Duurzaam ondernemen betekent voor Dow: aandacht en zorg voor het milieu, onze werknemers en de mensen in onze omgeving in combinatie met economische ontwikkeling. Duurzaamheid is niet iets dat alleen op papier staat, maar waar we ook echt concreet mee aan de slag zijn. In dit verslag leest u over onze duurzaamheidsinspanningen en -resultaten in 2004. Copyright The Dow Chemical Company (1995-2005). All Rights Reserved.
Dit is Dow The Dow Chemical Company werd in 1897 opgericht door Herbert H. Dow in Midland, Michigan. Van een producent van kunststoffen en chemicaliën is Dow uitgegroeid tot een toonaangevend wetenschaps- en technologiebedrijf met een jaarlijkse omzet van 40 miljard dollar. Dow verricht baanbrekend onderzoek naar nieuwe toepassingen en technieken, en produceert wereldwijd meer dan 3.200 verschillende producten op 165 locaties in 37 landen. Onze producten kun je overal tegenkomen, in onder meer meubelen, auto s, cosmetica en verf, maar ook in medische toepassingen. Wij willen niet alleen een zo goed mogelijk product afleveren, we willen dat product ook op een verantwoorde, duurzame manier maken. Met aandacht voor de mensen en voor het milieu. Dow in de Benelux Dow Benelux is een geïntegreerd onderdeel van The Dow Chemical Company. In 1955 werd in Rotterdam gestart met de eerste activiteiten tien jaar later werd de eerste productievestiging in Terneuzen officieel geopend en nog eens tien jaar later de vestiging in Tessenderlo. In 2005 hebben we dus drie jubilea te vieren. Inmiddels bestaat Dow in de Benelux uit negen vestigingen met in totaal 32 fabrieken in Nederland en België. Er werken ruim 2.600 mensen en dagelijks zijn er vele honderden medewerkers van onderaannemers aan het werk. De Benelux-vestigingen leveren aan de verschillende businesses, ofwel divisies van Dow, die wereldwijd opereren. Naast productie vinden er in de Benelux commerciële activiteiten plaats, maar bijvoorbeeld ook onderzoek en productontwikkeling. Bovendien zijn er ondersteunende functies als Veiligheid, Gezondheid & Milieu en Personeelszaken, en grensoverschrijdende dienstverlening zoals Inkoop en Automatisering gevestigd.
Vestigingen Dow in de Benelux is een geïntegreerd onderdeel van The Dow Chemical Company, en bestaat uit negen vestigingen in Nederland en België.
Dow Brussel Aantal werknemers 3 Kernactiviteiten Adres In Brussel is het Dow Office of EU Government Affairs and Public Policy gevestigd. Dit kantoor richt zich met name op zaken van de Europese Unie en de lobby op het gebied van chemiebeleid. Schuman Centre Rond-Point Schuman 6, Box 5 B-1040 BRUSSEL Telefoonnummer +32 (0) 2 2387838
Dow Delfzijl Aantal werknemers 52 Kernactiviteiten In Delfzijl produceert Dow grondstoffen voor de polyurethaanindustrie. Het gaat om de destillatie van ruwe MDI (methyleen difenyl isocyanaat), een grondstof voor polyurethaanschuimen, isolatiematerialen en kunstvezels voor onder andere de bouw. Adres Heemskesweg 45 9936 HE Delfzijl Telefoonnummer +31 (0)596 67 5000
Dow Edegem Aantal werknemers 153 Kernactiviteiten In Edegem zijn het dienstencentrum en verkoopkantoor voor de Benelux gevestigd inclusief een verkoopkantoor van Dow AgroSciences. Adres Prins Boudewijnlaan 41 B-2650 Edegem Telefoonnummer + 32 (0)34 50 2011
Dow Kallo Aantal werknemers 91 Kernactiviteiten De vestiging in Kallo is onderdeel van de Dow Haltermann Custom Processing groep die specialistische chemicaliën verwerkt voor klanten. Adres Ketenislaan 3 Haven 1972 B-9130 Kallo Telefoonnummer +32 (0)3 570 02 24
Dow Rotterdam Aantal werknemers 8 Kernactiviteiten In Rotterdam is het kantoor van Dow Global Capital Procurement gevestigd. Adres Heer Bokelweg 129 Postbus 1310 3000 BH Rotterdam Telefoonnummer +31 (0)10 4430011
Dow Terneuzen Aantal werknemers 2.114 Kernactiviteiten Terneuzen is de grootste productievestiging van Dow buiten de Verenigde Staten. Er staan 26 fabrieken die kunststoffen en chemicaliën maken. De grondstoffen nafta en LPG worden hier in krakers omgezet in ethyleen, propyleen, butadieen en benzeen. Deze dienen op hun beurt weer onder meer als grondstof voor de productie van bulkchemicaliën, zoals propyleen, styreen, cumeen en ethyleenoxide, en kunststoffen zoals polyethyleen, polystyreen, polyurethanen en latex. Daarnaast zijn er ondersteunende diensten en de Europese afdelingen voor Accounting en Research & Development gevestigd. Adres Herbert H. Dowweg 5 4542 NM Hoek Telefoonnummer +31 (0)115 671234
Dow Tertre Aantal werknemers 53 Kernactiviteiten Adres In Tertre produceert Dow polyether polyols. Dit is een grondstof voor polyurethaanschuim, dat verwerkt wordt in onder meer auto s, ijskasten en bedden en veel toegepast wordt in de bouw. Polyether polyols worden verder gebruikt voor de productie van polymeren voor onder meer lijm, lakken en kunststof materialen. Rue de la Carbo, 10 bp3 B-7333 Tertre Telefoonnummer +32 (0)65 52971
Dow Tessenderlo Aantal werknemers 158 Kernactiviteiten In Tessenderlo produceert Dow polystyreen en hoge-dichtheidspolyethyleen. Het gaat om kunststoffen voor de productie van uiteenlopende verpakkingsmaterialen en om kunststoffen die worden toegepast in coatings, draagtassen, emmers, vuilniszakken en allerhande huishoudartikelen. Adres Havenlaan 7 B-3980 Tessenderlo Telefoonnummer +32 (0)13 61 9111
Dow Zwijndrecht Aantal werknemers 9 Kernactiviteiten In Zwijndrecht produceert Dow Cellosize. Cellulose wordt toegepast in onder meer verf, bouwmaterialen en persoonlijke verzorgingsmiddelen. Adres Nieuweweg, Haven 1053 B-2070 Zwijndrecht Telefoonnummer +32 (0)3 253 0655
Markten Dow produceert in de Benelux kunststoffen en chemicaliën die verwerkt worden in diverse eindproducten. Dow levert aan de volgende markten: Meubelen en woninginrichting, voor de productie van bijvoorbeeld meubelstof, schuimrubbervulling en tapijt Onderhoud en constructie van gebouwen, voor de productie van bijvoorbeeld verf, coatings, (vorstbestendig) cement, schoonmaakmiddelen en isolatiematerialen Woningverbetering, voor de productie van bijvoorbeeld vinylvloeren, plafondsystemen en waterbestendigheidsmiddelen Persoonlijke en huishoudelijke verzorging, voor de productie van bijvoorbeeld zeep, shampoo, crème en lotion Gezondheid en medicijnen, voor de productie van bijvoorbeeld contactlenzen, luiers, sportattributen en chirurgische materialen zoals handschoenen Waterzuivering, voor de productie van bijvoorbeeld speciale membranen en ionenwisselaars Voeding, voor de productie van bijvoorbeeld toevoegingen voor sauzen en verpakkingen Transport, voor de productie van bijvoorbeeld antivries, carosseriedelen, lakken, kussens en dashboards Papier en publiciteit, voor de productie van bijvoorbeeld papier(coatings), inkten en labels Elektronica en amusement, voor de productie van bijvoorbeeld pc s, camera s, GSM s, cd s, halfgeleiders en isolatie voor bekabeling
Bestuur en toezicht In 2004 is de Raad van Bestuur van Dow Benelux B.V. vernieuwd. De voorzittershamer is in handen gebleven van Gerard van Harten. Ed de Graaf, al enige jaren lid van de Raad van Bestuur, werd benoemd tot vice-voorzitter. Nieuw in het bestuur is Dré Galle, financieel directeur Dow Benelux. Daarnaast is Marc Sloot, juridisch adviseur Dow Benelux, aangesteld als secretaris van de Raad van Bestuur. Dow Benelux B.V. omvat de activiteiten van de Dow-vestigingen in Nederland. De Belgische vestigingen zijn ondergebracht in aparte vennootschappen met elk een eigen bestuur. Leden van de Raad van Bestuur van Dow Benelux B.V. vormen samen met de vestigingsmanager het bestuur van deze vestigingen. Samenstelling Raad van Bestuur Dow Benelux B.V.: Gerard van Harten, voorzitter* Ed de Graaf, vice-voorzitter Dré Galle* Marc Sloot, secretaris* * Tevens bestuurder Belgische vestigingen De Raad van Bestuur is verantwoordelijk voor het algemene bestuur van de vennootschap. Zij werkt nauw samen met de site leadership teams (management teams) die verantwoordelijk zijn voor de dagelijkse bedrijfsvoering van de vestigingen. Leden van de Raad van Bestuur zitten in de verschillende site leadership teams. Dow volgt de voor het bedrijf relevante richtlijnen en standaarden voor corporate governance (goed ondernemingsbestuur). Belangrijk daarbij is een heldere structuur voor het bestuur en de controle van de verschillende Dow-rechtspersonen in de regio. Toezicht De Raad van Commissarissen van Dow Benelux B.V. houdt toezicht op het bestuur van de onderneming en adviseert de Raad van Bestuur. Deze raad bestaat uit: Arnold Allemang, Voorzitter (lid Board of Directors van The Dow Chemical Company) Bart Groot (voormalig vice president Central & Eastern Europe en general manager Dow Central Germany) Theo Walthie (vice president Dow Business Group Hydrocarbons & Energy)
Duurzaam ondernemen Duurzaamheid staat centraal bij alles wat wij doen. Dagelijks werken wij aan oplossingen die het leven van medewerkers en de mensen in onze omgeving kunnen verbeteren, de nadelige effecten op het milieu terugdringen en een bijdrage leveren aan economische vooruitgang. Die oplossingen komen terug in de producten die wij maken, maar ook in onze bedrijfsprocessen. Om ook in de 21 e eeuw succesvol te blijven, blijven we werken aan de drie aspecten van duurzaamheid: mensen, milieu en economie. Responsible Care Dow neemt deel aan het wereldwijde Responsible Care -programma van de chemische industrie. Responsible Care richt zich op voortdurende verbeteringen op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu. Eind jaren tachtig stond Dow in Canada mede aan de wieg van dit programma. Inmiddels is Responsible Care van invloed op alle aspecten van ons bedrijfsproces: van ontwikkeling, productie en distributie tot het gebruik en het verwijderen van producten. Dow hanteert wereldwijd zeer strikte richtlijnen die minimaal voldoen aan wat nationale overheden eisen, maar veelal strenger zijn. Voorbeelden van de duurzaamheidsprestaties van Dow in de Benelux zijn opgenomen in het duurzaamheidsverslag 2004. Op de website Our Commitments laten we voorbeelden zien van onze duurzaamheidsactiviteiten wereldwijd. Ambitieuze doelstellingen In 1996 maakte Dow een aantal ambitieuze doelstellingen bekend voor het verbeteren van de prestaties op het gebied van milieu, gezondheid en veiligheid. Wij kondigden toen onder meer aan het aantal ongevallen, de uitstoot en het energieverbruik drastisch te willen verlagen met respectievelijk 90%, 75% en 20%. In tien jaar tijd zijn we heel ver gekomen. In 2005 maken we de balans op: wat hebben we bereikt en wat kunnen en moeten we nog meer doen? Dat laatste wordt vertaald in nieuwe duurzaamheidsdoelstellingen voor 2015. Dow heeft voor de lange termijn een vision of zero : we streven naar nul ongevallen, nul gewonden, nul zieken en nul milieuschade. Niet alleen de bedrijfsleiding verplicht zich tot dit streven, maar iedere individuele medewerker. Samen zijn wij verantwoordelijk voor het verwezenlijken van deze nulvisie.
Zaaien en oogsten Een nieuwe strategie en een reorganisatie leidden in 2004 tot een versterking van Dow s marktpositie en uitstekende financiële resultaten. En dat zonder de zorg voor mens en milieu uit het oog te verliezen. Het was ons niet gelukt om deze prestatie neer te zetten als we in 2003 niet al belangrijke stappen hadden gezet. Voor ons was 2003 het jaar van de vernieuwing en 2004 het jaar van de verankering. Gerard van Harten, voorzitter van de Raad van Bestuur van Dow Benelux B.V., blikt terug. Vernieuwde strategie 2004 kun je niet los zien van 2003. In dat jaar voerden we een herstelplan in om het hoofd te bieden aan de moeilijke economische situatie. Met succes: voor het eerst in jaren werd er weer winst gemaakt. Eind 2003 luidde de aanstelling van een nieuwe topman, Andrew Liveris, een reorganisatie in. Die moest de korte-termijnmaatregelen uit het herstelplan omzetten in een vernieuwde strategie en verankeren in de organisatie. In de loop van 2004 kreeg de reorganisatie zijn beslag: het aantal bussinesses werd teruggebracht van acht naar drie en alle afdelingen en functies werden onder de loep genomen. Wereldwijd vervielen er 3000 banen; in de Benelux bleef dat aantal beperkt tot 98. Enerzijds valt dat mee, anderzijds is dat nog steeds een flinke groep mensen waarvan je afscheid moet nemen. Gelukkig konden we de meesten een vervroegd-pensioenregeling aanbieden. Er zijn zo goed als geen gedwongen ontslagen gevallen. Aandacht voor mens en milieu Onze strategie mag dan aangepast zijn; de achterliggende filosofie is onveranderd gebleven. We willen onze producten maken met aandacht voor mens en milieu. Daarom hebben veilig werken en het minimaliseren van onze impact op het milieu de hoogste prioriteit. Op het gebied van veiligheid stelden de resultaten ons echter teleur. We hebben het hoge niveau van 2003 niet vast weten te houden. De ongevallenindex is gestegen, terwijl we ons tot doel hadden gesteld om een verdere verbetering te laten zien. Op het gebied van milieu kunnen we positief nieuws melden: zo hebben we bijvoorbeeld minder afval geproduceerd en meer afvalwater biologisch gezuiverd. Ook de uitstoot van broeikasgassen per ton product is als gevolg van een efficiëntere productie gedaald. Absoluut gezien is de uitstoot van broeikasgassen en het energieverbruik wel toegenomen. Dit komt doordat de productie is gestegen in lijn met de verbeterde economische omstandigheden. Economische ontwikkeling The Dow Chemical Company heeft in 2004 uitstekende financiële resultaten behaald. Het voorzichtige herstel van de economie heeft hierin zeker een rol gespeeld. De ongekend hoge grondstoffen- en energieprijzen heeft Dow weten op te vangen door meer producten te verkopen tegen een hogere prijs en sterk op kosten te besparen. Je zou het kunnen zien als zaaien en oogsten. Maar wat misschien nog wel het allerbelangrijkste is: al onze medewerkers hebben zich keihard hiervoor ingezet. Zonder hun betrokkenheid en inspanningen waren we zo ver niet gekomen. De prachtige omzet- en winstcijfers zijn echter geen eindpunt: we kunnen niet achteroverleunen. We leven in een dynamische wereld, zowel op economisch als op technologisch gebied. Daarom moeten we snel en slagvaardig kunnen inspringen op veranderingen. Daarin kan ook de overheid een rol spelen, met minder en duidelijker regelgeving en een stimulerend industriebeleid. Groei The Dow Chemical Company volgt een groeistrategie, waarbij er momenteel veel aandacht is voor de opkomende markt in Zuidoost-Azië. Maar ook in Europa is er nog steeds ruimte voor selectieve groei. We moeten dan wel zélf kansen creëren. Groeien met partners, zoals succesvol op het Valuepark in Terneuzen gebeurt, is onderdeel van onze strategie. Kortom: we blijven zaaien. Jubilea
In 2005 is het respectievelijk 30 en 40 jaar geleden dat de kiem werd gelegd voor onze vestigingen in Tessenderlo en Terneuzen. En het is dan 50 jaar geleden dat Dow in Rotterdam haar activiteiten in de Benelux begon en we hebben in die jaren veel bereikt. Een mooi moment om daar op feestelijke wijze bij stil te staan. Niet alleen onze medewerkers en zakenrelaties zijn uitgenodigd, maar ook alle mensen uit de regio. We gaan er een bijzonder jaar van maken! Gerard van Harten, Voorzitter van de Raad van Bestuur
Alzheimertuin Verzorgingstehuis De Stelle in Oostburg heeft een tuin aangelegd die helemaal is ingericht op Alzheimerpatiënten. Dow steunde dit initiatief met een donatie. Middelbare Milieukunde Dow ontwikkelde in samenwerking met opleidingsinstituut Aviera de opleiding Middelbare Milieukunde. Die opleiding heeft inmiddels een officiële status, en kan door MBO-ers in heel Nederland gevolgd worden. In 2004 vervielen bij Dow in de Benelux 98 banen als gevolg van een wereldwijde reorganisatie. De meeste van deze functies vervielen bij Dow in Terneuzen. Voor alle betrokken medewerkers hebben we geprobeerd een passende oplossing binnen of buiten Dow te vinden. Het merendeel is met vervroegd pensioen gegaan. Een aantal mensen heeft binnen Dow een andere functie gekregen en weer anderen hebben we via outplacement geholpen bij het vinden van een nieuwe baan. Wereldwijde reorganisatie The Dow Chemical Company voerde de wereldwijde reorganisatie door om in te kunnen spelen op de veranderde marktomstandigheden. Voor alle vestigingen heeft het bedrijf de optimale organisatiestructuur vastgesteld. Daarbij zijn er niet alleen banen vervallen of gecombineerd, maar zijn er ook nieuwe bijgekomen. Omstreeks juni wist iedereen in de Benelux waar hij of zij aan toe was. Het management, de afdeling Personeel en de ondernemingsraden waren bij de implementatie en afwikkeling van het reorganisatieproces betrokken. Hoewel er de komende jaren veel medewerkers van het eerste uur met pensioen zullen gaan, verwachten we voorlopig weinig problemen met het werven van nieuwe collega s. Maar wat dat betekent op langere termijn is onduidelijk. Om te voorkomen dat er in de toekomst tekorten aan geschikt personeel ontstaan, proberen we nu al de instroom in technische studierichtingen te bevorderen. Dat doen we onder meer door een intensieve samenwerking met scholen en universiteiten in Nederland en België en door deelname aan diverse onderwijsinitiatieven. Contractor Awards Stellingbouwbedrijf Balliauw, bouwbedrijf Van Kerckhoven en kraan- en transportbedrijf Mammoet wonnen in 2004 de Contractor Awards van Dow. Met deze prijzen wil Dow de bedrijven aanmoedigen om zo veilig en efficiënt mogelijk te werken. Prettig werken Dow hecht veel belang aan persoonlijke ontwikkeling. Daarom stellen we samen met de medewerkers een persoonlijk ontwikkelingsplan op en bieden we trainingen en opleidingen aan. Bovendien hebben alle medewerkers recht op een veilige werkplek en gezonde werkomstandigheden. Dat geldt uiteraard ook voor de contractors die bij ons werken. Het ziekteverzuim was in 2004 onveranderd laag. Helaas is het aantal ongevallen wèl gestegen. De vestigingen in Tertre, Delfzijl en Zwijndrecht zijn echter al enkele jaren ongevalsvrij. De afdeling Veiligheid, Gezondheid & Milieu doet er alles aan om ook bij de overige vestigingen de ongevallenindex op nul te krijgen. Een goede buur Dow wil een goede buur zijn. Dat betekent dat we eerlijk en open zijn over onze resultaten en standpunten, en luisteren naar wat er leeft in de omgeving. De inbreng van klankbordgroepen vinden we dan ook erg belangrijk. Via donaties in combinatie met vrijwilligerswerk proberen we een directe bijdrage te leveren aan een prettigere leefomgeving voor
omwonenden. 2004 2003 2002 2001 2000 Mensen Medewerkers 2.661 2.795 2.844 2.647 2.514 Ongevallen 20 13 39 24 45 Ongevallenindex* 0,61 0,26 0,84 0,51 1,07 Ziekteverzuim 3,77% 3,55% 3,49% 3,56% 3,92% Donaties 0,2 mln $ 0,1 mln $ 0,2 mln $ 0,2 mln $ 0,2 mln $ * ongevallenindex: het aantal ongevallen per 200.000 gewerkte uren; in 2004 zijn voor het eerst de cijfers van de vestigingen in Kallo, Zwijndrecht en Tertre opgenomen
Donatie voor de Alzheimertuin De Stelle legt een tuin aan voor Alzheimerpatiënten De eerste contacten tussen Verzorgingstehuis De Stelle in Oostburg en onze afdeling Public Affairs kwamen tot stand aan het begin van 2004. Aanleiding waren de ideeën voor een bijzonder project. Enkele medewerkers van De Stelle hadden het idee gekregen om een tuin aan te leggen die helemaal is ingericht op Alzheimerpatiënten. Een Alzheimertuin, zogezegd. Frank Neve, manager Public Affairs bij Dow in Terneuzen vertelt: Medewerkers van De Stelle hadden een Alzheimertuin in Italië gezien en daar waren ze erg enthousiast over. Bij Alzheimerpatiënten zie je namelijk dat hun leefwereld steeds kleiner wordt, maar met een dergelijke tuin geef je hen de mogelijkheid om naar buiten te gaan wanneer ze willen. Zo blijven de patiënten in staat om nieuwe indrukken op te doen. En daarmee verbetert hun kwaliteit van leven. Een tuin om te beleven De tuin wordt ingericht als een gesloten patio, zodat patiënten deze zelfstandig kunnen bezoeken. De indeling is open en overzichtelijk. Bezoekers kunnen aan een ballustrade de tuin rondgaan en hoeven daardoor niet bang te zijn om te verdwalen. Her en der komen herkenningspunten, zoals een waslijn met wasgoed en een waterput. De beplanting stimuleert de zintuigen: de tuin krijgt felgekleurde en geurige bloemen en planten met speciale bladeren om aan te voelen (bijvoorbeeld heel glad, harig of met duidelijke nerven). Om ervoor te zorgen dat ook mensen met een rolstoel van de bloemen en planten kunnen genieten, zijn de plantvakken verhoogd en rolstoeltoegankelijk gemaakt. Een beter leven Frank: Toen wij over dit project lazen in de media waren wij zeer onder de indruk. De Alzheimertuin zal het dagelijkse leven van een heleboel mensen structureel verbeteren. Het is daarmee een project dat binnen ons donatiebeleid past. We waren erg onder de indruk van de gedrevenheid van de medewerkers van De Stelle om deze tuin te realiseren en besloten 35.000,- beschikbaar te stellen. Onze gedachte daarachter was: als je een dergelijke voorziening aanlegt, moet je het in één keer goed doen. In combinatie met de overige fondsen had De Stelle daarmee voldoende budget voor de aanleg. Met de Alzheimertuin wordt de zorg structureel naar een hoger niveau getild en beschikt West-Zeeuws-Vlaanderen over een voorziening waarvan ze vele jaren plezier kan hebben. De Alzheimertuin werd op 11 mei 2005 geopend.
Dow ontwikkelt nieuwe opleiding Middelbare Milieukunde Opleiden voor een beter milieu Een milieukundige opleiding op MBOniveau ontbrak tot nog toe in Nederland. Terwijl juist veel technici op middelbaar niveau dagelijks met milieuvraagstukken te maken krijgen. Dow nam het heft in eigen hand en ontwikkelde in samenwerking met opleidingsinstituut Aviera de opleiding Middelbare Milieukunde. Die opleiding heeft inmiddels een officiële status, en kan door MBO-ers in heel Nederland gevolgd worden. Bij Dow voeren medewerkers van de afdeling Milieu, Gezondheid en Veiligheid het milieubeleid uit. Daarvoor is specialistische kennis nodig op het gebied van onder meer milieutechnologie en wet- en regelgeving. Leen de Graaf, senior HRD-specialist, en Herbie Krocké, trainingscoördinator, leggen uit waarom het onderwijs tekort schoot. Leen: Voor hoger geschoold technisch personeel zijn er in Nederland opleidingen Milieukunde aan universiteiten en HBO s. Een post-mbo-studie Milieukunde, vergelijkbaar met de opleiding Middelbare Veiligheidskunde, was er tot voor kort niet. Herbie vult aan: En dat terwijl we het bij Dow juist belangrijk vinden om medewerkers met een MBO-diploma op te leiden tot milieufunctionaris. Juist deze mensen slaan een brug tussen het milieubeleid en de dagelijkse praktijk. Een hele nieuwe opleiding Dow ging niet bij de pakken neerzitten, maar nam contact op met opleidingsinstituut Aviera. Dit instituut verzorgde al geruime tijd de opleiding Middelbare Veiligheidskunde voor de vestiging in Terneuzen. Samen zorgden ze ervoor dat de opleiding Middelbare Milieukunde tot stand kwam. Een hele nieuwe opleiding van de grond krijgen is geen kleinigheid, vertelt Leen. Toch kregen we het voor elkaar dat de eerste twaalf Dow-medewerkers al in oktober met de studie konden beginnen. Dow is niet alleen initiatiefnemer van de opleiding Middelbare Milieukunde, maar leverde ook een bijdrage aan de ontwikkeling van de studie. Herbie: Samen met Aviera stelden we het profiel van een milieufunctionaris op middelbaar niveau op, en bekeken we wat er aan lesmaterialen en literatuur voorhanden was. Verschillende Dow-medewerkers hielpen bij het invullen van de lessen. Ook nu de opleiding gegeven wordt, heeft Dow nog steeds een actieve rol. Cees van Houwelingen, Environmental Leader bij Dow in Terneuzen is docent voor onderdelen uit het lesprogramma. Kennis én kunde De opleiding Middelbare Milieukunde vergroot de kennis van milieutechnologie, wet- en regelgeving, actuele milieuthema s en risico-inventarisaties en -evaluaties. Maar ook adviesvaardigheden en arbeids- en organisatiekunde komen aan bod. Daarmee moet de cursist na afloop in staat zijn om als proces- en milieutechnoloog of milieu-inspecteur te functioneren. Leen: Je moet in zo n functie het gedrag van je collega s kunnen beïnvloeden. Hoe je dat bereikt, is ook onderdeel van de studie. Niet alleen voor Dow-medewerkers De opleiding Middelbare Milieukunde is niet exclusief voor Dow, maar vrij toegankelijk voor cursisten met een HAVOdiploma (met scheikunde en natuurkunde in het vakkenpakket), een MBO-diploma in een technische studierichting of VAPRO B of gelijkwaardig. Ook medewerkers van andere bedrijven kunnen dus de opleiding volgen. Middelbare Milieukunde wordt nu bijvoorbeeld ook in Dordrecht gegeven.
Aanmoedigen van contractors Contractor Awards moeten veiligheid verder vergroten Stellingbouwbedrijf Balliauw, bouwbedrijf Van Kerckhoven en kraan- en transportbedrijf Mammoet wonnen in 2004 de Contractor Awards van Dow. Met deze prijzen wil Dow de bedrijven aanmoedigen om zo veilig en efficiënt mogelijk te werken. Dow in Terneuzen werkt met tientallen firma s samen. Samen met Dow zijn de 21 belangrijkste contractors verenigd in de Verenigde Dow Partners. Deze bedrijven komen in aanmerking voor de Dow Contractor Awards. Zij dragen een grote verantwoordelijkheid, omdat ze een voorbeeldfunctie hebben op onze locatie, legt Pieter Raes uit. Hij is medeverantwoordelijk voor de veiligheid van de contractors. We waarderen hun zorg en inzet enorm. Met de Contractor Awards willen we dat laten blijken. Wat zijn de Contractor Awards? In 2004 werden drie Contractor Awards uitgereikt: de Algemene Award, de Environment, Health & Safety Award en de Runner-up Award. De Algemene Award, waarin wordt gekeken naar onderdelen als veiligheid, techniek en commercie, werd gewonnen door bouwbedrijf Van Kerckhoven. Om de Environment, Health & Safety Award te winnen, is het belangrijk dat een bedrijf hoog scoort op verschillende veiligheidsaspecten. Kraan- en transportbedrijf Mammoet sleepte deze prijs in de wacht. De Runner-up Award werd pas één keer eerder uitgereikt en is een gelegenheidsprijs voor een bedrijf dat een opvallend positieve trend laat zien, legt Pieter uit. Stellingbouwbedrijf Balliauw mocht afgelopen jaar deze award in ontvangst nemen. In het begin dat zij voor ons werkten, eindigden ze achter in de rij. Daarna verbeterden hun prestaties en in 2004 behaalden ze de tweede plaats. Een uitzonderlijk goede prestatie, die we graag wilden belonen. Beoordelingscriteria De veiligheidsresultaten wegen zwaar mee in de beoordeling voor de Contractor Awards. Pieter: We houden het aantal ongevallen onder contractors nauwkeurig bij en kijken ook naar oorzaken ervan. We controleren de bedrijven op de uitvoering van de veiligheidsprogramma s. Zo moet de leidinggevende van het contractorbedrijf verslag uitbrengen over de veiligheid aan de afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu. Van de contractors wordt verwacht dat ze oplettend zijn. Zij zijn verplicht om een onveilige situatie te melden, als ze die waarnemen. De bedrijven met de beste meldingen krijgen hiervoor punten die meetellen in de eindscore. Alle verschillende elementen samen vormen een score. Het bedrijf met de hoogste score verdient de Environment, Health & Safety Award. Voor de Algemene Award liggen de beoordelingscriteria wat anders. We bekijken in dit geval hoe een bedrijf over de hele linie presteert. De veiligheidsaspecten tellen nog wel voor 25 procent mee. Maar we kijken bijvoorbeeld ook naar de economische toestand van een bedrijf en hoe ze de zaken financieel afhandelen, vertelt Pieter. De contractors stimuleren Je zou de Contractor Awards kunnen zien als een gezonde competitie tussen de bedrijven die voor ons werken, zegt Pieter. Welke contractor werkte in 2004 op de meest veilige en efficiënte manier? Maar het is meer dan een competitie. We stimuleren meer dan ooit dat bedrijven vanuit hun vakdiscipline met elkaar samenwerken op het gebied van veiligheid, gezondheid en milieu. We hopen dat zij het als een stimulans zien om zo nog veiliger en daardoor efficiënter te werken. Het zou het mooiste zijn als dit uiteindelijk leidt tot optimaal werken zonder ongevallen.
Gezondheid & veiligheid We zijn zuinig op onze medewerkers. Daarom doen we er alles aan om hen een gezonde en veilige werkplek te bieden. Ondanks al onze inspanningen konden we de uitstekende veiligheidsresultaten van 2003 echter niet vasthouden. De veiligheidsindex steeg in 2004 sterk. Het ziekteverzuim is in vergelijking met vorig jaar licht gestegen, maar is nog steeds laag. In 2004 was er wederom volop aandacht voor arbeidshygiëne, het voorkomen van blootstelling aan schadelijke stoffen, straling, geluid en trillingen.
Veilig en risicobewust werken De veiligheid van medewerkers staat voorop Veilig werken is een van de belangrijkste doelstellingen van Dow. Die veiligheid garanderen we voor onze eigen medewerkers, maar net zo goed voor de bedrijven die voor ons werken. Ieder jaar weer proberen we het aantal ongevallen verder omlaag te brengen om zo ons uiteindelijke doel te bereiken: de nulgrens. In 2004 steeg de ongevallenindex echter, ondanks al onze inspanningen. Eigen verantwoordelijkheid De veiligheid waarborgen we onder meer door de handhaving van goede procedures. We verwachten dat elke medewerker zich verantwoordelijk voelt voor wat hij doet. Medewerkers stellen zelf de werkvoorschriften op, waarin de werkzaamheden stap voor stap staan beschreven. Zij voeren de werkzaamheden uit en weten dan ook precies waar de risico's liggen. Experts van de eigen afdeling en die van de afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu geven daarbij advies. eenmaal per jaar deelnemen aan zo n oefening. Oefenen en trainen Iedere medewerker krijgt gedurende het jaar diverse veiligheidstrainingen en instructies. Voor nieuwe medewerkers is dat al vanaf dag één het geval, zodat de mensen alert en goed geïnstrueerd aan het werk kunnen gaan. Veel trainingen zijn afgestemd op specifieke werkzaamheden. Zodat iedereen weet wanneer welke persoonlijke beschermingsmiddelen verplicht zijn en hoe ze werkzaamheden veilig kunnen uitvoeren. Daarnaast vinden er wekelijks noodplanoefeningen plaats om medewerkers en hulpdiensten te trainen in het omgaan met noodsituaties. Iedere medewerker moet minimaal Onderzoek op de werkvloer De afdeling Veiligheid, Gezondheid en Milieu hield begin 2004 een veiligheidsonderzoek onder 780 medewerkers van Dow. Aanleiding hiervoor was onze uitstekende veiligheidsscore in 2003. We vroegen wat volgens hen de reden is dat de veiligheidsresultaten zo goed waren en verzamelden ideeën om de veiligheid in 2004 nog verder te verbeteren. Uit het onderzoek bleek dat medewerkers positief waren over de lopende veiligheidsprogramma's. Dat zijn onder meer de risicobewustzijnprogramma's, de verbeterde voorbereiding van werkzaamheden, een duidelijker leiderschap in het veld en de verbeterde samenwerking tussen Dow en contractors. Ongevallen In totaal vonden in 2004 in de Benelux twintig ongevallen plaats, waarvan veertien ongevallen in Terneuzen. Er werden daarnaast ook nieuwe records gevestigd. Delfzijl spande de kroon door voor het derde achtereenvolgende jaar ongevalvrij te blijven. Tertre en Zwijndrecht staan op een gedeelde tweede plaats: voor het tweede jaar op rij vonden daar geen ongevallen plaats. De ongevallenindex, het aantal ongevallen per 200.000 gewerkte uren, is in de Benelux in vergelijking met 2003 sterk gestegen. Daarmee hebben we de streefwaarde van 0,36 voor het afgelopen jaar niet bereikt. Over een periode van meerdere jaren bezien is er echter een sterk dalende tendens. Deze lijn willen we vast blijven houden voor de komende jaren, waarbij we uiteindelijk streven naar een werkomgeving waarin geen enkel ongeval meer voorkomt. Veel huis-tuin-en-keukenongevallen In 2004 was er slechts één wat ernstiger ongeval, waarbij een slijpschijf in iemands bovenbeen terechtkwam. De andere incidenten zijn meer 'huis-tuin-en-keukenongevallen' zoals onder andere een snee in de vinger of verstuiking van de enkel. Deze ongevallen vinden veelal niet tijdens risicovolle werkzaamheden plaats. Ongeveer tachtig procent van de incidenten wordt veroorzaakt door onoplettendheid in alledaagse situaties. Vandaar dat risicobewustzijnprogramma s steeds meer aandacht krijgen.