Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Zelfstandig wonen. Gemeente Opmeer Juli 2014

Vergelijkbare documenten
PEILING 65-PLUSSERS. Gemeente Enkhuizen januari

Burgerpanel Gorinchem. 1 e peiling: Sociale monitor. Juli 2014

Klanttevredenheidsonderzoek Wmo - de kanteling. Gemeente Groesbeek Juni 2014

DE SOCIALE KRACHT VAN PUTTEN

CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK WMO

CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK WMO

Klanttevredenheid van mantelzorgers. Ik zie mezelf niet als mantelzorger, zorgen voor je naasten doe je gewoon! Gemeente Langedijk Juli 2013

CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK SOCIAAL TEAM

CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK WMO

Klanttevredenheidsonderzoek Wmo - de kanteling. Gemeente Drechterland Juni 2014

BEHOEFTEPEILING JONGERENHUISVESTING

Peiling 65-plussers. Gemeente Enkhuizen Mei 2012

Vrijwilligerswerk, mantelzorg en sociale contacten

CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK WMO

VRIJWILLIGERSWERK IN MOERDIJK

Klanttevredenheidsonderzoek Wmo 2012 Wmo-hulpmiddelen onder de loep. Gemeente Ubbergen Juni 2013

AA EN HUNZE PANEL. Resultaten peiling 5: Zorgen voor elkaar. Januari 2016

CLIËNTERVARINGEN WMO OVER 2018

CLIËNTERVARINGSONDERZOEK WMO

18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% jaar jaar jaar 65+ Man Vrouw Ja Nee. Deventer gemiddelde

Klanttevredenheid. Vereenzaming Ouderen Soest VOS

Cliëntervaringsonderzoek Wmo

Clientervaringsonderzoek Wmo & Jeugd

Zondagopenstelling Drechterland Peiling onder inwoners. Gemeente Drechterland Augustus 2013

KLANTTEVREDENHEID WMO GROESBEEK 2015

Burgeronderzoek Bodegraven-Reeuwijk. Gemeente Bodegraven-Reeuwijk Juli 2012

KLANTTEVREDENHEIDSONDERZOEK SCHOONMAAKDIENST GEMEENTE HAREN

BURGERPANEL CAPELLE OVER EENZAAMHEID

HET BURGERPANEL OVER DE SOCIALE AGENDA

Parlementaire enquête: Meer rechten voor de huurder

CLIËNTERVARINGEN WMO OVER 2017

CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK WMO

Cliëntervaringen Wmo s-hertogengbosch. Nulmeting 2016

BEWONERSVISIE: HOE WILLEN BEWONERS BETROKKEN WORDEN BIJ BELEID?

KLANTTEVREDENHEIDS ONDERZOEK WMO

Zelfstandig wonen: de mening van senioren en mantelzorgers uit de stadsregio Rotterdam

Inbraakpreventie in Westfriesland

Openbare ruimte in beeld Onderzoek naar de kwaliteit van de openbare ruimte

WMO-VERVOER IN DEN HELDER

Welzijnsbezoek. Voorbeelden van aanpassingen aan het huis die nodig zijn:

CLIËNTERVARINGEN WMO OVER 2017

Cliëntervaringsonderzoek Wmo

EVALUATIE ALGEMENE PERIODIEKE KEURING

BEWONERSBLAD THUIS! 2017

Sociale contacten, vrijetijdsbesteding en praktische ondersteuning

CLIËNTERVARINGSONDERZOEK JEUGD

CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK JEUGD

Rapportage Preventief Huisbezoek Ouderen 2014

EVALUATIEPEILING BURGERPANEL MOERDIJK

CLIËNTTEVREDENHEIDSONDERZOEK BREED SOCIAAL LOKET GEMEENTE EDAM-VOLENDAM

Openbare ruimte in beeld Onderzoek naar de kwaliteit van de openbare ruimte

CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK WMO

STAPPENPLAN PREVENTIE VAN EENZAAMHEID IN DE EERSTE LIJN

Presentatie onderzoeksresultaten werkgroep zorg en welzijn Westerbeek

Waar staat je gemeente. Gemeente Enschede

29 november Onderzoek: Veranderingen in de zorg en mantelzorg

WAARDERING GEMEENTEBESTUUR KOGGENLAND

Betrokkenheid van buurtbewoners. Uitgevoerd door Dimensus in opdracht van gemeenten Leiden, Leiderdorp en Oegstgeest Vergelijking gemeenten 2015

CLIËNTERVARINGEN WMO OVER 2017

STADSPANEL HOORN OVER VUURWERK

2014, peiling 1 maart 2014

VRAGENLIJST BEHOEFTEONDERZOEK

Onderzoek Eenzaamheid onder jongeren

Fries burgerpanel Fryslân inzicht

Uitslag enquête Wmo-beleid gemeente Heumen

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken

KLANTTEVREDENHEID WMO

Onderzoek woon-, welzijn- en zorgbehoeften in Sterksel en Gerwen WELKOM. Korte toelichting op project 1 e resultaten Discussie in kleine groepjes

Burgerpeiling Langedijk. Gemeente Langedijk Maart 2012

Onderzoek Digipanel: Contacten met vrienden, familie en buren

Netwerk Ouderenzorg Regio Noord

Rapportage Huisbezoek Allochtone Ouderen

Is jouw maand ook altijd iets te lang? Onderzoek Jongerenpanel Tilburg

Cliëntervaringsonderzoek Wmo

Gemeente Zeist. Wmo-klanttevredenheidsonderzoek over juli 2015

Meest gestelde vragen en antwoorden Van AWBZ naar WMO

Het vertrouwen in Woonwaard

Onderzoek Huishoudelijke hulp 2011

Zorg, begeleiding, werk en inkomen. Hulp bij het Huishouden

Stadspanel Enkhuizen. Gemeente Enkhuizen Januari 2012

Cliëntenonderzoek Wmo. Rekenkamercommissie Zwijndrecht Mei 2013

Cliëntervaringen Wmo Gemeente Boxtel

BURGERPANEL LANSINGERLAND

Cliëntervaringsonderzoek Wmo 2016

Preventief huisbezoek 75+

CLIËNTERVARINGS- ONDERZOEK WMO

met de mantelzorger 01 in gesprek met de mantelzorger model mantelzorgondersteuning > Algemene gegevens Naam mantelzorger Soort relatie met de cliënt

Sociale samenhang in Groningen

Discriminatieklimaat Groningen

Onderzoek woon-, welzijn- en zorgbehoeften in Heerle en Kruisland WELKOM

Panel Castricum. De gemeentelijke website, gemeentewinkel en participatie. Gemeente Castricum Juli 2014

Rapportage Enquête Mantelzorgondersteuning 2012

ALPHENPANEL OVER ZONDAGSOPENSTELLING

Welzijn en (gezondheids)zorg

1 Inleiding Onderzoeksgroep en dataverzameling Informatie De aanvraag Procedure Wachttijd...

EVENEMENTEN IN LANSINGERLAND

Inwonersenquête 2015

BURGERPANEL CAPELLE OVER WELSTANDSVRIJ BOUWEN

Opinies en attitudes jeugd & alcohol in noordelijk Noord-Holland. Programmabureau Integrale Veiligheid Noord-Holland Noord Juni 2012

Onderzoek Inwonerspanel: Geinbeat (Cityplaza) Festival

Transcriptie:

Zelfstandig wonen Gemeente Opmeer Juli 2014

Colofon Uitgave : I&O Research BV Van Dedemstraat 6c 1624 NN Hoorn Tel. (0229) 282555 www.ioresearch.nl Rapportnummer : 2014-2038 Datum : juli 2014 Opdrachtgever : Gemeente Opmeer Auteurs : Drs. Ankie Lempens Roy van der Hoeve MSc. Het overnemen uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron duidelijk wordt vermeld.

Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Eigen kracht 2.1 Zelfstandig wonen 2.2 Domotica 2.3 Hulpbehoefte 2.4 Sociale netwerken 3. Sociale kracht 3.1 Vrijwilligerswerk 3.2 Mantelzorg 3.3 Burenhulp 3.4 Seniorenwijzer Bijlagen: Achtergrondkenmerken respondenten

Samenvatting De gemeente Opmeer wil weten hoe haar inwoners denken over hun zelfredzaamheid en het zo lang mogelijk zelfstandig wonen. Hiervoor is een schriftelijke enquête uitgezet onder 2.000 inwoners van 45 jaar en ouder. In totaal deden 863 inwoners mee. In dit hoofdstuk beschrijven we de belangrijkste uitkomsten. Eigen kracht Zelfstandig wonen & domotica* Volgens de 45-plussers in Opmeer is vooral een veilige woonomgeving en een sociaal netwerk belangrijk om zo lang mogelijk thuis te kunnen blijven wonen. Van de woningen zelf is volgens eigen zeggen - één op de vijf geschikt voor bewoning op latere leeftijd. Voor bijna de helft geldt dat na kleine aanpassingen. Circa een tiende is ongeschikt. Domotica kunnen het woongemak en -veiligheid vergroten. Bijna alle 45-plussers hebben (enige) belangstelling hiervoor, met name voor elektronica die gericht is op veiligheid en zorg. Hulpbehoefte In Opmeer maakt tien procent van de 45-plussers gebruik van diensten of producten vanuit de Wmo, met name vervoersvoorzieningen en huishoudelijke hulp. Ruim de helft is bekend met het Wmo-loket van de gemeente. Negen procent maakte hier in het verleden wel eens gebruik van. Zij waarderen de dienstverlening gemiddeld met een 7,0. Sociaal netwerk De Opmeerders ervaren doorgaans weinig eenzaamheidsgevoelens. Ze hebben genoeg mensen in hun sociale netwerk om op terug te vallen en ervaren voldoende verbondenheid. Senioren zijn vaker eenzaam. Dit komt vooral doordat zij een kleiner sociaal netwerk hebben. Hierin ligt een belangrijke taak voor de gemeente; meer dan de helft vindt dat de gemeente een rol heeft in het bevorderen van contacten tussen Opmeerders. Bijna tweederde is van mening dat er in de gemeente voldoende ontmoetingsplekken zijn om in contact te komen met buurtbewoners. Zeven procent ervaart een tekort hieraan. Sociale kracht Vrijwilligerswerk Ongeveer de helft van de 45-plussers in Opmeer verricht vrijwilligerswerk. Een kwart geeft aan hier eventueel geïnteresseerd in te zijn. Drie op de tien kent het Vrijwilligerspunt, toch heeft maar vier procent er wel eens gebruik van gemaakt. Burenhulp De meerderheid van de inwoners biedt hulp aan buurtbewoners als hierom gevraagd wordt. Met name 45-64 jarigen verlenen relatief veel burenhulp. Vooral voor hulp bieden bij vervoer en boodschappen doen, is veel belangstelling. De meeste inwoners weten echter niet hoe ze in contact kunnen komen met hulpbehoevenden. 4 *Domotica is consumentenelektronica die erop is gericht individuele woonwensen, woonveiligheid en woongemakken van mensen te vergroten

Samenvatting Mantelzorg Eén op de zeven van de 45-plussers is mantelzorger. De meeste Opmeerders zijn onbekend met de mantelzorgondersteuning. Onder de 65-plussers en mantelzorgers is de bekendheid groter. De Seniorenwijzer* Tweederde van de 45-plussers is onbekend met de Seniorenwijzer. De bekendheid en het gebruik ligt (vanzelfsprekend) een stuk hoger onder de 65-plussers. Bij voorkeur ontvangt men de gids zowel op papier als digitaal. Relatief veel senioren hebben liever alleen een papieren versie. Conclusies Eenzaamheid, eigen en sociale kracht De eigen kracht van de Opmeerders is stevig maar de gemeente heeft volgens de meerderheid van de inwoners wel een rol bij het met elkaar in contact brengen van (hulpbehoevende) inwoners. Vijf procent geeft aan geen sociaal vangnet te hebben bij problemen en zeven procent heeft behoefte aan meer mogelijkheden om buurtgenoten te ontmoeten. Door deze laatst genoemde groep beter in beeld te brengen en te koppelen aan de mensen die zeggen anderen te kunnen helpen wordt de eigen kracht van de bevolking nog groter. Ruim negen op de tien inwoners biedt wel eens de helpende hand aan naasten buren, familie of vrienden of zeggen anderen te kunnen helpen als dat nodig is bij vervoer of boodschappen doen tot het bieden van gezelschap. Verder is een grote groep inwoners actief als vrijwilliger of daartoe bereid. 5 Er blijkt kortom een groot potentieel te zijn van inwoners die zeggen anderen (wellicht) te willen helpen bij ondersteunende activiteiten Bijna de helft van hen weet echter niet hoe zij met hulpvragers in contact kunnen komen. Daarbij komt dat de bekendheid van het huidige ondersteuningsaanbod voor mantelzorgers, vrijwilligers, maar ook van de Seniorengids relatief laag is. Zelfstandig wonen en domotica Acht op de tien Westfriezen wonen in een woning die niet geschikt is voor bewoning op hoge leeftijd. Bij het merendeel is dit door middel van aanpassingen aan de woning wel te bewerkstelligen. Naast een veilige omgeving en sociaal netwerk, speelt ook de aanwezigheid van algemene voorzieningen zoals winkels voor dagelijkse boodschappen - een belangrijke rol in het zelfstandig kunnen blijven wonen. Domotica en internet bieden hulpbehoevenden mogelijkheden om bij het wegvallen van voorzieningen, toch diensten aan huis te ontvangen. Voor domotica bestaat zeker belangstelling, vooral op het gebied van zorg en veiligheid. Een ruime meerderheid van de senioren beschikt ook over internet, 18 procent nog niet. Hier liggen kansen, juist omdat internet ook een rol kan spelen in het bestrijden van eenzaamheid. Daarentegen kent het ook nadelen zoals het beperkte persoonlijke contact, wat juist zo belangrijk is voor het sociale netwerk van een kwetsbare persoon. Klanttevredenheid maatschappelijke ondersteuning Inwoners die in het verleden wel eens gebruik maakten van het Wmo-loket zijn doorgaans tevreden over de dienstverlening. Gemiddeld beoordelen zij dit met een 7,0. Dertien procent geeft een onvoldoende (5 of lager). De 65- plussers zijn over het algemeen iets positiever. * De Seniorenwijzer is opgenomen in de gemeentegids en biedt informatie over activiteiten, adressen en organisaties voor senioren. De gids is het resultaat van samenwerking tussen de Seniorenraad, de Wering en de gemeente Opmeer.

Hoofdstuk 1 Inleiding 1

1. Inleiding Achtergrond onderzoek Sinds de invoering van de Wmo is er rondom de visie en uitvoering van deze ondersteuningswet veel gewijzigd. Met de kanteling verschuift de Wmo van aanbodgericht naar een model waarbij de zelfredzaamheid en het eigen initiatief van de burger belangrijker wordt. Dat zorgt voor veranderingen in de toekomst. Zo wordt er meer een beroep gedaan op de eigen kracht, het sociale netwerk en de omgeving van de mensen met ondersteuningsbehoefte. Daarnaast zal het ondersteuningsaanbod steeds meer verschuiven van individuele voorzieningen naar collectieve voorzieningen, die niet per se meer door de gemeente aangeboden zullen worden. De kernvraag in het Wmo-beleidsplan van de gemeente Opmeer luidt dan ook: Hoe kunnen inwoners, betrokken organisaties en de gemeente de beweging maken van zorgen voor de inwoners van Opmeer met een participatiebeperking, naar samen zorgen dat deze inwoners in staat zijn mee te doen? (bron: Iedereen doet mee! Op weg naar eigen en zelfredzaamheid, 27 juni 2013). De eigen kracht en regie van inwoners vormen het uitgangspunt. Om hierin meer inzicht te krijgen voor wat betreft de Opmeerse bevolking, is onderliggend onderzoek uitgevoerd. De doelstelling van het onderzoek is het bieden van inzicht in: de situatie rondom eenzaamheid, eigen en sociale kracht; de wensen en mogelijkheden rondom zelfstandig wonen en domotica; de klanttevredenheid rondom het aanbod aan maatschappelijke ondersteuning. Werkwijze onderzoek Het onderzoek is uitgevoerd door middel van een schriftelijke enquête. De vragenlijst is opgesteld in overleg met de gemeente Opmeer. In totaal zijn 2.000 inwoners van 45 jaar en ouder benaderd met het verzoek een schriftelijke vragenlijst in te vullen. Hieraan hebben 863 45-plussers gehoor gegeven; een respons van 43%. Tabel 1 Respons naar kern en leeftijd 45-64 jarigen 65-plussers totaal Hoogwoud 190 158 348 Opmeer/Spanbroek 220 199 419 Aartswoud/De Weere 61 35 96 totaal 471 392 863 Analyse De antwoordcategorieën weet niet en geen antwoord zijn, mits anders aangegeven, buiten de analyse gehouden. Indien de percentages niet optellen tot 100% is dit het gevolg van afrondingsverschillen. Om geldige uitspraken te kunnen doen, is een weging toegepast naar leeftijd en kern waardoor de uitkomsten representatief zijn voor de bevolking van Opmeer van 45 jaar en ouder. 7

Hoofdstuk 2 Eigen Kracht 2

2.1 Zelfstandig wonen Veilige woonomgeving meest belangrijk om thuis te kunnen blijven wonen De Wmo streeft ernaar mensen zolang mogelijk thuis te laten wonen, al dan niet geholpen door het sociaal netwerk. Aan de 45-plussers is gevraagd wat hiervoor nodig is. Het meest belangrijk vinden zij een veilige woonomgeving, gevolgd door een sociaal netwerk en voorzieningen, zoals winkels voor dagelijkse boodschappen. Minder van belang achten zij een boodschappenservice en hulp bij de administratie. In Aartswoud en De Weere hecht men minder waarde aan winkels in de buurt dan in Hoogwoud en Opmeer/Spanbroek. Meeste woningen (nog) niet geschikt om op oudere leeftijd te bewonen Het type woning is van invloed op iemands zelfstandigheid: inwoners die zichzelf minder goed redden, kunnen bijvoorbeeld dankzij nultreden- of levensloopbestendige woningen wel zelfstandig blijven wonen. De meerderheid van de 45-plussers vindt de eigen woning niet geschikt om tot op hoge leeftijd te bewonen (eventueel na aanpassing), ook als de mobiliteit (verder) afneemt. Voor 6% is de woning echt niet geschikt en ook niet aan te passen. Een derde van de 65-plussers zegt dat de woning geschikt is om te bewonen op latere leeftijd. Na kleine aanpassingen zegt driekwart van deze groep te kunnen blijven wonen in hun huidige woning. Figuur 1 Belangrijk om zelfstandig te kunnen blijven wonen in eigen dorp/buurt, % (zeer) belangrijk een veilige woonomgeving een sociaal netwerk in de directe omgeving winkels voor de dagelijkse boodschappen in de buurt hulp in het huishouden hulp bij kleine klusjes in het huis een boodschappenservice hulp bij het invullen van formulieren/administratie 72% 98% 97% 96% 90% 84% 81% Tabel 2 Woning geschikt om te bewonen op hogere leeftijd 45-64 jarigen 65-plussers totaal woning is geschikt 14% 32% 21% woning geschikt na kleine aanpassingen 50% 44% 48% woning geschikt na veel aanpassingen 26% 18% 23% woning geheel niet geschikt 10% 6% 9% 0% 50% 100%

2.2 Domotica Veel belangstelling voor domotica Bijna alle 45-plussers (92%) geven aan belangstelling te hebben voor domotica in hun woning. De voorkeur gaat met name uit naar elektronica gericht op veiligheid en zorg. Minder inwoners - maar toch bijna een kwart - hebben interesse in domotica die mensen met elkaar in contact brengt. Domotica is consumentenelektronica die erop is gericht individuele woonwensen, woonveiligheid en woongemakken van mensen te vergroten. Deze elektronische hulpmiddelen kunnen worden gebruikt om het comfort en veiligheid te verhogen, maar ook voor welzijns- en zorgdiensten a. Comfort-domotica: bijvoorbeeld: afstandsbediening voor temperatuur en licht, robot stofzuiger. a. Veiligheids-domotica: bijvoorbeeld: automatisch uitschakelen van kookapparatuur, alarm, bewegingssensor bij lange tijd geen beweging. a. Contact -domotica: bijvoorbeeld: op afstand koffie drinken met familie via beeldtelevisie, vrijwilligersdiensten op bestelling. a. Zorg-domotica: bijvoorbeeld direct contact met zorgverlener/ medewerker thuiszorg, deze stuurt bericht om medicijnen in te nemen of kijkt mee via ipad bij medicijnengebruik. Internetgebruik onder senioren lager Voor het gebruik van sommige domotica is internet nodig. Ruim negen op de tien Opmeerders heeft thuis of in zijn/haar directe omgeving toegang tot internet. Dit geldt in mindere mate voor de 65-plussers (81%), terwijl bijna alle (98%) 45-64 jarigen internettoegang hebben. Figuur 2 Gebruik en belangstelling domotica, % belangstelling veiligheid zorg comfort contact 27% 24% 45% 41% Tabel 3 Toegang en gebruik internet 41% 48% 42% 41% 0% 20% 40% 60% 80% 100% zeker belangstelling misschien belangstelling 45-64 jarigen 65-plussers totaal ja, en ik gebruik het regelmatig 88% 55% 75% ja, maar ik gebruik dit niet regelmatig 10% 26% 16% nee 2% 18% 9%

2.3 Hulpbehoefte Merendeel ontvangt huishoudelijke hulp Een belangrijke indicator voor de zelfredzaamheid van de inwoners zijn verstrekte indicaties in het kader van de AWBZ. Op 1 juli 2013 beschikten 385 Opmeerders over een (geldige) indicatie voor AWBZzorg voor lichamelijke problematiek; dit is 3,4% van de gehele bevolking. De meesten ontvangen zorg op grond van somatische (lichamelijke) ziekten, aandoeningen of beperkingen (180). Hiervan is 68% 65 jaar of ouder (CIZ, 2013). Daarnaast maakt circa 10% van 45-plussers (ook) gebruik van diensten of producten die de gemeente vanuit de Wmo verstrekt. Daarbij gaat het vooral om vervoersvoorzieningen en huishoudelijke hulp. Merendeel inwoners kent Wmo loket De meerderheid (59%) kent het Wmo-loket van de gemeente Opmeer. De helft heeft er wel eens van gehoord, maar nooit bezocht. Meer 65- plussers kennen het loket dan 45-65 jarigen. Negen procent van de Opmeerders maakte weleens gebruik van het Wmo-loket. Gemiddeld waarderen zij de dienstverlening met een 7,0. Ongeveer één op de acht geeft een onvoldoende (5 of lager). De 65-plussers zijn over het algemeen iets positiever over deze dienstverlening. Figuur 3 Gebruikmaking Wmo-diensten/producten vervoersvoorziening huishoudelijke hulp woonvoorziening anders 7% 6% 3% 1% Tabel 4 Bekendheid met Wmo-loket 0% 2% 4% 6% 8% 45-64 jarigen 65-plussers totaal niet mee bekend 45% 35% 41% wel eens van gehoord 51% 48% 50% wel eens gebruik van gemaakt 4% 17% 9% 7,0 Geeft men gemiddeld aan de dienstverlening van het Wmo-loket.

2.4 Sociale netwerken 65-plussers ervaren vaker eenzaamheidsgevoelens De meerderheid van de 45-plussers heeft geen last van eenzaamheidgevoelens. Driekwart van hen kan op genoeg mensen terugvallen en voelt zich met veel mensen verbonden. Zeven op de tien inwoners geven aan dat ze mensen in hun omgeving hebben op wie ze volledig kunnen vertrouwen. 45-64 jarigen hebben minder vaak dan 65-plussers te maken met eenzaamheid en kunnen ook iets vaker terugvallen op mensen in hun sociale omgeving. Zij missen minder vaak mensen om zich heen en voelen zich daardoor minder snel alleen. Aan de hand van de stellingen in tabel 5 is een somscore voor eenzaamheid berekend*. Deze somscore loopt van 0 tot 6, waarbij een hogere score overeenkomt met meer eenzaamheid. Zoals hierboven al duidelijk werd scoren 65-plussers hier hoger op dan 45-64 jarigen. Tabel 5 Stellingen over eenzaamheid en sociale omgeving (% zeker en ja ) 45-64 jarigen 65-plussers totaal ik ervaar een leegte om me heen 2% 6% 4% er zijn genoeg mensen op wie ik in geval van narigheid kan terugvallen 76% 73% 75% ik heb veel mensen met wie ik me nauw verbonden voel 67% 60% 64% er zijn genoeg mensen op wie ik volledig kan vertrouwen 74% 68% 72% ik mis mensen om me heen 2% 6% 4% vaak voel ik me in de steek gelaten 2% 2% 2% Figuur 4 Gemiddelde somscore eenzaamheid 45-64 jaar 1,1 5% Heeft onvoldoende mensen op wie zij in geval van narigheid terug kunnen vallen. 65+ totaal 1,5 1,2 0 1 2 3 4 5 6 * Deze eenzaamheidsschaal is ontwikkeld door De Jong-Gierveld en van Tilburg. Tijdschrift voor Gerontologie en Geriatrie.

2.4 Sociale netwerken Voldoende ontmoetingsplekken in Opmeer Opvallend is dat bijna een derde van de 45-plussers vindt dat mensen in hun eigen omgeving meer voor elkaar zouden moeten doen/betekenen dan nu het geval is. Twintig procent is het hier mee oneens en een grote groep (51%) oordeelt neutraal. Meer dan de helft is van mening dat de gemeente een rol heeft in het bevorderen van contacten tussen Opmeerders. Ontmoetingsplekken spelen daarbij een belangrijke rol. Ruim zes op de tien vinden dat deze in de eigen buurt in voldoende mate aanwezig zijn. Zeven procent van de inwoners is van mening dat deze er te weinig zijn en mist vooral een buurthuis of horecagelegenheid. In Aartswoud en De Weere mist een groter gedeelte van de 45-plussers dergelijke ontmoetingsplekken. Suggesties om buurtbewoners meer met elkaar in contact te brengen: Buurtbarbecue. Een buurtwebsite oprichten voor het lenen van gereedschap, kleine klusjes bij elkaar doen, koken, tuinieren Een centrale plek in het dorp om samen koffie te drinken. Kleine groepjes om koffie te drinken bij elkaar thuis. Via een contactpunt of meldpunt Figuur 5 Stellingen over sociale contacten in de buurt in mijn buurt zijn voor mij voldoende plaatsen waar ik buurtgenoten kan ontmoeten 61% 32% 7% de gemeente heeft een rol in het bevorderen van contacten tussen mensen in Opmeer 53% 40% 7% mensen in mijn omgeving zouden meer voor elkaar moeten doen of betekenen 30% 51% 20% 0% 20% 40% 60% 80% 100% (zeer) eens neutraal (zeer) oneens

Hoofdstuk 3 Sociale kracht 3

3.1 Vrijwilligerswerk Potentieel aan vrijwilligers aanwezig Circa de helft van 45-plussers verricht een vorm van georganiseerd vrijwilligerswerk. Met name in Aartswoud/De Weere zijn velen actief (61%). Naast de groep huidige vrijwilligers, ligt er een behoorlijk potentieel. Vijftien procent van de 65-plussers is bereid in de nabije toekomst vrijwilligerswerk te doen. Onder de 45-64 jarigen zou 30% dat zelfs best willen doen. Vrijwilligerspunt weinig bekend Een kwart van de 45-plussers kent het Vrijwilligerspunt en 4% heeft hier wel eens gebruik van gemaakt. Gemiddeld beoordelen zij het loket met 7,1*. Negen procent geeft een onvoldoende (5 of lager). Figuur 6 Verrichten van vrijwilligerswerk nee, ben ik ook niet van plan ja nee, maar eventueel wel bereid 29% 24% 47% 0% 10% 20% 30% 40% 50% Tabel 6 Bekendheid met het Vrijwilligerspunt 45-64 jarigen 65-plussers vrijwilligers totaal mee bekend en gebruik van gemaakt 3% 4% 6% 4% mee bekend 24% 26% 32% 25% niet mee bekend 73% 70% 63% 72% *Vanwege de lage aantallen (n=23) dienen de uitkomsten met voorzichtigheid geïnterpreteerd te worden.

3.2 Mantelzorg Mantelzorgondersteuning relatief onbekend Veertien procent van de 45-plussers biedt mantelzorg aan een familielid of andere naaste die langdurig ziek en/of gehandicapt is, psychische klachten heeft of om een andere reden langere tijd zorg of ondersteuning nodig heeft. Mantelzorgers in Opmeer kunnen voor ondersteuning terecht bij de Wering. De meerderheid van de 45-plussers (66 procent) is onbekend met deze voorziening. Onder de 65-plussers is de bekendheid groter; bijna 40% van hen kent de diensten van de Wering. Een kleine groep (2 procent) heeft hier ook gebruik van gemaakt. Zij zijn over het algemeen (zeer) tevreden hierover. Gemiddeld geven ze een 7,5*. Eén persoon geeft een onvoldoende (5 of lager). Tabel 7 Bekendheid met het mantelzorgondersteuning van de Wering 45-64 jarigen 65-plussers mantelzorgers totaal mee bekend en gebruik van gemaakt 2% 2% 6% 2% mee bekend 30% 37% 37% 32% niet mee bekend 69% 61% 57% 66% 14% Van de 45-plussers is mantelzorger 13% Van de 45-64 jarigen is mantelzorger 15% Van de 65-plussers is mantelzorger *Vanwege de lage aantallen (n=15) dienen de uitkomsten met voorzichtigheid geïnterpreteerd te worden.

3.3 Burenhulp Meerderheid biedt hulp aan buurtbewoners wanneer dit nodig is Ruim de helft van de 45-plussers biedt hulp aan buurtbewoners. Een bijna even groot deel verleent geen hulp, maar zou dit wel doen als erom gevraagd werd. Slechts drie procent geeft aan dit ook niet te doen indien gevraagd. Met name 45-64 jarigen verlenen relatief veel burenhulp (55%). Tussen de verschillende kernen is te zien dat inwoners van de kleine kernen, als Aartswoud en De Weere, elkaar vaker helpen dan in de grotere kernen als Opmeer en Spanbroek. Opmeerders vooral geïnteresseerd in hulp bieden bij vervoer Op de eerste plaats wil men anderen helpen met het bieden van vervoer, gevolgd door boodschappen doen of het helpen met klusjes in en om het huis. Ook gezelschap bieden en helpen in de huishouding, zijn activiteiten waar de inwoners anderen bij willen helpen. Daarnaast noemen 45-plussers nog de volgende vormen van hulp die zij graag willen bieden zoals; een luisterend oor, computerondersteuning en op huisdieren passen. Meeste inwoners onbekend met wijze waarop ze in contact kunnen komen met hulpbehoevenden Aan de Opmeerders die nu nog geen hulp verlenen, maar dit wel zouden willen, is gevraagd of zij weten hoe zij in contact kunnen komen met mensen die advies of hulp nodig hebben. Een derde van de inwoners zegt dit te weten, vooral de groep 45-64 jarigen. Opvallend is dat in Aartswoud en De Weere een groter gedeelte van de inwoners weet hoe ze in contact moeten komen met hulpbehoevenden. Tabel 8 Bekendheid met wijze waarop in contact te komen met hulpbehoevenden 45-64 jarigen 65-plussers totaal ja 38% 33% 36% nee 52% 42% 48% niet van toepassing 10% 25% 16% Figuur 7 Vormen van ondersteuning die men zou willen bieden, % zeker 1 2 Hulp bieden bij vervoer (35%) 3 Hulp bieden boodschappen (33%) 4 5 Hulp bieden klusjes in en om het huis (23%) Gezelschap bieden (20%) Hulp bieden bij de huishouding (14%)

3.4 Seniorenwijzer Seniorenwijzer bij voorkeur op papier en digitaal De seniorenwijzer is opgenomen in de gemeentegids en biedt informatie over activiteiten, adressen en organisaties voor senioren. De gids is het resultaat van samenwerking tussen de Seniorenraad, de Wering en de gemeente Opmeer. Ruim een derde van de 45-plussers is bekend met de gids en 2% heeft er wel eens gebruik van gemaakt. De bekendheid en het gebruik ligt (vanzelfsprekend) een stuk hoger onder 65-plussers. Bij voorkeur raadpleegt men de wijzer zowel op papier in de gemeentegids, als digitaal. Dit geldt in mindere mate voor 65-plussers; 39% geeft de voorkeur aan een papieren versie en 38% aan een combinatie. Van de 45-64 jarigen ontvangt elf procent de wijzer het liefst digitaal. Eén op de zes heeft geen uitgesproken mening hierover. 34% 48% Van de 45-plussers kent de Seniorenwijzer Van de 65-plussers kent de Seniorenwijzer Tabel 9 Voorkeurmedium de Seniorenwijzer 45-64 jarigen 65-plussers totaal in gemeentegids 15% 39% 25% via internet 15% 6% 11% beide 52% 38% 46% weet niet 18% 18% 18%

Bijlagen Achtergrondkenmerken respondenten

Achtergrondkenmerken Figuur 8 Leeftijd Figuur 9 Geslacht Figuur 10 Kern 45 tot 65 jaar 55% Man 42% Opmeer/Spanbroek 49% Hoogwoud 40% 65 jaar en ouder 46% Vrouw 59% Aartswoud/de Weere 11% 0% 20% 40% 60% 0% 20% 40% 60% 0% 20% 40% 60% Figuur 11 Thuissituatie Figuur 12 Type woning ik woon met partner zonder thuiswonende kinderen ik woon met partner en 1 of meer thuiswonende kinderen ik woon alleen ik woon met 1 of meer kinderen, maar zonder partner andere woonsituatie 19% 28% 50% koopwoning huurwoning van het gemeentelijke woningbedrijf huurwoning van een particuliere verhuurder anders 14% 80% 0% 20% 40% 60% 0% 20% 40% 60% 80% 100%