Concept-verslag Integraal Burgwallen Overleg woensdag 12 september 2018 Datum woensdag 12 september 2018 Tijd 19.30 21.30 uur Locatie Auditorium (1C.19), Stadhuis Amsterdam Op woensdag 12 september vond het Integraal Burgwallen Overleg plaats in het auditorium op het stadhuis van Amsterdam. Zo n 80 aanwezigen bewoners, ondernemers, vertegenwoordigers van instellingen, politie, gemeente Amsterdam en andere belangstellenden lieten zich informeren en gingen in gesprek over de korte termijnacties die vanaf de zomer zijn ingezet (zie hieronder). Tevens hebben de buurt en burgemeester Halsema nader met elkaar kennis gemaakt (zie eveneens hieronder). 1. Opening en actualiteiten De voorzitter opent de avond en licht de agenda van de avond toe. Precies twee maanden geleden, op 12 juli 2018, is Femke Halsema als burgemeester geïnstalleerd. In deze twee eerste maanden heeft de burgemeester als een van de eerste buurten in Amsterdam het Wallengebied bezocht, er met velen gesproken en vooruitlopend op meer structurele maatregelen alvast enkele korte termijnacties in gang gezet. Deze korte termijnacties worden in het eerste deel van de bijeenkomst van het IBO besproken. Na de pauze is de burgemeester aanwezig om nader kennis te maken en in gesprek te gaan met de buurt. 2. Toelichting op zomermaatregelen door Rienk Hoff (directeur Handhaving & Toezicht) Rienk Hoff, directeur Handhaving & Toezicht, licht de korte termijn acties toe die recent in gang zijn gezet. Hij staat stil bij vier acties: 1. De zogenoemde focusacties op het water, waarbij het gaat om het voorkomen van overlast vanaf het water. Hierbij vindt meer afstemming en overleg plaats met Waternet en de waterpolitie. 2. Een dubbele inzet van reinigingsmedewerkers s ochtends (van 06.00 tot 10.00 uur) en s avonds (van 19.00 tot 22.00 uur). s Avonds worden de reinigingsmedewerkers versterkt met handhavers. Een andere actie om de afvalproblematiek aan te pakken is de installatie van 20 extra zelfpersende afvalbakken. Naar verwachting zullen er de komende tijd nog zo n 200 bijkomen in de binnenstad, waarvan ook een deel in het Wallengebied. 3. Door de inzet van 10 heffingsambtenaren die zijn uitgerust met een pinapparaat kunnen bestuurlijke boetes (normaal gesproken niet te innen bij buitenlandse bezoekers) direct betaald worden. Dit sluit aan bij de campagne Enjoy & Respect. 4. Via crowdmanagement, waar Daniël van Motman als tweede spreker een nadere toelichting op geeft, wordt tevens ingezet op het reguleren van publiekstromen in het Wallengebied. Deze acties zijn recent in gang gezet, onder meer met behulp van hosts op de vrijdag- en zaterdagavonden. Reacties/vragen (cursief weergegeven) + beantwoording: Kwaliteit en kwantiteit handhavers is beperkt. Soms staan handhavers alleen te werken, waardoor zij niet voldoende effectief zijn tegenover de grote groepen toeristen. Daarnaast worden de handhavers volgens sommigen onvoldoende ingewerkt en zijn zij niet altijd met werk bezig op straat. Men merkt nog weinig van de extra inzet van handhavers. Hierbij wordt benadrukt dat er op sommige aspecten nog steeds slecht gehandhaafd wordt als het gaat om bijvoorbeeld handhaving van opgevoerde snorfietsers, het parkeren van bestelbussen op de stoep en vuilniswagens die te hard en onveilig rijden. Er is een APV voor de straat, met vergaande verboden. Waarom geldt zo n APV er niet voor op het water? Dit zou handhaving en bekeuren makkelijker kunnen maken. Rienk Hoff: de capaciteit die vanuit Handhaving & Toezicht kan worden ingezet, is weliswaar vergroot, maar gezien de problematiek nog altijd (te) beperkt. Door meer samenwerking met andere bevoegde
instanties en meer afstemming met de buurt te organiseren (onder meer op basis van de uitkomsten van buurtschouwen), wordt ingezet op een effectievere inzet van handhavers. Voor wat betreft de handhaving op het water en op straat stelt Rienk dat er verschillende partijen bevoegd zijn, deze partijen uiteenlopende bevoegdheden hebben en momenteel wordt ingezet op meer afstemming en samenwerking. 3. Toelichting op crowd management in weekendnachten door Daniël van Motman (traff ic management Gemeente Amsterdam) Daniel van Motman geeft een toelichting op wat het Programma Crowd Management van het team Verkeerstactiek (Verkeer en Openbare Ruimte, gemeente Amsterdam) inhoudt en welke aanpakken er zijn om te anticiperen op drukte. Tevens heeft hij een toelichting op een van de korte termijnacties, te weten: crowdmanagement in weekendnachten weken 35 en 36. Stand van zaken: week 35 en 36 Op vrijdag 31 augustus en zaterdag 1 september is gemonitord hoe druk het was op de Wallen en wat de gevolgen daarvan waren. Vrijdagavond waren er geen maatregelen nodig. Zaterdag 1 september was het iets drukker, waardoor licht doseren in beide aandachtsgebieden nodig werd geacht. Het resultaat was meer doorstroming en minder filevorming. Op vrijdag 7 september en zaterdag 8 september was het significant drukker dan het weekend daarvoor. Vrijdagavond werd voor beide stegen licht gedoseerd tussen 22:00 en 23:00 uur. Op zaterdagavond werd vanaf 20:00 gedoseerd om overcrowding te voorkomen. Het resultaat was dat er geen afsluitingen nodig waren en de doorstroming op peil bleef. Oproep lokale expertise Daniel van Motman geeft aan dat verschillende meetinstrumenten gebruikt worden voor de informatievoorziening. Toch kan zo niet alle problematiek in beeld worden gebracht en worden geduid. Daarom wordt de oproep gedaan aan de aanwezigen om ervaringen te delen met het Team Verkeerstactiek om zo tot nog passendere maatregelen te komen voor de gebieden waar het het meest nodig is. Reacties/vragen (cursief weergegeven) + beantwoording 1. Welke input wordt gebruikt om de drukte te voorspellen, en kan hier nog meer verfijning in komen? Team Verkeerstactiek gebruikt diverse informatiebronnen, maar doet dus ook nadrukkelijk de oproep aan bewoners, ondernemers en vertegenwoordigers van instellingen om bepaalde knelpunten te melden. Daarnaast proberen zij de drukte te voorspellen aan de hand van het weer, de evenementen in de stad en daarbuiten, werkzaamheden in de buurt en andere gebeurtenissen die mogelijk van invloed zijn op het Wallengebied. 2. Suggestie uit de zaal om dranghekken over lengte stegen te plaatsen om zodoende scheiding te maken in verkeersstromen. Mochten de huidige maatregelen niet toereikend zijn om de doorstroming te bevorderen, kunnen ook fysieke ingrepen overwogen worden. 3. Maatregelen hebben iets weg van korte termijn oplossingen, maar bieden op lange termijn geen soelaas. Van Motman benadrukt het belang van integraal beleid om de drukteproblematiek aan te pakken. De oplossingen zitten namelijk niet alleen in crowd control, maar ook in aanbod beperken, spreiden drukte, een andere beeldvorming van de buurt en nog heel veel andere thema s (die soms gaan over het Wallengebied, soms over een grotere omgeving of zelfs de gehele stad gaan). 4. Kennismaking buurt, burgemeester Halsema en voorzitter DB Stadsdeel Centrum Guido Wallagh geeft, als introductie op het gesprek tussen de buurt, de burgemeester en voorzitter DB Stadsdeel Centrum, een korte toelichting op wat het IBO is, wat het IBO doet en wat uit eerdere bijeenkomsten als belangrijkste prioriteiten voor de komende tijd naar voren gekomen is (zie ook presentatie bij toelichting).
Wat is nodig? Dankzij uitwisseling van informatie en ervaring en structureel overleg tussen al degenen die kennis hebben van de buurt is zo langzamerhand wel de diagnose voor de buurt gesteld, aldus Wallagh. Deze is, kort samengevat, te omschrijven als: een fundamentele aantasting van de leefbaarheid, sociale cohesie en toekomstperspectief voor bewoners, ondernemers en de buurt door een optelsom van (te) grote hoeveelheden bezoekers, verschraling van het voorzieningenaanbod, (te omvangrijke) verhuur van woningen aan toeristen, vercommercialisering van de openbare ruimte, overlast op het water en op straat, een onstuimige stijging van vastgoedprijzen en ondermijning. In grote lijnen is ook benoemd wat er moet gebeuren: intensiveren en gebiedsgericht maken van de handhaving en toezicht, beteugelen van de drukte, versterken van wonen en zelfbewoning, stimuleren van een divers winkel- en voorzieningenaanbod dat niet louter gericht is op de bezoeker, het normaliseren van gedrag en beeldvorming (van een buurt die altijd bijzonder zal blijven) en het aanpakken en voorkomen van ondermijnen. Echter, waar het nu vooral op aankomt de komende tijd is om structurele afspraken te maken over het hoe. De aanpak van de Wallen, of beter gesteld, de noodzakelijke bijzondere aanpak van dit deel van de binnenstad is dé grootste opgave. Deze aanpak moet verder gaan rijken dan pilots, tijdelijke maatregelen en korte termijn acties. Het zou moeten gaan om: weer de norm stellen, (gebieds)gerichte en structurele inzet van capaciteit, wet- en regelgeving, bestuurlijk draagvlak en, last but not least, samenwerking. Burgemeester Halsema Burgemeester Halsema geeft aan dat zij, vanuit haar portefeuille, de afgelopen tijd drie prioriteiten heeft gesteld in de stad, waaronder bijzondere aandacht voor het Wallengebied. Deze aandacht is nodig gezien de grote en complexe opgaven in dit deel van de binnenstad. De korte termijnacties zoals ingezet in de afgelopen maanden en kort toegelicht in het eerste deel van deze bijeenkomst, ondersteunen haar prioritaire aandacht, maar Halsema tekent hierbij aan dat het Wallengebied vraagt om fundamentele keuzes en oplossingen. In algemene zin stelt Halsema geen voorstander te zijn van pilots en projecten. Deze zorgen weliswaar voor een korte verbetering, maar het Wallengebied vraagt om meer. Dit vergt meer onderzoek, meer tijd, andere oplossingen en tegelijkertijd snel en effectief handelen. Het zal zoeken zijn naar een goed evenwicht tussen kosten (zoals nu gemaakt voor extra inzet) en duurzame effecten in de buurt. Haar inzet is om, samen met de andere leden van het college van B&W, een stevig voorstel voor de voorjaarsnota (begroting 2019) te doen. Voor het verkennen en bespreken van deze fundamentele oplossingen blijft Halsema gr aag goed in gesprek met de bewoners, ondernemers, eigenaren en instellingen in de buurt, de politie en alle andere partijen die kunnen bijdragen aan veiligheid, leefbaarheid en toekomstperspectief. Zij stelt voor om over zo n drie maanden opnieuw in het IBO te komen. Reacties/vragen (cursief weergegeven) + beantwoording 1. Intensiveren handhaving Bij tijdelijke evenementen in de stad wordt gemiddeld 1 handhaver per 250 bezoekers ingezet. Zou deze vuistregel van kracht worden voor de Wallen een gebied dat steeds meer op een evenemententerrein begint te lijken, wanneer je de drukte en het gedrag aanschouwt, dan zouden er zoveel meer handhavers ingezet moeten worden. Waarom gebeurt dat niet? Femke Halsema: zij begrijpt de vergelijking tussen de Wallen en evenementen in de stad als de oplossing gezocht wordt in veel meer handhavers aantrekken, maar zij tekent hierbij ook aan dat een evenement een eigen organisatiestructuur heeft met vergaande mandaten en verantwoordelijkheden. Of dit nu gewenst is voor de Wallen, betwijfelt zij. 2. Culturele instellingen gaan meer samen werken De Wallen bestaan uit zoveel meer dan horeca, winkels en plat vermaak. In dit gebied zijn er ook verschillende culturele instellingen. Deze culturele instellingen hebben recent besloten om meer met
elkaar samen te gaan werken, zodat de culturele kant van de Wallen nog beter tot uitdrukking gebracht kan gaan worden. Femke Halsema: de binnenstad van Amsterdam en ook die van de Wallen hebben een uitermate onderscheidende culturele en cultuurhistorische kwaliteit. Initiatieven die deze kwaliteit tot uitdrukking brengen, vindt zij belangrijk. Dit draagt zeker bij aan de imagoverandering die voor de Wallen gewenst is. 3. Verander het aanbod De combinatie van seks, drugs en alcohol leidt tot een giftige cocktail, zo laten de Wallen maar te vaak zien. Waarom wordt niet veel meer ingegrepen in het aanbod op de Wallen, bij voorbeeld door bordelen te sluiten? Femke Halsema: om de leefbaarheid en diversiteit op de Wallen te verbeteren, moet zoals eer der gesteld, gezocht worden naar fundamentele maatregelen. Tegelijkertijd kan dit nimmer los gezien worden van handhaving. Wat nu de juiste inzet van maatregelen wordt en wat dit vraagt van handhaving en toezicht, zal binnen het college van B&W en de gemeenteraad onderwerp van gesprek en besluitvorming zijn. Halsema vraagt de aanwezigen in de zaal om begrip dat met korte termijnoplossingen niemand gebaat is. 4. Wietpas voor Amsterdam invoeren Om de drukte te beperken wordt voorgesteld om de Wietpas in Amsterdam in te voeren. Hierdoor zou de drukte rondom coffeeshops moeten afnemen. Femke Halsema: het gevolg van het invoeren van een wietpas zal naar alle waarschijnlijk zijn dat de straathandel toeneemt. En dat is, gezien de grote problematiek die nu al de (nep)dealers oproepen op de Wallen, ongewenst. Daarnaast benadrukt zij dat bij zo n maatregel ook weer de handhaving gewaarborgd moet zijn. 5. Seksbedrijven horen bij de Wallen Te vaak wordt het gebrek aan leefbaarheid in verband gebracht met de seksbedrijven op de Wallen, maar wie de feiten analyseert, constateert dat bijna de helft van alle commerciële voorzieningen in het gebied bestaat uit horeca. Is het niet nodig om met elkaar kritisch te kijken naar de omvang en de kwaliteit van de horeca, omdat het aantal seksbedrijven al beperkt is en hoort bij de Wallen? Femke Halsema: gaat het om diversiteit, leefbaarheid en eigenheid dan moet er naar alle voorzieningen gekeken worden. Haar indruk is dat de problematiek op de Wallen eerder veroorzaakt wordt door drukte en gedrag van bezoekers. Uit de onderzoeken die gedaan zijn en de maatregelen die genomen zijn blijkt dat sturen op aanbod, juridisch lastig is. Gaat het om het aanpassen van gedrag van bezoekers, dan moeten gemeente, ondernemers en bewoners elkaar ondersteunen. 6. Lange termijn visie Wordt de stelling gedeeld dat Amsterdam, de Amsterdamse binnenstad en de Wallen behoefte hebben aan een langetermijnvisie. Hebben wij een beeld van wat voor stad, binnenstad en Wallen wij willen zijn? Femke Halsema: een van de ingrediënten die horen bij de gevraagde toekomstvisie is een eigentijdse invulling van vrijheid. Amsterdam heeft altijd pal gestaan voor de vrijheid in denken, handelen. De opgave wordt de vrijheid te omarmen, zonder dat hierdoor de vrijheid van anderen beperkt wordt. Nu lijkt de vrijheid op de Wallen door te slaan naar slechts enkele dominante functies, drukte en doorgeslagen gedrag. Het bijzondere en goede imago van Amsterdam dient hersteld te worden. 7. Onbedoelde effecten van maatregelen gemeente (voorbeeld The Grand) Soms worden maatregelen door de gemeente genomen voor de Wallen of voor de stad als geheel die juist negatief uitwerken voor de leefbaarheid op de Wallen. Hoe is dit ongewenste effect vooraf te voorkomen, bijvoorbeeld als het gaat over last vanwege horeca? Mascha ten Bruggencate: binnenkort wordt het terrassenbeleid vernieuwd en wordt steeds meer toegewerkt naar concrete (gebiedsgerichte) acties. Uitwisseling van ervaringen met de buurt, zowel bewoners als ondernemers, is van groot belang om problemen op te lossen en de buurt levendig te houden.
8. Een nieuwe trend: de badeendjes Op de Wallen komen de laatste tijd steeds meer winkels waar (alleen maar) badeendjes verkocht worden. De verkoopprijs van deze badeendjes lijkt niet in verhouding te staan tot de huur die opgebracht moet worden. En daarom rijst de vraag zoals ook bij sommige ijs-, wafel- en kaaszaken hoe dit kan. Daarnaast lijkt de opkomst van de badeendjeswinkels het zoveelste voorbeeld te zijn van verschraling van het aanbod en aanbod dat louter gericht is op toeristen. Femke Halsema: meer inzicht in de exploitatiemodellen en geldstromen van bepaalde winkels is gewenst. Daarnaast zoekt de gemeente naar (juridische) mogelijkheden om de variëteit te vergroten. Zij geeft aan dat dit complexe opgaven zijn, waarbij de samenwerking tussen verschillende instanties nodig is. 9. Zwerflawaai Behalve het lawaai dat veroorzaakt wordt door grote groepen bezoekers, veroorzaakt vaak op zeer onverwachte momenten een eenling of een klein gezelschap zeer hinderlijk lawaai. Dit versterkt het gevoel van onveiligheid en onleefbaarheid in de buurt. Wat is aan dit zwerflawaai te doen? Femke Halsema: het lawaai dat door een eenling wordt veroorzaakt en ook nog eens, letterlijk en figuurlijk, uit onverwachte hoek komt, is lastig te handhaven. De oplossing begint bij het minder druk maken van de Wallen. 10. Uitstraling van de uitstallingen van winkels De manier waarop bepaalde winkels zich uitstallen is aanstootgevend, roept overlast veroorzakend gedrag en versterkt de slechte beeldvorming van de Wallen. Denk bijvoorbeeld aan de piemelpakken en bepaalde etalages. Maar denk ook aan de vele pub crawls, die elke dag plaats vinden en tot veel (geluids)overlast leiden. (Een advertentie voor zo n pub crawl wordt ter bijeenkomst aan de burgemeester overhandigd). Moet de uitstraling van de buurt niet aangepakt worden? En heeft de aanpak van overlast, bijvoorbeeld door pub crawls aan banden te leggen, niet hoge prioriteit? Femke Halsema: het reguleren van etalages en activiteiten is juridisch complex. Maar er vindt zeker onderzoek plaats naar wat via bestaande wet- en regelgeving en zo nodig aanpassing ervan (extra) te reguleren is. Hierbij wordt door de overheid op creatieve wijze verkend wat mogelijk is. Marktpartijen, zoals de organisatoren van pub crawls, zoeken overigens net zo naar wat binnen weten regelgeving mogelijk is. 5. Afsluiting De voorzitter sluit de bijeenkomst af, dankt alle aanwezigen voor hun komst en inbreng. De volgende bijeenkomst van het IBO staat gepland op 21 november 2018. De locatie wordt via de uitnodiging en via www.thevoiceof1012.nl nog bekend gemaakt.