Nota van Uitgangspunten Bestemmingsplan Derde Merwedehaven Sector Stadsontwikkeling (28 oktober 2011)
A) Plangebied Bestemmingsplan Derde Merwedehaven B) Bestemmingsplan 1e herziening bestemmingsplan Opgecomen Landen (2011) 2
1. Inleiding Voor de stortplaats geldt een bestemmingsplan dat ouder is dan 10 jaar. Op grond van de Invoeringswet Wet ruimtelijke ordening dient dit bestemmingsplan voor 1 juli 2013 te worden herzien. Tevens is in de vaststellingsovereenkomst over vervroegde sluiting opgenomen dat de gemeente binnen drie jaar een nieuw bestemmingsplan zal opstellen. Deze Nota van Uitgangspunten is opgesteld ter voorbereiding op het nieuwe bestemmingsplan voor dit gebied. De raad stelt de uitgangspunten voor het nieuwe bestemmingsplan vast. Het plangebied is weergegeven op de afbeelding hiernaast. De hoogspanningsinstallatie van Tennet en het staalstraalbedrijf van A.J. den Breejen en Zonen worden buiten het plangebied gehouden. Voor deze bedrijven zijn de bestemmingsplannen 1e herziening Opgecomen Landen en Herziening zone industrielawaai 3e Merwedehaven in procedure. Het nieuwe bestemmingsplan herziet het Bestemmingsplan Opgecomen Landen uit 1991. Deze Nota is als volgt opgebouwd: In paragraaf 2 wordt kort het gebied beschreven en worden de verschillende rollen van betrokken partijen uiteengezet. In paragraaf 3 zijn de verschillende beleidskaders en relevante wetgeving uiteengezet. In paragraaf 4 worden de uitgangspunten voor het bestemmingsplan beschreven. Paragraaf 5 bevat de onderzoeken die uitgevoerd moeten worden en enkele opmerkingen over het kostenverhaal. Bestemmingsplan Opgecomen Landen (1991) Bestemmingsplan 1e herziening bestemmingsplan Opgecomen Landen (2011) 3
A) Bestaand Industrieterrein noordkant Derde Merwedehaven B) Water - Derde Merwedehaven C) Stortplaats Derde Merwedehaven D) Groen en parkeren 4
2. Het plangebied van Bestemmingsplan Derde Merwedehaven Positie in de regio en beschrijving plangebied De Derde Merwedehaven ligt aan de oostzijde van het Eiland van Dordrecht, aan de Beneden-Merwede. Het voormalig Sliedrechts grondgebied is bij de gemeentelijke herindeling van 1970 overgegaan naar Dordrecht. Het gebied was door Sliedrecht als haventerrein bestemd. Het plangebied bestaat uit een industrieterrein, een deel van de haven en de stortplaats welke op het moment van schrijven nog in gebruik is. Het plangebied wordt omgeven door recreatiegebieden in beheer bij Nationaal Park De Biesbosch. A) Industrieterrein noordkant Derde Merwedehaven Het bedrijfsterrein Derde Merwedehaven is een nat bedrijfsterrein met grotendeels watergebonden bedrijvigheid. Op dit terrein bevindt zich een diervoederbedrijf met distributiecentrum en een straalgritbedrijf dat zich bezig houdt met werkzaamheden aan schepen. Dit laatste bedrijf kent (samen met het 380 kv-schakelstation) een eigen geluidzonering. Zoals eerder opgemerkt wordt dit bedrijf buiten het plan gelaten. Hiervoor en voor de hoogspanningsinstallatie is de 1e herziening van het bestemmingsplan Opgecomen Landen in procedure, alsmede een bijbehorende geluidszone. C) Stortplaats Derde Merwedehaven In 1987 heeft de provincie Zuid-Holland de gemeente Dordrecht gevraagd medewerking te verlenen om het gebied van de Derde Merwedehaven in te richten als afvalberging voor bouw- en sloopafval en baggerspecie. In 1992 hebben de provincie Zuid-Holland en de gemeente Dordrecht een koopovereenkomst afgesloten over de oprichting van de Derde Merwedehaven als stortplaats. Er wordt in de koopovereenkomst aangegeven dat na de beëindiging van de exploitatie de stortplaats ingericht zal worden als recreatiegebied. De 60 hectare grote locatie is begin jaren 90 gereed gemaakt voor afvalberging en in juni 1993 is de stortplaats geopend. Hierbij zijn afspraken gemaakt over de maximale stortcapaciteit en de periode waarin gestort mag worden. In een aanvulllende overeenkomst was afgesproken dat de stort in 2017 zou sluiten. In 2011 is afgesproken tussen de gemeente Dordrecht, provincie Zuid-Holland, PROAV en Derde Merwedehaven B.V. dat de stortactiviteiten op de afvalberging uiterlijk op 31 december 2012 worden beëindigd. Daarbij is afgesproken dat de kade en het voorterrein, aan de zuidzijde van de Derde Merwedehaven, zal worden heringericht tot bedrijventerrein en dat de rest van het terrein uiterlijk 1-1-2023 zal worden opgeleverd als recreatieterrein. Tevens is afgesproken dat de gemeente binnen drie jaar een nieuw bestemmingsplan zal opstellen. Rollen van betrokken partijen De Gemeente Dordrecht stelt bestemmingsplannen vast. Daarnaast huurt de gemeente na het beëindigen van de exploitatie de stort van ProAV voor 0,44 (1 gulden) per jaar ten behoeve van (dag)recreatieve doeleinden. De gemeente is verantwoordelijk voor het onderhoud van deze recreatieve invulling. De Provincie Zuid-Holland is verantwoordelijk voor de eeuwigdurende nazorg van de afgewerkte stortplaats. Tevens zijn zij de enige aandeelhouder van ProAV. ProAV is de eigenaar van de stort. Zij verhuren op dit moment de stort aan Derde Merwedehaven B.V.. ProAV is ook de partij die in de toekomst gronden kan uitgeven ten behoeve van de ontwikkeling van het bedrijfsterrein. Derde Merwedehaven B.V. is de exploitant van de locatie. Zij zijn verantwoordelijk voor de stortactiviteiten en de afwerking. Het Parkschap Nationaal park De Biesbosch is de meest voor de hand liggende partij om in opdracht van de gemeente het recreatiegebied na sluiting van de stortplaats te beheren. 5
Geluidszone - Industrie (50 db(a)) 6 Bestemmingsplan Herziening Zone Industrielawaai 3e Merwedehaven (2011)
3. Beleid en wetgeving Europees Natura 2000 Het gebied van het bestemmingsplan Derde Merwedehaven valt buiten het aanwijzigingsgebied voor Rivierengebied in Natura 2000. Echter het plangebied grenst wel aan het natuurgebied, wat betekent dat voldoende rekening gehouden moet worden met de randvoorwaarden voor het voortbestaan van bedreigde soorten en habitattypen. De regels hiervoor zijn opgenomen in de Natuurbeschermingswet 1998. Er geldt op basis van artikel 19d een vergunningplicht voor alle handelingen of projecten die negatieve effecten kunnen hebben op natuurlijke habitats. Bij voorgenomen ontwikkelingen dient een habitattoets of voortoets verricht te worden naar de gevolgen voor de natuurwaarden. Zijn de gevolgen te groot, dan kan een ontwikkeling niet worden opgenomen in het bestemmingsplan. Ook op grond van de Flora- en faunawet geldt een onderzoeksplicht. Milieu Externe veiligheid Externe veiligheid is de kans dat personen het slachtoffer worden van een activiteit met gevaarlijke stoffen in de omgeving. De huidige bedrijven binnen het plangebied (inclusief de stortplaats) leveren geen gevaar op voor de omgeving. Op basis van het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi) is Du Pont in juridische zin aangemerkt als een risicobron. De plaatsgebonden risicocontour van Du Pont ligt grofweg op de terreingrens. Het groepsrisico invloedsgebied is kilometers groot. Het plangebied ligt ook deels in dit invloedsgebied. De structuurvisie Dordrecht 2020 geeft aan dat het voor het naastgelegen industrieterrein Staart-Oost niet mogelijk is om nieuwe risicorelevante bedrijven (Bevi bedrijven) te vestigen. De redenen daarvoor zijn de ligging nabij de woongebieden en de slechte structuur van de route gevaarlijke stoffen over de N3. Deze argumenten (veel personen in de nabije omgeving en slechte route gevaarlijke stoffen) gelden ook voor het plangebied Derde Merwedehaven. Bij voorgenomen ontwikkelingen zal een onderzoek naar de effecten op het groepsrisico uitgevoerd moeten worden. Uitgangspunt is dat Du Pont niet in zijn functioneren zal worden belemmerd. Milieu Geluid De naastgelegen locaties van het schakelstation en straalgritbedrijf vormen samen een gezoneerd industrieterrein, op grond van de Wet geluidhinder. Rondom dit terrein is een geluidzone in procedure. Dit betekent dat buiten de contour op de afbeelding hiernaast de geluidsbelasting vanwege dit industrieterrein niet meer dan 50 db(a) mag bedragen. Het gebied grenzend aan het plangebied is voornamelijk recreatiegebied. Daarbuiten is een groot deel van de Biesbosch door de provincie aangewezen als stiltegebied. Nieuwe ontwikkelingen in het plangebied moeten getoetst worden op mogelijke negatieve effecten op het stiltegebied. Bij voorgenomen bedrijfsontwikkelingen zal onderzoek naar de effecten van de geluidsproductie op de omgeving (zowel woongebieden Dordrecht en Sliedrecht als natuur en recreatiegebied) moeten plaatsvinden. Bij ontwikkelingen op het voorterrein van de stortplaats die op grond van de Wet geluidhinder zoneringsplichtig zijn, moet akoestisch onderzoek plaatsvinden. Dit zijn de zogenaamde lawaaimakers. Dit kan leiden tot een aanpassing van de geluidzone. Milieu Bodem De stortplaats van de Derde Merwedehaven is aangelegd met een Geohydrologisch Beheers Systeem (GBS). Dit bestaat uit een dichtingswand rondom en een continue grondwateronttrekking uit het eerste watervoerend pakket. In de zool van de stort ligt een drainage om percolaatwater op te vangen. Er is een waterzuiveringsinstallatie aanwezig om het percolaatwater te zuiveren. Verder is een stortgasonttrekkingssysteem aanwezig, inclusief installaties voor ontzwaveling en benutting (productie van electriciteit). Bij de eindafwerking zal een bovenafdichting op de stortplaats worden aangebracht. Daarop vindt de recreatieve invulling plaats. De dichtingswand, grondwateronttrekking en bovenafdichting moeten eeuwigdurend worden onderhouden. De overige voorzieningen zullen in de nazorg nog jaren in stand blijven. Bij (recreatieve) ontwikkelingen op de stort moeten de voorzieningen in stand worden gehouden en het beheer mogelijk blijven. 7
Gebied WBR artikel 2a Bergend regime Stroomvoerend regime Beleidslijn Grote Rivieren (2009) Bedrijventerrein Recreatiegebied Water Natuurgebied Stortplaats met overwegend recreatieve eindbestemming Provinciale Structuurvisie (2010) 8 Herstructurering nat bedrijventerrein Nieuwe recreatie- en natuurgebieden Water Groene geleidszones en stadslinten Structuurvisie Dordrecht 2020 (2008) Terrein Herontwikkelen Natte terreinen Uitvoeringsprogramma Natte Bedrijfsterreinen (2009)
Water Beleidsregels grote rivieren Het plangebied is buitendijks gelegen. De Beleidsregels grote rivieren zijn op dit gebied van toepassing. De insteekhaven is aangegeven als bergend regime. Activiteiten die een aanslag betekenen op de ruimte die de rivier nodig heeft moeten zoveel mogelijk worden voorkomen Voor activiteiten in de haven verleent Rijkswaterstaat onder bepaalde voorwaarden toestemming. Voor het overige deel van het plangebied geldt een vrijstelling, zogenaamd artikel 2a gebied. Het dient wel de aanbeveling om bij ontwikkelingen een aanleghoogte te kiezen die de kans op overstromingen beperkt. Provinciaal Provinciale Structuurvisie In de Provinciale Strcutuurvisie (vastgesteld 2 juli 2010) is de Derde Merwedehaven aangegeven als Recreatiegebied. Enkel de noordelijke oever is aangegeven als Bedrijventerrein. Daarnaast heeft de stort een specifieke aanduiding gekregen als Stortplaats met overwegend recreatieve eindbestemming. Dit biedt ruimte voor bedrijvigheid aan de zuidkant. In een overleg met de Provincie op 2 september 2011 is herziening van de provinciale structuurvisie op dit punt besproken. Provinciaal Provinciale Verordening Ruimte In de provinciale Verordening Ruimte (vastgesteld 2 juli 2010) zijn in artikel 8 bepalingen opgenomen over bedrijventerreinen. Bestemmingsplannen die nieuwe bedrijven- en zeehaventerreinen met een oppervlakte van ten minste 1 hectare aan aaneengesloten percelen mogelijk maken, moeten de behoefte aan nieuwe terreinen onderbouwen. Ook moet worden onderbouwd waarom deze behoefte niet kan worden ondervangen door herstructurering of intensivering van bestaande terreinen, of het benutten van ruimte op bedrijventerreinen elders in de regio. De argumentatie voor dit nieuwe bedrijfsterrein zal door de initiatiefnemer aangeleverd moeten worden. Tevens mogen geen nieuwe bedrijfswoningen mogelijk worden gemaakt en dient (gelet op de omgeving) de hoogste mogelijke milieucategorie mogelijk worden gemaakt, tenzij hierover in regionaal verband andere afspraken zijn gemaakt. Dordrecht Structuurvisie Dordrecht 2020 Op de plankaart van de Structuurvisie (p13) is het bedrijfsterrein aan de noordoever aangegeven als herstructurering nat bedrijventerrein en de stortplaats inclusief zuidelijke kade als nieuw recreatie en natuurgebied. Op de kaart met leefmilieus (p58) is het gehele gebied aangegeven als industrieterrein. In de beschrijving is aangegeven dat het gebied na sluiting van de stort een meer recreatieve bestemming kan krijgen en dat het gebied rond de insteekhaven een bedrijfsmatige functie behoudt. Drechtsteden - Natte bedrijfsterreinen strategie. In de regionale natte bedrijventerreinen strategie en bijbehorend uitvoeringsprogramma zijn beide oevers van de Derde Merwedehaven opgenomen. Over beide oevers wordt gesteld dat deze op termijn worden herontwikkeld en herprofileerd naar een nat bedrijfsterrein. Vaststellingsovereenkomst vervroegde sluiting. In 2011 is een vaststellingsovereenkomst over de vervroegde sluiting van de stortplaats ondertekend. Afgesproken is onder meer dat: - de stortactiviteiten uiterlijk 31 december 2012 worden beëindigd; - de kade en het voorterrein worden herontwikkeld tot bedrijventerrein; - de inrichting tot recreatieterrein voor 1 januari 2023 zal plaatsvinden. - de gemeente binnen 3 jaar na inwerking treden van de overeenkomst een nieuw bestemmingsplan heeft vastgesteld. 9
Blijvende installaties t.b.v. stort (minimaal komende 10 jaar) Zoekgebied 4 hectare bedrijfsterrein Bestemming gesloten stortplaats met wijzigingsbevoegdheid recreatie 10
4. Initiatieven Bedrijfsterrein zuidelijke oever insteekhaven In de vaststellingsovereenkomst voor de vervroegde sluiting is opgenomen dat aan de zuidelijke oever bedrijfsterrein mogelijk wordt gemaakt. De gemeenteraad heeft op 25 januari 2011 besloten de ontwikkeling van vier hectare blijvend bedrijfsterrein langs de kade van de insteekhaven mogelijk te maken. (Nr. 509195). Een bedrijfsmatige invulling past niet binnen het ruimtelijke kader uit de Provinciale Structuurvisie. Deze visie zal hierop moeten worden aangepast door Provinciale Staten. De ontwikkeling van een bedrijfsterrein op deze locatie is goed denkbaar. Het terrein is op dit moment reeds in gebruik voor bedrijfsmatige doeleinden die met de stortplaats te maken hebben. Daarnaast is er een tekort aan bedrijfsterreinen met een kade ( natte terreinen) in de regio. De maritieme sector is een belangrijke economische motor in de regio. Voordat dit initiatief in het bestemmingsplan mogelijk wordt gemaakt, zal moeten worden aangetoond dat de aanleg ervan niet in strijd is met wet- en regelgeving zoals in onderdeel 3 is toegelicht. Dit zal gebeuren op basis van een voortoets (Natuurbeschermingswet 1998 en Flora en Fauna) en onderzoeken op het gebied van externe veiligheid en geluid. Tevens zal moeten worden aangetoond dat er behoefte is aan nieuw terrein. Daarnaast heeft de gemeente uitgangspunten geformuleerd voor het nieuw te ontwikkelen bedrijfsterrein. Deze zijn opgenomen in paragraaf 5. Indien uit de voortoets, andere onderzoeken en de onderbouwing blijkt dat de aanleg van het bedrijfsterrein mogelijk is, dan zal hierover met ProAV als eigenaar van de grond een overeenkomst worden gesloten. Het kostenverhaal is daarmee verzekerd. Bestemming Stortplaats afgedekte stort Gezien de tijd die een bestemmingsplanprocedure vergt, is de verwachting dat het bestemmingsplan wordt vastgesteld nadat de stortactiviteiten zijn beëindigd. In de planregels zal een passende regeling voor de afbouw van de stortplaats worden opgenomen. Het storten van afval zal niet meer mogelijk zijn. Wel zijn bedrijfsmatige activiteiten ten behoeve van het afdekken, beheer en onderhoud van de stortplaats toegestaan. Wijzigingsbevoegdheid van stortplaats naar recreatie In de planregels van het bestemmingsplan wordt een wijzigingsbevoegdheid voor het college opgenomen om de bestemming voor de stortplaats te wijzigen in een recreatieve bestemming. Hiermee wordt de toekomstige inrichting van het gebied mogelijk gemaakt. Tevens geeft deze wijzigingsbevoegdheid het college de mogelijkheid om delen van de stortplaats, die eerder beschikbaar komen voor recreatie, ook daadwerkelijk op die manier te kunnen gebruiken. Uitkijkpunt Het Parkschap Nationaal Park de Biesbosch heeft de wens om ergens in het recreatiegebied een uitkijkpunt te realsieren. Gezien de hoogte van de stortplaats lijkt een uitkijkpunt daar bovenop de meest logische locatie. In de planregels van de recreatieve bestemming zal de mogelijkheid worden opgenomen om een uitkijkpunt op te richten, waarmee kan worden afgeweken van de standaard hoogteregeling voor het buitengebied welke is opgenomen in de Structuurvisie Dordrecht 2020. 11
12
5. Uitgangspunten voor het bestemmingsplan De gemeente is bereid 4 hectare bedrijfsterrein op de zuidelijke oever mogelijk te maken Dit is conform het raadsbesluit genomen op 25 januari 2011. Er wordt door de initiatiefnemer, in dit geval ProAV, aangetoond dat het niet in strijd is met wet- en regelgeving. Er wordt aangetoond dat er behoefte is aan nieuw bedrijfsterrein. Nat bedrijfsterrein met afwijkingsmogelijkheid voor droge invulling Er is een beperkt aantal meters kade in de Drechtsteden. Er is sprake van een blijvende behoefte aan bedrijfsterreinen met kades. Daarom streven we naar een optimaal gebruik van de aanwezige kade in de Derde Merwedehaven. De voorkeur gaat daarom uit naar een natte invulling. Een afwijkingsmogelijkheid voor droge bedrijvigheid in het bestemmingsplan is mogelijk. Deze kan worden gebruikt indien, nadat natte bedrijvigheid is ingevuld, er ruimte resteert. Bouwhoogte en bebouwingspercentage Er wordt zoveel mogelijk aangesloten bij de bouwregels in het bestemmingsplan Opgecomen Landen voor de noordzijde van de haven. In het bestemmingsplan uit 1991 is daar een bouwhoogte van 15 meter opgenomen. Het uitgangspunt is dat de maximale bouwhoogte voor gebouwen 15 meter wordt, met een afwijkingsbevoegdheid tot 25 meter. Ook wordt een passende regeling voor hogere kadekranen en installaties opgenomen. De noordzijde heeft een bebouwingpercentage van 55%. Het bestemmingsplan Oostpoort (2009) heeft bouwhoogtes van 15 meter en een bebouwingspercentage van 75% voor gebouwen. Omdat dit maximale bebouwingspercentage meer mogelijkheden voor ontwikkelingen biedt is daarmee de financiële haalbaarheid groter. Akoestisch Watergerelateerde bedrijvigheid die als Lawaaimakers op grond van de Wet geluidhinder worden gedefinieerd worden in beperkte mate toegestaan, waarmee rekening wordt gehouden met de recreatieve omgeving (inclusief budgethotel en camping), het Natura 2000 gebied (stiltegebied) en de woonbebouwing in Sliedrecht. De bestaande begrenzing van het gezoneerde industrieterrein en de geluidzone zullen moeten worden heroverwogen. Transportbewegingen Uitgangspunt is dat er niet meer transportbewegingen ontstaan dan nu is toegestaan voor de stortplaats. Het maximaal toelaatbare, gebaseerd op de huidige milieuvergunning voor de stortplaats, is op jaarbasis 24.440 transporten naar de stortplaats en aanvullend 7.800 transporten ten behoeve van overslag aan de kade. Externe Veiligheid In de Structuurvisie Dordrecht 2020 is vastgelegd dat er geen nieuwe vestiging van Bevi bedrijven is toegestaan op de Staart vanwege de slechte kwaliteit van de route gevaarlijke stoffen. Verder van belang zijn de slechte bereikbaarheid voor hulpdiensten (maar één toegangsweg) en de effecten op de omgeving (intensieve recreatie met maar één vluchtroute die loopt langs de risicobron Du Pont). Bedrijfscategorieën Ook hiervoor wordt aangesloten bij het regime aan de noordzijde van de haven. Op grond van de brochure Bedrijven en milieuzonering (VNG) is tot maximaal categorie 4.2 toelaatbaar (richtafstand van 300m ten opzichte van een rustig buitengebied, inclusief verblijfsrecreatie, stiltegebied en natuurgebied) bedoeld voor watergebonden bedrijven. In het bestemmingsplan wordt een afwijkingsbevoegdheid opgenomen voor 1 categorie zwaardere bedrijven indien uit de door de aanvrager van de omgevingsvergunning verstrekte gegevens blijkt de activiteiten naar aard en inrichting gelijk kunnen worden gesteld met toegestane categorie. 13
6. Onderzoeken Voor het bestemmingsplan zullen onderzoeken naar de volgende aspecten worden uitgevoerd. - Voortoets Natuurbeschermingswet 1998 en Flora- en faunawet. - Externe Veiligheid - Geluid - (Economische) uitvoerbaarheid van het bedrijfsterrein 7. Grondexploitatie en kostenverhaal Het nieuwe bestemmingsplan maakt een ontwikkeling mogelijk waarvoor kostenverhaal verplicht is (artikel 6.12 Wet ruimtelijke ordening), namelijk het bedrijfsterrein aan de zuidelijke oever. Met het afsluiten van een anterieure overeenkomst met ProAV zal het kostenverhaal geregeld worden. 8. Communicatie Over deze Nota is overleg geweest met de Provincie Zuid-Holland, Gemeente Sliedrecht, Nationaal Park de Biesbosch, ProAV en Derde Merwedehaven B.V. De uitgangspunten worden verwerkt in het bestemmingsplan. Over het bestemmingsplan zal inspraak plaatsvinden, waarbij ook de bewoners van Dordrecht en Sliedrecht zullen worden betrokken. 9. Globale planning Planning Bestemmingsplan: Vastestelling NvU gemeenteraad 4e kwartaal 2011 Planning Stort Uitvoeren onderzoeken 1e kwartaal 2012 Sluiten anterieure overeenkomst 1e kwartaal 2012 Opstellen bestemmingsplan 2e kwartaal 2012 Inspraak / vooroverleg 2e helft 2012 Beëindigen Stortactiviteiten 31-12-2012 Ontwerp bp ter inzage 1e kwartaal 2013 Vaststelling bestemmingsplan 2e kwartaal 2013 14