Nota reserves. en voorzieningen
|
|
- Frans Kuipersё
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Nota reserves en voorzieningen
2 Inhoudsopgave Samenvatting... 3 Inleiding... 4 Het regelgevend kader... 4 Algemene reserves... 4 Bestemmingsreserve... 5 Stille reserve... 5 Voorzieningen... 6 Bevoegdheden... 7 Verwerking reserves en voorzieningen in programma s... 7 Functies reserves en voorzieningen... 8 De bufferfunctie... 8 De bestedingfunctie... 8 De financieringsfunctie... 9 De inkomensfunctie... 9 Rentebeleid...10 Beleidsuitgangspunten...11 Nota reserves en voorzieningen
3 Samenvatting Een belangrijk onderdeel van de gemeentelijke balans wordt gevormd door de reserves en voorzieningen. In de wet- en regelgeving zijn verschillende voorschriften opgenomen die samen een kader stellen voor het omgaan met de reserves en voorzieningen. Daarnaast is er ruimte voor een aantal autonome keuzes waarvoor door de gemeente zelf beleid kan worden ontwikkeld. Zowel op basis van de voorschriften als op grond van de door uw raad vastgestelde verordening ex. artikel 212 van de Gemeentewet en als gevolg van de fusie is het noodzakelijk gebleken een nieuwe nota reserves en voorzieningen op te stellen. Een van de doelstellingen van deze nota is het formuleren van regels over het omgaan met reserves en voorzieningen, zodanig dat het voor het bestuur en de ambtelijke organisatie duidelijk is wat mag (of moet) en wat niet. In de nota wordt achtereenvolgens aandacht besteed aan: - Het regelgevend kader; - Functies van reserves en voorzieningen; - Rentebeleid; - Beleidsuitgangspunten. Nota reserves en voorzieningen
4 Inleiding Als gevolg van de fusie tussen de gemeenten Eijsden en Margraten is het noodzakelijk dat het beleid geharmoniseerd wordt. Zo dient ook het beleid ten aanzien van de reserves en voorzieningen van de gemeente Eijsden-Margraten geactualiseerd te worden. In deze nota treft u hiervoor de beslispunten aan. Naast het kader dat met deze nota wordt vastgesteld dienen door het samengaan van de gemeenten de bestaande reserves en voorzieningen ook beoordeeld te worden op noodzaak en toereikendheid. In bijlage 1 zijn de kaders zoals deze in de nota zijn gesteld verder uitgewerkt. Elk jaar zullen bij het opstellen van de jaarrekening deze kaders opnieuw worden beoordeeld. In bijlage 2 is de definitieve staat van reserves en voorzieningen opgenomen als gevolg van deze beoordeling. Het regelgevend kader Het relevante kader wordt primair gevormd door artikel 42 tot en met 44 van het BBV. Daarnaast heeft de commissie BBV via notities, stellige uitspraken, richtlijnen en antwoorden op vragen het kader verder uitgewerkt. Reserves Reserves zijn vermogensbestanddelen die als eigen vermogen zijn aan te merken en vanuit de voorschriften en bedrijfseconomisch oogpunt vrij besteedbaar zijn. Reserves worden alleen gevormd, gewijzigd en opgeheven bij raadsbesluit. Onttrekkingen en toevoegingen verlopen altijd via de resultaatbestemming en derhalve nimmer via de exploitatie. Reserves mogen niet negatief zijn. Dit betekent dat eerst uitgeven en daarna sparen niet is toegestaan. Artikel 43 van het BBV luidt als volgt: 1. In de balans worden de reserves onderscheiden naar: a. de algemene reserve; b. de bestemmingsreserves. 2. Een bestemmingsreserve is een reserve waaraan de raad een bepaalde bestemming heeft gegeven. Algemene reserves De algemene reserves vormen in feite het spaargeld van de gemeente waaraan geen bestemming is gegeven. Het rekeningresultaat wordt in de regel jaarlijks verrekend met de algemene reserve. Bij een positief rekeningresultaat is dit de belangrijkste voedingsbron van de algemene reserves. Daarmee zijn de algemene reserves (naast de hieronder toegelichte bestemmingsreserves) een belangrijk onderdeel van het weerstandsvermogen van de gemeente. Het gaat hierbij om de mate waarin een gemeente in staat is de financiële consequenties van substantiële tegenvallers op te vangen. Nota reserves en voorzieningen
5 Bestemmingsreserve Naast de algemene reserve(s) kennen wij de bestemmingsreserves. Hierin is spaargeld gestort waaraan een bestemming is gegeven. De bestemmingsreserves zijn door de gemeenteraad ingesteld voor het kunnen realiseren van een specifiek doel. De bestemmingsreserves maken daarom geen deel uit van het algemene weerstandsvermogen. De raad is overigens vrij om de bestemming van deze reserves naar goeddunken te wijzigen. Bestemmingsreserves kunnen worden onderverdeeld in egalisatiereserves en overige bestemmingsreserves. Een egalisatiereserve wordt in de regel gebruikt voor het afromen van voor- en nadelige saldi van bepaald beleid door de jaren heen of om te komen tot een gelijkmatige verdeling van kosten over de jaren heen om piekvorming van kosten te voorkomen. Een bestemmingsreserve is gerelateerd aan het doel waarvoor de reserve is ingesteld. Jaarlijks wordt bij de samenstelling van de begroting en jaarrekening de noodzaak en de omvang in relatie tot het doel van de reserves beoordeeld. Dit betekent niet dat in het geval een reserve ontoereikend is, dat direct een extra dotatie moet worden gedaan. Er zijn dan naast het wel toereikend maken verschillende mogelijkheden, zoals uitstellen of versoberen van de uitvoering van het onderliggende beleid of alternatieve dekkingsmogelijkheden zoeken. Een toevoeging aan reserves mag niet direct ten laste van de exploitatie, maar alleen ten laste van het rekeningresultaat worden gedaan en dan alleen voor zover de gemeente zich dit kan permitteren. Concreet betekent dit, dat in geval van een nadelig exploitatieresultaat voor bestemming in relatie met de omvang van de algemene reserves goed moet worden overwogen of dotaties aan reserves worden uitgevoerd. Het besluit tot het instellen van een bestemmingsreserve heeft een ad hoc karakter. Enige terughoudendheid met het instellen van een reserve wordt gehanteerd om te voorkomen dat er teveel potjes worden gevormd. Stille reserve Stille reserves, die van substantiële betekenis kunnen zijn in relatie tot het balanstotaal dan wel de financiële positie, dienen zichtbaar te worden gemaakt bij de jaarrekening in de toelichting bij de balans. Van een stille reserve is sprake als de marktwaarde (actuele opbrengstwaarde) van een actief hoger is dan de boekwaarde, die gebaseerd is op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Het betreft niet-bedrijfsgebonden activa (niet voor de openbare dienst bestemd) die een aanzienlijk hogere waarde hebben dan de boekwaarde. Hiertoe behoren bijvoorbeeld gebouwen en (landbouw)gronden die in pacht zijn uitgegeven. Nota reserves en voorzieningen
6 Voorzieningen Voorzieningen worden voor de balans gekenmerkt als vreemd vermogen. Aan een voorziening zijn namelijk middelen toegevoegd waarop een (min of meer onzekere) verplichting rust waardoor de middelen niet meer vrij te besteden zijn. Artikel 44 van het BBV luidt als volgt: 1. Voorzieningen worden gevormd wegens: a. verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs te schatten; b. op de balansdatum bestaande risico's ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is te schatten; c. kosten die in een volgend begrotingsjaar zullen worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorziening strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren. 2. Tot de voorzieningen worden ook gerekend van derden verkregen middelen die specifiek besteed moeten worden, met uitzondering van de voorschotbedragen, bedoeld in artikel 49, onderdeel b. 3. Voorzieningen worden niet gevormd voor jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume. Op grond van artikel 49, onderdeel b van het BBV worden in de balans onder de overlopende passiva afzonderlijk opgenomen de van de Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren. Het gaat bij voorzieningen om min of meer onzekere verplichtingen, die te zijner tijd schulden kunnen worden, zoals garantieverplichtingen en dergelijke. Ook kunnen voorzieningen betrekking hebben op verplichtingen samenhangend met het in de tijd onregelmatig gespreid zijn van bepaalde kosten, zoals bijvoorbeeld groot onderhoud. Verder kunnen voorzieningen een schatting betreffen van de lasten voortvloeiend uit de bedrijfsvoering, zoals rechtsgedingen, reorganisaties en dergelijke. Voor de gevolgen van toekomstige gebeurtenissen, die niet in causale relatie staan tot het bedrijfsgebeuren in de periode voorafgaand aan de balansdatum, kunnen geen voorzieningen worden gevormd. Er mogen geen voorzieningen worden getroffen voor jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van een vergelijkbaar volume, zoals pensioen en wachtgeldverplichtingen. Reden hiervoor is dat dergelijke verplichtingen bij gemeenten reeds in de begroting en de meerjaren raming zijn verwerkt. Verplichtingen waarvan het bedrag oploopt dienen wel als voorziening te worden opgenomen, bijvoorbeeld kan gedacht worden aan wachtgeldverplichtingen bij personele krimp. Voorzieningen moeten naar beste schatting dekkend zijn voor de achterliggende verplichtingen en risico s. Als onderligger voor de voorzieningen wordt in de meeste gevallen gebruik gemaakt van Nota reserves en voorzieningen
7 beheerplannen. De onderbouwing, planning van de uitgaven en de voeding van de voorzieningen zijn in de beheerplannen samengevat en in de tijd uitgezet. Vereist is dat periodiek beheerplannen worden geëvalueerd en dienovereenkomstig, indien noodzakelijk, worden bijgesteld. Bevoegdheden Het instellen, wijzigen en opheffen van reserves is gelet op het budgetrecht een bevoegdheid van de gemeenteraad. Om die reden behoren alle reserves en de voorgestelde wijzigingen daarin aan de gemeenteraad te worden voorgelegd. De raad kan de bevoegdheid ook bij het college neerleggen, maar dient hiertoe wel een specifiek besluit te nemen. Bij voorzieningen is altijd sprake van een (redelijkerwijs in te schatten) verplichting. Bij voorzieningen is er voor de raad inhoudelijk gezien geen expliciete keuzemogelijkheid, vanwege het verplichtende karakter. Indirect kan de raad echter wel invloed uitoefenen op de hoogte van een voorziening. Dit geldt bijvoorbeeld bij onderhoudsvoorzieningen, waarbij het gewenste kwaliteitsniveau bepalend is voor het bedrag dat jaarlijks in een voorziening wordt gestort (denk aan gebouwen en wegenonderhoud). Om het budgetrecht van de raad tot zijn recht te laten komen zal het instellen of opheffen van voorzieningen bij afzonderlijk raadsbesluit (apart beslispunt) dienen plaats te vinden. Het college is bevoegd over de voorzieningen te beschikken. Verwerking reserves en voorzieningen in programma s Er bestaat een samenhang tussen de begroting (baten en lasten) en mutaties in reserves en voorzieningen. Technisch gezien wordt gesproken over resultaat vóór bestemming (of resultaatbepaling) en resultaat na bestemming (ofwel resultaatbestemming). Zowel de vorming van als de toevoeging aan een voorziening hebben een lastenverhogend effect. Uitgaven die ten laste van een voorziening komen, hebben geen effect op het resultaat. Er is alleen sprake van een balansmutatie. De uitgave c.q. last is immers bij de vorming van de voorziening al genomen. Vrijval van voorzieningen heeft een gunstig effect op het resultaat voor bestemming. Zowel de vorming/toevoeging als de onttrekking aan reserves geschieden (via functie 980) in de sfeer van de resultaatbestemming. Daarom wordt een besteding van reserves anders verwerkt dan een uitgave ten laste van een voorziening. De besteding van een reserve vormt namelijk de dekking van de in de exploitatie verwerkte bijbehorende lasten. Verschil tussen een bestemmingsreserve en een voorziening Een bestemmingsreserve maakt onderdeel uit van het eigen vermogen en wordt ingesteld door een besluit van de gemeenteraad. Een voorziening maakt onderdeel uit van het vreemd vermogen en is gevormd door het nemen van een last. Een bestemmingsreserve is vrij besteedbaar, in tegenstelling tot een voorziening. Het BBV legt het onderscheid tussen (bestemmings)reserves en voorzieningen bij de mogelijkheid dat de raad de bestemming kan wijzigen. Zolang de bestemming veranderd kan worden, is er sprake van Nota reserves en voorzieningen
8 een (bestemmings)reserve; zodra dit niet meer kan, is er sprake van een voorziening. Uitzondering hierop vormt de bestemmingsreserve die aangehouden wordt voor de dekking van kapitaallasten van activa die reeds in het bezit zijn van de gemeente. Het veranderen van de bestemming van deze laatste categorie heeft immers gevolgen voor de exploitatie. Functies reserves en voorzieningen In het totale financiële beleid hebben de reserves en voorzieningen verschillende functies, te weten: a) de bufferfunctie; b) de bestedingsfunctie; c) de financieringsfunctie; d) de inkomensfunctie. De onder a. en b. genoemde functies worden aangeduid als de primaire functies, de beide andere als secundaire functies. De bufferfunctie Dit is de belangrijkste functie van het eigen vermogen. Met name de algemene reserve dient als bufferfunctie voor het opvangen van eventuele onvoorziene uitgaven (incidenteel) waarmee in de planning geen rekening is gehouden en die noodzakelijkerwijs dienen plaats te vinden. Hierbij kan men denken aan: - Financiële risico's waarvoor geen bestemmingsreserve of voorzieningen zijn gevormd, of waarvoor elders in de begroting geen financiële middelen zijn gereserveerd, omdat er nog geen getrouwe kwantificering van de risico's kan plaatsvinden; - Het opvangen van eventuele jaarrekeningtekorten; - Het opvangen van een (deel van) eventueel begrotingstekort. Voor de bepaling van de omvang van de hierboven genoemde risico's bestaan geen landelijke richtlijnen. Voor de berekening van de minimale hoogte van de buffer worden in de praktijk diverse criteria gehanteerd. Voorbeelden hiervan zijn een bedrag per inwoner, een percentage van de algemene uitkering (GUN, genormeerde uitgavenniveau) of een percentage van de totale gemeentelijke exploitatie. De bestedingfunctie De overige reserves en voorzieningen zijn, al dan niet verplicht, in het leven geroepen om besteed te worden aan een van tevoren bepaald doel. Bij de zogenaamde bestemmingsreserves ligt het bestedingsdoel vast. Bij reserves met een bestedingsfunctie is een onderscheid te maken tussen: eenmalige, op korte termijn te realiseren doelen, meestal in de investeringssfeer; in de tijd gezien ongelimiteerde doelen, waarvoor steeds naar behoefte een beroep op de reserve wordt gedaan. Nota reserves en voorzieningen
9 De financieringsfunctie Van belang is hierbij de Wet financiering decentrale overheden (Wet Fido). Deze wet beoogt een solide financieringswijze van de decentrale overheden te bevorderen en schommelingen van rentelasten zo veel mogelijk te beperken. De financiering van kapitaaluitgaven kan geschieden door het gebruiken van de reserves en voorzieningen als financieringsmiddel (interne financiering) of anderzijds door het aantrekken van vaste geldleningen (externe financiering). Bij gebruik van reserves (eigen vermogen) en voorzieningen (vreemd vermogen) behoeft geen beroep te worden gedaan op de gelden van de kapitaalmarkt. Indien een reserve of voorziening wordt aangewend vervalt automatisch de financieringsfunctie en moet via de kapitaalmarkt een vaste geldlening worden aangetrokken ter vervanging van de weggevallen financieringsmiddelen. De inkomensfunctie Door aanwending van reserves en voorzieningen voor de financiering van kapitaaluitgaven wordt op aan externe financiers te betalen rentelasten bespaard. Door in de renteomslag voor deze bespaarde rentelasten een fictieve rentelast op te nemen worden de producten via de kapitaallasten belast met het niveau van de rentelasten als ware er sprake van externe financiering. Deze rente die vrij beschikbaar komt, kan worden toegevoegd aan de reserve, die als financieringsmiddel heeft gediend. Ook kan de rente als structureel dekkingsmiddel ten gunste van de exploitatie worden gebracht. Deze handelswijze impliceert dat, indien de desbetreffende reserve geheel of gedeeltelijk wordt aangewend, de renteopbrengst vervalt en er in de exploitatie een structureel tekort ontstaat. Derhalve is er dan sprake van een beperking in de besteedbaarheid van de reserve. Verplichtingenfunctie De verplichtingenfunctie heeft betrekking op voorzieningen. Een voorziening heeft een karakter van een verplichting die de gemeente is aangegaan en waarvoor de benodigde middelen beschikbaar moeten zijn. Bijvoorbeeld pensioen- en wachtgeldverplichtingen van (oud) wethouders. Egalisatiefunctie Hiermee wordt het mogelijk gemaakt noodzakelijke aanpassingsprocessen geleidelijk (en dus niet schoksgewijs) te laten verlopen. Er ontstaat zodoende een regelmatige verdeling over de jaren heen, mede om ongewenste schommelingen (pieken en dalen) in de tarieven en het resultaat te voorkomen. Nota reserves en voorzieningen
10 Rentebeleid De activiteiten van gemeentes worden gefinancierd met behulp van eigen vermogen en vreemd vermogen. Over het vreemd vermogen dient in het algemeen een vergoeding te worden betaald in de vorm van rente. Over het eigen vermogen is geen rentevergoeding verschuldigd. De rentekosten worden doorberekend in de kostprijs van de gemeentelijke producten. Het BBV staat toe om in de begroting rente toe te rekenen aan het eigen vermogen. De zogenaamde bespaarde rente. Dit zijn rentelasten die worden bespaard omdat activiteiten met eigen vermogen worden gefinancierd in plaats met vreemd vermogen. Bij de kostprijsberekening van een gemeentetaak mag de financieringswijze geen rol spelen. Daarom rekenen gemeenten aan elke taak de kosten toe die samenhangen met het beslag op het gehele vermogen. Het onderscheid tussen eigen en vreemd vermogen speelt hierbij geen rol. In de kostprijs van de producten is op deze manier integraal een financieringscomponent opgenomen. Het gevolg van dit alles is dat ook rente wordt berekend over het eigen vermogen (de zogenaamde bespaarde rente). In de kostensfeer is dus sprake van rentelasten over eigen vermogen. De rentevergoeding over het eigen vermogen blijft uiteraard binnen de eigen begroting. Tegenover deze rentelasten staan dus renteopbrengsten (art 2 lid 4 BBV). Deze (fictieve) rentecomponent op zich verloopt budgettair neutraal in de begroting, maar geeft een correcter inzicht in de werkelijke kostprijs per product. Aanvullend wordt met het toerekenen van bespaarde rente tevens een stabieler lastenpatroon bereikt. Ingeval het eigen vermogen afneemt zal er, in verband met de continuïteit van de bedrijfsvoering, vreemd vermogen moeten worden aangetrokken om de benodigde investeringen te kunnen financieren. Als er tot dat moment geen bespaarde rente is mee berekend in de kostprijs van de producten stijgen de (rente)kosten per product met eventuele gevolgen voor gemeentelijke tarieven e.d. Dit wordt voorkomen door een component bespaarde rente op te nemen. Rentetoerekening aan voorzieningen is niet toegestaan, behalve in het geval dat: a) de voorziening tegen contante waarde is gewaardeerd; b) de rentetoevoeging verplicht is opgelegd, bijvoorbeeld bij een voorziening gevormd uit bijdragen van derden, waarbij de rentetoevoeging wordt gezien als een toevoeging om de voorziening op de juiste hoogte te houden. Gelet op het bovenstaande is het aan te bevelen om de nodige terughoudendheid in acht te nemen ten aanzien van de toerekening van rente aan reserves en voorzieningen. Omdat bestemmingsreserves kostendekkend moeten zijn voor het doel waarvoor zij zijn gevormd, wordt bij onze gemeente geen rente toegevoegd aan de reserves. Nota reserves en voorzieningen
11 Beleidsuitgangspunten Een duidelijke en overzichtelijke indeling van de reserves en voorzieningen Dit betekent onder andere dat het aantal reserves en voorzieningen beperkt blijft tot de hoogst noodzakelijke. Reserves en voorzieningen dienen onderbouwd te worden. Zo dient per reserve en voorziening de doelstelling helder te zijn, en daar waar mogelijk de noodzakelijke omvang en looptijd aan gegeven te worden alsmede de wijze (en omvang) van stortingen en beschikkingen vastgelegd te worden. Indien er teveel potjes ontstaan (en tot een te grote omvang), bestaat het gevaar dat er onnodig beslag wordt gelegd op gemeenschapsgelden. Instellen nieuwe reserves en voorzieningen Indien zich de noodzaak voordoet nieuwe reserves en voorzieningen in te stellen, gebeurt dit bij besluit van de gemeenteraad. Het budgetrecht ligt namelijk bij de gemeenteraad. In het raadsbesluit dienen in ieder geval de volgende bestanddelen opgenomen te worden: het doel, de budgethouder, de voeding, de maximale hoogte, de maximale duur en het verloop van de toevoegingen cq. onttrekkingen. Toevoeging en aanwending reserves In de begroting wordt een zo reëel mogelijk beeld gegeven van de toevoegingen en aanwendingen van de reserves in een bepaald jaar. Nieuwe toevoegingen en aanwendingen worden in principe alleen via een tussentijdse rapportage tot stand gebracht. Toevoeging en aanwending van reserves gebeurt altijd bij besluit van de gemeenteraad. Toevoeging en aanwending voorzieningen Zoals al is vermeld, dient een voorziening de omvang te hebben van de betreffende verplichting (of risico). De voeding van de voorzieningen vindt plaats via de exploitatie, maar de onttrekkingen geschieden rechtstreeks ten laste van de voorziening. Vanuit dit startpunt is duidelijk dat ook toevoegingen aan voorzieningen een besluit van de gemeenteraad vereisen (normaal gesproken via de begroting of een wijziging daarop). Het reservebeleid dient regelmatig te worden geëvalueerd In de verordening ex. artikel 212 van de Gemeentewet is hierover bepaald dat de nota reserves en voorzieningen eens in de vier jaar zal worden geëvalueerd en opnieuw ter vaststelling aan de gemeenteraad zal worden aangeboden. Daarnaast dienst tenminste eenmaal per jaar bij het opmaken van de jaarrekening een evaluatie plaats te vinden. Voor elke reserve en voorziening wordt bekeken of: het doel nog relevant is, de omvang in overeenstemming is met de gestelde doelen en de daarvoor gestelde financiële- en tijdskaders, of inzet conform de doelstelling heeft plaatsgevonden. Nota reserves en voorzieningen
12 Rentevisie Jaarlijks wordt bij het opmaken van de uitgangspunten voor de begroting het rentepercentage vastgesteld voor de bespaarde rente over reserves en voorzieningen. Hierbij wordt aansluiting gezocht bij de gemiddelde rente van langlopende geldleningen en het advies van de provincie Limburg De bestemming van de rente dient plaats te vinden bij het bij het instellen van de reserve. Bij rente op voorzieningen is geen sprake van een keuze, immers rentetoevoeging op voorzieningen is niet toegestaan. De rente van de reserves en voorzieningen wordt ten gunste van de exploitatie gebracht. (zie ook het gestelde onder rentebeleid) Weerstandsvermogen Er doen zich ook risico s voor, die nog niet zo concreet zijn dat er al een bestemmingsreserve of een voorziening voor kan worden gevormd. Op basis van het BBV dienen deze risico s in de paragraaf weerstandsvermogen bij de begroting te worden opgenomen. Deze verplichting geldt ook bij de jaarrekening, de paragraaf bevat dan de verantwoording van hetgeen in de overeenkomstige paragraaf in de begroting is opgenomen. Het weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen enerzijds de weerstandscapaciteit (de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten die onverwachts en substantieel zijn structureel te dekken) en anderzijds alle risico s waarvoor geen maatregelen zijn getroffen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. Het gaat om die elementen, waarmee tegenvallers eventueel bekostigd kunnen worden, bijvoorbeeld de algemene reserve, maar ook de onbenutte belastingcapaciteit en stille reserves. De provincie Limburg geeft een minimumnorm van 10% voor de algemene (vrij besteedbare) reserve, waarbij een percentage wordt genomen van de algemene uitkering uit het gemeentefonds vermeerderd met de inkomstenmaatstaf OZB, ook wel genormeerde uitgaven genaamd. Nota reserves en voorzieningen
Nota reserves en voorzieningen 2017 Eijsden-Margraten
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Eijsden-Margraten. Nr. 180003 20 december 2016 Nota reserves en voorzieningen 2017 Eijsden-Margraten 1 Inleiding De nota reserves en voorzieningen dient conform
Nadere informatieNOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN. Gemeente Nieuwkoop
NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN Gemeente Nieuwkoop Afdeling Bedrijfsvoering April 2017 1 Inhoud 1. BEGRIPPEN EN KADERS... 4 ARTIKEL 1.1 RESERVES... 4 ARTIKEL 1.2 VOORZIENINGEN... 4 ARTIKEL 1.3 RENTE...
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen
Nota reserves en voorzieningen 2019 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 1. INLEIDING... 3 1.1 Waarom een nota reserves en voorzieningen?... 3 1.2 Inhoud van de nota... 3 2 Regelgeving en definities reserves
Nadere informatieNota Reserves en Voorzieningen
Nota Reserves en Voorzieningen 1 2 Inhoud 1 Visie en wettelijke kaders 5 1.1 1.2 Visie Wettelijke kaders 2 Reserves 7 2.1 Soorten reserves 8 2.1.1 Algemene reserves 2.2 2.3 2.4 3 Voorzieningen 11 3.1 3.2
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018
Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Titel: Nota reserves en voorzieningen gemeente Someren 2018 Versie: 4 Datum: 14 mei 2018 Auteur(s):
Nadere informatieNota Reserves en Voorzieningen 2014 Gemeente Zundert
Nota Reserves en Voorzieningen 2014 Gemeente Zundert Intern document 2014/10084 behorende bij B&W nota 2014/10024 Colofon Uitgave Mei 2014 Gemeente Zundert Markt 1 4881 CN Zundert Postbus 10.001 4880 CA
Nadere informatieNota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H)
Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Bergen (N-H) INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 1 1. INLEIDING... 2 1.1 Waarom een nota reserves en voorzieningen?... 2 1.2 Inhoud van de nota... 2 2 Regelgeving en
Nadere informatieNota Reserves en. Voorzieningen. Gemeente Ferwerderadiel
Nota Reserves en Voorzieningen 2004 Gemeente Ferwerderadiel Inhoudsopgave Blz. 0. Inleiding 1. Doelstelling van deze nota 2. Functies reserves en voorzieningen. Onderscheid reserves en voorzieningen 4.
Nadere informatieVersie Deelraad April 2012. Beleidsnotitie Reserves en Voorzieningen
Versie Deelraad April 2012 Beleidsnotitie Reserves en Voorzieningen Inhoud 1. Inleiding 4 2. Begripsbepaling 5 2.1 Reserves 5 2.2 Voorzieningen 7 2.3 Verschil tussen een bestemmingsreserve en een voorziening
Nadere informatieBeleidsnota reserves en voorzieningen
Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 Gemeente Cuijk Datum vaststelling: 14 december 2015 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 1.1 Aanleiding herziening beleidsnota reserves en voorzieningen 2 1.2 Doel van
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen 2015-2018
Nota reserves en voorzieningen 2015-2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Beleidslijnen reserves en voorzieningen... 4 2.1 Definities en regelgeving... 4 2.2 Toerekening van rente... 5 3. Huidige standen
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen Gemeente Oost Gelre 2010
Nota reserves en voorzieningen Gemeente Oost Gelre 2010 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2 Inleiding 2 2. Overzicht van reserves en voorzieningen resultaatsbestemming 2009 3 3. Besluit Begroting en Verantwoording
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen BghU 2018
Nota reserves en voorzieningen BghU 2018 1 1. Inleiding Artikel 11 van de verordening financieel beheer BghU 2018 bevat de volgende bepalingen 1. De directie legt minimaal eens per vijf jaar (een herijking
Nadere informatieNota. Reserves en voorzieningen. Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland
Nota Reserves en voorzieningen Belastingsamenwerking Gouwe-Rijnland 2015 Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding... 3 1.1 Algemeen... 3 1.2 Leeswijzer... 3 Hoofdstuk 2 Begripsbepalingen... 4 2.1 Algemeen... 4 2.2
Nadere informatieNOTA RESERVES & VOORZIENINGEN RECREATIESCHAP ROTTEMEREN
NOTA RESERVES & VOORZIENINGEN RECREATIESCHAP ROTTEMEREN Opgesteld door: G.Z-H In opdracht van: Recreatieschap Rottemeren Postbus 341 3100 AH Schiedam Tel.: 010-2981010 Fax: 010-2981020 September 2014 1.
Nadere informatieBLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING
BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING Officiële uitgave van de gemeenschappelijke regeling Metropoolregio Eindhoven Nr. 628 6 november 2017 Beleidsregels reserves en voorzieningen 2018 1. Inleiding Binnen de
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland
Nota reserves en voorzieningen Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland 2017-2020 1 INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 3 2. OMSCHRIJVING RESERVES EN VOORZIENINGEN 3 2.1. RESERVES 3
Nadere informatieNOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN
GEMEENTE WAALWIJK NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015 1 Inhoud 1 Inleiding... 3 2. Begripsbepaling... 4 2.1 Reserves... 4 2.2 Voorzieningen... 7 3 Beleid en beheer van reserves... 9 3.1 De instellingscriteria...
Nadere informatieDoorkiesnummer : (0495) 57 50 00 Agendapunt: - ONDERWERP VOORSTEL COLLEGE
Meijer, Jacco FIN S3 RAD: RAD150701 woensdag 1 juli 2015 BW: BW150526 voorstel gemeenteraad Vergadering van de gemeenteraad van 1 juli 2015 Portefeuillehouder : H.A. Litjens Behandelend ambtenaar : Jacco
Nadere informatieNOTA RESERVES VOORZIENINGEN
NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 1. Inleiding Reserves maken een onderdeel uit van de vermogenspositie van een organisatie. Sinds de start van de Omgevingsdienst zijn een beperkt aantal reserves gevormd.
Nadere informatieNota Reserves en voorzieningen
Nota Reserves en voorzieningen November 2017 1 Inhoudsopgave 1. Visie en wettelijke kaders... 3 1.1 Visie... 3 1.2 Wettelijke kaders... 3 1.2.1 Reserves... 3 1.2.2 Voorzieningen... 3 2. Reserves... 4 2.1
Nadere informatieBeleidsnota. Reserves en voorzieningen. Versie: 9 november 2011
Beleidsnota Reserves en voorzieningen Versie: 9 november 2011 I N H O U D S O P G A V E 1. Inleiding... 3 2. Wettelijk kader... 3 3. Functies van reserves en voorzieningen... 3 4. Onderscheid tussen reserves
Nadere informatieNOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN
2014 Januari 2014 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Begripsbepaling... 5 2.1 Reserves... 5 2.2 Voorzieningen... 8 3 Beleid en beheer van reserves... 11 3.1 De instellingscriteria... 11 3.2 De wijze van
Nadere informatieNota Reserves en voorzieningen
Nota Reserves en voorzieningen December 2018 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 1 1. Visie en wettelijke kaders... 3 1.1 Visie... 3 1.2 Wettelijke kaders... 3 1.2.1 Reserves... 3 1.2.2 Voorzieningen... 3
Nadere informatieNOTA RENTEBELEID GEMEENTE BERGEN OP ZOOM
l lllllll llll lllll llll llllll 111111111111111111111111111111111 815-023068 NOTA RENTEBELEID 2015 GEMEENTE BERGEN OP ZOOM Bergen op Zoom, oktober 2015 1. INLEIDING.""""""""""""""""""""""""""""""""""
Nadere informatieNOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE DIEMEN 2009
NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE DIEMEN 2009 Inhoudsopgave 1. Inleiding...1 2. Algemene theorie over reserves en voorzieningen...2 3. Rente en reserves...5 4. Wijzigingen in regelgeving...8 5. Huidige
Nadere informatieProvincie Zuid Holland. Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015
Provincie Zuid Holland Beleidsnota reserves en voorzieningen 2015 Versie GS 26 mei 1 1. Inleiding en achtergrond Deze nota gaat in op het beleid ten aanzien van reserves en voorzieningen van de provincie
Nadere informatieNota Reserves en. Voorzieningen
Nota Reserves en Voorzieningen 2016 Inhoudsopgave 0. Inleiding 1. Doelstelling van deze nota 2. Functies reserves en voorzieningen 3. Onderscheid reserves en voorzieningen 4. Rentetoerekening 5. Reserves
Nadere informatieVoorzien in reserves? Een geactualiseerde nota over reserves en voorzieningen bij de gemeente Schiermonnikoog
Voorzien in reserves? Een geactualiseerde nota over reserves en voorzieningen bij de gemeente Schiermonnikoog Voorwoord De gemeente is verplicht om één keer per vier jaar een nota reserves en voorzieningen
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen. Concept, oktober 2014
Nota reserves en voorzieningen Concept, oktober 2014 Autorisatie OPSTELLERS: Dennis Ellenbroek FUNCTIONARIS Financieel specialist Versiegegevens VERSIE: DATUM: OMSCHRIJVING: 0.1 20 oktober Definitief concept
Nadere informatieNota Reserves en Voorzieningen 2006
Nota Reserves en Voorzieningen 2006 Gemeente Grave, 7 november 2006 Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 2. Onderscheid tussen reserves en voorzieningen volgens het BBV...4 2.1. Eigen of vreemd vermogen... 4
Nadere informatieNOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN OPENBAAR LICHAAM NOABERKRACHT DINKELLAND TUBBERGEN
NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2014 OPENBAAR LICHAAM NOABERKRACHT DINKELLAND TUBBERGEN Nota reserves en voorzieningen 2014 GR - pagina 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Besluit Begroting en Verantwoording
Nadere informatieAB 15 041a. Nota Reserves en voorzieningen. 1. Inleiding
AB 15 041a Nota Reserves en voorzieningen 1. Inleiding Op 4 december 2014 heeft het algemeen bestuur van de gemeenschappelijke regeling Gemeentelijke Gezondheidsdienst regio Utrecht (hierna: GGDrU) de
Nadere informatieNota Reserves en Voorzieningen RMH
Nota Reserves en Voorzieningen RMH 1. Inleiding De reserves en voorzieningen vormen een belangrijk onderdeel van de vermogenspositie van de Regio Midden Holland (RMH). Zowel vanuit bestuurlijk als bedrijfseconomisch
Nadere informatieNOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018
NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018 NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015-2018 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 4 2. Algemene regels met betrekking tot het reserve- en voorzieningenbeleid... 5 2.1. Inleiding...
Nadere informatieGEMEENTEBLAD. Nr Nota Reserves en Voorzieningen 2016
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Ferwerderadiel. Nr. 134255 30 september 2016 Nota Reserves en Voorzieningen 2016 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Doelstelling van deze nota 3. Functies reserves
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen gemeente Westerwolde 2018
Nota reserves en voorzieningen gemeente Westerwolde 2018 Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 2 Regelgeving en kaders 3 2.1 Algemeen 3 2.2 BBV-regelgeving 3 2.3 Artikel 212 gemeentewet 3 3 Reserve versus voorziening
Nadere informatie2 Recapitulatie voorstellen college In de volgende paragrafen zijn de volgende voorstellen opgenomen.
CVDR Officiële uitgave van Nuenen, Gerwen en Nederwetten. Nr. CVDR306793_1 3 januari 2017 Nota reserves en voorzieningen 2011 1 Inleiding Een belangrijk onderdeel van de gemeentelijke balans wordt gevormd
Nadere informatieNota Reserves en Voorzieningen
Nota Reserves en Voorzieningen 2013-2016 Gemeente Westerveld Inhoudsopgave Inleiding 3 Aanleiding 3 Leeswijzer 3 Hoofdstuk 1 Beleid ten aanzien van de reserves 4 Soorten reserves 4 Functies van reserves
Nadere informatieNota Reserves en Voorzieningen. Gemeente Landsmeer
Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Landsmeer Pagina 1 Pagina 2 Inhoudsopgave Samenvatting 5 1. Inleiding 6 2. Ontwikkeling totale omvang reserves en voorzieningen 7 3. Wettelijk kader 8 3.1. Reserves...
Nadere informatieNota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019
Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019 Nota reserve- en voorzieningenbeleid 2016-2019 Inhoud Inleiding... 2 1. Vorming van reserves en voorzieningen... 3 1.1. Vorming van reserves... 3 1.2. Vorming
Nadere informatieGEMEENTE TERSCHELLING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020
GEMEENTE TERSCHELLING NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020 Inhoudsopgave 1 Inleiding en doelstelling Blz. 2 2 Begrippen en kaders 3 3 Uitgangspunten van beleid 5 4 Weerstandsvermogen 8 5 Voorstellen
Nadere informatieTOELICHTING OP DE FUNCTIES RESERVES EN VOORZIENINGEN
TOELICHTING OP DE FUNCTIES RESERVES EN VOORZIENINGEN Toelichting op de functies Reserves en voorzieningen bij een gemeente d.d. 31 december 2010 Bladzijde 1 Toelichting op de functies Reserves en voorzieningen
Nadere informatieKadernota reserves en voorzieningen
Gemeente Almere 11 januari 2017 Kadernota reserves en voorzieningen INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING... 3 2 UITGANGSPUNTEN RESERVES EN VOORZIENINGEN... 4 2.1 2.2 2.3 Onderscheid reserves en voorzieningen... 4
Nadere informatieBeleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen)
Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen) 2 januari 2014 2 Beleidsnotitie reserves en voorzieningen (inclusief risicomanagement / weerstandsvermogen) Inhoudsopgave
Nadere informatieVoorstel: Wij stellen uw raad voor bijgaande Nota Reserves en Voorzieningen 2013 vast te stellen. Burgemeester en wethouders van Ferwerderadiel,
AAN: De raad van de gemeente Ferwerderadiel. Sector : II Nr. : 06/52.13 Onderwerp : Vaststelling Nota Reserves en Voorzieningen 2013. Ferwert, 9 september 2013. Inleiding: Normaliter wordt de Nota Reserves
Nadere informatieNota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018. Gemeente Dinkelland
Nota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018 Gemeente Dinkelland Nota Reserves (en Voorzieningen) 2015-2018 gemeente Dinkelland Raad 21 april 2015 pagina 1 1 Inhoud 1 Inleiding... 3 1.1 Doel van de nota...
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen
Nota reserves en voorzieningen 2011-2014 1 1. INLEIDING... 3 2. BEGRIPPEN... 3 2.1. RESERVES... 3 2.2. VOORZIENINGEN... 3 2.3. VERSCHIL TUSSEN EEN BESTEMMINGSRESERVE EN EEN VOORZIENING... 4 3. REGELGEVING...
Nadere informatiell DOiq2oq Gemeente Losser o 't tut- jij NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN tóssé! Om m* it S 6 tl t« v e r s / / n a e r d n de- d i n k e ƒ
ll DOiq2oq Gemeente Losser '3 o 't tut- jij NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN tóssé! 2012 Om m* it S 6 tl t«v e r s / / n a e r d n de- d i n k e ƒ Inhoudsopgave 1 Samenvatting 3 2 Inleiding 4 3 Begripsbepaling
Nadere informatieGemeente Midden-Delfland - Nota reserves en voorzieningen
CVDR Officiële uitgave van MiddenDelfland. Nr. CVDR441999_1 6 maart 2018 Nota reserves en voorzieningen 20172020 Gemeente MiddenDelfland Nota reserves en voorzieningen 20172020 1.Inleiding Op 27 januari
Nadere informatieNOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN
MID 15 / 016 NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2016-2020 Aan de raad, Doel en opzet van deze nota Het doel van deze nota is het beleid voor reserves en voorzieningen vast te leggen. Een tweede doel is het
Nadere informatiexxxx 2012 Beleidskader Reserves en voorzieningen 2012-2015
xxxx 2012 Beleidskader Reserves en voorzieningen 2012-2015 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1. Inleiding... 3 1.1 Doelstelling... 3 1.2 Rol van de raad... 3 1.3 Leeswijzer... 3 2. Wijzigingen en beslispunten...
Nadere informatie1. Inleiding en richtlijnen
NOTITIE RENTE 2017 1. Inleiding en richtlijnen 1.1 Inleiding Bij de wijzigingen van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en de invoering van de Vennootschapsbelasting (VPB) voor de lagere overheden
Nadere informatieNota. Reserves en voorzieningen
ISHW Nota Reserves en voorzieningen ISHW, vastgesteld in de vergadering van het algemeen bestuur d.d. 13-1-14. Januari 2014 2 Voorwoord Ten behoeve van de oprichting van het samenwerkingsverband in de
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen 2014 Gemeente Korendijk
*0010100120132873* KNDK/2013/2873 Nota reserves en voorzieningen 2014 Gemeente Korendijk Concept 19-10-2013 1 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 3 2. Begrippen 3 3. Beleidsuitgangspunten en kaderstelling 5 4.
Nadere informatieNOTITIE HERIJKING RESERVES VOORZIENINGEN
NOTITIE HERIJKING RESERVES EN VOORZIENINGEN 1. Inleiding Reserves maken een onderdeel uit van de vermogenspositie van een organisatie. Sinds de start van de Omgevingsdienst zijn, naast toevoegingen aan
Nadere informatieRESERVE- EN VOORZIENINGEN BELEID STADSDEEL ZUIDOOST
RESERVE- EN VOORZIENINGEN BELEID STADSDEEL ZUIDOOST Oktober 2008 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING...4 2 ALGEMEEN...5 2.1 BESLUIT BEGROTING EN VERANTWOORDING PROVINCIES EN GEMEENTEN... 5 2.2 LEESWIJZER... 5 3
Nadere informatieFoech ried/kolleezje: De raad is bevoegd het gemeentelijk reservebeleid aan te passen en vast te stellen.
Riedsútstel Ried : 26 maart 2015 Status : Besluitvormend Eardere behandeling : Opiniërend dd. 19 maart 2015 Agindapunt : niet invullen Portefúljehâlder : Gerda Postma Amtner : W. Kobus Taheakke : Nota
Nadere informatieOPERAM JAARREKENING FINANCIEEL JAARVERSLAG 2017
OPERAM JAARREKENING FINANCIEEL JAARVERSLAG 2017 1 Balans per 31 december 2017 Activa Vaste activa Rekening 2017 Rekening 2016 Materiële vaste activa 192 384 Vlottende activa Voorraden 0 0 Vorderingen 1.262
Nadere informatieNotitie Rentebeleid 2007
Notitie Rentebeleid 2007 Inhoudsopgave Inleiding 3 De positie van de nota rentebeleid 3 De werking van het marktconform percentage 3 Totaalfinanciering versus project- of objectfinanciering 4 Rentetoerekening
Nadere informatieNota Reserves, Voorzieningen en Overlopende passiva Nota spaarpotten
Nota Reserves, Voorzieningen en Overlopende passiva 2013 Nota spaarpotten Nota ROV 2013 pagina 2 Nota Reserves, Voorzieningen en Overlopende passiva 2013 Nota spaarpotten Gemeente Zaanstad Domein Bedrijfsvoering,
Nadere informatieHoe financieel gezond is uw gemeente?
Hoe financieel gezond is uw gemeente? drs. R.M.J.(Rein-Aart) van Vugt RA A.(Arie)Elsenaar RE RA 1 Hoe financieel gezond is uw gemeente? In dit artikel geven de auteurs op hoofdlijnen aan welke indicatoren
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen 2015
Datum: 27-08-2015 Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 2 1. Inleiding... 3 2. Algemene kenmerken van reserves en voorzieningen... 3 2.1 Begripsbepaling reserves... 3 2.2 Begripsbepaling voorzieningen...
Nadere informatieGemeente Purmerend. Workshop voor raadsen commissieleden over Reserves en voorzieningen
Gemeente Purmerend Workshop voor raadsen commissieleden over Reserves en voorzieningen 1. Aanleiding 2. Doel / resultaat workshop 3. Theorie 4. Praktijk van Purmerend 5. Resume 1. Aanleiding Actualiseren
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen september (definitief)
Nota reserves en voorzieningen 2017 20 september 2016 1.0 (definitief) Naam opsteller M.T.G. Leenders Datum vaststelling 20 september 2016 Team Financiën Vastgesteld door B&W Datum en versie 20 september
Nadere informatieNota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2015
Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2015 Versie 2.0 2 Inhoud 1. Inleiding... 5 1.1 Aanleiding... 5 1.2 stelling... 5 1.3 Wettelijk kader... 5 1.4 Leeswijzer... 5 2. Begrippen en kaders...
Nadere informatieNota. reserves en voorzieningen 2014. gemeente Hellendoorn
Nota reserves en voorzieningen 2014 gemeente Hellendoorn 14INT04380 Inhoudsopgave 1 Samenvatting 2 2 Inleiding 3 2.1 Leeswijzer 3 2.2 Doelstelling 3 2.3 Uitgangspunten 3 3 Wettelijk kader en begrippen
Nadere informatieNota reserves en voorzieningenbeleid
Nota reserves en voorzieningenbeleid Gemeenten Tytsjerksteradiel en Achtkarspelen en werkmaatschappij 8KTD stuknr : S2015-03315 versie : versie colleges/db datum : 7 jan. 2015 stellers : WKobus en HdeJong
Nadere informatieKwaliteit begrotingsprogramma's Gemeente Dordrecht Bijlage 2
Kwaliteit begrotingsprogramma's Gemeente Dordrecht Bijlage 2 Normenkader, toets van de begroting aan de formele eisen Inhoudsopgave 1 Normenkader 2 1.1 Besluit Begroting en Verantwoording 2 1.2 Verordening
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen
Nota reserves en voorzieningen Versie 1.0 1 1. Inleiding De nota reserves en voorzieningen is opgesteld om het beleid ten aanzien van reserves en voorzieningen aan te geven. Het beleid volgt de voorschriften
Nadere informatieNota Reserves en Voorzieningen Gemeente Ede 2016
Nota Reserves en Voorzieningen Gemeente Ede 2016 Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 1.1 Aanleiding...3 1.2 Doelstelling...3 1.3 Leeswijzer...3 2. Begrippen en kaders...4 2.1 Reserves...4 2.2 Voorzieningen...5
Nadere informatieNOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN
NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN Gemeente Neder-Betuwe Dodewaard Echteld IJzendoorn Kesteren Ochten Opheusden Opheusden, 18 januari Behandeling gemeenteraadsvergadering van 8 maart Nota Reserves en Voorzieningen
Nadere informatieCVDR. Nr. CVDR74124_1. Reserves en voorzieningen, nota. 5 december Officiële uitgave van Oud-Beijerland.
CVDR Officiële uitgave van Oud-Beijerland. Nr. CVDR74124_1 5 december 2017 Reserves en voorzieningen, nota VoorwoordDe afgelopen periode heeft de commissie BBV een aantal belangrijke uitspraken gedaan
Nadere informatieNota Reserves en voorzieningen 2018
Nota Reserves en voorzieningen 2018 Gemeente Weert Juni 2018 Nota reserves en voorzieningen INHOUDSOPGAVE 1 - Samenvatting 2 1.1 Wettelijk kader 2 1.2 Beleidsvrijheid 2 1.3 Gemeentelijk beleid 3 1.4 Indeling
Nadere informatieNota Reserves & Voorzieningen en Weerstandsvermogen 2012-2015
Nota Reserves & Voorzieningen en Weerstandsvermogen 2012-2015 Inhoud Hoofdstuk 1 Managementsamenvatting 3 Hoofdstuk 2 Inleiding 4 Hoofdstuk 3 Begrippen 4 3.1 Reserves 4 3.2 Voorzieningen 5 3.3 Weerstandsvermogen
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen
Nota reserves en voorzieningen 2015 2018 september 2015 Nota reserves en voorzieningen 2015-2018 gemeente Dalfsen 2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 5 2. Begrippen en juridisch kader... 6 2.1. Reserves...
Nadere informatieCollegevoorstel. Zaaknummer Onderwerp Nota reserves en voorzieningen 2017
Zaaknummer 00494629 Onderwerp Nota reserves en voorzieningen 2017 Collegevoorstel Feitelijke informatie Bijgaand treft u een raadsvoorstel aan om een nieuwe, geactualiseerde nota reserves en voorzieningen
Nadere informatieKadernota rentebeleid en rentetoerekening 2013 gemeente Heerhugowaard
Kadernota rentebeleid en rentetoerekening 2013 gemeente Heerhugowaard 1. Inleiding Het begrip rente speelt een belangrijke rol in het gemeentelijk huishoudboekje en kent binnen de gemeentefinanciën een
Nadere informatieAan de raad AGENDAPUNT NR. 7. Doetinchem, 22 mei 2013. Bijstellen begroting rentekosten met ingang van begrotingsjaar 2014
Aan de raad AGENDAPUNT NR. 7 Bijstellen begroting rentekosten met ingang van begrotingsjaar 2014 Voorstel: 1. Met ingang van de programmabegroting 2014-2017 een bijstelling doorvoeren van de wijze van
Nadere informatieProvincie Zuid-Holland Beleidsnota kostprijsberekening en rentetoerekening 2017
Provincie Zuid-Holland Beleidsnota kostprijsberekening en rentetoerekening 2017 1 1. Inleiding en achtergrond De Financiële verordening van de provincie Zuid-Holland schrijft voor dat Provinciale Staten
Nadere informatieHerijking Reserves en Voorzieningen 2018
Herijking Reserves en Voorzieningen 2018 Cuijk, 11 oktober 2018 Ter vaststelling in de vergadering van het Algemeen Bestuur d.d. 31 oktober 2018 INHOUD 1. Inleiding... 3 1.1 Aanleiding... 3 1.2 Conclusie...
Nadere informatieNOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN GEMEENTE BERGEN OP ZOOM
NOTA RESERVES EN VOORZIENINGEN 2015 GEMEENTE BERGEN OP ZOOM "Maximale eenvoud en transparantie" Bergen op Zoom, oktober 2015 I. INLEIDING 3 Doelstelling van de nota 3 Wat is nieuw in deze Nota Reserves
Nadere informatieWijzigingen nota financieel beleid 2018 tov 2013: Samenvatting. Hoofdstuk 1 Activeren, waarderen en afschrijven
Wijzigingen nota financieel beleid 2018 tov 2013: Samenvatting Weerstandvermogen: BBV wijziging verplichte kerngetallen toegevoegd. Hoofdstuk 1 Activeren, waarderen en afschrijven 1. Inleiding De volgende
Nadere informatieBeleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit. Vaststellen beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit
Aan de raad, Onderwerp: Beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit Voorstel: Vaststellen beleidsregel weerstandsvermogen en weerstandscapaciteit 1 SAMENVATTING Tijdens de raadsinformatiebijeenkomst
Nadere informatieVMLJ Sweelssen. Telefoonnummer:
Raadsvergadering 01-12-2015 Volgnummer 113-2015 Onderwerp Wijziging beleidsnota Reserves, voorzieningen, weerstandsvermogen en risicomanagement Programmanummer - Registratienummer Collegevergadering 29-09-2015
Nadere informatieGemeente Putten Pagina 2 van 36 Nota reserves en voorzieningen 2015 Nota Reserves en voorzieningen 2015
Gemeente Putten Pagina 2 van 36 Nota reserves en voorzieningen 2015 Nota Reserves en voorzieningen 2015 Olst-Wijhe, 13 oktober 2015 Documentnummer: 15.021621 Putten Pagina 6 van 36 Nota reserves en voorzieningen
Nadere informatieJaarrekening 2013. Gemeente Bunnik. Bunnik, 5 juni 2014 Open Huis gemeenteraad
Jaarrekening 2013 Gemeente Bunnik Bunnik, 5 juni 2014 Open Huis gemeenteraad Agenda Controle van de jaarrekening De voorschriften voor de jaarrekening Jaarrekeningcontrole 2013 Controle van de jaarrekening
Nadere informatieNota beleid reserves en voorzieningen voor het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard
Nota beleid reserves en voorzieningen voor het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Inhoudsopgave 1. INLEIDING 4 2. BEGRIPPENKADER 4 3. RESERVES 5 3.1 ALGEMENE RESERVES 5 3.2 BESTEMMINGSRESERVES
Nadere informatieSamengevoegd College Hageveld en Hageveld Beheer
Jaarrekening Grondslagen Deze jaarrekening is in opdracht van het bestuur van de Stichting Hageveld Beheer en de Onderwijsstichting College Hageveld opgesteld door de Stichting Regionaal Onderwijsbureau
Nadere informatieNota Reserves en voorzieningen 2017
Nota Reserves en voorzieningen 2017 Pagina 1 van 17 Inhoud 1. Inleiding... 3 1.1 Waarom een Nota Reserves en Voorzieningen?... 3 1.2 Doelen van deze nota... 3 1.3 Leeswijzer... 3 2. Wettelijk kader...
Nadere informatieThemaraad financiën 3 april
Themaraad financiën 3 april 2017 1 Aanleiding en doelstelling P&C-cyclus Robuust financieel beleid Begroting Financiële positie Risico s Afsluiting Agenda 2 Aanleiding en doelstelling Aanleiding Vanuit
Nadere informatieFinanciële begroting 2016
Financiële begroting 2016 113 114 Voor een overzicht van de baten en lasten per programma wordt verwezen naar het overzicht opgenomen onder Begroting van Baten en Lasten in het begin van deze begroting.
Nadere informatieNota reserves en voorzieningen Delfland 2016
Nota reserves en voorzieningen Delfland 2016 Vastgesteld in de VV van 19 november 2015 Inhoud 1 Inleiding 3 2 Kader 4 2.1 Wettelijk kader 4 2.2 Waterschapsbesluit 4 2.3 Verordening beleids- en verantwoordingsfunctie
Nadere informatieNOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG
NOTA WEERSTANDSVERMOGEN RECREATIESCHAP VOORNE-PUTTEN-ROZENBURG Opgesteld door: G.Z-H In opdracht van: Recreatieschap Voorne-Putten-Rozenburg Postbus 341 3100 AH Schiedam Tel.: 010-2981010 Fax: 010-2981020
Nadere informatieUitgangspunten stresstest
Uitgangspunten stresstest Hoofdzakelijk op basis van openbare bronnen: Begroting Jaarrekening CBS-statistieken Atlas van de lokale lasten Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden
Nadere informatieNB beide formulieren invullen (2 tabbladen)
Behandelend ambtenaar gemeente Begroting 2015 is Meerjarenbegroting 2016-2018 is Datum vaststelling begroting 2015 Datum ontvangst begroting 2015 Maatstaven Aantal inwoners per 1-1-2015 Aantal woonruimten
Nadere informatieInleiding. Theoretisch kader. Functies reserves
Vastgesteld door de gemeenteraad van Aalten d.d. 18-12-2018 Inhoudsopgave Inleiding... 1 Theoretisch kader... 1 Functies reserves... 1 Weerstandsvermogen... 2 Weerstandscapaciteit... 2 Risico s... 2 Bevoegdheid
Nadere informatieReserves en voorzieningen Geactualiseerde beleidsnota
Reserves en voorzieningen Geactualiseerde beleidsnota juni 2009 Uitgave : Team Planning en Control Naam : C.F. Eikelenboom Telefoonnummer : 693025 Mail : cf.eikelenboom@deventer.nl Voorwoord Voor u ligt
Nadere informatieNota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2018
Nota Reserves en voorzieningen gemeente Papendrecht 2018 Inhoud 1. Inleiding... 3 1.1 Aanleiding... 3 1.2 stelling... 3 1.3 Wettelijk kader... 3 1.4 Leeswijzer... 3 1.5 Samenvatting... 3 2. Begrippen en
Nadere informatie