Cursus Atletische Rijkunst Fase 1

Cursus Atletische Rijkunst Fase 1 Monique de Rijk www.atletischerijkunst.nl

Monique de Rijk Cursus Atletische Rijkunst Fase 1 Tweede herziene druk

Eerste druk 2014 Tweede herziene druk 2014 2014 Cursus Atletische Rijkunst Fase 1 www.atletischerijkunst.nl Uit deze uitgave mag uitsluitend iets verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm, opnamen, of op welke andere wijze ook, hetzij chemisch, elektronisch of mechanisch, na voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.

INHOUD Voorwoord I De natuurlijk scheefheid 1 Het verticale evenwicht 11 Het laterale evenwicht 12 Het horizontale evenwicht 13 De 5 bouwstenen van de dressuur 16 De lange rugspier 19 De voorwaartse neerwaartse tendens 23 Het gewicht van de stelling 25 De middelpunt vliedende kracht 26 De buikspieren 27 Aanleuning 28 De beenzetting 29 Werking achterbenen 31 Zintuigen 34 Grondwerk 43 Wijken voor druk door aanraking 45 Wijken voor druk op afstand 48 Het vrije werken op een cirkel 53 Werk aan de hand 61 Longeren aan de enkele en de dubbele longe 75 De kwartlijn 85 De vierkante volte 87 De halve en hele diagonaal 89 De ruit 91 Volte Verticaal in balans sturen 92 De slangenlijn 99 De contrastelling 101 De teugelvoering 109 Beenhulpen 112 De verticale ophouding 115 De horizontale ophouding 118 Houding en zitoefeningen 122 Cavaletti s en in-uitjes 132 Slotwoord 135 Index 136

Copyright 2014 - Atletische Rijkunst - Monique de Rijk Pagina I VOORWOORD Een bijzonder moment voor mij om dit voorwoord te schrijven. Het neemt mij mee naar het moment waarop het voor mij allemaal begon. In 2002 toen ik samen met Jacado een kijkje kreeg in een andere wereld. Een wereld die liet zien hoe een afgekeurd en kreupel paard binnen 20 minuten weer zuiver kon bewegen. Nadat ik hierdoor diep geraakt en ontroerd was voelde, ik een enorme wens om dit zelf te leren. Er zijn zoveel paarden met soortgelijke problemen als Jacado, nog erger of in andere mate, die hierbij gebaat zouden zijn. Elke cel in mijn lijf zei dat ik dat ook zou willen leren en andere paarden en ruiters uit de ellende wilde helpen. Dat ik, schrijvende eind 2014 en alweer sinds 2006 beroepsmatig dit werk uitvoer, is nog iedere dag een gegeven waar ik heel erg dankbaar voor ben. Ik heb mijn hart gevolgd, mijn droom is in vervulling gegaan en sindsdien nog vele andere dromen. Ik prijs mij een gelukkig mens dat ik dit leven mag leven en dat is allemaal te herleiden naar het meest bijzondere paard wat ik ooit heb gekend; Jacado. Nog iedere keer dat ik in zijn ogen kijk, smelt ik weg. Hij kijkt recht in mijn hart en heeft met mij meer diepe dalen meegemaakt dan wie dan ook. Hij weet mij als geen ander overal weer bovenop te krijgen en er sterker uit te laten komen. Hij heeft gemaakt wie ik nu ben. Hij zal voor altijd één van de meest belangrijke zielen in mijn leven blijven. Ik draag dan ook dit boekwerk aan hem op. Hij verdient het. Hij is het elke letter waard. Zonder hem had ik hier wellicht nu niet gezeten en al mijn kennis in dit boekwerk niet op schrift gezet, zodat ik er andere ruiters en paarden mee mag helpen. Hij is er indirect verantwoordelijk voor dat er minder paarden met pijn en onder dwang worden gereden, op jonge leeftijd worden ingeslapen, eenzaam lijden en zonder plezier en harmonie als een machine hun werk uitvoeren. Het is niet met woorden te beschrijven wat hij voor mij en de Atletische Rijkunst betekend, maar hij verdient alle lof!

Copyright 2014 - Atletische Rijkunst - Monique de Rijk Pagina 13 HET HORIZONTALE EVENWICHT Naast de laterale scheefheid (de natuurlijke buiging in de wervelkolom veroorzaakt door ongelijke bespiering), is er bij paarden ook sprake van horizontale scheefheid. De laterale scheefheid veroorzaakt een verkeerde verticale balans, de horizontale scheefheid een ongelijke horizontale as. De horizontale scheefheid gaat over de ongelijke gewichtsverdeling tussen de voor- en de achterhand. Van nature draagt een paard ¾ van zijn gewicht op zijn voorhand en ¼ met zijn achterhand. De voorhand is zwaarder, omdat het paard zijn hoofd, hals en schouders nu eenmaal zwaarder zijn dan de achterhand. Bovendien is dit gemakkelijk tijdens het voortbewegen, omdat de massa geneigd zal zijn in de richting te bewegen van het (over)gewicht. Toch zit de echte power en kracht van een paard in zijn achterhand. Daar zit de motor. Een zeer effectieve en krachtige motor met veel pk s. Het paard zal uit zichzelf deze motor alleen inschakelen op het moment dat hij moet vluchten, in paniek raakt of teveel in zijn energie zit. Deze motor wordt dan gebruikt om zich krachtig en snel voort te bewegen. Het paard zet zich met veel power af. Deze kracht noemen we de stuwkracht. De ongelijke gewichtsverdeling tussen de voor- en de achterhand kan voor problemen gaan zorgen op het moment dat we op het paard gaan rijden. Het ruitergewicht komt dan nog eens extra bij de kilo s die het paard al draagt op de voorhand. De voorbenen zijn erg kwetsbaar en lopen snel blessures op. Op het moment dat we met een paard gaan rijden, dan zullen we ons hiervan bewust moeten zijn en moeten we leren hoe we de horizontale scheefheid kunnen verhelpen.

Copyright 2014 - Atletische Rijkunst - Monique de Rijk Pagina 14 Gaan we op een paard rijden, dan zullen we er dus alles aan moeten doen om ervoor te zorgen dat de horizontale scheefheid wordt opgelost om te voorkomen dat het paard in de problemen komt. Op die manier kan de training een meerwaarde zijn voor het paard en kan hij er lichamelijk gezonder en sterker van worden. Het verschil tussen deze 2 afbeeldingen maakt duidelijk wat ik hiermee bedoel. Vergelijk ze eens met de afbeelding op de vorige pagina, waarbij het paard met ¾ van zijn gewicht op de voorhand loopt. Het gaat hier om hetzelfde paard. Om te beginnen is het streven het paard gelijk te krijgen in het horizontale evenwicht, van waaruit het gewicht zich meer en meer kan verplaatsen naar de achterhand. Verzameling zal resulteren in oprichting. Daarmee wordt bedoelt dat wanneer de achterhand meer gewicht gaat dragen, het paard aan de voorkant letterlijk kan opstijgen en lichter wordt. Het paard zal met zijn neusbeen lichtjes voor de loodlijn komen. Dit is anatomisch zo bepaald. De juiste halslengte maakt het mogelijk dat de achterhand kan ondertreden. Blijft het paard te kort in de hals, dan zal op die manier het achterbeen niet maximaal onder de massa kunnen treden. Het doel van de verzameling is gewichtsverplaatsing, dus om dat te kunnen bereiken is een correcte halslengte van zeer groot belang. Door de verzameling worden de kwetsbare voorbenen gedeeltelijk ontzien. Het verplaatsen van het horizontale evenwicht speelt uiteindelijk een cruciale rol om het paard lichamelijk sterk en gezond te houden. Nu je deze kennis bezit, zul je de link naar de 3 fasen van de Atletische Rijkunst, beter begrijpen. Door het doorlopen van deze 3 fasen wordt het paard volledig verticaal, lateraal en horizontaal uitgebalanceerd in zijn lijf.

Copyright 2014 - Atletische Rijkunst - Monique de Rijk Pagina 23 DE VOORWAARTS NEERWAARTSE TENDENS De voorwaarts neerwaartse tendens is de tendens die ontstaat op het moment dat het paard zijn lange rugspier ontspant, zijn buikspieren sluit en zijn hoofd en hals laat zakken. Deze tendens is ook wel te beschrijven als nageeflijkheid. Het is dé tendens die noodzakelijk is om correct gebruik van het paardenlichaam te bereiken. De voorwaarts neerwaartse tendens biedt zich automatisch aan op het moment dat een paard zijn lange rugspier ontspant en daardoor lang maakt en los laat. Doordat de lange rugspier vast zit aan de halswervels, zal een paard op het moment dat hij deze spier ontspant automatisch zijn hoofd en hals laten zaken. Dit is een reflex. De voorwaarts neerwaartse tendens is een logisch gevolg van het juiste verticale evenwicht en gelijke spierspanning in de rug. Het paard durft namelijk alleen dan zijn lange rugspier te ontspannen. Bij een verkeerde verticale balans en ongelijke belasting van het lichaam, spant het paard deze spier aan om te voorkomen dat hij omvalt. Deze tendens kan dus niet worden afgedwongen door het hoofd naar beneden te vragen. Feitelijk houdt de ruiter zichzelf dan voor de gek om te denken dat hiermee de rug ontspannen is. Het werkt namelijk precies andersom. Als het paard zijn rug ontspant, laat hij zijn hoofd en hals zakken en het is dan de voorwaarts neerwaartse tendens die ontstaat.

Copyright 2014 - Atletische Rijkunst - Monique de Rijk Pagina 27 DE BUIKSPIEREN Op de onderstaande afbeelding is te zien waar het paard zijn buikspieren zich bevinden. Als een paard ze correct aanspant, is er onderaan zijn buik een schuine lijn te zien die richting zijn flanken gaat. De buikspieren hebben verschillende functies: het ondertreden van de achterhand, want ze bepalen de slingerwerking van het achterbeen. ze zorgen ervoor dat het paard zijn rug bol kan maken (mits hij zijn lange rugspier ontspant). het is de bedoeling dat het paard de ruiter draagt met zijn buikspieren. De buikspieren hebben een cruciale rol tijdens het verzamelen van een paard. Ze zorgen er namelijk voor dat het achterbeen naar voren wordt geplaatst. Ze brengen het achterbeen in de juiste positie (ver onder het lichaam), waarna er vervolgens meer gewicht naar toe gebracht kan worden door het horizontale evenwicht te verplaatsen. We kunnen het paard helaas geen sit-ups laten doen om zijn buikspieren sterker te maken. Wel is het zo dat wanneer een paard juist getraind wordt, hij automatisch zijn buikspieren aanspant. Het is daarbij wel van belang dat het paard ook zijn lange rugspier kan loslaten. Anders kan de wervelkolom niet voldoende omhoog worden gebracht door de buikspieren. Zijgangen zijn bij uitstek de perfecte oefeningen om de buikspieren verder te ontwikkelen. Met name de buikspier die in verbinding staat met het achterbeen wat in de betreffende zijgang meer wordt belast, wordt geprikkeld zich meer aan te spannen. Daarnaast is het rijden van overgangen en tempowisselingen een goede manier om de buikspieren te trainen. Ter afwisseling is het aan te raden je paard geregeld balkjes te laten draven en in- uitjes te laten springen. Dit is goede arbeid voor het lichaam en vraagt ook steeds wat extra aanspanning van de buikspieren.

Copyright 2014 - Atletische Rijkunst - Monique de Rijk Pagina 34 ZINTUIGEN Zicht Zicht is één van de belangrijkste zintuigen van het paard. Eén derde van alle zintuigelijke informatie die naar de hersenen wordt gestuurd, komt van het oog. Het paard heeft de grootste ogen van alle zoogdieren. Deze grootte zorgt ervoor dat een paard alles 2x zo groot ziet als wij dat doen. Het zicht van een paard werkt anders dan bij de mens. Dit zou voor misverstanden kunnen zorgen in de omgang met elkaar. Het paard heeft zijn ogen aan de zijkant van zijn hoofd zoals bij de meeste prooidieren. De mens heeft zijn ogen aan de voorkant naast elkaar zoals de meeste roofdieren. De mate waarin de informatie van het oog naar de hersenen wordt verstuurd, is daarom ook verschillend t.o.v. de mens. Bij een paard werken de ogen en van daaruit de registratie naar de hersenen onafhankelijk van elkaar. Dit betekent dat alles wat het paard met het rechteroog registreert naar de rechterhersenhelft wordt gestuurd en zo ook bij de linkerkant. De overdracht tussen de verschillende hersenhelften ligt bij het paard op 20%, terwijl dit bij ons roofdieren op 100% ligt. Dit is een wezenlijk verschil van hoe paarden de omgeving zien en welke aanpassingen ze moeten doen om het beeld goed geregistreerd naar de hersenen te krijgen. Deze onafhankelijke werking van de ogen noemen we monoculair zicht. Alles wat met het rechteroog wordt waargenomen, verwerkt deze maar voor 20% naar de linkerkant. Dit is één van de grootste redenen waarom een paard dus rechtsom anders kan reageren op hetzelfde object dan aan de linkerkant. Simpelweg omdat hij met zijn andere oog het spannende nog niet had gezien. Daarom is het van belang dat het paard, zeker bij nieuw aangeboden objecten, hetgeen zowel vanaf de rechterkant als de linkerkant leert kennen. Paarden hebben een ander soort pupil dan de mens. Bij het paard is er een horizontale band in het midden van het netvlies. Deze heeft een veel hogere concentratie (hoeveelheid) van lichtgevoelige cellen (receptoren) met de daarbij behorende zenuwcellen, ganglia genoemd. Dit betekent dat de beelden op dezelfde horizontale lijn als het oog in veel scherper detail gezien worden dan daarboven of daaronder. Dit is ook de reden waarom paarden hun hoofd omhoog of omlaag brengen. Niet alleen om de objecten te zien, maar ook om zich er volledig op te kunnen focussen. We noemen dit binoculair zicht. Het object wordt nu met twee ogen tegelijk geregistreerd.

Copyright 2014 - Atletische Rijkunst - Monique de Rijk Pagina 43 GRONDWERK Grondwerk wil zeggen dat je middels oefeningen werkt aan de relatie tussen jou en je paard met als doel deze relatie te ontwikkelen, te versterken of te bevestigen. Een paard heeft nu eenmaal een andere belevingswereld dan de mens en staat veel dichter bij de natuur dan wij. Juist dat maakt dat we ontzettend veel kunnen leren van paarden. Niet alleen over het wezen paard, maar juist ook over het wezen mens en dan eigenlijk het wezen wat jij bent; je persoonlijke ik! Dát maakt uiteindelijk het grondwerk zo n ontzettend waardevolle toevoeging, omdat het jou als mens naar een hoger niveau van (bewust) zijn kan brengen. Iets waar je, als je er voor open staat, in het hele dagelijkse leven veel profijt van kunt hebben. Het belangrijkste verschil tussen paarden en mensen is het verschil tussen vluchtdier en roofdier. Om te overleven moet een vluchtdier enorm goed zijn omgeving kunnen scannen, en met name de energie van andere dieren. Wanneer een roofdier gaat jagen, zit hij op een bepaalde frequentie. Zijn lichaamshouding is anders, maar ook wat hij energetisch uitstraalt. Een paard kan dit haarfijn aanvoelen en weet zo precies wanneer hij in staat van paraatheid moet zijn of alleen maar ontspannen en gefocust op het mogelijke gevaar moet blijven. Zo kunnen paarden zich in het wild best in de buurt van roofdieren bevinden, met name bij drinkplaatsen. Als de energie van de roofdieren laag is, dan zullen de paarden ze niet als potentieel gevaar beschouwen. Maar zodra iets daarin verandert, zal de kudde hierop reageren. Daarnaast zijn paarden goed in het aanvoelen van iemand zijn hartslag en spierspanning. Dit tezamen maakt ze meesters in het aanvoelen van inwendige en uitwendige spanning, zowel mentaal als fysiek. Vanzelfsprekend reageert niet ieder paard hier even gevoelig op. Hierin speelt de domesticatie een grote rol. Over het algemeen hoeven onze paarden zich niet druk te maken om tijgers en de kans om aangevallen te worden. In die hevigheid zal hun vluchtinstinct niet worden aangesproken. Maar ondanks dat hebben ook gedomesticeerde paarden een sterk vluchtinstinct wat opgeroepen wordt wanneer een situatie niet wordt vertrouwd. Paarden staan nu eenmaal nog dicht bij de natuur en daar kunnen wij als mensen heel veel van leren. Los van het vluchtgedrag, wat een overduidelijke reactie is op iets uit hun leefomgeving, kunnen paarden ook hele subtiele signalen oppikken uit hun omgeving. Hier hoeven ze niet direct voor te vluchten, maar het is als een tweede natuur voor ze om aan te voelen wat er in hun omgeving gebeurd. Je kunt er dus donder opzeggen dat vanaf het moment dat je een paard benaderd, of eigenlijk al vanaf het moment dat hij je in het vizier krijgt, hij je reeds gescand heeft.

Copyright 2014 - Atletische Rijkunst - Monique de Rijk Pagina 45 WIJKEN VOOR DRUK DOOR AANRAKING Van nature zal een paard altijd geneigd zijn om tegen de druk in te gaan. Dit wordt ook wel het oppositiereflex genoemd. Dit reflex maakt dat een paard wat in zijn flanken geprikt wordt om opzij te gaan, juist tegen gaat duwen. Voor paarden is dit reflex een soort tegengas op een aanval van buitenaf, bijvoorbeeld een roofdier die hem in zijn flanken grijpt. Een ander veelvoorkomende reactie die mensen tegenkomen in de omgang met een paard, is wanneer het paard stilstaat en ze aan het halster trekken, het paard juist met zijn hoofd omhoog gaat tegen de druk in. Al dit soort reacties kun je conditioneren naar ander gedrag toe, als je het paard leert niet meer tegen de druk in te gaan, maar te wijken voor druk. En dan uiteindelijk druk in de aller lichtste zin van het woord. De lichtste aanraking of zelfs al intentie kan genoeg zijn om het paard doen laten wijken voor druk. Het streven in alles is je hulpen zo subtiel en klein mogelijk te kunnen geven. Wanneer je het paard deze basistechnieken aanleert, wordt de omgang en het contact veel subtieler en ook rustiger. Je zal het op kracht toch niet winnen, dus waarom niet je paard leren op lichte hulpen te reageren? Voor beide partijen werkt dit veel aangenamer en je komt meer in balans met elkaar. De basisoefeningen van het wijken voor druk zijn door aanraking: - Hoofd laten zakken - Hoofd opzij vragen - Voorhand verplaatsen - Achterhand verplaatsen - Achterwaarts Hoofd laten zakken Het op commando laten zakken van het hoofd is niet alleen een gehoorzaamheidsoefening, het kan ook helpen in spannende situaties om de spanning te laten afvloeien en het paard te helpen de rust te vinden. Zijn zicht verandert als zijn hoofd laag is en hij maakt meer endorfine aan.

Copyright 2014 - Atletische Rijkunst - Monique de Rijk Pagina 61 WERK AAN DE HAND Het werken aan de hand is een manier om je paard onbelast te trainen en te gymnastiseren tot een symmetrisch, soepel en krachtig paard. Het is prima in te zetten als onderdeel van de training zodat je een paard meer afwisseling kan bieden. In het bijzonder is het handwerken geschikt voor jonge paarden en ter revalidatie van paarden met mentale en/of fysieke problemen. Bij een jong paard kan het werk aan de hand er heel gericht aan bijdragen dat er een fundering wordt gelegd die het skelet van het paard kan ontlasten. Daarnaast draagt het werken aan de hand bij aan het ontwikkelen van de buikspieren. Deze zijn van zeer groot belang voor het correct functioneren van de rug en de achterhand. Het zou ideaal zijn als ieder paard eerst ten minste een jaar vanaf de grond wordt voorbereid middels werk aan de hand en longeren, voordat er iemand op gaat zitten. Het zou veel mentale en fysieke problemen kunnen voorkomen. Tijdens het handarbeid maak je gebruik van diverse gymnastiserende oefeningen. Daarbij kun je de lat steeds iets hoger leggen en het paard feitelijk alles leren wat hij ook onder de ruiter kan leren. Het begint met oefeningen in stilstand en een simpele volte en het eindigt bij de zwaardere oefeningen zoals de piaffe, levade en de galoppirouette. In dit e-book leer je de basisoefeningen van het werk aan de hand. Deze oefeningen zijn als volgt: - Ontspanning in halt - Stelling in halt - Stretchen in halt - Achterwaarts - Lengtebuiging op de volte - Rechtuit over de hoefslag met stelling - Schouderbuitenwaarts - Schouderbinnenwaarts - Wijken

Copyright 2014 - Atletische Rijkunst - Monique de Rijk Pagina 75 LONGEREN AAN DE ENKELE EN DE DUBBELE LONGE Longeren is een geweldige manier om een paard onbelast beweging te geven, te trainen en te gymnastiseren. Het grote voordeel van longeren is dat het paard vrij beweegt en geen ruiter hoeft te dragen. Dit maakt dat de rug nog vrijer kan bewegen en het paard niet gestoord wordt door een ruiter op zijn rug. Als ruiter/ trainer is het waardevol om vanaf de grond te observeren hoe het paard zijn lichaam gebruikt. Een mooi los, ontspannen en nageeflijk paard is heerlijk om naar te kijken en een genot voor het oog. Longeren is dus absoluut een meerwaarde voor de mentale en fysieke training van je paard. Het is echter wel verstandig enige kennis van zaken te bezitten omdat je anders het paard verkeerde signalen kunt geven of zijn lichaam op een verkeerde manier leert gebruiken. Een bekende manier van longeren is middels het gebruik van hulpteugels/ bijzetteugels. Mijn voorkeur gaat hier niet naar uit omdat het gevolg van deze hulpmiddelen kan zijn dat het paard zijn lichaam niet correct gebruikt en het effect ervan zelfs schadelijk kan zijn. De hulpteugels dwingen een bepaalde hoofd-halshouding af waarbij niet noodzakelijk ook de rug en de achterhand op de juiste wijze worden gebruikt. Het wil niet zeggen wanneer een paard in die houding loopt, hiermee ook de rest van het lichaam op een effectieve en gezonde manier wordt gebruikt. Alle hulpteugels werken volgens het principe van wijken voor druk. Het paard zal óf wijken voor die druk en in een houding lopen óf gaan steunen op de hulpteugel, waardoor hij zichzelf helemaal vastzet in zijn lichaam. Dit belemmerd de ruimte tussen de gewrichten en de deining in het lichaam is beperkter, net als de schokdemping. Het risico op fysieke problemen wordt hierdoor groter. Als de spieren los en ontspannen bewegen, geeft dit ruimte aan het skelet en kunnen de wervels vrij bewegen.

Copyright 2014 - Atletische Rijkunst - Monique de Rijk Pagina 76 Longeren met bijzetteugels is wel makkelijker longeren, omdat de longeur minder hoeft te doen. Bij longeren zonder hulpteugels heeft de longeur actief een rol om het paard zijn lichaam correct te laten ontspannen en de buikspieren de gelegenheid te geven hun werk te doen. Voordat ik wist wat ik nu allemaal weet en probeer uit te dragen, heb ik ook paarden met bijzet gelongeerd. Ik wil hiervan een afbeelding met je delen uit die tijd. Het is een afbeelding van Jacado. Ik longeerde hem voor het rijden om hem er lekker doorheen te krijgen en wist destijds niet wat dit voor effect zou hebben op zijn lichaam. Ik heb hem op de onderstaande afbeelding dusdanig bijgezet dat zijn neusbeen zich áchter de loodlijn bevindt. Hij loopt in een valse knik, heeft zijn buikspieren niet gesloten en de rug is niet ontspannen. Hierdoor ontstaat er een fout in de diagonale beenzetting in de draf. Beide achterbenen bevinden zich achter de loodlijn en de slingerwerking is hierdoor dus niet 50-50 zoals zou moeten. Het achter de loodlijn instellen geeft tevens veel spanning op de atlas (1 e halswervel) van het paard. Het gevolg hiervan is dat de voorbenen veel langer dan nodig op de grond blijven staan en hierdoor te veel en verkeerd belast worden. Ikzelf werk tegenwoordig liever op basis van nageeflijkheid waarvan ik zeker weet dat deze echt is en ontstaan vanuit het lichaam. Zo heb je altijd de bevestiging dat de rug zich écht ontspant. Veel mensen denken dat dit niet te bereiken is aan de longe zonder hulp van bijzetteugels. Dit kan echter wel. Je kunt het paard via de verbinding op de longe vragen zich te ontspannen. Dit is uiteraard wel een proces en afhankelijk van hoe recht en soepel het paard is, gaat dit het paard moeilijk of gemakkelijk af, maar ieder paard kan het leren.

Copyright 2014 - Atletische Rijkunst - Monique de Rijk Pagina 77 Voordat ik ga beschrijven hoe je dit bereikt, wil ik je graag nog een afbeelding laten zien die aantoont dat longeren bij kan dragen aan een goede ontwikkeling van het lichaam van je paard. Hieronder zie je een afbeelding van Meisje. Daarop is mooi te zien dat middels het longeren aan de enkele longe haar lichaam effectief aan het werk is. De diagonale beenzetting is correct, haar buikspieren zijn gesloten en ondanks de lage hoofdhalshouding, is ook haar schoft hoger dan haar heiligbeen. Meisje is in stilstand overbouwd. Dit betekent dat haar heiligbeen hoger is dan haar schoft. Verder heeft ze een holle rug. Voor haar zal het extra van belang zijn middels de training haar buikspieren voldoende aan te spannen, met onderstaand resultaat als gevolg. De afbeelding laat tevens zien dat het ook in deze houding voor de achterhand mogelijk is te dalen. De eerste stap is om het paard te leren zijn lange rugspier te ontspannen en met de voorwaarts neerwaartse tendens te bewegen. Dat is de basis van het longeren aan de enkele longe. Hierbij wordt gestreefd naar het bereiken van de maximale halslengte. Hoe lager hoe beter. Als het paard niet meer verder wil/kan volgen is dit een teken dat de lange rugspier niet langer is en dat hier nog verder aan gewerkt dient te worden. Het streven is om te beginnen dat het paard in alle 3 de gangen in deze ontspannen houding kan bewegen.

Copyright 2014 - Atletische Rijkunst - Monique de Rijk Pagina 83 Als de basis hiervan aanwezig is zou je als toevoeging hierop overgangen kunnen maken op de rechte stukken. Hiermee kun je het paard tevens mooi ondersteunen bij zijn balans. Nadat het paard kennis heeft gemaakt met het sturen van rechte lijnen, kun je ditzelfde principe gaan toepassen op de cirkel. Je probeert ook dan na te streven dat de gewichtsverdeling van de voorhand gelijk blijft. Focus je op de afstand tussen jou en het paard die steeds gelijk behoort te blijven. Naarmate het paard verticaal rechter wordt, zal hij zelf de ontspanning gaan opzoeken en voorwaarts neerwaarts gaan lopen. Met de dubbele longe kun je het gevoel van gelijke aanleuning, zoals je met rijden probeert te krijgen, nabootsen. Hierdoor is het gemakkelijker om te variëren in de hoofd- halshouding t.o.v. de enkele longe.

Copyright 2014 - Atletische Rijkunst - Monique de Rijk Pagina 84 Het is wel belangrijk om altijd rekening te houden met het feit dat niet ieder paard de lijn achter zijn billen langs prettig vindt. Sommige paarden vinden dit behoorlijk spannend en kunnen ervan schrikken. Je kunt dit voorkomen door het rustig aan op te bouwen en in eerste instantie slechts de lijn achterlangs te brengen en vervolgens aan de andere zijde lichtjes druk geven op de lijn tot het paard de richting van de lijn volgt. Eventueel kun je iemand vragen je hierbij te assisteren om te voorkomen dat het paard zich tegengesteld draait en in de lijn terecht komt. Pas als het paard dit aan beide kant van zijn lichaam zonder enige spanning uitvoert, kun je een stapje verder gaan. Onthoud wel; ook al gaat deze oefening goed, dit is geen garantie dat het paard nu helemaal geen spanning of vluchtreactie op de lijn kan krijgen. Mijn voorkeur gaat er dan naar uit om het paard een eerste keer in een kleinere ruimte te laten wennen aan de dubbele longe.. Bijvoorbeeld een longeerbak of paddox. Je wilt ten alle tijden voorkomen dat een paard in een grote bak gaat rennen en je hem niet kunt houden. Het paard zal dan met 2 lijnen los achter zich aan door de bak heen vluchten, wat niet bevorderlijk voor het vertrouwen zal zijn. Bovendien is dit gevaarlijk.

Copyright 2014 - Atletische Rijkunst - Monique de Rijk Pagina 87 DE VIERKANTE VOLTE De vierkante volte is een perfecte oefening om het paard te leren werken in het juiste verticale evenwicht, zowel op de rechte lijn als in de bochten. Bovendien fungeert de vierkant volte als wacht oefening. Het paard moet leren recht te blijven tot aan het einde van de lijn en mag niet zelf beginnen de wending in te zetten. Sommige paarden beginnen al op de schouder te vallen als ze de A-C lijn zijn gepasseerd. Het grote voordeel van de vierkante volte is dat je altijd de andere kant op kunt sturen (op de lijnen parallel aan de korte zijde) of nog langer rechtdoor kunt gaan (op de lijnen parallel aan de hoefslag), als het paard niet verticaal in balans is. In het begin zal het dus geen perfecte vierkant zijn die steeds op dezelfde plek gereden wordt. Eigenlijk kies je pas aan het einde van de lijn welke richting je op gaat. Stuur in de tegenovergestelde richting die het paard kiest. De meeste paarden vallen nu eenmaal de kant op waar ze vandaan zijn gekomen.. Dus wanneer het paard aan het einde van de lijn naar rechts valt, dan wend je af naar links. Het paard leert op die manier te wachten en je hebt tegelijkertijd het paard weer van de rechterschouder afgestuurd. Gerelateerd aan de natuurlijke scheefheid kan de vierkante volte in beide richtingen een andere uitdaging bieden. We nemen om te beginnen een linksgebogen paard. De kans is groot dat dit paard op de vierkante volte linksom constant een beetje over de schouder loopt. Het paard neemt te veel linker stelling aan en wordt hol aan de linkerkant en bol aan de rechterkant. Het gevolg is ongelijke aanleuning. Het zwaartepunt verplaatst zich naar het rechtervoorbeen, wat ervoor zorgt dat het paard steeds geneigd is om naar rechts te gaan. Soms kan het genoeg zijn om het gewicht van de stelling in te zetten om het paard recht te richten op de vierkant volte. Maar vaak heeft het paard meer nodig om uit zijn natuurlijke scheefheid te komen. In dat geval kun je de contrastelling toepassen. DIT haalt het paard uit zijn natuurlijke scheefheid en helpt het paard om in het juiste verticale evenwicht te komen. Het paard moet linksom leren om vooral met de schouders mee te draaien. Veel linksgebogen paarden hebben moeite om de wending naar links te maken.

Copyright 2014 - Atletische Rijkunst - Monique de Rijk Pagina 109 DE TEUGELVOERING Laten we om te beginnen eens bekijken wat de teugelvoering is op rechte lijnen is wanneer het paard recht en verticaal in balans is. De ruiter dient zijn handen op gelijke hoogte, boven de schoft, naast elkaar te dragen. De duimen zijn het hoogste punt en er zit een knik in de ellebogen. De armen hangen los en ontspannen langs het lichaam. Wat ontzettend belangrijk en zelfs noodzakelijk is, is dat de ruiter altijd een knik heeft in zijn elleboog. Van de ruiters elleboog tot aan het paard zijn hoofd, dient er een rechte lijn te zijn. De knik in de elleboog is zo belangrijk omdat het voorkomt dat de ruiter zijn arm te veel kan spannen en vastzetten. Daarnaast ontstaat er bij een gestrekte arm te veel neerwaartse druk in het paard zijn mond en/of op zijn hoofd wat een valse knik en verkeerde nageeflijkheid als gevolg kan hebben. Op het moment dat het paard op een rechte lijn zijn verticale evenwicht verliest en op de binnenschouder valt, dient de ruiter dit te corrigeren. Dit kan m.b.v. het gewicht van de stelling. Dit kan men doen door met de buitenteugel een openingsteugel (van de hals) te rijden en met de binnenteugel een geslotenteugel (tegen de hals).

Copyright 2014 - Atletische Rijkunst - Monique de Rijk Pagina 118 DE HORIZONTALE OPHOUDING Een ophouding heeft als doel (her)balanceren. Een horizontale ophouding draagt bij aan het verplaatsen van het horizontale evenwicht van het paard. Middels horizontale ophoudingen gaat het paard meer gewicht overnemen met de achterhand en kan de voorhand vrijer en lichter bewegen. Om te leren werken met de horizontale ophoudingen is het belangrijk dat je leert voelen en rijden vanuit je centrum. Je centrum bevindt zich in het midden van je lichaam. Als je wilt rijden vanuit je centrum, probeer je te leren voelen vanuit het gebied achter je navel. Stel jezelf voor dat zich daar een bal bevindt, je balansballetje. Dat balletje is je beste vriend, want die kan de afstemming met je paard heel fijngevoelig maken en ontwikkelen. Door dit balletje te leren besturen, kun je op hele subtiele wijze je paard horizontaal balanceren en leren verzamelen. Als je kan voelen waar dit balansballetje zich bevindt, probeer je dan te visualiseren dat die diep in je centrum ligt en altijd met jou meebeweegt. Je kunt het balletje ook gericht een opdracht geven. Zo kun je hem tijdens een horizontale ophouding achteruit laat rollen in de richting van de pijlen op deze afbeelding. Tijdens dit achteruit rollen probeer je tevens een denkbeeldige lijn te creëren vanuit het midden van je hoofd, richting de staartinplant van je paard. Deze lijn helpt mee om je bovenlichaam energetisch te sturen waar naar hij naar toe moet. Paarden reageren ontzettend goed op energetische hulpen omdat ze hier gevoelig voor zijn. Voor het maken van een correcte horizontale ophouding is veel gevoel en timing nodig. Wanneer je niet volledig één bent met je paard, dan mis je signalen waardoor je paard kan afstompen voor jouw hulpen, omdat je toch niet reageert.

Copyright 2014 - Atletische Rijkunst - Monique de Rijk Pagina 132 CAVALETTI S EN IN-UITJES Cavaletti s en in-uitjes horen wat mij betreft echt in het basispakket van de training van je paard. Het is de manier om je paard een leuke, uitdagende afwisselende oefening te bieden die tegelijkertijd het lichaam sterker, bewuster en soepeler maakt. Met het uitvoeren van dergelijke oefeningen, train je diverse onderdelen van het lichaam. Cavaletti s zijn dus absoluut in te zetten als wekelijkse onderdeel van de work-out van je paard, zowel vanaf de grond als onder het zadel. Wanneer je begint het paard te leren over de cavaletti s heen te lopen, dan is het belangrijk om dit rustig aan op te bouwen. Stap 1 is altijd dat je het paard laat kennismaken met het nieuwe object wat je aan zijn omgeving toevoegt. Ga vervolgens samen met je paard er overheen. Geef hem de tijd, forceer niets. Als er basisvertrouwen is, dan kun je gemakkelijker stapjes voorwaarts maken dan wanneer er wantrouwen is. Begin gewoon rustig met 1 balkje op de grond. Dit is veilig qua hoogte en van het paard wordt niet gelijk te veel verwacht. Laat het paard er in eerste instantie in beide richtingen overheen stappen. Gaat dit goed, doe dan hetzelfde in draf en vervolgens ook in galop. Voor sommige paarden is dit in een eerste sessie al voldoende. Ga er dus niet van uit dat je gelijk meer balkjes gaat gebruiken. Het zal per paard verschillen hoe ze hierop reageren en het oppakken. Is je paard er aan toe, dan verhoog je het aantal met 1 balkje. De afstand tussen de balkjes is iets waar je een beetje gevoel voor moet leren ontwikkelen. Het heeft namelijk alles te maken met de paslengte van je paard of pony. Observeer of hij goed uitkomt en pas zo nodig de afstand aan. Uiteindelijk kun je het aantal balkjes flink uitbreiden tot wel 10 of meer. Nogmaals: begin rustig aan!

Copyright 2014 - Atletische Rijkunst - Monique de Rijk Pagina 135 SLOTWOORD Met het schrijven van dit slotwoord sluit ik een boekwerk waar ik met hart en ziel aan heb gewerkt. Ik heb het echt geschreven met als doel ruiters en paarden te kunnen helpen en ondersteunen. Ik hoop dan ook dat het je heeft gebracht wat je ervan had verwacht en gehoopt. Ik hoop dat je het er geregeld bij gaat pakken als ondersteuning in jullie (leer)proces. Denk in mogelijkheden, niet in beperkingen. En bovenal: leef vanuit je hart, vanuit je gevoel. De training van je paard is net als deze prachtige roos. Het begint met zaaien. Vervolgens moet je de roos water geven, zonlicht, liefde en aandacht en op het juiste moment ook met rust durven laten. En dan, als alles klopt, ontwikkelt dat kleine zaadje zich tot een prachtige bloem die steeds meer tot bloei komt en gaat stralen. Je kunt de ontwikkelingen die jij en je paard doormaken vergelijken met dit proces. Maar vergeet niet te genieten van elke minuscule stap die eraan bijdraagt dat jullie straks gaan bloeien samen! Want als je die stapjes leert zien kun, je samen met je paard elke dag in bloei staan! Ik dank je voor het lezen van dit e-book; Atletische Rijkunst fase 1. In dit e-book heb je de basis meegekregen om samen met je paard te gaan bloeien en stralen. Ik hoop dat je er elke dag plezier van hebt want dat is het mooiste cadeau wat ik je zou kunnen geven!