Vooruitgang in duurzaamheid Rapportage aandeelhoudersvergaderingen 2012 Duurzame ontwikkeling(en) bij 71 Nederlandse beursgenoteerde bedrijven
Pieterstraat 11 3512 JT Utrecht T +31 (0) 30 234 00 31 info@vbdo.nl www.vbdo.nl Vooruitgang in duurzaamheid Rapportage aandeelhoudersvergaderingen 2012 Duurzame ontwikkeling(en) bij 71 Nederlandse beursgenoteerde bedrijven Auteur: Jeroom Remmers VBDO, 9 juli 2012 @VBDO Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling Disclaimer VBDO will assume no responsibility or legal liability for incorrect or misleading information provided by the sources used for this report. 2 2 THE DUTCH A SSOCIATION OF INVESTORS FOR SUSTAINABLE DEVELOPMENT
Inhoudsopgave Samenvatting 4 Hoofdstuk 1 Inleiding 6 Hoofdstuk 2 AvA-seizoen 2012 7 2.1 Thema s remuneratie, mensenrechten, biodiversiteit 9 2.2 Werkwijze en communicatie 10 2.3 Duurzaam stembeleid VBDO 10 Hoofdstuk 3 Resultaten 2012 13 3.1 Transparantie en duurzaamheidsrapportage 14 3.2 Biodiversiteit 14 3.3 Remuneratie 15 3.4 Mensenrechten 16 3.5 Rapportage per sector 19 3.6 Impact van de VBDO 32 Hoofdstuk 4 Conclusies 34 Bijlage 1 Themabrief VBDO 2012 35 3
Samenvatting Duurzaamheid gaat richting volwassenheid. Bedrijven zien steeds meer in dat duurzaam ondernemen good business is, zoals de VBDO vaststelt in dit rapport. De vereniging bezocht in 2012 voor het zeventiende jaar op rij aandeelhoudersvergaderingen (AvA s) en stelde vragen over het gevoerde duurzaamheidbeleid. In 2012 bezocht de VBDO 71 AvA s. De duurzame stappen van deze Nederlandse beursgenoteerde bedrijven zijn betekenisvol en VBDO ziet de duurzaamheidsrapportages steeds beter en vollediger worden de laatste jaren. De VBDO heeft de genoteerde ondernemingen in februari in een open brief gewezen op alle thema s waar zij vragen over wil gaan stellen. Dit jaar waren de thema s remuneratie, mensenrechten en biodiversiteit met betrekking tot grondstofgebruik. Hieronder volgen per thema kort de bevindingen. Remuneratie Hoewel bonussen volgens de beleggersvereniging veel verkeerde signalen afgeven, ziet de VBDO in bonussen ook een instrument om duurzaamheidstreven bij ondernemingen te bevorderen. In 2010 heeft de VBDO er al bij beursgenoteerde ondernemingen op aangedrongen om het remuneratiebeleid te verduurzamen. In datzelfde jaar heeft de vereniging ook, samen met Hay Group en DHV, een handleiding samengesteld met richtlijnen hoe ondernemingen de koppeling kunnen maken tussen maatschappelijk verantwoord ondernemen en remuneratiebeleid. Die handleiding is niet zonder resultaat gebleven. Het percentage van de onderzochte bedrijven dat duurzaamheid in de beloning meeweegt is in de laatste vier jaar van 13 procent toegenomen tot 40 procent. Het aantal bedrijven dat duurzame remuneratie, de koppeling tussen duurzame prestaties en het beloningsbeleid toepaste, bedroeg 29. Dat is 41 procent van de bezochte bedrijven. Biodiversiteit en mensenrechten De bedrijven vinden biodiversiteit en mensenrechten steeds belangrijker. In 2012 rapporteerden 24 van de 71 bedrijven over biodiversiteitsbeleid (33 procent), versus 31 procent in 2011. Daarnaast rapporteerden 46 bedrijven (65 procent) in 2012 over mensenrechten, versus 53 procent in 2011. Met name de aandacht voor mensenrechten en het concreet maken van afspraken met leveranciers hierover, neemt toe Overige bevindingen Van de 71 bedrijven die door de VBDO zijn bezocht rapporteerden 44 van de 71 bezochte bedrijven volgens de door de VBDO geprefereerde richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI). De VBDO blijft bedrijven stimuleren om transparant verantwoording af te blijven leggen ten aanzien van de maatschappelijke impact van hun bedrijfsvoering. Dat geldt voor zowel de positieve als de negatieve effecten. 4
Waarom duurzaam ondernemen? De belangrijkste vraag is waarom bedrijven eigenlijk duurzaam zouden moeten ondernemen? Duurzaamheid levert gemotiveerde werknemers op, kostenbesparing, innovatie, klanttevredenheid, leveringszekerheid of zelfs bestaansrecht. Een belangrijk financieel argument is dat uit onderzoek blijkt dat bedrijven die duurzaamheid integraal opnemen in de bedrijfsvoering, op lange termijn een veel hoger rendement hebben dan bedrijven die dit niet doen. Volgens onderzoek van de Harvard Business School levert een geïnvesteerde dollar in high sustainability bedrijven 46 procent meer rendement op na 18 jaar dan een geïnvesteerde dollar in low sustainability bedrijven, zie onderstaande grafiek. Evolution of $1 invested in the stock market in value-weighted portfolios 25.00 20.00 15.00 Low 10.00 High 5.00 0.00 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Bron: The Impact of a Corporate Culture of Sustainability on Corporate Behavior and Performance De studie vergeleek 180 bedrijven waarvan 90 high sustainable en 90 low sustainable. Zaken als governance (goed bestuur) cultuur en financiële en duurzaamheidsprestaties werden onderzocht. High Sustainability bedrijven met een goed milieu- en sociaal beleid presteren veel beter dan de Low Sustainability bedrijven, zowel in termen van aandelenkoersen als return on equity (ROE) en return on assets (ROA). De grafiek laat de cumulatieve koerswinst zien van de portfolio s van de twee groepen bedrijven. Volgens de data is de investering van $1 in het begin van 1993 in het portfolio van High Sustainability bedrijven gegroeid naar $22.6 eind 2010. Het investeren van $1 begin 1993 in het portfolio van de Low Sustainability bedrijven levert echter maar een groei op naar $15.4 eind 2010. 5
1 Inleiding De VBDO maakt zich sinds 1995 sterk voor een duurzame kapitaalmarkt. Een markt die naast financiële criteria ook rekening houdt met sociale- en milieucriteria. De VBDO maakt Nederlands beursgenoteerde bedrijven én beleggers bewust van hun invloed op duurzaamheid. VBDO doet dit onder andere door elk jaar de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van beursgenoteerde bedrijven te bezoeken. Deze engagementactiviteiten hebben altijd een constructief, positief-kritisch karakter en zorgen voor een open uitwisseling van ideeën en gedachten over het duurzaamheidsbeleid. In 2012 heeft de VBDO aandelen gekocht bij 72 bedrijven, zodat zij op aandeelhoudersvergaderingen vragen kon stellen namens haar institutionele en particuliere leden. De VBDO wil daarmee beursgenoteerde bedrijven er toe aanzetten hun beleid te verduurzamen. Dit doet de VBDO in het belang van zowel grote als kleine, particuliere als institutionele beleggers. De Raden van Bestuur en de Raden van Commissarissen van deze ondernemingen wordt vervolgens om verantwoording gevraagd. De VBDO gaat met een aantal bedrijven een constructieve dialoog aan over deze onderwerpen tijdens AvA s en bij engagementgesprekken die daarop volgen. Op verzoek van en in samenwerking met sommige bedrijven voert de VBDO ook een multi-stakeholderdialoog uit, die jaarlijks wordt herhaald. Dit helpt bedrijven om de volgende stappen te nemen bij verantwoord en duurzaam ondernemen. DuurzaamAandeel.nl Van alle bezochte aandeelhoudersvergaderingen maakt de VBDO een kort verslag. Deze verslagen zijn terug te vinden op www.duurzaamaandeel.nl Op deze website staat alle duurzaamheidinformatie van Nederlandse beursgenoteerde bedrijven. 6
2 AvA-seizoen 2012 De VBDO heeft in de eerste helft van 2012 samen met een groep van getrainde vrijwilligers 71 Algemene Vergaderingen van Aandeelhouders bezocht. Deze 71 bedrijven omvatten het merendeel van alle bedrijven genoteerd op de AEX, AMX en Small Cap. In 2012 bezocht de VBDO de volgende bedrijven: Bedrijf Index Sector Aalberts Industries AMX Industrie Accell Group ASCx Industrie Aegon Group AEX Financieel Ahold (Royal) AEX Detailhandel AirFrance KLM AEX Transport AkzoNobel AEX Chemie AMG AMX Industrie Amsterdam Commodoties Acomo ASCx Handel Aperam AEX Industrie Arcadis AMX Diensten Arcelor Mittal AEX Industrie Arseus ASCx Vastgoed ASM International AMX Electronica ASML AEX Electronica Ballast Nedam ASCx Bouw Bam Group (Royal) AMX Bouw BE Semiconductor Industries ASCx Electronica Beter Bed ASCx Detailhandel Binckbank AMX Financieel Boskalis Westminster (Royal) AEX Bouw Brunel International AMX Diensten CNH Global NYSE Industrie Corio AEX Vastgoed Crown van Gelder Lokaal Industrie CSM AMX Voedsel Delta Lloyd Group AMX Financieel Dockwise ASCx Industrie DSM (Royal) AEX Chemie Exact ASCx ICT Fugro AEX Bouw Grontmij ASCx Diensten Heijmans AMX Bouw Heineken AEX Voedsel Holland Colours Lokaal Chemie Imtech AMX Bouw ING Group AEX Financieel Kardan ASCx Industrie KasBank ASCx Financieel 7
Bedrijf Index Sector Kendrion ASCx Industrie KPN (Royal) AEX ICT LBI International ASCx ICT Macintosh Retail Group ASCx Detailhandel Mediq AMX Farmacie Nedap ASCx Industrie Nieuwe Steen Investments ASCx Vastgoed Nutreco AMX Voedsel Ordina AMX Diensten Philips (Royal) AEX Electronica PostNL AEX Logistiek Qurius ASCx ICT Randstad AEX Diensten Reed Elsevier AEX Media Shell (Royal Dutch) AEX Chemie Sligro Food Group ASCx Detailhandel SNS Reaal AMX Financieel Telegraaf Media Group ASCx Media Ten Cate (Royal) AMX Industrie TKH Group ASCx Electronica TNT Express AEX Transport TomTom AEX ICT Unilever AEX Voedsel Unit4 AMX ICT USG People AMX Diensten Van Lanschot Lokaal Financieel VastNed AMX Vastgoed Vopak (Royal) AMX Logistiek Wavin AMX Industrie Wereldhave AMX Vastgoed Wessanen (Royal) ASCx Voedsel Wolters Kluwer AEX Media Xeikon (ex-punch Graphix) ASCx Industrie De VBDO bezocht in 2012 een aantal bedrijven voor het eerst: Kendrion, Xeikon, Nedap, Arseus, Lost Boys International (LBI) en Arcelor Mittal. Aandeelhoudersvergaderingen buitenland In 2012 heeft VBDO een begin gemaakt met het bezoeken van AvA s in het buitenland. Voor 2013 is het voornemen van de VBDO om meer AvA s van grote buitenlandse bedrijven te bezoeken die - vaak om belastingtechnische redenen - in Nederland geregistreerd zijn. Bijvoorbeeld X5 Retail Group (Russische supermarktketen), EADS (wapenfabrikant), STMicroelectronics en Antonov (Russische vliegtuigbouwer). 8
2.1 Thema s 2012: Remuneratie, mensenrechten, biodiversiteit De VBDO maakt de specifieke onderwerpen waar zij naar vraagt tijdens aandeelhoudersvergaderingen jaarlijks bekend door een open brief te sturen aan de genoteerde bedrijven waarvan zijn de AvA s gaat bezoeken. Begin februari 2012 stuurde de VBDO deze brief (Bijlage 1) met daarin de thema s van 2012: remuneratie, sociaal beleid/mensenrechten en biodiversiteit. Remuneratie Wat betreft remuneratie is de VBDO van mening dat bestuurders en senior managers van ondernemingen in hun beloning ook afgerekend moeten worden op de duurzaamheidprestaties van hun onderneming. Door de variabele beloning (de bonus) te baseren op zowel sociale en ecologische doelstellingen als op langetermijndoelstellingen worden concrete doelstellingen geformuleerd, uitgerold door het hele bedrijf en meegenomen in de rapportage. Begin 2010 heeft de VBDO, met de hulp van de Hay Group en DHV, een handleiding gepubliceerd waarin inzichtelijk wordt gemaakt hoe ondernemingen de koppeling kunnen maken tussen hun MVO en remuneratiebeleid. In 2009 bleek dat er bij een 7 van de 52 ondernemingen sprake was van een koppeling tussen de variabele beloning van bestuurders en niet-financiële indicatoren. In het AvA-seizoen van 2010 bleken 16 van de 60 bezochte beursgenoteerde bedrijven dit principe te hanteren. In 2011 is de interesse in dit thema opnieuw gegroeid, met meer internationale aandacht van onder meer Principles for Responsible Investment (PRI) en Global Compact en meer discussie over daadwerkelijke implementatie. Mensenrechten In 2011 zijn de OESO Richtlijnen voor Multinationale ondernemingen herzien en voorzien van een hoofdstuk over mensenrechten, consistent met de Guiding Principles on Business and Human Rights, zoals deze zijn aangenomen door de Verenigde Naties in 2011. In deze principes is het Protect, Respect and Remedy Framework geïntroduceerd door professor John Ruggie, VN gezant op het gebied van mensenrechten en het bedrijfsleven. In deze principles wordt gesteld dat ondernemingen een due dilligence op het gebied van de naleving van mensenrechten uit zouden moeten voeren, om na te gaan welke potentiële mensenrechten conflicten zich zouden kunnen voordoen. Dit proces zou moeten leiden van het inschatten van de impact van werkelijke en potentiële mensenrechten (bijvoorbeeld door een stakeholderdialoog), tot het integreren en reageren op de bevindingen, het monitoren van de respons, en uiteindelijk tot het communiceren over de aanpak van de situatie. Vanwege deze internationale ontwikkelingen en nieuwe richtlijnen stelde de VBDO dit thema centraal in het AvA seizoen 2012. In juni 2012 organiseerde de VBDO een conferentie omtrent de operationalisering van de Ruggie Principles. Biodiversiteit In het jaar 2010, dat door de Verenigde Naties werd uitgeroepen tot internationaal jaar van de biodiversiteit, gaven Nederlandse beursgenoteerde bedrijven op beperkte schaal aandacht aan biodiversiteit en ecosystemen. Slechts 7 van de 60 grootste Nederlandse bedrijven kenden expliciet strategische waarde toe aan biodiversiteit en ecosystemen, terwijl vrijwel alle bedrijven en sectoren te maken krijgen met een verminderde beschikbaarheid van essentiële natuurlijke hulpbronnen. Het bedrijfsleven onderschat haar impact op biodiversiteit, concludeerde PwC in haar bijdrage aan TEEB 1, UNEP s onderzoeksprogramma naar de economische impact van 1 TEEB The Economics of Ecosystems and Biodiversity Report for Business - Executive Summary 2010 9
verlies aan biodiversiteit en ecosystemen. Aangezien reeds 19 uit 65 bedrijven biodiversiteit van belang achtten in 2011 wat nog steeds relatief mager is heeft de VBDO dit thema in 2012 wederom aan de kaak gesteld. De VBDO steunt de oproep aan het bedrijfsleven om werk te maken van het behoud van biodiversiteit en om effectief en duurzaam gebruik te maken van (natuurlijke) hulpbronnen. De VBDO onderzocht hoe ondernemingen hun impact op en/of afhankelijkheid van biodiversiteit organiseren, meten, en reduceren om hun continuïteit te waarborgen en hun impact op de natuur te verkleinen. 2.2 Werkwijze en communicatie Twee weken voor de aandeelhoudersvergadering stuurt de VBDO het te bezoeken bedrijf de vragen toe die op de AvA worden gesteld, zodat het bedrijf zich op de antwoorden kan voorbereiden. Deze vragen worden geformuleerd naar aanleiding van een analyse van de publiek beschikbare informatie van en over de onderneming. De VBDO onderzoekt voor deze analyse het duurzaamheidverslag, het jaarverslag, informatie van aandeelhoudersvergaderingen van voorgaande jaren en de website. Daarnaast ontvangt de VBDO van informatie in de vorm van analyses of in sommige gevallen concrete vragen. Informatie van andere bronnen komt bijvoorbeeld van de ASN Bank, het Carbon Disclosure Project en SOMO. VBDO sloot dit jaar een Reseach Partnership Agreement af met dataprovider Vigeo en ontving diepgaande ESG informatie over een groot aantal beursgenoteerde bedrijven. VBDO gebruikte dit bij haar analyses*. De onderwerpen van de vragen verschillen per onderneming. De vragen kunnen in vijf categorieën worden ingedeeld: 1) vragen over onderwerpen uit de themabrief 2) vragen over transparantie en duurzaamheidrapportage 3) bedrijfsspecifieke vragen 4) vragen over toezeggingen die eerder aan de VBDO zijn gedaan of naar aanleiding van eerdere AvA bezoeken 5) andere vragen naar aanleiding van de presentatie van de onderneming of de vragen van andere aandeelhouders. Van elke aandeelhoudersvergadering maakt de VBDO een uitgebreid verslag voor intern gebruik en een samenvatting voor externe communicatie: voor de websites www.vbdo.nl en www.duurzaamaandeel.nl, het kwartaalmagazine VBDO bericht, elektronische nieuwsbrieven en social media. 2.3 Duurzaam Stembeleid VBDO 2012 De VBDO hanteert sinds enkele jaren richtlijnen voor het stemmen op aandeelhoudersvergaderingen. De meest voorkomende agendapunten zijn weergegeven in onderstaande matrix. De schuingedrukte punten zijn agendapunten waar de VBDO, gedeeltelijk of in het geheel, een eigen stemadvies voor heeft ontwikkeld. * Voor meer informatie over Vigeo kunt u terecht op: www.vigeo.com/csr-rating-agency 10
Agenda punt Stemgedrag Korte toelichting 1 Voor Indien score van bedrijf Transparantie Benchmarkscore 75. 2 Goedkeuring jaarverslag Onthouden Transparantie Benchmark Score 50-75. Het verslag niet tijdig, dat wil zeggen synchroon met het financiële jaarverslag, wordt gepubliceerd. Tegen Transparantie Benchmark Score 50. 2 Winstverdeling Voor Tenzij deze zonder afdoende toelichting afwijkt van het bestaande dividendbeleid. Agenda punt Stemgedrag Korte toelichting 3 Decharge 7 Benoeming bestuurder 8 Benoeming commissaris Voor Onthouden Tegen Voor Onthouden Tegen Voor Tenzij er dringende redenen zijn om geen decharge te verlenen omdat: er procedurele stappen lopen tegen een of meer bestuurders; er relevante regels of eisen met betrekking tot de financiële verslaglegging worden geschonden; er is aangetoond dat de onderneming grove schending heeft begaan/begaat op sociaal, milieu- of governancegebied en geen stappen zet om dit te verbeteren. Indien bestuurders van de betreffende onderneming geen enkele verantwoording afleggen op het gebied van duurzaamheid in het jaarverslag. Dit omdat inzicht dient te worden gegeven in de impact van het bedrijf op het gebied van duurzaamheid om grove schendingen te voorkomen. Indien het bedrijf opgenomen is in de VBDO Responsible Supply Chain Benchmark en het blijkt dat het bedrijf geen Supply Chain Policy heeft, wordt tegengestemd. Dit omdat een Policy essentieel is om potentiële grove schendingen op sociaal en/of milieugebied te voorkomen. 3 Bij een Raad van Bestuur met meer dan 4 mensen, stemt de VBDO voor als 40% van het bestuur vrouw is na benoeming van nieuwe bestuurder. 4 Bij een Raad van Bestuur met meer dan 4 mensen, onthoudt de VBDO van stemming als 20-40% van het bestuur vrouw is na benoeming van nieuwe bestuurder. Bij een Raad van Bestuur met meer dan 4 mensen, stemt de VBDO tegen als 20% van het bestuur vrouw is na benoeming van nieuwe bestuurder. Mits het afwijken van de Code voldoende wordt onderbouwd. Tenzij, als gevolg van de benoeming, de compositie van de RvC niet voldoende expertise bevat op sociaal en milieu gebied en niet tenminste één financieel expert bevat (Code). Tenzij de Raad onvoldoende divers is om de nominatie een hoog representatief en transparant gehalte te geven en de genomineerde personen; - niet overbezet zijn maximaal 5 commissariaten - voldoen aan de onafhankelijkheids criteria zoals geformuleerd in de Corporate Governance Code. - hun taken en verantwoordelijkheden niet verwaarloosd hebben. - Bij een Raad van Bestuur met meer dan 4 mensen als minder dan 20% van de Raad van Commissarissen vrouw is na de benoeming van nieuwe commissaris. 2 Zie http://www.transparantiebenchmark.nl/bedrijven 3 Zie http://www.vbdo.nl/nl/pers/persberichten/685/vbdo-onderzoek-naar-verantwoord-ketenbeheer-beursgenoteerde-ondernemingen%3a-bouwsector-timmert-aan-de-weg-op-terrein-van-duurzaamheid-in-de-productieketen 4 Gebaseerd op Europarlement motie: http://www.europarl.europa.eu/news/en/pressroom/ content/20120313ipr40566/html/call-for-quotas-to-step-up-women%27s-participation-in-politics-and-business 11
9 Beloningsbeleid Voor Onthouden Tegen Indien minimaal 10% van de bonus bepaald wordt door sociale en milieu-indicatoren en de helft van de doelstellingen lange termijn ( 3 jaar) zijn. 5 Indien tussen de 0 en 10% van de bonus bepaald wordt door sociale en milieu-indicatoren en minimaal 1/3 van de doelstellingen lange termijn ( 3 jaar) zijn. Als deze zonder afdoende motivatie afwijkt van het gestelde in de Code of van de aanbevelingen bestuurdersbeloning van SCGOP Indien 100 procent van de bonus bepaald wordt door uitsluitend financiële indicatoren. Decharge Als bestuurders decharge wordt verleend, wordt hiermee ook verklaard dat geen juridische stappen zullen worden ondernomen tegen bestuurders voor het besturen van de organisatie tijdens de beschreven periode. Nadat de decharge heeft plaatsgevonden verminderen de rechten van aandeelhouders om compensatie van eventueel geleden schade te krijgen en wordt vervolging van bestuursleden moeilijker. Als de onderneming grove schending heeft begaan/begaat op sociaal, milieu- of governance gebied of hier niet over rapporteert, dan vindt de VBDO dat bestuurders hier aansprakelijk voor zijn en er dientengevolge geen decharge kan worden verleend. De VBDO heeft in 2012 een aantal keren tegen decharge gestemd, bijvoorbeeld bij Aalberts, AMG, ASMI, Aperam, Boskalis, Fugro en FMG, omdat zij minder dan 20 procent scoorden in de VBBDO Benchmark verantwoord ketenbeheer en dus geen of nauwelijks beleid hebben voor verantwoord ketenbeheer. Er is ook bij Ahold tegen decharge gestemd, omdat het al het tweede jaar was waarin een anti-vakbond houding werd ingenomen bij het Amerikaanse bedrijf Giant Carlisle zonder dat het probleem is opgelost. Tegenstem bij remuneratie, benoemingen, jaarverslag De VBDO heeft in een aantal gevallen tegen het beloningsbeleid gestemd, als daarin geen sprake was van koppelingen met duurzaamheid. Bij ING heeft de VBDO bijvoorbeeld ook tegen een benoeming gestemd, omdat de VBDO vindt dat er een goede man/vrouw afspiegeling moet zijn in de Supervisory Board, en omdat deze persoon geen bewezen kwalificaties heeft t.a.v. duurzaamheid. Bij Akzo heeft de VBDO ook tegengestemd bij de benoeming van een nieuw lid RvC daar het percentage vrouwen onder de maat was en daardoor bleef. De VBDO heeft ook een aantal keren conform het VBDO stembeleid tegengestemd bij het goedkeuren van het jaarverslag. Dit was het geval bij Wereldhave, TomTom, Exact, Brunel, Binck- Bank, Beter Bed, BESI, ASMI, Acomo en ArcelorMittal. Zij haalden minder dan 50 punten in de Transparantiebenchmark. Onthoudingen vonden plaats bij Accel, Fugro, Kendrion, Ten Cate, TKH, Unit4 en Vastned. Deze bedrijven hadden een score van 50-75 in de Transparantiebenchmark. 5 Meer informatie: http://www.vbdo.nl/nl/research/duurzaam-ondernemen/428/vbdo-roept-n.a.v.-haar-rapport- %27sustainable-remuneration%27-bedrijven-op-om-de-bonus-te-verduurzamen%3A-koppel-minstens-een-derdevan-de-bonus-aan-duurzaamheidprestaties 12
3 Resultaten 2012 De rapportage over het AvA-seizoen 2012 verschilt enigszins van die over het voorgaande jaar. Zo is het aantal bezochte AvA s toegenomen en zijn er meer kwantitatieve gegevens opgenomen. Hieronder worden de belangrijkste resultaten weergegeven: Tabel : AvA-analyse duurzame data 2012 2012 2011 2010 Aantal bedrijven bezocht en in analyse 71 62 59 Biodiversiteit Expliciet aandacht voor biodiversiteit 24 19 7 Geen expliciete aandacht voor biodiversiteit 47 42 47 Remuneratie Een deel van de beloning is niet-financieel en duurzaam 7 18 16 Duurzaamheid is van belang voor beloning, maar onduidelijk 22 17 9 Geen sprake van duurzame remuneratie 42 27 34 Mensenrechten Er is expliciet aandacht voor mensenrechten 46 33 26 Geen informatie beschikbaar 25 29 33 GRI-rapportage GRI-rapportage (A,B,C en al dan niet externe verificatie (+)) 44 37 Geen GRI-rapportage 27 25 Carbon Disclosure Project (CDP) Deelname 18 Country by country (tax) reporting Minimale rapportage 8 Toezeggingen in 2012 op AvA aan VBDO gedaan 41 Duurzaamheidsrapportage 13 Biodiversiteit 14 Remuneratie 11 Mensenrechten 15 Toezeggingen in 2011 aan VBDO nagekomen 31 Duurzaamheidsrapportage 21 Biodiversiteit 9 Remuneratie 11 Mensenrechten 4 13
3.1 Transparantie en duurzaamheidrapportages De VBDO is van mening dat een onderneming transparant dient te publiceren over alle relevante aspecten van de bedrijfsvoering, zowel financieel als extrafinancieel. Publicatie over deze onderwerpen dienen idealiter minimaal jaarlijks moeten gebeuren, in een afzonderlijk duurzaamheidsverslag of geïntegreerd in het financiële jaarverslag. Verslagen volgens de richtlijnen van internationaal erkende Global Reporting Initiative (GRI) hebben hierbij de voorkeur. Deze informatie dient geverifieerd te zijn door een externe en onafhankelijke accountant Enkele algemene bevindingen over de jaarverslagen 2011: Er is meer consistentie en continuïteit in duurzame Key Performance Indicators (KPI s) Er is meer kwantitatieve informatie 44 bedrijven van de 71 bedrijven rapporteerden volgens GRI standaarden (71 procent). In 2011 waren dat nog 29 van de 62 bedrijven (47 procent) Bijna alle bedrijven (AEX, AMX, ASCx) rapporteren over duurzaamheid De kwaliteit van de rapportage verschilt onderling sterk De duurzaamheidsrapportages zijn meer uitgebreid dan in 2011 Er is geen duidelijke toename van geïntegreerde verslaggeving (verwachting is dit de komende jaren wel gaat gebeuren) Bij AkzoNobel, DSM, Philips en PostNL kan de belegger de invloed van financiële prestaties op niet-financiële prestaties en vice versa analyseren 20 van de 23 AEX bedrijven rapporteren volgens GRI (niet: Fugro, Tom Tom en Randstad). 44 van de 71 door VBDO onderzochte bedrijven rapporteren volgens GRI. AMX bedrijven met goede duurzaamheidrapportages zijn: Arcadis, BAM, CSM, Delta Lloyd, Heijmans, Nutreco en SNS Reaal. AMG en Ordina hebben een duidelijke verbeterslag gemaakt ten opzichte van het vorige jaar ASCx: Beter Bed en Qurius hebben een grote verbetering gemaakt in hun duurzaamheidrapportages. 3.2 Biodiversiteit Biodiversiteit bleek nog steeds een relatief onbekend en onbemind onderwerp bij veel Nederlandse beursgenoteerde bedrijven. Slechts enkele van de bezochte bedrijven hebben een integrale visie en beleid op dit thema. De VBDO haalde in haar themabrief al een conclusie van het onderzoeksprogramma The Economics of Ecosystems and Biodiversity (TEEB) van de VN aan: de impact op biodiversiteit en ecosystemen en de afhankelijkheid hiervan, wordt door bedrijven aanzienlijk onderschat. CSM focust op water, energie en afval We kunnen niet alles tegelijk, zegt CEO Hoetmer van CSM als hem wordt gevraagd naar het CSM-beleid op biodiversiteit. Maar de aandacht voor water, energie en afval raakt ook aan het thema biodiversiteit, zo stelt hij. Toch leeft het thema in 2011 en 2012 bij veel bedrijven meer dan ooit tevoren. Dit geldt bijvoorbeeld voor bedrijven in de mijnbouw- en olie industrie. Sommige bedrijven hebben partnerships gesloten met natuurorganisaties zoals het Wereld Natuur Fonds (WNF) of voeren projecten uit in diverse landen om de impact op de biodiversiteit te verbeteren of zelfs te compenseren. Andere bedrijven hebben Green Deals gesloten met de overheid en leren van elkaars 14
inspanningen in een Community of Practice (o.a. Heineken). Tevens zijn er fiscale aftrekposten voor investeringen in biodiversiteit (MIA/Vamil) en besteedden koepelorganisaties zoals MVO Nederland, IDH en VNO-NCW meer aandacht aan het onderwerp. Tot slot zijn er diverse internationale initiatieven zoals Roundtables voor duurzame productie van bijv. soja of palmolie ten gunste van biodiversiteit. Voor 9 bedrijven was biodiversiteit in 2011 een belangrijk thema in die zin dat zij expliciet aandacht hiervoor hadden in hun MVO- of jaarverslagen met een duidelijk beleid of aansprekende projecten. Voor 15 andere bedrijven gold dat zij wel bezig zijn met dit thema, maar minder uitgesproken. In totaal waren er 24 bedrijven die het thema oppakten (33 procent van de onderzochte bedrijven; in 2011 was dat 31 procent). De VBDO vraagt binnen het thema biodiversiteit naar het klimaat- en energiebeleid van bedrijven. Klimaatverandering vormt namelijk een bedreiging voor biodiversiteit. In 2011 bleek dit voor veel bedrijven een belangrijk duurzaamheidthema. Zo n 18 bedrijven deden in 2011 mee aan het Carbon Disclosure Project. Sommige bedrijven rapporteren al jarenlang over hun energie- of klimaatbeleid. Met name AEX-bedrijven lopen op dit punt voorop. Andere bedrijven worstelen nog met de vraag welke doelen zij voor energie of klimaat willen vastleggen en hoe zij hierover willen rapporteren. Corio brengt CO 2 -reductie drastisch terug We hebbben in 2011 de CO 2 reductie per m 2 met 32% verminderd ten opzichte van een jaar eerder, zegt COO Zijlstra van Corio. Dit kwam door 43% minder stadsverwarming, energiebesparing en meer duurzame stroom. De VBDO heeft in 2012 bij 71 beursgenoteerde bedrijven onderzoek gedaan naar hun duurzaamheidsbeleid, waaronder het beleid voor energie en CO 2 -emissies. Van deze 71 bedrijven doen een aantal mee aan het ETS-systeem: AkzoNobel, Crown Van Gelder, DSM, Heineken en Shell. Zeker 15 bedrijven hebben de meest recente MJA afspraken ondertekend: Holland Colours, Wavin, ABN Amro, Delta Lloyd, ING, SNS Reaal, Imtech, KPN, Ordina, ADM, Unilever, AirFrance/ KLM, Philips, Wavin en Ten Cate. Dat betekent dat de grote meerderheid: 50 van de 71 door VBDO onderzochte beursgenoteerde bedrijven, dienen te voldoen aan de verplichting om energiebesparende maatregelen te nemen die zich binnen 5 jaar terugverdienen, bijvoorbeeld voor de eigen gebouwen. De indruk bestaat dat maar heel weinig bedrijven dit daadwerkelijk doen omdat nog erg veel kantoorgebouwen geen energiezuinige verlichting hebben of goede isolatie bijvoorbeeld (zie databank Energie en winst op www.infomil.nl). De VBDO roept bedrijven op om meer in energiebesparende maatregelen te investeren en hierover te rapporteren, zodat beoordeeld kan worden of aan wettelijke eisen op dit punt is voldaan. 3.3 Duurzame remuneratie Het overgrote deel van de bezochte bedrijven beloont haar bestuurders en senior managers van oudsher (deels) op basis van met name kortetermijn financiële (prestatie)-indicatoren. Bij veel bedrijven vindt hier echter een kentering plaats ten faveure van meer en meer langetermijnindicatoren. Ook niet-financiële indicatoren krijgen meer aandacht in de verslaglegging en remuneratie. Hierbij kan gedacht worden aan CO 2 -emissies, werknemerstevredenheid, ongevallenverzuimpercentage, klanttevredenheid, innovatie, energiebesparing, diversiteit, etc. 15
PostNL De VBDO heeft tijdens de aandeelhoudersvergadering van 24 april kritische vragen gesteld over het feit dat de milieucomponent van de variabele beloning alleen gaat over de CO 2 -emissies van het bedrijf PostNL zelf en niet over de emissies van de onderaannemers. Zo kan PostNL volgens de beleggersvereniging de hoge CO 2 -emissies toeschrijven aan andere partijen om zo toch een goede score halen voor de niet-variabele beloning. PostNL heeft de VBDO bezworen dat ze geen trucs wil uithalen om CO 2 -emissies weg te poetsen. Het bedrijf heeft de VBDO uitgenodigd om mee te denken over herziening van het beleid voor duurzame remuneratie binnen de onderneming. Sustainable Remunaration. Remuneration reveals true mission Begin 2010 publiceerde de VBDO in samenwerking met DHV en HayGroup een handleiding waarin inzichtelijk werd gemaakt hoe ondernemingen hun managers kunnen belonen voor verantwoord, duurzaam ondernemerschap. De VBDO is van mening dat bestuurders en senior managers ook in hun variabele beloning afgerekend dienen te worden op de duurzaamheidprestaties van de onderneming. In 2012 bleken bedrijven het thema in toenemende mate te hebben opgepakt. Tabel: Voorbeelden bedrijven die duurzame remuneratie toepassen: Bedrijf % van beloning gebaseerd op Toelichting remuneratie duurzaamheid Akzo nobel 50% Van lange termijn doelen DSM 45% Van korte termijn doelen. 50% variabele beloning is gebaseerd op korte termijn doelen, 50% lange termijn PostNL 40% Niet-financiele doelen, waaronder CO 2 -emissies USG People 25% Van bonus top 250 managers KPN 25% Niet-financiele doelen lange termijn, waaronder reputatie en energiebesparing Arcadis 25% Niet-financiele doelen, waaronder CSR, gezondheid Nutreco 20% TNT Express 10% Milieudoelen Shell 10% Korte termijn doelen (o.a. energie-efficiency, olielekkages, watergebruik) Andere voorbeelden van bedrijven die duurzame remuneratie toepasten zijn: Aegon, Philips, Qurius, ING, BAM, Unilever, Wavin. Bedrijven die aangaven duurzame doelstellingen te hanteren, maar waarbij het onduidelijk is hoe dit gebeurde zijn: AMG, ASML, Ballast Nedam, Corio, Delta Lloyd, Exact, Reed Elsevier, SBM Offshore, TKH en Wereldhave Bedrijven die in 2011 minder aandacht voor dit onderwerp lijken te hebben zijn dan in 2010 zijn Crown van Gelder, Macintosh, Ordina, Mediq, Binckbank, Beter Bed, Vopak en Wolters Kluwer. 16
In 2011 zijn een aantal bedrijven begonnen met duurzame remuneratie, waaronder Kendrion, Fugro, PostNL en Air France-KLM, soms aantoonbaar naar aanleiding van VBDO vragen. Dat geldt ook voor toezeggingen die op dit gebied zijn gedaan aan de VBDO in aandeelhoudersvergaderingen begin 2011 door Arcadis, Exact, Nutreco, Philips, Qurius, Shell, Unilever, USG People, Wavin en Wereldhave. Dit was in het verslag over 2011 terug te zien. De volgende bedrijven gaven in 2012 toezeggingen aan de VBDO op het gebied van duurzame remuneratie: USG People, ASML, Crown van Gelder, Grontmij, LBI, Macintosh, Nutreco, PostNL, Randstad, TMG, Xeikon en Ten Cate. Soms betrof dit een verzoek aan de VBDO om mee te denken over een herziening van het (duurzame) remuneratiebeleid, soms een toezegging om volgend jaar wel met zo n beleid te komen of het verder te verduurzamen. 3.4 Mensenrechten In het AvA seizoen 2012 rapporteerden 46 van de 71 (63 procent) bezochte bedrijven over mensenrechten (versus 53 procent van de onderzochte bedrijven in 2011). Hieruit kan worden geconcludeerd dat de aandacht en het onderschrijven van uitgangspunten en Codes voor mensenrechten en het concreet afspraken maken met leveranciers hierover, toeneemt. Dit blijkt ook uit recentelijk onderzoek van Beco, Human Rights@Work en de VBDO, Take a closer look 6. Tegelijkertijd geeft dit onderzoek weer dat bij de implementatie van mensenrechten in de bedrijfsvoering er nog te weinig aandacht is voor de eigen impact op mensenrechten. Een gering aantal bedrijven kent een duidelijke risico assessment op het gebied van mensenrechten en er blijkt een relatief eenzijdige manier van impact assessment gehanteerd te worden. De integratie van het beleid en bevindingen uit de impact assessment in de bedrijfsactiviteiten staat voor veel bedrijven nog in de kinderschoenen. Vertaling van de mensenrechten thema s naar de dagelijkse praktijk is hierbij cruciaal. Vanwege het gebrek aan duidelijke doelstellingen en indicatoren communiceren de meeste bedrijven nog vrij oppervlakkig over de resultaten op het gebied van mensenrechten. Ondanks de algemene vooruitgang in het aanstippen van het onderwerp in de verslagen lijkt het erop dat bedrijven nog behoorlijk wat werk kunnen verzetten om mensenrechten echt te respecteren en hun negatieve impact te beperken. Denk hierbij praktisch aan trainingen, actieplannen, interne en externe rapportages, audits, due diligence, stakeholderdialogen, klachtenprocedures, issue management, suppliers codes etc. Tijdens de AvA s heeft de VBDO navraag gedaan wat de herziene OESO richtlijnen (met meer aandacht voor mensenrechten) en de aangenomen UN Guiding Principles for Human Rights and Business concreet voor het bedrijf betekenden. Het kennis- en implementatieniveau van de bedrijven bleek hierin te verschillen. Hier volgen een aantal voorbeelden: Dockwise De CEO van Dockwise geeft aan dat hij niet het idee heeft dat Dockwise impact heeft op de mensenrechten in andere landen. Wel treedt Dockwise zeer voorzichtig op. De voorzitter van de RvC geeft aan dat de OESO-richtlijnen bij Dockwise niet bekend zijn. Zij zullen de richtlijnen bestuderen en bezien wat daarvan de betekenis is voor Dockwise. 6 Beco, Human Rights@Work en de VBDO. Take a closer look. Current practices of Dutch business and human rights. Juni 2012. 17
Ordina De CEO van Ordina geeft aan dat mensenrechten natuurlijk belangrijk zijn en dat Ordina daar op let. Dit doet men echter niet middels een Code of Conduct. De voorzitter van de Raad van Commissarissen vult daarbij aan dat Ordina natuurlijk voorwaarden moet stellen aan haar leveranciers, een Code of Conduct moet ontwikkelen en een due diligence moet uitvoeren om te zien of de verstrekte informatie klopt. Momenteel zijn er echter andere prioriteiten: van Ordina weer een stabiel winstgevend bedrijf maken. Heineken Een bedrijf dat duidelijk met de herziene OESO richtlijnen aan de slag is gegaan is Heineken. Heineken heeft recentelijk een nieuw mensenrechtenbeleid aangenomen waarin o.a. aandacht wordt besteed aan vrijheid van vereniging (Freedom of association). Voor de totstandkoming van het nieuwe mensenrechtenbeleid zijn de UN Guiding Principles for Business and Human Rights geraadpleegd. Op dit moment heeft 90 procent van de leveranciers een contract ondertekend waarin mensenrechten expliciet staan verwoord. Het streven is om naar 100 procent van de leveranciers te gaan. Deze leveranciers ondergaan ook een vendor audit. Heineken wil het beleid en de policy nog verder aanscherpen, bijvoorbeeld om te denken hoe om te gaan met leveranciers die niet voldoen aan de criteria. Meer informatie over de huidige stand van zaken op het gebied van mensenrechten binnen het Nederlandse bedrijfsleven is terug te lezen in de Take a closer look publicatie. Tevens zal zal de VBDO in 2012 weer haar Verantwoord Ketenbeheer Benchmark uitvoeren onder 40 bedrij-ven met een aanzienlijke internationale toeleveringsketen. Hierin zal ook expliciet aandacht worden besteed aan het onderwerp mensenrechten. De resultaten hiervan worden in het najaar 2012 bekendgemaakt tijdens de jaarlijkse Verantwoord Ketenbeheer Award uitreiking. 18
3.5 Rapportages per sector In dit hoofdstuk wordt per sector aangegeven hoe bedrijven in 2012 op diverse duurzaamheidsthema s hebben gescoord: GRI 2012 staat voor een duurzaamheidsrapportage volgens het Global Reporting Initiative GRI, wat een internationale standaardmethode is. GRI-level zegt iets over de manier waarop volgens GRI is gerapporteerd. A is hierbij het beste, meest volledige en de + zegt iets over externe verificatie. TB-ranking slaat op de positie van het bedrijf in de Transparantiebenchmark 2011, waar 438 bedrijven aan mee hebben gedaan (zie www.transparantiebenchmark.nl). DSM, Philips en Akzo staan in de top 3. TB-score slaat op het aantal punten dat een bedrijf kreeg voor de transparantie over duurzaamheid. De hoogste score is 198 punten die een bedrijf kreeg. Bij mensenrechtenbeleid is onderzocht of het bedrijf dit niet, minimaal of uitgebreid en expliciet doet. Bij biodiversiteit is onderzocht of bedrijven een impact onderzoek doen (invloed van hun bedrijf op aantasting biodiversiteit en beleid/projecten om dit te verbeteren) en zo ja of dit minimaal is of uitgebreid en expliciet. CDP slaat op deelname aan het Carbon Disclosure Project. Dit is een internationaal project waarin op een gestandaardiseerde manier wordt onderzocht hoe een bedrijf werkt aan de reductie van CO 2 -emissies. Ook bij CDP is A de beste manier van rapporteren. Het maximaal aantal punten dat gehaald kan worden is 100. Bij duurzame remuneratie is onderzocht of een bedrijf in het bonusbeleid (variabele beloningen) duurzaamheidscriteria toepast. Als in het jaarverslag iets over de duurzaamheidsdoelen staat, wordt dit gezien als uitgebreid, als de doelen niet gemeld worden, wordt dit gezien als minimaal. Bouwbedrijven Imtech Heijmans Ballast N BAM GRI 2012 B+ B+ A+ GRI-level 2011 (A+, A, B+, B, C+, C, geen) C C B+ TB-ranking 2011 (1-438) 90 46 108 9 TB-score 2011 (0-198) 109 145 93 186 Mensenrechtenbeleid (uitgebreid en expliciet/minimaal/nee) Nee Min Nee Min Biodiversiteit impact onderzoek (uitgebr./minimaal/ Nee Nee Ja Nee nee) Deelname CDP Ja Nee Nee Ja CDP-score Netherlands 50 2010 (0-100) - 79 75 Duurzame remuneratie (uitge-breid en expliciet/minimaal/nee) Nee Nee Min Min Tax country by country reporting Nee Nee Nee Nee Toezegging gedaan aan VBDO op AvA n.a.v. Vragen? (ja/ Ja Ja Nee Ja nee) a. duurzaamheidsrapportage /energie Ja ja c. duurzame remuneratie d. mensenrechten Ja Toezegging nagekomen aan VBDO n.a.v. Eerdere vraag? Ja Nee Ja Nee a. duurzaamheidsrapportage Ja d. mensenrechten Ja De onderzochte bouwbedrijven Imtech, Heijmans, BAM en Ballast Nedam zijn wel redelijk transparant in hun duurzaamheidsbeleid, maar biodiversiteit, duurzame remuneratie of mensenrechten zijn (nog) geen onderwerpen waar ze veel mee doen. Wel werden op diverse thema s 19
toezeggingen gedaan aan de VBDO. Ballast Nedam wil zich de komende jaren bijvoorbeeld sterk maken voor biogas en groen gas projecten en meer hergebruik van grondstoffen. Het bedrijf gaf vorig jaar aan in de GRI rapportage van niveau C naar een hoger niveau te gaan en dat is gelukt. BAM heeft de ambitie een hogere score te halen in het Carbon Disclosure Project. Chemie AkzoNobel DSM (Royal) Holland Colours GRI 2012 Ja A+ Ja GRI-level 2011 (A+, A, B+, B, C+, C, C+ geen) Transparantie Benchmark ranking 2011 3 1 - (1-438) TB-score 2011 (0-198) 193 198 - Mensenrechtenbeleid (uitgebreid en Ja Minimaal Nee expliciet/minimaal/nee) Biodiversiteit impact assessment (uitgebreid Ja Ja Nee en expliciet/minimaal/nee) Deelname CDP Ja Ja Nee CDP-score (Europe) 2011 (A, A-, B, C, B D - D, E, -) CDP-score (Europe) 2011 (0-100) 86 67 - CDP-score Netherlands 50 2010 (0-100) 78 88 - Duurzame remuneratie (uitgebreid en Ja Ja Nee expliciet/minimaal/nee) Tax; Country by-country-reporting (uitgebreid Nee Nee Nee en expliciet/minimaal/nee) Toezegging gedaan aan VBDO op AvA Nee Nee n.a.v. vragen? (ja/nee) a. duurzaamheidsrapportage /energie c. duurzame remuneratie d. mensenrechten Toezegging nagekomen aan VBDO n.a.v. Ja Ja Ja Eerdere vraag? a. duurzaamheidsrapportage /energie Ja Ja Ja c. duurzame remuneratie d. mensenrechten AkzoNobel en DSM scoren mondiaal gezien uitmuntend als het om transparantie, duurzaamheidsrapportage en duurzame remuneratie gaat. Holland Colours loopt hierbij achter. Wel kwamen alle drie de chemiebedrijven eerdere toezeggingen aan de VBDO na op het gebied van biodiversiteit en/of energie. Akzo Nobel gaf vorig jaar bijvoorbeeld aan dat er meer biodiversiteits pilots gestart zouden worden en dat meer samengewerkt gaat worden met grondstofleveranciers en klanten om de CO 2 -uitstoot te verlagen. Akzo Nobel rapporteerde het best over mensenrechten. 20
Detailhandel Ahold (Royal) Beter Bed Macintosh Retail Group GRI 2012 Ja C Nee GRI-level 2011 (A+, A, B+, B, C+, C, geen) B+ - TB-ranking 2011 (1-438) 18 164 109 TB-score 2011 (0-198) 175 35 80 Mensenrechtenbeleid (uitgebreid en Ja Ja Ja ex-pliciet/minimaal/nee) Biodiversiteit impact assessment (uitgebreid Minimaal Nee Nee en expliciet/minimaal/nee) Deelname CDP Ja Nee Nee CDP-score (Europe) 2011 (A, A-, B, C, D, - - E, -) CDP-score (Europe) 2011 (0-100) 42 - CDP-score Netherlands 50 2010 (0-100) 55 - Duurzame remuneratie (uitgebreid en Nee Nee Nee expliciet/minimaal/nee) Tax; Country by-country-reporting Minimaal Nee Nee (uitgebreid en expliciet/minimaal/nee) Toezegging gedaan aan VBDO op AvA Ja Ja Ja n.a.v. Vragen? (ja/nee) a. duurzaamheidsrapportage Ja /energie Ja c. duurzame remuneratie Ja Ja d. mensenrechten Toezegging nagekomen aan VBDO n.a.v. Nee Ja Ja Eerdere vraag? a. duurzaamheidsrapportage Ja Ja Bij de onderzochte drie bedrijven in de detailhandel (Beter Bed, Macintosh en Ahold) loopt Ahold voorop bij duurzaamheidrapportages en transparantie. Geen van de bedrijven past een duurzaam remuneratiebeleid toe. Voor Ahold is dat opvallend, omdat de meeste AEX bedrijven een beleid hebben voor duurzame remuneratie. Ahold gaf op de AVA in 2012 aan dat daar mogelijk in 2013 verandering in komt. Wel rapporteren alle bedrijven goed over mensenrechten en deden zij toezeggingenaan de VBDO. Macintosh bevestigde de toepassing van duurzame remuneratie in 2012. Beter Bed maakt duidelijk grote stappen als het gaat om duurzaamheid en rapporteren, zoals het voor het eerst rapporteren op GRI niveau. Toegezegd werd in 2012 concrete doelen te formuleren voor het verkleinen van de ecologische voetafdruk en CO 2 -emissies. Onderzocht wordt of de toepassing van Cradle to Cradle principes mogelijk is. Diensten Arcadis Brunel Grontmij Ordina Randstad USG People GRI 2012 C Nee nnb C Ja Nee GRI-level 2011 (A+, A, B+, C B+ - Nee B, C+, C, geen) TB-ranking 2011 (1-438) 72 157 95 69 96 150 TB-score 2011 (0-198) 112 42 91 119 102 45 Mensenrechtenbeleid Min Nee Ja Nee Ja Min (uitgebreid en expliciet/ minimaal/nee) Biodiversiteit impact assessment (uitgebreid en expliciet/minimaal/nee) Min Nee Min Nee Nee Nee 21
Arcadis Brunel Grontmij Ordina Randstad USG People Deelname CDP Nee Nee Ja Nee Ja Ja CDP-score (Europe) 2011 - - E - (A, A-, B, C, D, E, -) CDP-score (Europe) 2011 - - 50 - (0-100) CDP-score Netherlands 50 48-61 - 2010 (0-100) Duurzame remuneratie Ja Nee Nee Nee Nee Min (uitgebreid en expliciet/ minimaal/nee) Tax; Country by-countryreporting Nee Nee Nee Nee Nee Nee (uitgebreid en expliciet/minimaal/nee) Toezegging gedaan aan Ja Nee Ja Ja Ja Ja VBDO op AvA n.a.v. Vragen? (ja/nee) a. duurzaamheidsrapportage Ja Ja /energie Ja Ja c. duurzame remuneratie Ja Ja Ja d. mensenrechten Ja Ja Ja Toezegging nagekomen aan Ja Nee Nee Ja Nee Ja VBDO n.a.v. Eerdere vraag? a. duurzaamheidsrapportage Ja Ja /energie c. duurzame remuneratie Ja Ja De dienstenbedrijven haalden een gemiddelde tot wat lage scores op de Transparantiebenchmark. Sommige bedrijven rapporteren op GRI niveau, terwijl zij allemaal wel over mensenrechten rapporteerden. Ordina en Randstad deden op dit gebied de VBDO ook toezeggingen het volgend jaar nog beter te doen. Ordina gaf aan dat zij voorwaarden moet stellen aan leveranciers, een Code of Conduct moet ontwikkelen en een due diligence moet uitvoeren, al is de prioriteit nu winst maken. Voor Randstad zijn mensenrechten een belangrijk aandachtspunt. Randstad gaaf aan in duurzaamheidsrapportages aan het begin te staan en voortgang te laten zien volgend jaar. Grontmij, Randstad en USG Peoplededen dit ook voor duurzame remuneratie. Arcadis en Grontmij waren de enige die in beperkte mate over biodiversiteit rapporteerden. Bij USG People is 7,5% van de bonus gestoeld op MVO criteria, 7,5% op leiderschap en 15% innovatie. USG People deed de VBDO de toezegging de publicatie van de achterliggende doelen te bespreken in de Commissie Remuneratie. Electronica ASMI ASML BESI Philips TKH Group GRI 2012 Nee A+ Nee A+ Nee GRI-level 2011 (A+, A, B+, Nee A+ A Nee B, C+, C, geen) TB-ranking 2011 (1-438) 185 39 181 2 121 TB-score 2011 (0-198) 22 143 26 194 68 Mensenrechtenbeleid min Ja Nee Ja Nee (uitgebreid en expliciet/ minimaal/nee) Biodiversiteit impact Nee min Nee min Nee assessment (uitgebreid en expliciet/minimaal/nee) Deelname CDP Nee Nee Nee Ja Nee 22
ASMI ASML BESI Philips TKH Group CDP-score (Europe) 2011 - - A - (A, A-, B, C, D, E, -) CDP-score (Europe) 2011 - - 99 - (0-100) CDP-score Netherlands 50 - - 94-2010 (0-100) Duurzame remuneratie Nee min Nee min min (uitgebreid en expliciet/ minimaal/nee) Tax; Country by-countryreporting Nee Nee Nee Nee Nee (uitgebreid en expliciet/minimaal/nee) Toezegging gedaan aan Ja Ja Ja Ja Ja VBDO op AvA n.a.v. Vragen? (ja/nee) a. duurzaamheidsrapportage Ja Ja /energie Ja c. duurzame remuneratie Ja d. mensenrechten Ja Ja Ja Toezegging nagekomen aan Nee Nee Nee Nee VBDO n.a.v. Eerdere vraag? a. duurzaamheidsrapportage Nee /energie Ja c. duurzame remuneratie Ja Bij de electronica bedrijven springen Philips, maar ook ASML er in positief opzicht uit als het gaat om transparantie en duurzaamheid met A+ scores voor GRI en hoge scores op de transparantiebenchemark. Alle bedrijven, dus ook BESI, ASMI en de TKN groep, deden nieuwe toezeggingen aan de VBDO (vooral over duurzaamheidsrapportage en mensenrechten), dus duurzaamheid is een thema dat in 2012 duidelijk leeft in de electronica sector. Drie van de vijf bedrijven hebben ook al een vorm van duurzaam remuneratiebeleid: ASML, Philips en TKN groep. Philips gaf aan meer inzicht te gaan geven op het gebied van ketenbeheer over leveranciers (geen namen/adressen, wel volumes en trends). Farmacie Mediq GRI 2012 C GRI-level 2011 (A+, A, B+, B, C+, C, geen) C TB-ranking 2011 (1-438) 84 TB-score 2011 (0-198) 117 Mensenrechtenbeleid (uitgebreid en expliciet/minimaal/nee) Nee Biodiversiteit impact assessment (uitgebreid en expliciet/minimaal/nee) Nee Deelname CDP Nee CDP-score (Europe) 2011 (A, A-, B, C, D, E, -) - CDP-score (Europe) 2011 (0-100) - CDP-score Netherlands 50 2010 (0-100) - Duurzame remuneratie (uitgebreid en expliciet/minimaal/nee) Nee Tax; Country by-country-reporting (uitgebreid en expliciet/minimaal/nee) Nee Toezegging gedaan aan VBDO op AvA n.a.v. Vragen? (ja/nee) Ja d. mensenrechten Ja Toezegging nagekomen aan VBDO n.a.v. Eerdere vraag? Ja a. duurzaamheidsrapportage Ja In de farmaciesector werd in 2012 alleen het bedrijf Mediq bezocht. Dit bedrijf doet het redelijk goed bij transparantie, maar bij mensenrechten, biodiveristeit, CDP en duurzame remuneratie is er nog wel een weg te gaan. 23
Financiële instellingen Aegon Binckbank Delta Lloyd ING KasBank SNS Reaal v. Lanschot GRI 2012 Ja C A+ A+ Nee C+ B GRI-level 2011 (A+, A, B+, A+ B+ Nee C C B, C+, C, geen) TB-ranking 2011 (1-438) 8 154 12-60 47 TB-score 2011 (0-198) 188 43 144 179-126 137 Mensenrechtenbeleid Ja Nee Ja Ja Nee Ja Min (uitgebreid en expliciet/ minimaal/nee) Biodiversiteit impact Min Nee Nee Ja Nee Ja Nee assessment (uitgebreid en expliciet/minimaal/nee) Deelname CDP Ja Nee Ja Ja Nee Ja CDP-score (Europe) 2011 D D - (A, A-, B, C, D, E, -) CDP-score (Europe) 2011 69 64 - (0-100) CDP-score Netherlands 50 81-54 - 65 2010 (0-100) Duurzame remuneratie Min Nee Min Min Nee Nee Nee (uitgebreid en expliciet/ minimaal/nee) Tax; 'Country by-countryreporting' Min Nee Nee Ja Nee Nee Nee (uitgebreid en expliciet/minimaal/nee) Toezegging gedaan aan VBDO Ja Nee Nee Nee Nee Nee Nee op AvA? (ja/nee) a. duurzaamheidsrapportage /energie Ja Toezegging nagekomen aan Ja Ja Ja Nee Nee Nee Nee VBDO n.a.v. Eerdere vraag? a. duurzaamheidsrapportage Ja Ja Ja De zeven onderzochte financiële instellingen ING, AEGON, SNS Reaal, Delta Lloyd, Kasbank, Binckbank en van Lanschot doen het goed bij duurzaamheidsrapportages en transparantie. Drie instellingen werken al met duurzame remuneratie: AEGON, ING en Delta Lloyd. Binckbank en Kasbank rapporteerden niet over mensenrechtenbeleid. Alleen ING, Aegon en SNS deden dit bij biodiversiteit. Er werden helaas nauwelijks nieuwe toezeggingen aan de VBDO gedaan voor een verbetering in 2013, met uitzondering van AEGON. Dit bedrijf wil biodiversiteitsimpact van het beleggingsbeleid verkleinen en vraagt nadrukkelijk de input van organisaties zoals de VBDO. Er werden door AEGON, Binckbank en Delta Lloyd eerdere toezeggingen over betere rapportages nagekomen. Handel Acomo GRI 2012 Nee TB-ranking 2011 (1-438) 186 TB-score 2011 (0-198) 20 Duurzame prestatie-indicatoren (toelichten dmv opmerking invoegen) Mensenrechtenbeleid (uitgebreid en expliciet/minimaal/nee) Nee Biodiversiteit impact assessment (uitgebreid en expliciet/minimaal/nee) Nee Deelname CDP Nee Duurzame remuneratie (uitgebreid en expliciet/minimaal/nee) Nee Tax; Country by-country-reporting (uitgebreid en expliciet/minimaal/nee) Nee 24