N O 1 OKTOBER 2011 Goede Doelen Wereld in Beweging INHOUDSOPGAVE 2 Onderzoek Nyenrode inzake verantwoord beleggen bij vermogensfondsen > 4 WMP breidt stichtingen team uit > 5 Beleggingsreglement leidt tot risicomanagement > 6 WMP installeert een verantwoord beleggingsbeleid > WMP heeft zowel de UN PRI als de UN Global Compact getekend Voorwoord Met de nieuwe Geefwet in aantocht, en een getekend convenant tussen overheid en de goede doelen sector wordt een nieuwe beweging in dit landschap in gang gezet. Wealth Management Partners onderkent deze trend. De specifieke kenmerken van goede doelen (transparantie, fiscaliteit, duurzaam beleggingsbeleid) hebben ons 1 jaar geleden doen besluiten om ons met een ervaren team op deze sector te richten. Ons commitment naar deze sector uit zich o.a. in thematische seminars, een enquête inzake verantwoord beleggen door de universiteit Nyenrode alsmede de implementatie van een verantwoord beleggingsbeleid. Op onze website kunt u daarvan de resultaten zien (www.wmpartners.nl/stichtingen). Het is verheugend om te constateren dat de sector onze inspanningen en onze onafhankelijkheid weet te waarderen, en wij steeds vaker als vermogensbeheerder of regisseur worden ingeschakeld. Het afgelopen halfjaar verwierven wij 3 grote mandaten. Wealth Management Partners tekende 1 juli de UN Global Compact. Wij verbinden ons hiermee voor de lange termijn om maatschappelijk tot een betere wereld te komen. Daarmee is ons doel hetzelfde als dat van de goede doelen sector. Wij wensen u veel plezier met deze nieuwsbrief. Patrick Mol (managing partner)
2 Ook bestuurders vermogensfondsen kiezen steeds vaker voor verantwoord beleggen De afgelopen jaren is de aandacht voor verantwoord beleggen sterk toegenomen. In het bijzonder publieke goede doelen hadden te kampen met veel negatieve media aandacht, waarbij hen verweten werd te beleggen in bedrijven waarvan de activiteiten botsten met hun eigen doelstelling. Onderzoek in samenwerking met: De manier waarop vermogensfondsen naar dit onderwerp kijken, en of ze hier in de praktijk wellicht al invulling aan geven, bleef echter onderbelicht. Om hier meer zicht op te krijgen heeft Wealth Management Partners door Nyenrode Business University een onderzoek laten doen naar verantwoord beleggen bij vermogensfondsen. Daartoe werden bestuurders van ruim 50 vermogensfondsen benaderd, waarbij de vraagstelling zich niet alleen richtte op het wel of niet implementeren van een verantwoord beleggingsbeleid, maar ook op de eventuele gevolgen voor het (financiële) rendement. Uit de response -meer dan de helft van de geënquêteerde fondsen reageerdeblijkt dat het onderwerp verantwoord beleggen bijzonder leeft. De mate en wijze van implementatie verschilt echter in hoge mate. Desondanks trokken fondsen die (deels) op een verantwoorde wijze beleggen allen de conclusie dat het rendement van hun beleggingen niet geleden heeft door Het onderwerp verantwoord beleggen blijkt bijzonder te leven bij bestuurders van vermogensfondsen
3 hun keuzes op dit vlak. Concreet konden de volgende conclusies getrokken worden uit het onderzoek. 1 Een meerderheid van de beleggende vermogensfondsen doet dit (deels) op basis van verantwoorde uitgangspunten. Een aanzienlijk deel heeft dit bovendien vastgelegd in een beleggingsstatuut. Er is echter geen eenduidige invulling van het begrip verantwoord beleggen. 2 Men richt zich binnen het verantwoorde beleggingsbeleid op verschillende beleggingscategorieën. In de meeste gevallen hanteert men daarbij een zogenaamde screening strategie waarbij bedrijven onderling vergeleken worden op hun duurzame prestaties (positieve screening), dan wel uitgesloten worden als ze niet voldoen aan minimale eisen op verantwoord gebied (negatieve screening). 3 Volgens een meerderheid van de deelnemende vermogensfondsen heeft hun keuze voor het implementeren Vermogensbeheerders zoals WMP moeten hun beleggingsbeleid verantwoord gaan inrichten van verantwoorde uitgangspunten geen negatieve gevolgen voor het gerealiseerde rendement. (Note WMP: dit kan deels worden verklaard doordat relatief veel van de geënquêteerde fondsen (enkel) in een obligatieportefeuille beleggen. Daarin hebben staatsobligaties een relatief zware weging. Niet alleen presteerde deze beleggingscategorie de afgelopen jaren sterk, ook worden Europese landen in zijn algemeenheid als verantwoord beschouwd. In dit deel van de portefeuille vond dus geen transformatie plaats en had de keuze voor verantwoord beleggen ook weinig invloed op het rendement.) Voor vermogensbeheerders zoals WMP betekent het bovenstaande dat ook zij hun beleggingsbeleid verantwoord moeten gaan inrichten. Het is daarbij zaak dit zo te doen dat er voldoende flexibiliteit is om aan de individuele wensen en inzichten van vermogensfondsen te kunnen voldoen. Roland Engbers
4 Frederik Kooij (50) stapt over naar WMP WMP bestaat sinds 2004 en bestaat uit 19 professionals. Wij beheren en regisseren ruim 1 miljard. Sinds medio 2010 worden stichtingen en verenigingen door een apart stichtingenteam bediend. Naast Frederik Kooij is per september Hännele Callaghan tot dit team toegetreden. Hännele is vanaf 2004 werkzaam in de financiële sector als managementassistent en secretaresse. Haar ervaring heeft zij o.a. opgedaan bij Theodoor Gilissen Bankiers en VermogensGroep (nu UBS Nederland). Wat zijn de redenen voor jouw overstap? Voorheen was ik werkzaam op de stichtingendesk van MeesPierson. Met de samenvoeging van ABN AMRO en MeesPierson werd er veel geschoven met relaties en personeel. Dit veroorzaakte veel onrust bij mijn relaties en bij mijzelf. Bij een grote organisatie heb je je lot toch niet altijd in eigen handen. WMP is een kleinere gespecialiseerde organisatie, waar medewerkers ook aandeelhouder zijn. Dit creëert lange termijn commitment, die past bij de wereld van stichting bestuurders. WMP kende ik natuurlijk al uit de markt. Wij kwamen ze regelmatig bij pitches tegen. Na een aantal gesprekken werd mij duidelijk dat zij hun pitch van onafhankelijkheid werkelijk waar kunnen maken. Zij voeren geen eigen producten, kennen een all-in fee en geven ontvangen vergoedingen terug aan de cliënt. Deze governance aspecten spelen een steeds belangrijkere rol in de stichtingenmarkt. Wat ga je doen bij Wealth Management Partners? WMP heeft 1 jaar geleden besloten om instellingen op een zelfstandige manier te bedienen. Men heeft daarvoor een gespecialiseerd team opgezet. Ik ga als senior vermogensbeheerder onderdeel uitmaken van dit team. Wat zijn je verwachtingen? WMP is een echte boutique. Men richt zich alleen op vermogensbeheer en vermogensregie. Deze specialisatie komt onder andere tot uiting in een hoge graad van automatisering, waardoor men in staat is om dagelijks online geconsolideerd te rapporteren. Bij een grote organisatie gaat veel energie verloren aan randzaken. Bij WMP heeft de hele organisatie de focus op haar relaties, in onzekere tijden is dat een prettige zekerheid. Ik verwacht dat veel bestuurders hier behoefte aan hebben.
5 Beleggingsreglement dient te leiden tot risicomanagement De financiële crisis en de gevolgen daarvan voor het vermogen van veel stichtingen zijn aanleiding geweest voor veel besturen om het risicobeheer van hun portefeuille onder de loep te nemen. De hausse aan exotische beleggingen waarvan de meeste in 2008 en 2009 hard in waarde daalden versterkten het dit nooit weer gevoel. Een geëigende oplossing lijkt het opne men en aan scherpen van allerlei soorten risicoparameters in een beleggingsreglement. Voorbeelden daarvan zijn de maximaal te hanteren wegingen van beleggingscategorieën, de minimale kwaliteit ( rating ) van de obligatiebeleggingen en het te lopen valutarisico. Steeds vaker worden er ook meer statistisch geënte parameters toegevoegd zoals standaard deviatie, draw down of tracking error. Het oplossen van het ene probleem creëert het andere Hoe goed ook bedoeld, het opnemen van risicoparameters in een beleggingsreglement leidt vaak weer tot andere dilemma s. Voorbeelden daarvan zijn: 1. Het opnemen van risicoparameters in het beleggingsreglement schept ook de verplichting om te toetsen of de penningmeester en/of externe beheerder zich houden aan het geformuleerde beleggingsbeleid. Is het bestuur daar inhoudelijk toe in staat en heeft ze de juiste informatie? En niet onbelangrijk, wat zijn de sancties als penningmeester en externe beheerder zich niet houden aan de richtlijnen. 2. De wereld verandert doorlopend. Wat gisteren wijsheid was, is vandaag achterhaald. Zo was het 2 á 3 jaar geleden een open deur om hoofd zakelijk in staatsobligaties te beleggen. Op dit moment ligt dat met de lage kapitaal - marktrente en toegenomen debiteurenrisico s bij veel landen minder voor de hand. 3. De meeste statistische risicoparameters worden ex-post toegepast. Dat wil zeggen dat met terugwerkende kracht gekeken wordt of de portefeuille zich bewogen heeft zoals opgedragen was. Vaak is het kwaad dan inmiddels al geschied. Of de beheerder blijft binnen de risicoparameters, maar krijgt ook minder kans om het gewenste rendement te realiseren. Wat is wijsheid Hoe te handelen met deze dilemma s is nu de vraag. Het mijden van risicoparameters, of zelfs het achterwege laten van een beleggings reglement is natuurlijk geen oplossing. Wij adviseren besturen als volgt: 1. Houd het beleggingsreglement simpel. Neem geen parameters op die u niet kunt controleren, laat staan die u niet begrijpt. 2. Bedenk van te voren (en verwerk in het reglement) hoeveel tijd u de penning mees ter of beheerder geeft om eventuele overschrijdingen van het re gle ment weer recht te zetten. Maar maak ook duidelijk wat de consequen ties zijn als dat niet gebeurt. Het voor komt dat u later in een emotionele discussie terecht komt. 3. Maak onderscheid tussen de lange termijn strategische uitgangs punten (beleggingsdoelstel ling, risicomix) en de meer tactische uitgangspunten. Zet een evaluatie van deze laatste jaarlijks op de agenda en vraag uw bank of beheerder daarbij om advies. 4. Gebruik statistische risicoparameters als hulpmiddel en niet als dwangmiddel. Laat uw bank of beheerder regelmatig rapporteren en vooral de uitkomsten bespreken. Juist common sense beslis singen leveren in crisissituaties de meeste waarde. Veel meer dan het sturen op basis van soms willekeurig geprikte getallen. 5. Koppel het beleggingsreglement als bijlage aan de beheer- of adviesovereenkomst. Hiermee creëert u extra commitment. 6. Vraag een beheerder of bank u van te voren inzicht te geven in de kwaliteit van het risicomanagement en de mogelijkheden om u van relevante rapportage te voorzien. Roland Engbers
6 WMP installeert een verantwoord beleggingsbeleid De afgelopen jaren is verantwoord beleggen, ook wel Social Responsible Investing ( SRI ) genoemd, een thema geworden waar steeds meer instellingen invulling aan willen geven. Bij publieke stichtingen wordt dit deels gevoed door publicitair afbreukrisico vanuit de media wat een enorme weerslag kan hebben op hun mogelijkheden tot fondsenwerving. Zij doen er dan ook alles aan om publiek afbreukrisico van hun beleggingsbeleid te minimaliseren. Tegelijkertijd is er ook sprake van een toenemende wens bij bestuurders van vermogensfondsen om hun beleggingen maatschappelijk verantwoord in te vullen. Steeds vaker wordt dit opgenomen in een beleggingsstatuut. WMP heeft daarom voor stichtingen een verantwoord beleggingsbeleid opgezet. Dilemma s bij verantwoord beleggen In het bijzonder voor vermogensfondsen geldt dat het ondersteunen van de eigen goede doelen volledig afhankelijk is van de revenuen die uit het vermogen worden gegenereerd. Veel bestuurders zijn bang dat bij het implementeren van een verantwoord beleggingsbeleid dit ten koste zal gaan van het beleggingsrendement. Bovendien is vaak niet duidelijk hoe een dergelijk beleid opgezet moet worden. Per individu wordt hierover verschillend gedacht. Het bepalen van eenduidige uitgangspunten, en de vertaling daarvan naar het beleggingsbeleid blijkt in de praktijk bijzonder weerbarstig. Vaak staat daarom in een beleggingsstatuut alleen de wens om verantwoord te willen beleggen. Verantwoord beleggen aan de hand van bouwblokken Om aan de verschillende inzichten over wat (voldoende) verantwoord is tegemoet te kunnen komen heeft WMP een beleid ontwikkeld waarbij sprake is van verschillende duurzame bouwblokken. Daarbij staat de UN Global Compact centraal. Dit is een door de Verenigde Naties opgesteld handvest waarin is opgenomen hoe bedrijven moeten omgaan met zaken als het milieu, sociale aspecten, kinderarbeid etc. Op hoofdlijnen hanteert WMP de volgende indeling: 1. Het uitsluiten van bedrijven die bijdragen aan het fabriceren van niet-conventionele wapens zoals clusterbommen en landmijnen. 2. Bedrijven die niet voldoen aan de uitgangspunten zoals opgesteld in de UN Global Compact richtlijnen. 3. Ondernemingsactiviteiten die conflicteren met de uitgangspunten van een specifieke stichting of instelling. Onze aanpak in de praktijk Bij het implementeren van een verantwoord beleggingsbeleid werkt WMP samen met het op dit gebied gespecialiseerde researchbureau Sustainalytics. Dit door onder meer door PGGM en Triodos opgerichte
7 instituut werkt voor o.a. een aantal grote financiële instellingen en pensioenfondsen in Nederland en adviseert deze bij het implementeren van een verantwoord beleggingsbeleid. Zij screent ondernemingen aan de hand van bovenstaande criteria. De uitkomsten worden vergeleken met de door ons beheerde portefeuilles en vastgelegde duurzame uitgangspunten. In ons beleggingsbeleid worden standaard ondernemingen uit punt 1 (producenten niet-conventionele wapens) uitgesloten. Voor bedrijven uit punt 2 geldt een zogenaamd engagement beleid. Dit betekent dat deze bedrijven aangesproken worden op activiteiten die niet aan de UN Global Compact voldoen. Aan hen wordt gevraagd dit te veranderen. Indien bedrijven de voorgestelde aanpassingen niet doorvoeren worden zij uit de beleggingsportefeuilles verkocht. Voor wat betreft punt 3 zullen met een stichting of instelling nadere afspraken worden gemaakt. Een bestuur kan op deze wijze goed en doelmatig invulling geven aan haar wens om verantwoord te beleggen. Consequenties voor het beleggingsbeleid Uit onze analyses, gestaafd door de praktijk, blijkt dat het toepassen van de eerste twee criteria het samenstellen van een geografisch breed gespreide beleggingsportefeuille niet belemmert. Een bestuur kan op deze wijze dan ook goed en doelmatig invulling geven aan haar wens om verantwoord te beleggen zonder dat dit structureel ten koste zal gaan van het rendement. Het uitsluiten van sectoren zal echter wel behoorlijke gevolgen hebben voor het beleggingsuniversum. Bovendien brengt het screenen van een portefeuille op activiteiten in deze sectoren extra kosten voor een stichting met zich mee. Patrick Mol
N O 1 OKTOBER 2011 Wealth Management Partners is actief als vermogensbeheerder en vermogensregiseur (investment reporting en consultancy) voor vermogens fondsen, publieke fondsen en religieuze instellingen. WMP heeft de voor deze doelgroep benodigde expertise ondergebracht in een apart team. In de goede doelensector is op dit moment sprake van een steeds verdere professionalisering, mede vanwege toenemende bestuurlijke en maatschappelijke eisen. Dit geldt zeker ook voor het beheer van het vermogen, waarbij ook (ANBI) wetgeving een rol speelt. WMP herkent bovenstaande trend en onderscheidt zich in haar dienstverlening door de vergaande aandacht voor governance, verantwoord beleggen, transparantie in beleggingsbeleid (en kosten) en het monitoren van risico s. Wealth Management Partners NV is in het bezit van een vergunning als vermogensbeheerder op grond van de Wet op het Financieel Toezicht en staat als zodanig onder toezicht van de Autoriteit Financiële Markten en De Nederlandsche Bank. Wealth Management Partners NV is deel nemer in het Dutch Securities Institute (DSI), en haar vermogensbeheer ders zijn geregistreerd bij het DSI. Het DSI heeft tot doel het vertrouwen van het publiek in de financiële markten te versterken, o.a. door het verstrekken van een keur merk aan gekwalificeerde effectenspecialisten en financieel adviseurs. Wealth Management Partners NV staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam onder nummer 27269025. Contact Indien u meer wilt weten over onze dienstverlening dan is een persoonlijke kennismaking de logische volgende stap. Bel gerust Patrick Mol voor een vrijblijvend gesprek. Wealth Management Partners NV Krijgsman 21 1186 DM Amstelveen T +31 (0)20 426 39 70 F +31 (0)20 426 39 99 patrickmol@wmpartners.nl www.wmpartners.nl/stichtingen De waarde van uw beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Aan deze publicatie kunnen geen rechten worden ontleend.