Verslag workshop procesoptimalisatie onderhoudsbedrijven NAG Netherlands Aerospace Group, 12 september 2012 bij TNO in Hoofddorp Aan de slag met doorlooptijd, productiviteit en flexibiliteit Bert Tuinzaad, TNO Arbeidsproductiviteit, Hoofddorp Op 12 september organiseerde TNO samen met de NAG een bijeenkomst in het TNO Ergolab voor leden van de NAG voor het onderwerp procesoptimalisatie onderhoudsbedrijven. Centraal stonden de onderwerpen verkorting orderdoorlooptijd, lean manufacturing en inrichting productie. Het betreft de resultaten van een project dat in het kader van het TNO MKB programma is uitgevoerd met 5 bedrijven van de NAG. In dit project is ook de Hogeschool van Amsterdam Domein Techniek betrokken geweest. Drie deelnemers hebben hun ervaringen toegelicht. Avio-Diepen uit Alphen a/d Rijn, NDF Special Light Products uit Roosendaal en KVE Composites Group uit Ypenburg. Introductie NAG Ruud Kleinendorst, directeur van NEDAERO Components in Zevenaar gaf namens het bestuur van de NAG een toelichting. De groep, intussen meer dan 100 leden, omvat ca. 98% van de Nederlandse aerospace gerelateerde omzet. De rol van de NAG is: - Internationaal positioneren; zoals het organiseren van beurzen Le Bourget en Dubai en het organiseren van handelsmissies zoals China, Italie en Zuid Duitsland. - Vertegenwoordigen; bijvoorbeeld in Brazilie, Turkije en Zuid Frankrijk dichtbij Airbus. - Kennismobilisatie; het ontwikkelen en overdracht van kennis, vooral tussen de NAG leden. Voorbeelden zijn Q-regelingen en export regelgeving. Eindbijeenkomst 12 sept 2012 TNO MKB - project procesoptimalisatie onderhoudsbedrijven NAG 1
Introductie TNO Arbeidsproductiviteit Ergolab De bijeenkomst vond plaats in het TNO Ergolab in Hoofddorp. Gu van Rhijn van TNO gaf een introductie over enkele activiteiten in het Ergolab. Hulpmiddelen zijn beschikbaar voor het analyseren en meetbaar maken van ergonomie tijdens de ontwerpfase van werkplekken. Met Ergomix wordt een medewerker in een tekening van een ontwerp gepositioneerd en kunnen handelingen in de beoogde werkplek worden geanaliseerd op overschrijding van fysieke belasting. Met APLE kan de fysieke belasting meetbaar worden gemaakt in de praktijk. Een productiemedewerker krijgt een pak aan waarin sensoren. Het resultaat is een beoordeling van fysieke overbelasting gedurende een bepaalde periode aan de hand van richtlijnen. Een voorbeeld werd in het Ergolab getoond van ondersteuning bij het ontwerp van een sorteersysteem van Vanderlande Industries. Tevens is in het Ergolab een flexibele montagecel getoond met wisselbare onderdeellocaties, ergonomische hulpmiddelen voor tooling en presentatie van werkinstructies. Introductie TNO MKB project procesoptimalisatie onderhoudsbedrijven NAG Projectleider Bert Tuinzaad van TNO ging in zijn presentatie in op de opzet en aanpak. Bij een groep van 5 bedrijven zijn in het afgelopen jaar in een aantal werksessies werkmethodes bij de individuele deelnemers ingebracht op het gebied van analyse orderdoorlooptijd, verhoging productiviteit, inrichting productie en flexibilisering inzet personeel. Het betreft de bedrijven Avio-Diepen, KVE Composites Group, NAYAK Aircraft services, NEDAERO Components en NDF Special Light Products. De bedrijven zijn bijeengebracht door de NAG. Tussentijds zijn ervaringen uitgewisseld. De coördinatie van de collectieve bijeenkomsten en de eindbijeenkomst op 12 september 2012 vond plaats door de NAG Diana Nikolova. Op de eindbijeenkomst is de aanpak door TNO toegelicht en zijn ervaringen uitgedragen door drie projectdeelnemers: NDF Special Light Products, KVE Composites Group en Avio-Diepen. Eindbijeenkomst 12 sept 2012 TNO MKB - project procesoptimalisatie onderhoudsbedrijven NAG 2
NDF Special Light Products NDF in Roosendaal is in 1999 opgericht door twee oudmedewerkers van Philips Lighting. Het bedrijf is gespecialiseerd in speciale verlichtingstechnologie voor de professionele markt en decoratieve markt. Voor de professionele markt gaat het om LCD backlight toepassingen, zoals radarschermen en schermen voor medische toepassing. Voor de decoratieve markt ligt de toepassing op schapverlichting, koofverlichting voor theaters en modules voor producenten van armaturen. Frank van der Schans, engineer bij NDF, ging in zijn presentatie in op drie trajecten die samen met TNO in gang zijn gezet. De orderflow van een nieuw product is in kaart gebracht van opdracht tot en met levering product. Daarmee werd in een vroeg stadium met diverse betrokkenen van verkoop, engineering, inkoop en productie zichtbaar wanneer welke activiteiten gereed moesten zijn opdat de levertijd niet in gevaar zou komen. Een belangrijk resultaat is de bewustwording en het inzichtelijk maken van de samenhang van activiteiten, aldus Frank. Met alle disciplines hebben we het proces doorgelopen, zijn knelpunten geïdentificeerd en akties uitgezet. NDF professional LCD backlighting in Avionics, Medical Imaging en Air Traffic Control Voor een nieuwe generatie LCD backlight producten is met TNO gewerkt aan de opzet en inrichting van een cleanroom. Samen met het personeel uit de productie zijn de processtappen geanalyseerd en het soort benodigde werkplekken. Dit vormde de basis voor het inrichten van de lay-out. Met de kernmachines zijn fysieke opstellingen uitgeprobeerd en uiteindelijk is de cleanroom eromheen gebouwd. De cleanroom werkt nu sinds enkele maanden naar genoegen en de medewerkers dragen steeds bij aan verbetering. Die betrokkenheid is van groot belang gebleken, vertelde Frank. NDF opzet en realisatie van cleanroom Eindbijeenkomst 12 sept 2012 TNO MKB - project procesoptimalisatie onderhoudsbedrijven NAG 3
Als laatste onderdeel van het project heeft NDF met TNO gekeken naar de ontwikkeling en design review van een nieuw type fluorescent lamp. Deze dient als vervanging van de traditionele gloeilamp. Doel was het proto-ontwerp zodanig aan te passen dat het in de toekomst eenvoudiger en robuust te monteren is. Alle stappen zijn met het personeel doorgelopen met behulp van de TNO werkmethode MAS montage afloopschema en doorgelicht met behulp van de TNO checklist Product Design for Flow Assembly. Verbeterpunten zijn vastgesteld en doorgevoerd voor de komende nulserie. NDF procesanalyse en design review nieuw type fluorescent lamp. KVE Composites Group KVE is gespecialiseerd in de ontwikkeling en productie van composite producten. Nieuwbouw vindt plaats in de vestiging van Ypenburg en reparatie in Maastricht. Doel van het project bij KVE was het optimaliseren van de werkplaats flow in de vestiging Ypenburg. De inrichting van de werkplaats was historisch gegroeid en moest worden aangepast in verband met verdubbeling van de productieruimte. De oorspronkelijke inrichting was onoverzichtelijk en leidde tot veel extra handling, zo vertelde Max Willekens, product engineer bij KVE. KVE nieuwbouw en reparatie van composite producten voor luchtvaart en machinebouw Met een projectgroep zijn we met TNO aan de slag gegaan met de checklist Lean reductie verspilling. Daarna zijn de verschillende routingstappen voor de diverse producten in kaart gebracht. Vervolgens hebben we die in de oorspronkelijke lay-out ingetekend, met als resultaat een interessante spaghetti van door elkaar lopende stromen. Met een product-proces matrix, geprognotiseerde aantallen en Demand Flow rekenregels zijn het aantal benodigde werkplekken bepaald. Vervolgens de benodigde ruimte en soort middelen. Daarna volgde een brainstorm met het Eindbijeenkomst 12 sept 2012 TNO MKB - project procesoptimalisatie onderhoudsbedrijven NAG 4
personeel over de nieuwe lay-out, met uitbreiding van de productiehal. Met een artist impression werd de nieuwe inrichting en werkwijze verder gevisualiseerd. Uitbreiding bestaand KVE werksessie - oorspronkelijke inrichting en opzet nieuwe lay-out. Belangrijke afwegingen waren o.a. scheiding vies en schoon werk, scheiding koud en warm, routing eenvoudige versus routing complexe producten. Ook de positionering en toegankelijkheid van de autoclaaf werd aangepast. De nieuwe hal wordt momenteel ingericht. Stellingen zijn geplaatst waar speciale mallen voor specifieke terugkerende producten tijdelijk kunnen worden opgeslagen. De nieuwe inrichting zal omstreeks eind 2012 volledig operationeel zijn en we verwachten een aanzienlijk kortere handlingstijd van tooling en materialen in de orde van 25%, door een betere en meer overzichtelijker inrichting. Daarnaast verwachten we een toename van productiviteit doordat de productie efficiënter kan plaatsvinden in processpecifieke ruimtes, aldus Max Willekens. KVE werksessie, ontwerp en realisatie TNO MKB project NAG MRO, uitwisseling ervaring bij Avio-Diepen, NAYAK en NDF Eindbijeenkomst 12 sept 2012 TNO MKB - project procesoptimalisatie onderhoudsbedrijven NAG 5
Avio-Diepen Bij de initiatie van het project werden wij door TNO getriggerd door het onderwerp Lean Order Processing, zo begon Anneloes de Koning haar presentatie. Zij is Quality Assurance Manager bij Avio-Diepen uit Alphen a/d Rijn. Dit thema is erg op onze situatie toegesneden in verband met vele orders die wij in zeer korte tijd moeten uitleveren naar klanten. Avio-Diepen is een voorraadhoudende toeleverancier van componenten voor vele airliners wereldwijd. Ons proces betreft het traject van stock order delivery invoice. Aanleiding voor deelname was het toenemend aantal AOG orders (Aircraft On Ground) en te lage en fluctuerende delivery performance. Avio-Diepen, serving 3500 customers worldwide Samen met alle bedrijfsdiciplines en TNO hebben we ons totale proces met behulp van een orderafloopschema inzichtelijk gemaakt. De gemiddelde orderdoorlooptijd is totaal 2 dagen voor orderverwerking en picking t/m expeditie. Uit deze analyse en de TNO checklist Lean viel vooral op het wachten tussen opeenvolgende processtappen. De feitelijk benodigde procestijd bedraagt gemiddeld ruim een half uur. In de werksessies zijn verbeterpunten gedefinieerd en gedeeltelijk reeds doorgevoerd, zoals: - Inkomende goederen, sneller fysiek alloceren aan locaties en administratief traceerbaar maken. - Aanpassing regels in ERP om onnodige automatische blokkeringen van orders te voorkomen. - Beter bewaken vaste leverdagen. - Meer proaktief dagelijkse controles op het beschikbare krediet. - Snellere analyse en opvolging van niet uitgeleverde paklijsten. - Sorteren van paklijsten op urgentie. - Een specifieke AOG order desk & logistics voor orders die dezelfde dag nog moeten worden uitgeleverd. Specifieke mensen zijn daarvoor vrijgemaakt. Eindbijeenkomst 12 sept 2012 TNO MKB - project procesoptimalisatie onderhoudsbedrijven NAG 6
Avio-Diepen werksessies en eindpresentatie In haar presentatie ging Anneloes de Koning ook in op het onderwerp flexibilisering inzet personeel. We waren er in feite reeds bij aanvang van het project met TNO zo aan toe, dat we dat direct in gang hebben gezet. Een flex matrix is bij Avio-Diepen opgesteld waarin medewerkers versus competenties worden ingedeeld in groepen die bepaalde taken kunnen vervullen. Met het handvat van de 3x3 regel is gekeken op welke plekken verbreding nodig is. Iedere medewerker zou tenminste 3 verschillende taken moeten kunnen uitvoeren en iedere taak zou tenminste door 3 personen gedaan moeten kunnen worden. Zo kan je beter in je bedrijf sturen op die plaatsen waarbij de bezetting kritisch is. Cross trainingen zijn in gang gezet om de kennis te verbreden. Een hoge leverbetrouwbaarheid is voor Avio-Diepen cruciaal. Sinds de aanvang van het project is het aantal en variatie in te late leveringen omlaag gebracht van 8% naar 4%. Dit heeft kunnen plaatsvinden door bewustwording, aandacht en samenwerking, zonder investering, vertelde Anneloes aan het eind van haar presentatie. Als vervolgstappen gaat Avio-Diepen verder kijken naar het optimaliseren van het ERP pakket en we denken aan verdere innovatie bij het orderpicken door paperless office. Voorts gaan we verder innoveren in de supply chain; vooraf meer inzicht verschaffen wat de klant nodig heeft. Bovendien gaan we meer meetbaar maken, ook in het sales proces. Tenslotte gaan we ook werken aan Lean Services. Het met een externe partij aan de slag gaan met verschillende bedrijfsdisciplines op afgesproken momenten, met inbreng van praktische werkmethodes, heeft bij ons het momentum gegeven om gezamenlijk inzicht te krijgen en oplossingen door te voeren. Eindbijeenkomst 12 sept 2012 TNO MKB - project procesoptimalisatie onderhoudsbedrijven NAG 7
Hogeschool van Amsterdam In het TNO MKB project is de Hogeschool Amsterdam betrokken geweest om kennis te maken met de aanpak. Maria Boersma van de HvA gaf een korte toelichting over een beoogd RAAK project waarbij studenten beschikbaar komen om bij bedrijven onderzoek te doen naar werkmethodes en behoeftes verbetering in Lean vliegtuigonderhoud. TNO zal daarbij kennisinbrengen in de expertgroep. Meer informatie van TNO Ten slotte werd aan het eind van de bijeenkomst door Bert Tuinzaad en Gu van Rhijn documentatie aan de deelnemers overhandigd zoals gepresenteerde sheets, enkele 10-tallen casebeschrijvingen in de Maakindustrie, nieuwsbrieven voor de Maakindustrie en praktische checklisten. Het betreft: - TNO Checklist Lean Manufacturing - TNO Checklist Lean Order Processing - TNO Checklist Product Design for Flow Assembly - TNO Checklist Verstoringen Onderdelenfabricage - TNO Checklist Assemblage - TNO Checklist Lay-out Productie en Inrichting Werkplekken - TNO Checklist Werkplek Ergonomie Nadere informatie: Diana.Nikolova@nag.aero Bert.Tuinzaad@tno.nl Gu.vanRhijn@tno.nl Eindbijeenkomst 12 sept 2012 TNO MKB - project procesoptimalisatie onderhoudsbedrijven NAG 8