Nieuws over GHOR en opgeschaalde zorg In dit nummer: Kennisbijeenkomsten voor GHOR-bureauhoofden Kennis infrastructuur crisisbeheersing publieke gezondheid Situationeel leidinggeven voor de OvD-G Scholing Operationeel directeur publieke gezondheid Hoofd publieke gezondheidszorg en Hoofd acute gezondheidszorg Crew resource management Twee nieuwe collega s Situationeel regisseren in de veiligheidsketen Psychosociale hulp voor procesleiders PSH van GGD en In deze nieuwsbrief leest u het laatste nieuws over onze activiteiten op het gebied van GHOR en opgeschaalde zorg. Deze keer aandacht voor de scholing Operationeel directeur publieke gezondheid, de praktijkgerichte training Situationeel leidinggeven voor de OvD-G en de tweedaagse masterclass Crew resource management. Ook blikken we terug en vooruit op de kennisbijeenkomsten. Kennisbijeenkomsten voor GHOR-bureauhoofden Samen met de programmaraad Kennis & OTO van GGD GHOR Nederland organiseren we in 2014 vier kennisbijeenkomsten voor de GHORbureauhoofden. Tijdens deze bijeenkomsten staan het delen van kennis en inhoudelijke verdieping op thema s uit het werkveld van de GHOR centraal. Het thema van de eerste bijeenkomst op 28 maart 2014 was grootschalige geneeskundige bijstand (GGB). In het project GGB is vorig jaar een visie op grootschalige geneeskundige bijstand uitgewerkt. Momenteel wordt een model voor de opgeschaalde acute zorg ontwikkeld, voor de opvolging van de Geneeskundige Combinatie. Dit thema is in de tweede bijeenkomst, tijdens de jaarlijkse GHOR-bureauhoofdendag op 21 mei 2014, opnieuw aan de orde gesteld. Daarnaast is die dag het thema zorgcontinuïteit besproken, aan de hand van een gezamenlijke inleiding van Bart Koopmans (VGGM) en Ivonne Vliek (VRU). De volgende kennisbijeenkomsten vinden plaats op 5 september en op 29 oktober 2014. september 2014
Kennisinfrastructuur voor crisisbeheersing publieke gezondheid GGD GHOR Nederland, ZonMw en het IFV organiseerden op 9 april 2014 een conferentie over de academisering van de crisisbeheersing in de publieke gezondheid. Crisisbeheersing is in de publieke gezondheid een relatief jong vakgebied en heeft nog geen sterke verbinding met de academische wereld. Daarom heeft ZonMw de samenwerking tussen beleid, onderzoek en praktijk op dit gebied gestimuleerd door middel van een deelprogramma binnen het programma Academische Werkplaatsen Publieke Gezondheid (AWPG). Dit deelprogramma loopt nu op zijn eind. De bevindingen en resultaten van de zes binnen het deelprogramma verrichte onderzoeken zijn tijdens de conferentie gepresenteerd. De onderzoeken geven antwoord op relevante vraagstukken uit bestuur, beleid en praktijk van de directeur publieke gezondheid en de crisisbeheersing. Ook geven ze nieuwe inzichten voor bestaande vraagstukken of dragen ze bij aan evidence based professionalisering van werkwijzen in de opgeschaalde zorg. Zie voor meer informatie www.zonmw.nl en www.awpg.nl Onder de deelnemers aan de conferentie waren directeuren publieke gezondheid, projectleiders van de onderzoeken AWPG-Crisisbeheersing en hoofden GHOR-bureau, procesleiders GGD en crisiscoördinatoren GGD. Intentieverklaring kennisinfrastructuur crisisbeheersing publieke gezondheid Nu is het tijd om de samenwerking tussen onderzoek, praktijk en beleid te borgen en te continueren. Tijdens de conferentie hebben GGD GHOR Nederland, IFV en RIVM daarom een intentieverklaring getekend, waarmee zij hebben uitgesproken zich gezamenlijk in te spannen om de behaalde resultaten en het proces van academisering van de crisisbeheersing voort te zetten en uit te bouwen. Een werkgroep van vertegenwoordigers van GGD GHOR Nederland, IFV en RIVM is inmiddels bezig om de intentieverklaring concreet vorm te geven en deze te vertalen naar een voorstel voor een kennisinfrastructuur en een inhoudelijke kennisagenda. De beoogde kennisinfrastructuur moet beleid, onderzoek en ontwikkeling, praktijk, opleiding en openbaar bestuur met elkaar verbinden. De kennisinfrastructuur richt zich op vraagstukken en thema s in de praktijk van de professionals, beleid en openbaar bestuur: op het ontsluiten van bestaande kennis, het ontwikkelen van nieuwe kennis door praktijkgerichte projecten en onderzoek en het delen van kennis. En op het borgen en implementeren van nieuwe kennis in beleid en onderwijs. Daarnaast wordt een eerste landelijke kennisagenda voor crisisbeheersing publieke gezondheid opgesteld. Hierin kunnen de vraagstukken en thema s uit de praktijk geprioriteerd worden. Het streven is de kennisinfrastructuur en de kennisagenda op 1 januari 2015 in werking te laten treden. 2
Praktijkgericht: training Situationeel leidinggeven voor de OvD-G Officieren van dienst hebben een grote verantwoordelijkheid. Naar de maatschappij, naar henzelf en naar de hulpverleners die onder hun verantwoordelijkheid optreden. Om tijdens incidenten het verschil te kunnen maken, moeten zij als geen ander over leiderschapscompetenties in acute situaties beschikken. De Academie voor GHOR en Opgeschaalde Zorg van het IFV biedt in samenwerking met Berenschot vanaf het najaar 2014 een nieuwe scholing Situationeel leidinggeven voor de OvD-G aan. Een ideale stijl van leidinggeven die het in alle situaties goed doet, bestaat niet. Afhankelijk van de locatie, het soort incident en de ontwikkeling ervan, komt een OvD-G in heel uiteenlopende situaties terecht. En onder de vele functionarissen waarmee de OvD-G in zijn rol te maken krijgt, bevinden zich evenzoveel soorten mensen en persoonlijkheden. Een effectieve leidinggevende weet zijn of haar gedrag aan te passen aan de omstandigheden én aan de verschillende medewerkers. Dit noemen we situationeel leidinggeven. In deze tweedaagse training verkennen we wat situationeel leiderschap concreet betekent voor uw optreden op de plaats incident. We brengen in kaart welke stijl van leiderschap u van nature het beste ligt en bekijken wanneer en hoe u andere accenten kunt leggen om een effectievere leider te zijn. Dag 1 staat daarbij in het teken van de mono-setting. Op dag 2 kijken we naar de multi-omgeving. De insteek van deze tweedaagse is nadrukkelijk praktijkgericht. Meer weten of aanmelden? Wilt u meer informatie, neemt u dan contact op met Carian Cools, decaan, telefoon 06 12 74 62 97 of e-mail carian.cools@ifv.nl of Maarten van Noort, coördinator, telefoon 06 12 99 93 44 of e-mail m.vannoort@berenschot.nl Scholing Operationeel directeur publieke gezondheid op 16 en 23 oktober 2014 Onder de naam Wit in de warme fase - de DPG tijdens crises en rampen bieden wij in samenwerking met Berenschot op 16 en 23 oktober 2014 weer een tweedaagse scholing aan voor operationeel directeuren publieke gezondheid (DPG). De scholing is bedoeld voor DGP s van dienst die nog weinig ervaring in de operationele -warme- fase hebben. We hebben deze scholing al tweemaal eerder (november 2013 en januari 2014) met succes uitgevoerd. De evaluaties laten zien dat de deelnemers tevreden zijn over deze scholing, gemiddeld werd de scholing beoordeeld met een 8. 3
Programma Met behulp van aansprekende casuïstiek, theorie en oefeningen verkent u de verschillende crisisrollen van de operationeel DPG: de adviesrol, de netwerkrol en de bestuurlijke rol. Hoe geeft u concreet invulling aan uw rol tijdens crises en rampen? Uw eigen vragen en ervaringen staan in de scholing centraal. Meer informatie en aanmelden Meer informatie vindt u op www.ifv.nl. Hier kunt u zich ook aanmelden. U kunt ook contact opnemen met Carian Cools, decaan, e-mail carian.cools@ifv.nl of telefoon 06 12 74 62 97. Hoofd publieke gezondheidszorg en Hoofd acute gezondheidszorg: ontwikkeling kwalificatiedossiers, curricula en proeven van bekwaamheid Van GGD GHOR Nederland hebben wij het verzoek gekregen om kwalificatieprofielen, curricula en proeven van bekwaamheid te ontwikkelen voor de nieuwe GHOR-rollen Hoofd publieke gezondheidszorg en Hoofd acute gezondheidszorg. Wij zijn recent met de voorbereidingen van deze projecten gestart en hebben voor beide projecten een projectleider benoemd. Wij willen in deze ontwikkelprojecten zo veel mogelijk gebruikmaken van de kennis en expertise die al in de GHOR-regio s aanwezig is. Alle regio s hebben dan ook het verzoek gekregen om collega s aan te melden die willen meedenken. Vanuit verschillende regio s is hierop heel enthousiast gereageerd. Voor beide trajecten komt een aparte werkgroep, waarin de aangemelde collega s ingedeeld worden. Tussen de twee werkgroepen wordt zo veel mogelijk informatie gedeeld, zodat er synergie ontstaat. Het is de bedoeling dat de werkgroepen begin september 2014 starten. Van tevoren wordt geïnventariseerd over welke documentatie over de twee nieuwe rollen de regio s al beschikken. Deze documentatie dient als input voor de eerste werkgroepbijeenkomsten. Het is de bedoeling dat de werkgroepen maximaal drie keer bij elkaar komen. Daarnaast wordt per e-mail gecommuniceerd en gereageerd. De planning is dat de kwalificatieprofielen, curricula en proeven van bekwaamheid op 1 januari 2015 gereed zijn, zodat wij de opleidingen voor Hoofd publieke gezondheidszorg en Hoofd acute gezondheidszorg vanaf 2015 kunnen aanbieden. Tweedaagse masterclass en workshops Crew resource management In samenwerking met Wings of Care verzorgen wij vanaf het najaar 2014 een scholingsaanbod op het gebied van Crew resource management (CRM). CRM biedt toepassingsmogelijkheden voor het crisisoptreden binnen de geneeskundige kolom en kan de coördinatietaak van de GHOR versterken. CRM kan de basis vormen voor een gemeenschappelijk, afgestemd optreden en een uniforme werkwijze voor coördinerende 4
crisisfunctionarissen in teamverband. Niet alleen monodisciplinair, maar ook binnen multidisciplinair teamoptreden en bij samenwerking met het openbaar bestuur is CRM uitermate geschikt als werkwijze. CRM vereist een brede introductie op strategisch niveau vanwege zijn organisatorische impact en een gedegen voorbereiding binnen de organisatie vanwege de benodigde competenties wat betreft. inzicht, vaardigheden en gedrag. Dit aanbod betreft een inleidend scholingstraject. Doel is het creëren van awareness op meerdere leidinggevende niveaus. Prioriteiten in het CRM-scholingstraject zijn: > Inzicht in de invloed van de menselijke factor op procesveiligheid bieden. > Samenwerking tussen professionals verbeteren. > Effectiviteit van het proces verhogen. > Plezier in het werk verhogen. Vanaf medio oktober 2014 bieden wij een tweedaagse masterclass aan voor DPG en en operationeel DPG en, waarin zij niet alleen kennismaken met het concept van CRM, maar hiermee ook daadwerkelijk gaan werken op strategisch niveau. Verder worden vanaf eind dit jaar workshops georganiseerd voor het tactisch management. Deze workshops van een dagdeel beogen een eerste awareness te bewerkstelligen met betrekking tot CRM. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Carian Cools, e-mail carian.cools@ifv.nl of telefoon 06 12 74 62 97. Twee nieuwe gezichten. We maken even kennis! Marja Bakker en Sanna Langerak zijn twee nieuwe collega s bij de Academie voor GHOR en Opgeschaalde Zorg van het IFV. Ze stellen zich graag aan u voor. Marja Bakker is mijn naam. Voor sommigen al bekend, maar niet vanuit deze context. Vanaf 1 april 2014 ben ik voor een half jaar voor een dag per week gedetacheerd bij het IFV om bij te dragen aan enkele projecten op het gebied van vakbekwaamheid en OTO. Denk aan bijscholing, vakbekwaam blijven en Crew resource management. Daarnaast ben ik werkzaam binnen OTO vanuit het GHOR-bureau Gelderland Midden in Arnhem. Voor mij is deze tijdelijke combinatie van taken een grote uitdaging. Hiermee krijg ik de kans om vanuit de praktijk input te leveren. Ook kan ik aangeven waaraan behoefte is om professioneler en beter voorbereid te kunnen optreden. In de afgelopen maanden heb ik gemerkt dat het IFV deze praktijkgerichtheid essentieel vindt in zijn dienstverlening naar de veiligheidsregio s. Dat het instituut streeft naar afstemming met alle GHOR-bureaus en deze input, met nieuwe inzichten, actuele ontwikkelingen en opgedane ervaringen binnen de geneeskundige crisiswereld, vertaalt naar concrete OTO-programma s en -producten. Leuk en interessant om een tijdje mee te lopen en een kijkje in de keuken te nemen. Mijn naam is Sanna Langerak. Sinds 1 juli 2014 werk ik als adviseur/ projectleider OTO bij de Academie voor GHOR en Opgeschaalde Zorg van het IFV. Na mijn studie onderwijskunde heb ik ongeveer tien jaar in het hoger beroepsonderwijs gewerkt als (senior) onderwijskundig adviseur. In die jaren heb ik veel ervaring opgedaan in het ontwikkelen van nieuwe opleidingen, opleidingsplannen en kwaliteitszorg en heb ik veel docententrainingen verzorgd. Daarna heb ik als consultant en manager bij een onderwijskundig adviesbureau gewerkt. In de rol van manager had ik onderwijs en zorg in mijn portefeuille en zo kwam ik bijvoorbeeld regelmatig bij ziekenhuizen, instellingen voor gehandicaptenzorg en thuis- en verpleegzorgorganisaties. Als adviseur/projectleider OTO ga ik opleidingen mee ontwikkelen en word ik aanspreekpunt voor de opleidingsfunctionarissen. Op korte termijn ga ik met het kwalificatieprofiel en curriculum Hoofd acute gezondheidszorg en Hoofd publieke gezondheidszorg aan de slag. Ik heb er veel zin in om een bijdrage te leveren aan het zo goed mogelijk toerusten van alle functionarissen binnen de GHOR en opgeschaalde zorg. 5
Nieuwe scholing Situationeel regisseren in de veiligheidsketen De samenwerking tussen de kolommen in multidisciplinaire netwerken en ketens is dé uitdaging voor de toekomst. Van bestuurders, managers en (beleids)medewerkers wordt verwacht dat ze de regierol op zich kunnen nemen om vraagstukken te initiëren, samenwerkingsprocessen te coördineren en deze in resultaten om te zetten. Voor hen is de nieuwe opleiding Situationeel regisseren in de veiligheidsketen ontwikkeld. Tijdens de scholing komen onder andere de volgende vraagstukken aan bod: > Hoe kan ik eraan bijdragen dat onze organisatie samenwerkt met andere organisaties of met collega s van andere disciplines, zodat zowel onze als de gezamenlijke doelstellingen worden gerealiseerd? > Met welke belangen krijg ik te maken en welke competenties moet ik benutten of ontwikkelen om de regie te houden over het beoogde resultaat of effect? Het programma bestaat uit een aantrekkelijke mix van (praktijk)oefeningen, casuïstiek, theoretische verdieping en intervisie. Meer informatie en aanmelden De scholing start eind september. Bekijk voor meer informatie over onder andere inhoud en instroomeisen www.ifv.nl of meld u direct aan. Scholingsaanbod psychosociale hulp voor procesleiders PSH van GGD en Begin 2014 is de vernieuwde multidisciplinaire richtlijn Psychosociale hulp bij rampen en crises verschenen. Momenteel wordt gewerkt aan een handreiking voor GGD en. In samenwerking met St. Arq bieden wij vanaf medio oktober 2014 een nieuw scholingsaanbod psychosociale hulp (PSH) aan, ter ondersteuning van de implementatie van de handreiking. Het scholingsaanbod is gericht op procesleiders PSH bij GGD en, is modulair opgebouwd en bestaat uit de volgende onderdelen: > Een basis-scholingsdag PSH voor de introductie van de nieuwe richtlijn op basis van de handreiking. De scholing bestaat uit een mix van theoretische verdieping, praktijkervaringen en casuïstiek. > Een terugkomdag om met elkaar te delen hoe het geleerde uit de basis-scholingsdag is gebruikt in de praktijk en waar men tegenaan is gelopen. > Een oefendag, waar aan de hand van casuïstiek en scenario s het geleerde daadwerkelijk in een praktijksimulatie wordt getraind. De eerste basis-scholingsdag is een pilot; de ervaringen van de deelnemers worden gebruikt om de scholingsdag te optimaliseren. Neem voor meer informatie contact op met Carian Cools, e-mail carian.cools@ifv.nl of telefoon 06 12 74 62 97. 6