommissie en dergelijke. Welke steun biedt de AWN aan vrijwilligers? ondersteuning vrijwilligers

13 Schriftelijk materiaal Een

14 / werkgroepen / belangenbehartiging NOTITIES Procedure bestemmingsplannen Bewaken vergunningverlening en handhaven Ontgrondingen Toevalsvondsten WRO (vorige wet) en Wro (nieuwe wet) Zienswijzen, bezwaar en beroep Voorbeelden Jurisprudentie Tips en ervaringen Ondersteuning vrijwilligers

15 Wat levert het op? meer aandacht bij de gemeente voor archeologie / cultureel erfgoed betere bescherming van het cultureel erfgoed versterking van de lokale identiteit en ruimtelijke kwaliteit meer betrokkenheid en welbevinden burgers economische voordelen, zoals toerisme een meer effectief beleid een eenduidig en helder beleid, gemeente zelf en burgers weten waar ze aan toe zijn minder (financiële) risico s een beter draagvlak voor het beleid, minder kans op bezwaren en beroepsprocedures en voor erfgoedorganisaties zelf meer betrokkenheid, lokale kennis wordt benut meer mogelijkheden om zelf actief bij de dragen aan behoud van het cultureel erfgoed De rol van vrijwilligers

16 Door goede samenwerking met de gemeente meer mogelijkheden voor zelf meewerken aan archeologisch onderzoek betrekken vrijwilligers opnemen in PVE tijdig geïnformeerd worden waar onderzoek start geïnformeerd worden over gebieden zonder onderzoeksplicht en vrijgegeven gebieden.