Sectorwerkstuk door een scholier 2110 woorden 6 januari 2005 6,8 103 keer beoordeeld Vak Maatschappijleer Inleiding Mijn onderwerp van dit sectorwerkstuk is basisonderwijs, want er zijn verschillende reden waarom ik dit heb gekozen. Op de eerste plaats wil ik met leren deze richting op gaan en op deze manier er meer over te leren. Het onderwerp is op zich vrij breed maar ik heb me gericht op de meest voorkomende soorten basis onderwijs. Maar ik probeer voor al antwoord te geven op volgende vraag: Wat houd basisonderwijs in? Hoofdstukken en deelvragen: 1.1 Wat is basisonderwijs? 1.2 Hoe wordt het basisonderwijs betaald? 2.1 Wat is het verschil tussen openbare en bijzondere scholen? 2.2 Montessori, Jenaplan, Dalton en Iederwijs. 3.1 Wat leren kinderen in het basisonderwijs? 3.2 Hoe is basisonderwijs is vast gelegd en door wie? 3.3 Hoe wordt er gekeken of die stof behandelt is? 4.1 Wat doet de onderwijsinspectie? 4.2 Wat doen ze met die informatie? 5.1 Hoe krijgen ouders informatie over de school? 5.2 Wat staat er in een school gids? 6.1 Veiligheid op school 6.2 Wie is er verantwoordelijk op school? 6.3 Wie is verantwoordelijk voor bouw en veiligheid van scholen? 1.1 Wat is basisonderwijs? In Nederland zijn er ongeveer 7000 basisscholen. Die geven basisonderwijs. Dat is bedoeld voor alle kinderen vanaf vier jaar tot ongeveer twaalf jaar. Op hun vierde mogen kinderen naar de basisschool. Vanaf hun vijfde gaat de leerplicht in. Dan zijn ze verplicht naar school te gaan. Leerlingen beginnen in groep 1 en eindigen in groep 8. De eerste vier groepen vormen de onderbouw. Die is bestemd voor kinderen van 4 tot en met 8 jaar. De bovenbouw bestaat uit de groepen 5 tot en met 8. Daarin zitten kinderen van 9 tot en met 12 jaar. Op sommige scholen zitten kinderen van verschillende leeftijden in één groep bij elkaar. Andere scholen plaatsen kinderen met hetzelfde ontwikkelingsniveau in één groep. In elk geval houden scholen rekening met verschillen tussen kinderen. Als een kind drie wordt, krijgen ouders meestal een brief van de gemeente. Daarin staat dat zij hun kind moeten inschrijven bij een basisschool. Ouders is aan te raden hun kind tijdig aan te melden bij de school van hun keuze. Sommige scholen hebben namelijk wachtlijsten. Als ouders hun kind aanmelden, geven ze https://www.scholieren.com/verslag/19852 Pagina 1 van 5
het sociaal-fiscaal nummer (sofi-nummer) van het kind door aan de school. Dit onderwijsnummer krijgen ze van tevoren van de belastingdienst. 1.2 hoe wordt het basisonderwijs betaald? Voor elk kind krijgt een school een vast bedrag van de overheid. Dat bedrag is hoger naarmate de ouders een lagere opleiding hebben en uit het buitenland komen. Scholen mogen ouders vragen mee te betalen aan bepaalde activiteiten. Bijvoorbeeld zwemmen, schoolreisjes of overblijven tussen de middag. Hoeveel ouders betalen verschilt per school en soms per inkomen. Deze zogenaamde ouderbijdrage is vrijwillig. Hebben ouders ermee ingestemd, dan zijn ze verplicht te betalen. 2.1 Wat is het verschil tussen openbare en bijzondere scholen? Ouders kunnen zelf kiezen of ze hun kind naar een openbare of bijzondere school laten gaan. Openbare scholen zijn er voor alle kinderen. Ongeacht godsdienst of levensbeschouwing. Eenderde van de schoolgaande kinderen gaat naar een openbare school. Zo'n school valt onder het gemeentebestuur. Met bijzondere scholen wordt bedoeld scholen met een afwijkend les programma bijvoorbeeld het Dalton onderwijs. Twee op de drie kinderen gaat naar een bijzondere school. Dat kan een rooms-katholieke school zijn, een christelijke of een islamitische. Maar ook een joodse of humanistische. Daarnaast zijn er bijzondere scholen die algemeen zijn en niet uitgaan van een speciale levensbeschouwing. Tenslotte zijn er scholen die volgens een bepaalde methode lesgeven. Bijvoorbeeld Montessori, Jenaplan of Dalton. Dat kunnen bijzondere scholen zijn, maar ook openbare. 2.2 Montessori, Jenaplan, Dalton en Iederwijs Montessori onderwijs Maria Montessori ging ervan uit dat ieder kind een 'gevoelige' periode heeft: dan leren ze bepaalde dingen het makkelijkst. Ze ontwikkelde speciaal materiaal waarbij de zintuiglijke ervaring voorop staat, zoals cijfers van schuurpapier. Ieder kind werkt zelfstandig of in een groepje, onder het motto 'Help mij het zelf te doen'. Kinderen met verschillende leeftijden zitten bij elkaar. Iedereen is met iets anders bezig. Kinderen kiezen zelf wat ze gaan doen, maar de leerkracht begeleidt ze wel. Sociale vaardigheden, samenwerken en zelfstandigheid zijn heel belangrijk. Dit is het logo van het Nederlandse Montessori onderwijs Jenaplan onderwijs Ook op Jenaplanscholen zitten kinderen van verschillende leeftijden bij elkaar in de klas. Peter Petersen, grondlegger van deze methode, wilde zoveel mogelijk verscheidenheid binnen de 'stamgroep', die drie jaar bij elkaar blijft. De nadruk ligt op inzicht, verbanden leggen en het vormen van een eigen mening. Er is een ritmische afwisseling van spelen, leren, het kringgesprek en vieren. Hier ontstond het inmiddels populaire kringgesprek en het vak 'wereldoriëntatie'. Dit is het logo van het Nederlandse Jenaplan onderwijs Dalton onderwijs De taak staat centraal in deze methode, ontwikkeld door Helen Parkhurst. Het is een afspraak tussen leerkracht en leerling over wat er moet worden gedaan. De kinderen mogen zelf bepalen wanneer en met wie ze eraan willen werken. Er zijn kerntaken die iedereen moet doen, herhalingstaken voor wie het moeilijk vindt en verrijkingstaken voor snellere leerlingen. Zo kan het onderwijs echt op ieders talenten worden aangepast. Vrijheid, zelfstandigheid en samenwerking zijn ook hier belangrijk. Het 'strenge' element van https://www.scholieren.com/verslag/19852 Pagina 2 van 5
afspraken maken, spreekt ook meer 'traditionele' ouders aan. Dit is het logo van het Nederlandse daltononderwijs Iederwijs Kinderen kiezen wat, hoe en op welk moment ze iets willen leren, vanuit hun eigen interesse. De school bestaat uit een groep van verschillende leeftijden. Er zijn geen lokalen maar ruimtes voor verschillende activiteiten. De school wordt bestuurd door kinderen en begeleiders samen. Dit is het logo van het Nederlandse Iederwijs 3.1 Wat leren kinderen in het basisonderwijs? Het basisonderwijs- het woord zegt het al- legt de basis voor al het onderwijs wat daarop volgt. Scholen zijn verplicht les te geven in een aantal vakken: Rekenen Nederlandse taal Engelse taal Aardrijkskunde Gym Geschiedenis 3.2 Hoe is basisonderwijs is vast gelegd en door wie? Wat kinderen moeten kennen en kunnen staat aangegeven in zogenaamde kerndoelen, die worden vast gesteld door het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap. Voor scholen bieden die doelen houvast wat ze aan de kinderen moeten leren. Maar ook voor ouders is het belangrijk te weten wat de school hun kind leert. Ouders praten daarover met de leerkracht. Tijdens ouderavonden of tussendoor. Leerkrachten houden bij wat kinderen leren. Ze geven huiswerk, proefwerken of overhoringen. Een hulpmiddel om de vorderingen van een kind over verschillende jaren bij te houden is een zogenaamd leerlingvolgsysteem. Steeds meer basisscholen gebruiken dit. Zo kunnen leerkrachten hun lessen nog beter afstemmen op waar kinderen aan toe zijn. Dit jaar zijn dit de kerndoelen: Nederlandse taal Rekenen/wiskunde Oriëntatie op mens en maatschappij Oriëntatie op natuur en techniek Kunstzinnige oriëntatie Bewegingsonderwijs en spel 3.3 Hoe wordt er gekeken of die stof behandelt is? Daarnaast maken veel scholen gebruik van toetsen, een soort standaardproefwerken, om beter zicht te krijgen op de resultaten van een klas én van een kind. Ook de zogenaamde Cito-toets valt daaronder. Dit is een eindtoets die een beeld geeft van wat een kind op de basisschool geleerd heeft. Zo'n toets geeft ook aan welk onderwijs een kind na de basisschool kan gaan volgen. Maar de Cito-toets is een moment opnamen. Maar ook door onderwijs inspecties, als een school niet aan de eisen voldoet dan komen ze het jaar daar op weer terug. De school moet ook een nieuw plan schrijven hoe ze het gaan aan pakken. 4.1 Wat doet de onderwijsinspectie? De onderwijsinspectie houdt onder ander de kwaliteit van scholen in de gaten. Op een basisschool zijn er ander doelstellingen dan het middelbare onderwijs. In het basis onderwijs letten ze op de volgende punten: https://www.scholieren.com/verslag/19852 Pagina 3 van 5
onderwijs afstemmen op de ontwikkeling van de kinderen. onderwijs breed opzetten, zodat er aandacht is voor kennis en voor de creatieve, emotionele, sociale en lichamelijke ontwikkeling. aandacht besteden aan de multiculturele samenleving, individuele begeleiding bieden aan kinderen die extra zorg nodig hebben. leer- en vormingsgebieden aanbieden zoals: rekenen, taal, aardrijkskunde, geschiedenis, natuur, tekenen, muziek, lichamelijke oefening, spel en beweging, sociale redzaamheid en bevordering gezond gedrag. 4.2 wat doen ze met die informatie? De school moet in eerste instantie zichzelf beoordelen en daar consequenties uit trekken. Daarnaast heeft de inspectie tot taak de kwaliteit van het onderwijs te beoordelen. Dat houdt in dat ze in principe elk jaar iedere school onderzoekt en tenminste elke vier jaar een uitgebreid onderzoek doet. Bij de uitvoering van het schoolonderzoek maakt de inspectie zo veel mogelijk gebruik van de uitkomsten van de eigen beoordeling door de school. Het onderzoek wordt afgesloten met een rapport en dat kan je bekijken op de internet site van de school inspectie 5.1 Hoe krijgen ouders informatie over de school? Informatie over een school staat in de schoolgids. Elke school heeft zo'n gids. Er staat in welke doelen een school nastreeft en welke resultaten ze daarmee heeft geboekt. Ook vertelt een school wat ze doet met de ouderbijdrage en wat de rechten en plichten zijn van leerlingen en ouders. In de schoolgids staat verder wat voor extra zorg een school besteedt aan kinderen met een handicap of aan leerlingen met leermoeilijkheden of gedragsproblemen. 5.3 Wat staat er in een school gids? In de schoolgids staat hoe een school werkt. In het schoolplan geeft een school aan of ze goed werk levert en wat ze in de nabije toekomst nog beter gaan doen. In het schoolplan gaat het om de kwaliteit van de school. Die moet de school regelmatig toetsen. Dat is ze verplicht te doen. 6.1 Veiligheid op school Op iedere basisschool gebeurt wel eens een ongeluk. Een valpartij op het schoolplein of een botsing tijdens de gymles. Vaak zonder al te grote gevolgen. Maar elke schooldag zo'n negentig kinderen op de Spoedeisende Hulpafdeling van een ziekenhuis moeten worden geholpen als gevolg van een ongeluk op school. 6.2 Wie is er verantwoordelijk op school? Het bestuur is formeel eindverantwoordelijk voor de veiligheid op de basisschool. Zij zorgt ervoor dat op school de randvoorwaarden zijn gecreëerd die het opzetten en uitvoeren van goed veiligheidsbeleid mogelijk maken. Binnen een schoolbestuur is het van belang om een bestuurslid veiligheid in portefeuille te geven, zodat continuïteit in de aandacht gewaarborgd is. In de uitvoer is de directie verantwoordelijk voor het veiligheidsbeleid. Praktisch houdt dit in dat de directeur een veiligheidscoördinator aanstelt en deze steunt en stimuleert. De directeur kan natuurlijk ook zelf deze functie bekleden. In de communicatie naar externe partijen als de gemeente en de GGD is vaak de directeur van de partij. De gemeente is verantwoordelijk voor de onderwijshuisvesting. Daarnaast heeft ze taken op het gebied van onderhoud van het gebouw en de omgeving. De invulling hiervan verschilt van gemeente tot gemeente. Leerkrachten werken vanzelfsprekend mee aan het veiligheidsbeleid van de school. Wordt er met gevaarlijk gereedschap gewerkt (schaar, figuurzaag) dan legt de leerkracht gebruiksregels https://www.scholieren.com/verslag/19852 Pagina 4 van 5
uit en wijst de leerlingen op gevaren. Maar ook voor het uitleggen van de huisregels en het aanspreken van leerlingen op gevaarlijk gedrag is de docent de aangewezen persoon. Lessen kunnen gewijd worden aan het thema veiligheid en veilig gedrag. Ook kunnen de docenten (delen van) de inspectie van het schoolgebouw uitvoeren, al dan niet gezamenlijk met ouders. Ze kunnen onveilige situaties in en om school signaleren en zorgen dat de aandacht voor fysieke veiligheid en veilig gedrag blijft bestaan. 6.3 Wie is verantwoordelijk voor bouw en veiligheid van scholen? Scholen uit het primair moeten aanvragen voor huisvesting bij de gemeente indienen. Dat geldt voor zowel openbaar als bijzonder onderwijs. Deze procedure betekent niet dat de gemeente altijd verantwoordelijk is voor de gang van zaken rond de huisvesting: de gemeenteraad kan beslissen gebouwen 'door te decentraliseren' naar de schoolbesturen van het bijzonder onderwijs. Daardoor worden deze schoolbesturen zelf verantwoordelijk. Conclusie Ik heb hier van veel geleerd vooral op gebied van veiligheid. Maar tijdens het verzamelen van informatie had ik wel wat problemen, vooral bij Iederwijs had ik moeite, omdat het vrij nieuw is. In Nederland is er niet veel bekend over wat de kinderen leren en hoe het in de praktijk gaat. Van Iederwijs zelf kreeg ik weinig medewerking, alleen dat ik een boek kon kopen en met anderen in discussie kon gaan over het onderwerp. Omdat ik op tijd met verzamelen van informatie was begonnen, kon ik op mijn gemak even goed verder zoeken. Uiteindelijk heb ik zelf een beknopte samenvatting geschreven, dus ik hoop dat ik het niet verkeerd heb beschreven. Bronnen www.minocw.nl www.dalton.nl www.iederwijs.nl www.jenaplan.nl www.montessori.nl www.onderwijsinspectie.nl Op deze Internet pagina s heb ik de meeste informatie gevonden en gebruikt. https://www.scholieren.com/verslag/19852 Pagina 5 van 5