Trainershandleiding Bikkels in de dop versie 2015
Inhoudsopgave Introductie 9 Organiseer je training 11 Praktische tips 13 De werkmap 19 Powerpoint presentatie 21 Ouderbrieven 23 Draaiboek 25 Bijeenkomst 1 27 Bijeenkomst 2 35 Bijeenkomst 3 43 Bijeenkomst 4 51 Bijeenkomst 5 57 Bijeenkomst 6 63 Bijeenkomst 7 69 Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 7
Introductie Beste Bikkeltrainer, Voor je ligt de handleiding van de training Bikkels in de dop. Leuk dat je deze training gaat geven! We hopen natuurlijk dat je enthousiast bent over de training en met evenveel enthousiasme de training gaat geven aan een heleboel kinderen. Deze handleiding biedt een leidraad voor de Bikkeltraining Bikkels in de dop. Je vindt hier 7 bijeenkomsten van 90 minuten stap- voor- stap uitgewerkt. Het staat je echter vrij om de lengte en het aantal bijeenkomsten aan te passen naar wat passend is binnen je praktijk of instelling. In principe geldt; hoe meer tijd je kunt besteden aan de inhoud, hoe meer je bereikt met de kinderen. Echter, aan alles hangt een prijskaartje en ook wij hebben vanwege het kostenplaatje moeten beknibbelen op het aantal bijeenkomsten en de duur ervan. Maar mocht je meer ruimte hebben: bij iedere bijeenkomst vind je aanvullende oefeningen om een bijeenkomst uit te breiden! Bij deze handleiding horen de volgende aanvullende materialen: Het boek Bikkels in de dop, geschreven door Inke Brugman en Marjet Lenting- van Bragt. uitgever Garant* Document werkmap Bikkels in de dop Powerpoint presentaties Bikkels in de dop Bijeenkomst 1 t/m 7 Certificaten Nog vragen? Opmerkingen of feedback? Word lid van onze besloten facebook- groep Bikkeltrainers: https://www.facebook.com/groups/bikkeltrainers/. Wij horen ook graag van je via info@bikkeltrainingen.nl. Veel succes met de training, Groetjes Inke en Marjet Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 9
Bijeenkomst 2 Doelstellingen Deelnemers kennen het verschil tussen gezonde en ongezonde spanning Deelnemers weten wat Bikkeldenken inhoudt Deelnemers maken kennis met het G- schema Deelnemers zijn zich bewust van de invloed van gedachten Deelnemers kunnen gedachten aan gevoelens koppelen Deelnemers geven en ontvangen complimenten Benodigdheden Presentielijst met contactgegevens Drinken en koekjes voor in de pauze Werkbladen voor elke deelnemer Powerpoint bijeenkomst 2 met beamer en laptop Schilderstape om lijn op de vloer te maken Kaartjes / post- its met positieve eigenschappen (bv. kaartjes uit het kinderkwaliteitenspel of maak eigen kaartjes) Papier + schrijfmateriaal voor alle deelnemers Flap- over + stiften (2 kleuren) Eventueel een beloningslijst voor een groepsbeloning Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 35
Lesplan bijeenkomst 2 Onderstaand lesplan geeft een samenvatting van de inhoud van de bijeenkomst. De dia- nummers verwijzen naar de bijbehorende powerpoint- presentatie. Dia- nr Inhoud Duur Werkmap Boek Werkvorm 1 Welkom en huiswerk 10 min - - Groepsgesprek 2 Warming- up 10 min - - Actief groepsspel 3-4 Gezonde spanning 5 min - p. 23 Uitleg en groepsdiscussie 5-7 Stressmeter 10 min - p. 24 Schrijfopdracht en groepsopdracht 8-14 Gevoelens en gedachten 15 min - p. 26 Uitleg en groepsdiscussie 15 Pauze 10 min - - 16 Gevoelens bij gedachten 5 min Werkblad 5 - Schrijfopdracht in tweetallen 17-18 Gevoelens 5 min - p. 35 Uitleg en groepsdiscussie 19 Mijn talenten 10 min - - Groepsspel 20 Afsluiting en huiswerk 10 min - - Groepsgesprek Totaal 90 min Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 36
3. Bikkelboy Bob Zijn naam is Bob, Bikkelboy Bob. Geen piekeraar, heel relaxed en gelooft altijd in een goede afloop. Doordat hij zoveel vertrouwen heeft in een goede afloop, gaan de dingen ook vaak beter dan bij Paula. Maar Bob is ook niet gek! Als een auto op hem af komt stormen, springt hij echt wel verschrikt opzij en denkt ie niet Ach, dat komt wel goed!. Zijn stressmeter slaat dus ook wel eens uit naar de 10, maar dan alleen als daar een goede reden voor is. Bob komt bovendien goed op voor zichzelf én voor anderen. Hij pikt het niet als een pestkop zijn spullen afpakt en zal ook niet meedoen met het pesten van een ander kind. Bob is zo n jongen die geniet van het leven en zich nergens onnodig druk over maakt. Relaxed! Bikkelgedachten Wat maakt Bob nou zo n relaxte gast en zijn vriendin Bikkel Babet zo n coole meid? Laten we maar eens kijken naar de dingen die zij denken, dat zijn vast niet dezelfde gedachten als Paula heeft. Op de volgende bladzijde lees je een hele reeks Bikkelgedachten, typisch voor Bob en Babet. Lees ze maar eens door en bekijk welke jij ook wel eens hebt. 15
o Ik voel me geweldig o Ik vind dit super leuk o Anderen vinden het leuk om met mij om te gaan o Ik heb een goed gevoel over de toekomst o Ik heb genoeg tijd om alles te bereiken wat ik wil o Ik ben goed in het maken van vrienden o Ik heb hard gewerkt o Ik ga dit jaar vast over o Er zijn veel mensen die om mij geven o Ik kan goed met stress omgaan o Er zijn vakken waar ik erg goed in ben o Ik hoef niet perfect te zijn o Ik heb nogal eens geluk o Ik verdien dat er goede dingen gebeuren o Ik ben goed zoals ik ben o Van fouten maken leer ik, helemaal niet erg dus 16
Hoe voelt Bob zich? Als je bij jezelf denkt ik voel me geweldig, kan je stressmeter niet op 10 staan maar eigenlijk alleen maar op 100% chill. Je voelt je immers super goed, geen vuiltje aan de lucht. Bekijk alle Bikkelgedachten nog maar eens: denk je dat de stressmeter ver uitslaat bij één van die gedachten? Waarschijnlijk niet hè, een heel verschil met de gedachten van Paula en Pieper Piet! Het leven van Bob In Bob s leven gebeuren zo ongeveer dezelfde dingen als in Paula s leven. Bob gaat ook naar school, spreekt soms af met vrienden, heeft een paar leuke hobby s en zit bij een sportclub. Ook Bob moet af en toe minder leuke dingen doen, zoals zijn kamer opruimen of de kattenbak schoonmaken. Toch blijft die stressmeter steeds maar rond de 0 hangen. Hoe flikt ie dat toch? Laten we eens kijken hoe dat bij Bob werkt: 18
Gebeurtenis: Er gebeurt iets Gedachten: Bob denkt daar iets positiefs over Gevoel: Bob voelt daardoor geen stress, maar blijft relaxed Gedrag: Bob reageert ontspannen. Gevolg: Bob krijgt wat hij wil. Dat klinkt al een stuk beter! Laten we eens kijken naar Paula s gebeurtenis. Hoe ziet deze gebeurtenis bij Bob eruit? 19
Gebeurtenis: De wekker gaat. Gedachten: Aha, een nieuwe dag, een nieuw begin. Vandaag wil er vast en zeker iemand met mij afspreken. Gevoel: Stressmeter op 0 Gedrag: Bob vraagt verschillende kinderen of ze willen afspreken, net zolang tot hij iemand gevonden heeft. Gevolg: Bob speelt de hele middag samen en heeft een leuke tijd. Dezelfde gebeurtenis, andere gedachten en daarmee een heel ander resultaat. Zouden die gedachten misschien het geheim zijn?! 20
6. Gezonde spanning? Bob en Paula gaan heel anders om met spanning. Bob is er niet zo gevoelig voor, terwijl Paula om het minste of geringste volledig in de stress schiet. Bob heeft soms zenuwen met kriebels in zijn buik terwijl Paula vaker complete terror voelt met hartkloppingen, trillende knieën en zweetuitbraken! Hoe komt het dat de één iets engs of nieuws prima aankan en de ander weken geen oog dicht doet? Is stress altijd lastig en vervelend, of kan een beetje stress ook wel handig zijn? Laten we maar eens kijken naar twee soorten van spanning: gezonde spanning en ongezonde spanning. Gezonde spanning is nuttig, want met een beetje spanning let je veel beter op. Bij een toets zorgt een beetje stress ervoor dat je scherp bent en je beste beentje voor zet. Ongezonde spanning zorgt ervoor dat je juist helemaal niet goed meer presteert. Zo kan het zijn dat je bij een toets van de zenuwen helemaal niets meer weet. Voor veel mensen zijn nieuwe gebeurtenissen of nieuwe mensen ontmoeten heel erg spannend. Maar ook iets alleen moeten doen zoals naar de winkel of iets vragen aan iemand die je nog niet kent. Een beetje spanning daarbij is helemaal niet erg. Dat hebben heel veel mensen en hoort bij nieuwe dingen doen. Het fijne is dat als je die nieuwe dingen toch probeert, ook al vind je ze eng, je trots bent op jezelf. Dat geeft een goed gevoel. Als je iets niet aandurft omdat het té spannend is, baal je stiekem een beetje van jezelf. Dat geeft geen goed gevoel. Om vaker spannende dingen te durven, is het goed om eerst eens te kijken hoe hoog de spanning bij jou kan oplopen. 25
7. Stressmeter Hoe goed ga jij om met stress en spanningen? Denk maar eens aan een voor jou super spannend moment dat je hebt meegemaakt of zou kunnen meemaken. Denk even niet aan bezoekjes aan de tandarts of een bijna-valpartij op vakantie in de bergen van Zwitserland. Nee, kies maar iets wat iedere dag voor kan komen. Een paar voorbeeldjes: een onverwachte beurt krijgen in de klas en dan iets stoms zeggen een groepje oudere jongens tegenkomen die vervelende opmerkingen maken zelf een afspraak moeten afbellen in het donker slapen met de deur dicht struikelen op het schoolplein terwijl iedereen het ziet een volledig fout antwoord geven op een vraag van de meester Wat vind jij het engst? Heb je die super spannende gebeurtenis in je hoofd? Kijk nu maar eens naar onderstaande stressmeter en kleur in tot hoever jij denkt dat de stress bij jou oploopt. Waarschijnlijk is je stressmeter (bijna) helemaal ingekleurd? Je hebt immers de meest spannende gebeurtenis uitgekozen! Bedenk je nu dat een score van 10 het allerspannendste is wat je OOIT kunt meemaken. Denk je bijvoorbeeld eens in dat de Derde Wereldoorlog uitbreekt. Er vallen bommen op jouw stad en jij moet met je ouders het huis uit om een veilige 26
Werkmap van: Bikkels in de dop versie 2015
Werkblad 9 Praatje maken Begin de komende tijd bewust een praatje waarbij je de zeven regels probeert toe te passen. Je mag het ook oefenen met je vader of moeder. Oefen dan elke regel apart en pas daarna als geheel. Om de beurt natuurlijk want van elkaar kun je ook veel leren. En vergeet de drie Bikkeltips niet: je stevige lichaamshouding, je stem en oogcontact! De regels zijn: 1. Kies een goed moment 2. Stel vooral open vragen (wat, hoe, waar, wanneer, waarom) 3. Luister goed naar de ander en laat zien dat je luistert 4. Reageer op wat de ander zegt en stel er vragen over 5. Maak gebruik van kaatsvragen 6. Vraag door als je niet begrijpt wat de ander zegt 7. Sluit een praatje duidelijk af Op deze momenten heb ik geoefend: Ik heb het praatje geoefend met deze personen: Spectrum Brabant Bikkeltrainingen.nl 24