Nota reserves en voorzieningen 2018-2022 Inhoud 1
Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Regelgeving 3 2. Indeling en vorming reserves en voorzieningen 5 2.1 Onderscheid in reserves 5 2.2 Vorming voorzieningen 5 2.3 Kader instellen bestemmingsreserves 6 2.4 Inzicht mutaties reserves 6 3. Opheffing reserves 7 4. Overzicht reserves en voorzieningen na wijziging 8 Bijlagen 1. Reserves en voorzieningen uitgezet in doel en omschrijving 9 2
Inleiding In het auditcommittee van mei 2017 is met u en door onze accountant Stolwijk Kelderman besproken dat het de voorkeur heeft om het aantal bestemmingsreserves te verminderen zodat de raad een beter inzicht heeft in het resultaat en de financiële positie. Tijdens de behandeling van de jaarrekening van 27 juni 2017 werd de motie van NLOG aangenomen om te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om het aantal bestemmingsreserves te verminderen. Tevens is de vorige beleidsnotitie notitie reserves en voorzieningen van 2010 verouderd en verdiend het de voorkeur om dit te herzien. De nota die aan u voorligt is het resultaat en de uitwerking van deze motie. Hiermee wordt voldaan aan het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en is dit afgestemd met de vastgestelde nota grondbeleid. Tevens heeft het een relatie met de weerstandscapaciteit en het weerstandsvermogen. In hoofdstuk 1 wordt ingegaan op de regelgeving van reserves en voorzieningen. Hoofdstuk 2 biedt u de indeling van reserves en voorzieningen en het kader voor het vormen van een bestemmingsreserve. De motivatie welke bestemmingsreserves opgeheven kunnen worden zijn nader beschreven in hoofdstuk 3. Tenslotte geeft hoofdstuk 4 de onderverdeling van de reserves en voorziening voor en na instemming. 1. Regelgeving Het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) schrijft de volgende wetsartikelen op het gebied van reserves en voorzieningen voor: Artikel 43 1. In de balans worden de reserves onderscheiden naar: a. De algemene reserve; b. De bestemmingsreserves. 2. Een bestemmingsreserve is een reserve waaraan de raad een bepaalde bestemming heeft gegeven. Artikel 44 1. Voorzieningen worden gevormd wegens: a. verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs te schatten; b. op de balansdatum bestaande risico's ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten; c. kosten die in een volgend begrotingsjaar zullen worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren. d. de bijdragen aan toekomstige vervangingsinvesteringen, waarvoor een heffing wordt geheven als bedoeld in artikel 35, eerste lid, onder b. 2. Tot de voorzieningen worden ook gerekend van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden, met uitzondering van de voorschotbedragen, bedoeld in artikel 49, onderdeel b. 3. Voorzieningen worden niet gevormd voor jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume (bijvoorbeeld vakantiegeld). Artikel 45 Rentetoevoegingen aan voorzieningen zijn niet toegestaan. Artikel 54 1. In de toelichting op de balans worden de aard en reden van elke reserve en de toevoegingen en onttrekkingen daaraan toegelicht. 2. Per reserve wordt het verloop gedurende het jaar in een overzicht weergegeven. Daaruit blijken: a. het saldo aan het begin van het begrotingsjaar; b. de toevoegingen of onttrekkingen uit hoofde van het voorgaande boekjaar; c. de toevoegingen of onttrekkingen bij het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening; 3
d. de verminderingen in verband met afschrijvingen op activa waarvoor een specifieke bestemmingsreserve is gevormd; e. het saldo aan het einde van het begrotingsjaar. Artikel 55 1. In de toelichting op de balans worden de aard en reden van de voorzieningen, bedoeld in artikel 44 en de wijzigingen daarin toegelicht. 2. Per voorziening wordt het verloop gedurende het jaar in een overzicht weergegeven. Daaruit blijken: a. het saldo aan het begin van het begrotingsjaar; b. de toevoegingen; c. ten gunste van de rekening van baten en lasten vrijgevallen bedragen; d. de aanwendingen; e. saldo aan het einde van het begrotingsjaar. Notities BBV Vanaf 2010 zijn er een tweetal notities van de BBV uitgebracht wat betrekking heeft op de reserves en voorzieningen. Wij hebben deze notities al verwerkt in onze jaarrekening en begroting, maar het is goed om te vermelden welke wijzigingen dit zijn. Dit betreft: 1. Notitie riolering (2014) 2. Notitie rente (2017) Notitie riolering Met de vaststelling van het GRP 2017-2020 hebben wij onderscheid gemaakt in een voorziening riolering en een bestemmingsreserve riolering. De voorziening riolering hebben we afgestemd volgens de beginstand van het GRP en het overige deel hebben we gestort in een bestemmingsreserve riolering. Dit kon worden beschouwd als in het verleden behaalde efficiencyvoordeel op de riolering. De BBV regelgeving schrijft voor dat indien de onderhoudsvoorziening riolering onvoldoende is onderbouwd in het GRP, deze gelden niet in een reserve maar in de voorziening riolering moet worden gevormd. Dit geldt ook voor opgehaalde gelden die per balansdatum nog niet zijn besteed door later investeren en of uitvoeren dan voorzien. Uit praktisch oogpunt kan er één voorziening worden gevormd waarbij administratief wel een relatie is te leggen met het GRP en inzicht kan worden geboden in het onderscheid onderhoud (artikel 44, lid 1c BBV) c.q. spaarcomponent vervangingsinvesteringen (artikel 44, lid 1d BBV). De afwikkeling is daarbij verschillend omdat voor de vervangingsinvesteringen een directe balansmutatie geldt (indien daarvoor gespaard is) en een afboeking op de onderhoudsvoorziening voor onderhoud. Notitie rente Op basis van de notitie rente 2017 mag er een rentevergoeding over het eigen vermogen en/of de voorzieningen worden berekend wat maximaal het rentepercentage is dat gebaseerd is op het gewogen samenstel van de (bruto) externe rentelasten over het totaal van de lang en kort aangetrokken financieringsmiddelen. Deze mogelijkheid blijft bestaan ondanks dat de BBV commissie adviseert om deze systematiek niet meer toe te passen. De reden dat wij u voorstellen om dit wel te blijven doen is dat het rentepercentage kan worden beschouwd als een vergoeding van de inflatie. Hierdoor blijft de waarde van het eigen vermogen (koopkracht) in stand gehouden. De voorwaarde is als er een rentevergoeding wordt berekend deze op een realistisch niveau ligt. Voor de begroting 2018 is er 1,5% rente toegevoegd aan het eigen vermogen zowel bij de algemene reserve als bij de bestemmingsreserves. Voor de bestemmingsreserves is er 1% rente onttrokken waarbij het verschil wordt toegevoegd aan de exploitatie als incidenteel onvoorzien. Dit om onverwachte tegenvallers op te kunnen vangen. Rentetoevoeging over voorzieningen is niet meer toegestaan tenzij de voorzieningen contant zijn gewaardeerd. Dit is voorheen nooit toegepast. 4
2. Indeling reserves en voorzieningen 2.1 Onderscheid in reserves Volgens de indeling van het BBV wordt er onderscheid gemaakt in algemene reserves en bestemmingsreserves. Voor de algemene reserves maken wij nog onderscheid in: 1. Belegde reserves 2. Algemene reserve De algemene reserve maakt onderdeel uit van het weerstandsvermogen. Belegde reserves De belegde reserve behoort tot het geblokkeerde vermogen. De rente die jaarlijks aan deze reserve wordt toegevoegd, wordt vervolgens ook weer ingezet als dekkingsmiddel voor de exploitatie. In feite verloopt de berekening van de rente budgettair neutraal. De stand van de reserve wijzigt daarmee niet. Algemene reserve De algemene reserve wordt ook wel vrije besteedbare reserve genoemd. Jaarlijks wordt het saldo van het rekeningresultaat gemuteerd. Rente wordt jaarlijks toegevoegd conform het maximale inflatiepercentage om deze reserve op peil te houden. Het gewenste minimale saldo van de vrije besteedbare reserve blijft gehandhaafd op 4 miljoen. Bij onttrekkingen van deze reserve moet men denken aan afschrijvingslasten die uit deze reserve worden bekostigd en uitgaven die incidenteel van karakter zijn. Bestemmingsreserves Voor bestemmingsreserves kunnen we een onderscheid maken in egalisatiereserves en overige bestemmingsreserves. Egalisatiereserves De egalisatiereserves zijn bedoeld om schommelingen in de uitgaven op te kunnen vangen om daarmee verschillen in de exploitatie te egaliseren. De egalisatiereserves die daarvoor in aanmerking komen, zijn: 1. Afvalverwerking 2. Groot onderhoud gebouwen 3. Reserve monumenten 4. Reserve riolering Overige bestemmingsreserves Overige bestemmingsreserves kunnen om diverse redenen worden gevormd. Kapitaallasten van specifieke activa kunnen daarmee afgedekt worden en hebben een gemaximaliseerde looptijd. Een andere reden is dat mogelijke risico s of toekomstige uitgaven hiermee afgedekt kunnen worden. De bestemmingsreserves die als overig kunnen worden beschouwd zijn: 1. Reserve huisvesting onderwijs 2. Reserve grondexploitatie 3. Reserve sporthal 5. Reserve sociaal domein 6. Reserve projectenbureau 7. Reserve stimuleringsregeling goedkope woningbouw 8. Reserve sloopfonds In de bijlage wordt nader omschreven wat het doel en looptijd van de bestemmingsreserves is. 2.2 Vorming van voorzieningen Voor de vorming voorzieningen maken we geen onderscheid in categorieën, ook vanwege het beperkte aantal. Behalve de voorziening riolering zijn voorzieningen ingesteld om de omvang van verplichtingen en risico s per balansdatum in te schatten. Door de rioolheffing wordt het verschil in realisatie van het begrotingsjaar gemuteerd alsmede een bijdrage aan toekomstige vervangingsinvesteringen. Als er in voorgaande jaren voor een vervangingsinvestering is gespaard, dan kan dit specifieke spaardeel in mindering gebracht worden op de desbetreffende investering in het riool. 5
2.3 Kader vorming bestemmingsreserves Middels deze nota reserves en voorzieningen zien wij verbeterpunten om u beter inzicht en transparantie te bieden. Wij zien dit tweeledig, enerzijds de mutaties van de reserves en anderzijds dat het vormen van een bestemmingsreserve aan een aantal voorwaarden moeten voldoen. Vorming bestemmingsreserves Het aantal bestemmingsreserves is in het verleden door u als raad bepaald, maar soms is een bestemmingsreserve gevormd die nauwelijks wordt benut of waarbij nog geen beleid is gevormd. De verandering die wij willen doorvoeren is om een bestemmingsreserve te vormen waarbij aan deze twee voorwaarden moet worden voldaan om een nieuwe bestemmingsreserve te vormen: 1. duidelijke omschrijving met welk doel de bestemmingsreserve wordt gevormd 2. maximale looptijd van een bestemmingsreserve aan te geven Aan het einde van de looptijd van de bestemmingreserve vloeit deze terug naar de algemene reserve. Indien blijkt dat het restantbedrag van de bestemmingsreserve wel nodig is, dan is een nieuw raadsbesluit nodig met de afweging hiervan. 2.4 Inzicht mutaties reserves De onttrekkingen en toevoegingen aan de reserves wordt door de raad vastgesteld en geautoriseerd. Deze mutaties van de reserves worden als bijlage opgenomen bij het jaarverslag. Tijdens de recente behandeling van de begroting 2018 is gebleken dat eerder door u genomen besluiten, die nog gerealiseerd moeten worden, voor u niet meer transparant zijn. Om u beter inzicht te geven in de mutaties van de reserves en voorzieningen geven wij dit weer in een overzicht zowel bij de jaarrekening (gerealiseerd) als de begroting en meerjarenbegroting (beoogd). Hierbij wordt een onderscheid gemaakt in structurele en incidentele mutaties. Uw controlerende rol wordt daarmee ondersteund. 6
3. O p h effi n g b e st e m mi n g sr e s er v e s E e n a a nt al b e st e m mi n g sr e s er v e s k u n n e n o p g e h e v e n w or d e n w a ar v a n h et s al d o t er u g vl o eit n a ar d e al g e m e n e r e s er v e. D e r e d e n d a ar v a n i s d at bij e e n a a nt al b e st e m mi n g sr e s er v e s i n d e l o o p d er j ar e n g e e n m ut ati e s m e er zij n of d at d e e v e nt u el e uit p utti n g e e n i n ci d e nt e el k ar a kt er h e eft. O m d e z e r e d e n e n i s h et tr a n s p ar a nt er o m d e z e r e s er v e s o v er t e h e v el e n n a ar d e al g e m e n e r e s er v e. V o or d e v oll e di g h ei d m er k e n wij o p d at d e b e dr a g e n p er 3 1 d e c e m b er 2 0 1 7 g e pr o g n oti s e er d zij n. D e i n s c h atti n g o p dit m o m e nt i s 1. 7 2 5. 3 2 4 v o l g e n s o n d er st a a n d o v er zi c ht. D e d efi niti e v e o v er h e v eli n g n a ar d e al g e m e n e r e s er v e vi n dt pl a at s al s d e j a arr e k e ni n g 2 0 1 7 d o or u i s v a st g e st el d. R e s er v e pl a n s c h a d e i n d u stri et err ei n D e L a ar b er g 3 9. 8 6 9 D e z e r e s er v e i s i n ge st el d o m e v e nt u el e pl a n s c h a d e t e b et al e n. R e d e n o p h effi n g: er zij n g e e n w o ni n g e n m e er i n de d ir e ct e o m g e vi n g w a ar d o or d e k a n s o p pl a n s c h a d e vrij w el ni hil i s. R e s er v e k u n st b el ei d 3 4. 5 2 0 D e z e r e s er v e is i n ge st el d v o or d e b e k o sti gi n g v a n u iti n g e n v a n k u n st z o al s i n de n ot a k u n st b el ei d i s uit e e n g e z et. D. m. v. o p sl a g v a n e e n b e dr a g uit d e o p br e n g st v a n d e gr o n d e x pl oit ati e w or dt d e z e r e s er v e op p eil g e h o u d e n. R e d e n o p h effi n g: g e d ur e n d e e e n a a nt al j ar e n vi n dt er g e e n v a st e o p sl a g m e er uit d e gr o n d e x pl oit ati e pl a at s. I n di e n e r i n ci d e nt e el e e n k u n st w er k w or dt g e pl a at st v i n dt er e e n o nttr e k ki n g u it de al g e m e n e r e s er v e pl a at s. R e s er v e pr o gr a m m ati s c h h a n d h a v e n 1 0 1. 8 8 2 D e r e s er v e i s i n ge st el d o m d e k o st e n v a n pr o gr a m m ati s c h h a n d h a v e n e n / of uit v o eri n g v a n h et mi ni m a b el ei d t e d e k k e n w el k e ni et b e st e e d zij n i n 2 0 0 8. R e d e n o p h effi n g: v a n af 2 0 0 8 i s d e z e r e s er v e n i et b e n ut e n k a n o v er g e h e v el d w or d e n n a ar d e al g e m e n e r e s er v e. R e s er v e i n v e st eri n g sf o n d s Gr o e nl o 2 3 0. 5 9 5 D e z e r e s er v e i s i n ge st el d b ij d e r e s ult a at b e st e m mi n g v a n 2 0 1 0 o m i niti ati e v e n v o or Gr o e nl o t e fi n a n ci er e n. R e d e n o p h effi n g: d e z e r e s er v e w a s i n g e st el d vo or Pr o gr a m m a St a d Gr o e nl o, dit pr o gr a m m a i s n a g e n o e g a f g er o n d. R e s er v e i n n o v ati ef o n d s O o st G elr e 7 8 8. 2 3 0 D e z e r e s er v e i s i n ge st el d b ij d e r e s ult a at b e st e m mi n g v a n 2 0 1 0 o m i n n o v ati e v e pr oj e ct e n t e fi n a n ci er e n. R e d e n o p h effi n g: i n n o v ati e s u b si di e s di e t ot d a a d w er k elij k e u it b et ali n g k o m e n w or d e n v er w er kt i n de b e st u ur sr a p p ort a g e o m d at dit ni et s y n c hr o o n v erl o o pt m et d e a a n vr a a g. O m di e r e d e n k a n b e k o sti gi n g o o k uit d e al g e m e n e r e s er v e pl a at s vi n d e n. R e s er v e fr i cti e k o st e n 2 3 8. 6 7 8 D e z e r e s er v e i s i n ge st el d o m d e fri cti e k o st e n uit d e h er o v er w e gi n g e n 2 0 1 1-2 0 1 4 t e be k o sti g e n. R e d e n o p h effi n g: uit d e h er o v er w e gi n g e n 2 0 1 1-2 0 1 4 v l o ei e n n a g e n o e g g e e n fri cti e k o st e n m e er, d e z e r e s er v e ka n w or d e n o p g e h e v e n. 7
4. O v er zi c ht r e s er v e s e n v o or zi e ni n g e n v o or e n n a i n st e m mi n g O n d er st a a n d e w e er g a v e g e eft d e o n d er v er d eli n g w e er i n al g e m e n e r e s er v e s, b e st e m mi n g sr e s er v e s e n v o or zi e ni n g e n n a bij s c hrij vi n g v a n d e r e nt e i n 2 0 1 7 e n v er w er ki n g v a n h et r e k e ni n gr e s ult a at 2 0 1 6. Al g e m e n e r e s e r v e s B el e g d e r e s er v e A c ht er g e st el d e l e ni n g Vit e n s Al g e m e n e r e s er v e vrij b e st e e d b a ar B e st e m mi n g sr e s e r v e s E g ali s ati e Af v al v er w er ki n g G r oo t o n d er h o u d g e b o u w e n R e s er v e m o n u m e nt e n R e s er v e ri ol eri n g O v eri g R e s er v e h ui s v e sti n g o n d er wij s R e s e r v e gr o n d e x pl oit ati e R e s er v e s p ort h al R e s er v e s o ci a al d o m ei n R e s er v e sti m ul eri n g sr e g eli n g g o e d k o p e w o ni n g b o u w R e s er v e sl o o pf o n d s R e s er v e pr oj e ct e n b ur e a u R e s er v e pl a n s c h a d e v o or zi e ni n g R e s er v e k u n st b el ei d R e s er v e pr o gr a m m ati s c h h a n d h a v e n R e s er v e i n v e st eri n g sf o n d s Gr o e nl o R e s er v e i n n o v ati ef o n d s O o st G elr e R e s er v e fri cti e k o st e n V o or zi e ni n g e n V o or zi e ni n g w et h o u d er s p e n si o e n e n V o o rzi e ni n g af k o o p s o m o u d- p er s o n e el V o or zi e ni n g ri ol eri n g V o or zi e ni n g H a m el a n d T ot a al v o or i n st e m mi n g n a i n st e m mi n g 3 0. 2 7 9. 4 8 0 3 0. 2 7 9. 4 8 0 3 3 4. 1 8 3 3 3 4. 1 8 3 1 0. 4 3 7. 7 4 9 1 1. 8 7 1. 5 2 4 4 1. 0 5 1. 4 1 2 4 2. 4 8 5. 1 8 7 9 9 2.4 8 9 9 9 2. 4 8 9 2. 0 2 4. 9 8 8 2. 0 2 4. 9 8 8 2 7 6.5 8 5 2 7 6. 5 8 5 1. 9 7 7. 5 7 7 1. 9 7 7. 5 7 7 3. 3 9 4. 7 5 5 3. 3 9 4. 7 5 5 5 7 5.0 0 0 5 7 5. 0 0 0 4 3 3.5 4 2 4 3 3. 5 4 2 8 7 9.0 9 6 8 7 9. 0 9 6 3 8 8.5 4 7 3 8 8. 5 4 7 2 0 2.0 0 0 2 0 2. 0 0 0 2 9 1.5 5 0 2 9 1. 5 5 0 3 9. 8 6 9 3 4. 5 2 0 1 0 1.8 8 2 2 3 0.5 9 5 7 8 8.2 3 0 2 3 8.6 7 8 1 2. 8 6 9. 9 0 5 1 1. 4 3 6. 1 3 0 3. 7 9 4. 5 9 8 3. 7 9 4. 5 9 8 2 4 8.3 5 4 2 4 8. 3 5 4 7. 8 8 6. 2 2 9 7. 8 8 6. 2 2 9 5 2 1.0 7 1 5 2 1. 0 7 1 1 2. 4 5 0. 2 5 2 1 2. 4 5 0. 2 5 2 6 6. 3 7 1. 5 6 8 6 6. 3 7 1. 5 6 8 8
Bijlage reserves en voorzieningen ALGEMENE RESERVES Omschrijving Algemene reserves Belegde algemene reserve Vrije algemene reserve Toelichting Het in standhouden van eigen vermogen waarvan de bespaarde rente permanent dient als algemeen dekkingsmiddel voor de exploitatie van baten en lasten. Over de hoogte van deze reserve zal de raad moeten besluiten. De bespaarde rente van deze geblokkeerde reserve wordt ten gunste van de exploitatie gebracht. Als zodanig zijn ze een permanent dekkingsmiddel voor de jaarlijkse begroting. Deze reserve dient als buffer voor niet voorzienbare risico s en tegenvallers. De renteopbrengst wordt volledig aan de reserve toegevoegd. Daarnaast worden rekeningoverschotten aan deze reserve toegevoegd en bepaalde incidentele lasten ten laste van deze reserve gedekt. 9
BESTEMMINGSRESERVES Egalisatiereserves Reserve afvalverwerking Reserve groot onderhoud gebouwen Reserve monumenten Reserve riolering Maximale looptijd Niet bepaald Niet bepaald Niet bepaald Niet bepaald Deze reserve is ingesteld ter egalisatie van de jaarlijkse exploitatiekosten van de afvalverwerking. Het verschil tussen de lasten en baten wordt aan deze reserve. toegevoegd of onttrokken. Deze reserve wordt gevoed op basis van het jaarlijkse onderhoudsplan. De lasten voortvloeiend uit investeringen en aanpassingen aan deze gebouwen verlopen via deze reserve. De jaarlijkse evaluatie van het onderhoudsplan leidt tot aanpassing van de noodzakelijke hoogte van deze reserve. Een te hoge c.q. te lage reserve wordt verrekend met de vrije algemene reserve. Deze reserve is ingesteld voor de financiering van eenmalige uitgaven voor gemeentelijke monumenten en wordt ook gebruikt ter dekking om een evenwichtige lastenontwikkeling van het gemeentelijk monumentenbeleid. Deze reserve is ingesteld om toekomstige tariefstijgingen voor het riool op te kunnen vangen. Overige bestemmingsreserves Maximale looptijd Reserve huisvesting onderwijs 2037 Deze reserve is ingesteld ter egalisatie van de lasten van onderwijshuisvesting en voor de bekostiging van eenmalige uitgaven in het kader van de onderwijshuisvesting. Deze reserve is tot een maximum van 575.000 ingesteld ter dekking van de risico s die de grondexploitatie met zich meebrengt. Reserve risico s grondexploitatie Niet bepaald Reserve sporthal 2020 De dekking van de kapitaallasten voor de nieuwe sporthal worden uit deze reserve gedekt. Reserve sociaal domein 2021 Deze reserve is ingesteld om tegenvallers uit het sociaal domein op te kunnen vangen. Reserve riolering Niet Deze reserve is ingesteld om toekomstige tariefstijgingen voor het riool op te kunnen bepaald vangen. 2022 Deze reserve is ingesteld om initiatieven voor woningbouw te kunnen financieren. Reserve Stimuleringsregeling goedkope woningbouw Reserve sloopfonds 2022 Deze reserve is ingesteld bij de resultaatbestemming van 2015 om verouderde en leegstaande woningen te vervangen door duurzame nieuwe woningen. Het beleid moet hiervoor nog wel gemaakt worden. Reserve projectenbureau 2022 Deze reserve is ingesteld ter egalisatie van de kosten van het projectenbureau. 10
VOORZIENINGEN Voorziening wethouderspensioenen Voorziening afkoopsom oud personeel Voorziening riolering Voorziening Hameland Deze voorziening is bedoeld om t.z.t. de opgebouwde pensioenen van wethouders te bekostigen, overeenkomstig de wet APPA. Deze voorziening is bestemd om aan te wenden voor de afkoopsommen die bij afvloeiing is overeengekomen met voormalig personeel. Vanwege de oplegging van rioolheffing is deze voorziening ingesteld voor bijdragen aan toekomstige vervangingsinvesteringen en om een gelijkmatige verdeling van lasten te hanteren. Als basis hiervoor dient het gemeentelijk rioleringsplan (GRP). De voorziening is ingesteld om de voortvloeiende kosten vanwege de ontmanteling van de Hameland op te kunnen vangen. 11