electriceye
1 Belgische lonen behoren tot de hoogste in Europa Belgische lonen behoren tot de hoogste in Europa 1. De meeste Belgen verdienen tussen de 2.000 en de 3.000 euro bruto per maand Een voltijdse werknemer verdiende in 2011 gemiddeld 3.192 euro bruto per maand. Dat bedrag geeft echter een vertekend beeld van de werkelijke loonspreiding, aangezien twee op de drie werknemers een lager loon ontvangen. Het is bijgevolg interessant om de verdeling van de lonen nader onder de loep te nemen. Grafiek 1: Verdeling van de werknemers in loonklassen van 250 van het brutomaandloon (2011) In de bovenstaande grafiek worden alle werknemers opgedeeld in loonklassen van 250 euro. Daaruit blijkt dat de helft van de werknemers een bedrag verdient dat zich situeert tussen 2.000 en 3.000 euro per maand. Verder valt op dat een op tien loontrekkenden maandelijks minder dan 2.000 euro verdient. Anderzijds bedraagt het salaris van 9% van de loontrekkenden minstens 5.000 euro per maand.
2 Belgische lonen behoren tot de hoogste in Europa 2. Werken in Brussel loont De onderstaande tabel toont aan dat werken in Brussel de beste kansen op een goed betaalde functie biedt. Met een bedrag van 3.694 euro ligt het gemiddelde loon er immers 16% boven het nationale gemiddelde. Ook in de arrondissementen rond Brussel, in Antwerpen, Gent, Hoei en Mechelen betalen bedrijven globaal genomen lonen uit die het nationale gemiddelde overstijgen. Tabel 1: De vijf arrondissementen waar de gemiddelde brutomaandlonen het hoogst liggen (2011) Arrondissement Gemiddeld brutomaandloon Percentage boven het nationale gemiddelde 1 Brussel-Hoofdstad 3.694 16% 2 Nijvel 3.374 6% 3 Halle-Vilvoorde 3.362 5% 4 Leuven 3.351 5% 5 Antwerpen 3.269 2% Aan de andere kant van het spectrum bevinden zich de arrondissementen Dinant, Marche-en-Famenne en Veurne, waar werknemers op maandbasis gemiddeld 20% minder verdienen dan het nationale gemiddelde. Tabel 2: De vijf arrondissementen waar de gemiddelde brutomaandlonen het laagst liggen (2011) Arrondissement Gemiddeld brutomaandloon Percentage onder het nationale gemiddelde 1 Dinant 2.447 23% 2 Marche-en-Famenne 2.532 21% 3 Veurne 2.556 20% 4 Bastenaken 2.578 19% 5 Thuin 2.593 19%
3 Belgische lonen behoren tot de hoogste in Europa 3. Managers verdienen het viervoud van kelners en barmannen Niet alleen wat betreft de plaats van tewerkstelling zijn er grote loonverschillen waar te nemen. De loonspanning is immers het grootst tussen beroepen onderling. Directeurs van grote ondernemingen oefenen bijvoorbeeld met voorsprong de best betaalde functie uit. Met een gemiddeld maandloon van 8.610 euro verdienen ze een bedrag dat 170% boven het nationale gemiddelde ligt. Andere managers, kaderleden en beoefenaars van wetenschappelijke functies vervolledigen de lijst van best betalende beroepen. Tabel 3: De tien beroepen waar de gemiddelde brutomaandlonen het hoogst liggen (2011) Beroep Gemiddeld brutomaandloon Percentage boven het nationale gemiddelde 1 Directeurs van grote ondernemingen 8.610 170% 2 Managers op het gebied van informatie en communicatietechnologie (ict) 6.725 111% 3 Managers op het gebied van zakelijke dienstverlening en op administratief gebied 6.527 104% 4 Managers op het gebied van professionele diensten 5.939 86% 5 Managers op het gebied van verkoop, marketing, reclame, public relations en Research & Development 6 Managers in de industrie, de delfstoffenwinning, de bouwnijverheid en de logistiek 5.841 83% 5.702 79% 7 Wiskundigen, actuarissen en statistici 4.958 55% 8 Natuurkundigen, scheikundigen en dergelijke 4.632 45% 9 Managers in de detail- en groothandel 4.630 45% 10 Ingenieurs op het gebied van de elektrotechnologie 4.607 44%
4 Belgische lonen behoren tot de hoogste in Europa Kelners en barmannen ontvangen met een gemiddeld loon van 2.084 euro het laagste brutomaandloon. Ze verdienen een salaris dat 35% onder het nationale gemiddelde ligt. Bovendien moeten kelners en barmannen meer dan vier maanden werken om het maandloon van directeurs van grote ondernemingen te verdienen. Ook het maandloon van kappers, schoonheidsspecialisten, huishoudelijke hulpen en schoonmakers ligt meer dan een derde onder het nationale gemiddelde. Tabel 4: De tien beroepen waar de gemiddelde brutomaandlonen het laagst liggen (2011) Beroep Gemiddeld brutomaandloon Percentage onder het nationale gemiddelde 1 Kelners en barmannen 2.084 35% 2 Kappers en schoonheidsspecialisten 2.090 35% 3 Huishoudelijke hulpen en schoonmakers 2.109 34% 4 Boden, krantenbezorgers, meteropnemers en andere 2.136 33% 5 Kassiers l t en i ticketverkopers b 2.189 31% 6 Autowassers, ruitenwassers en wasserijpersoneel 2.279 29% 7 Kleermakers, stoffeerders en schoenmakers 2.286 28% 8 Koks 2.310 28% 9 Houtbehandelaars, meubelmakers en instellers en bedienaars 2.365 26% 10 Vuilnisophalers h tb ki en verwerkers hi 2.368 26%
5 Belgische lonen behoren tot de hoogste in Europa 4. De petrochemie betaalt het best, de horeca het slechtst Met een gemiddeld maandloon dat 52% boven het nationale gemiddelde ligt, is de petrochemie de sector waar de hoogste lonen worden uitbetaald. Consultancykantoren en informaticabedrijven vervolledigen de top drie van beste betalende economische activiteiten. Tabel 5: De vijf sectoren waar de gemiddelde brutomaandlonen het hoogst liggen (2011) Economische sector Gemiddeld Percentage boven het brutomaandloon nationale gemiddelde 1 Petrochemische nijverheid 4.862 52% 2 Activiteiten van hoofdkantoren; adviesbureaus op het gebied van bedrijfsbeheer 4.549 42% 3 Ontwerpen en programmeren van computerprogramma's en 4.145 30% computerconsultancy-activiteiten 4 Farmaceutische nijverheid 4.128 29% 5 Financiële dienstverlening, exclusief verzekeringen en pensioenfondsen 4.114 29% De horeca is de sector waar de laagste lonen worden uitbetaald. Een werknemer van eet- en drinkgelegenheden verdient op maandbasis 27% minder dan het bedrag dat de gemiddelde loontrekkende opstrijkt. Ook bij het verblijfstoerisme liggen de lonen een kwart onder het nationale gemiddelde. Tabel 6: De vijf sectoren waar de gemiddelde brutomaandlonen het laagst liggen (2011) Economische sector Gemiddeld brutomaandloon Percentage onder het nationale gemiddelde 1 Eet- en drinkgelegenheden 2.337 27% 2 Verschaffen van accommodatie 2.369 26% 3 Vervaardiging van meubelen 2.490 22% 4 Detailhandel 2.504 22% 5 Inzameling, verwerking en verwijdering van afval; terugwinning 2.531 21%
6 Belgische lonen behoren tot de hoogste in Europa 5. Leeftijd heeft een positieve impact op het loonbriefje Er bestaat een direct verband tussen de omvang van het loonzakje enerzijds en de leeftijd van de werknemer anderzijds. Het gemiddelde loon neemt algemeen genomen met de leeftijd toe. Zo verdienen werknemers van 60 jaar of ouder een bedrag dat 31% boven het nationale gemiddelde ligt. Dat verschil loopt op tot 109% als hun loon wordt vergeleken met het gemiddelde maandloon van werknemers jonger dan 20 jaar. Het positieve effect van leeftijd op het loonzakje speelt vooral bij bedienden. Bij arbeiders beperkt de loonspanning tussen de jongste en de oudste werknemers zich tot 31%. Dat cijfer houdt in dat een arbeider die 60 jaar of ouder is, gemiddeld 31% meer verdient dan zijn collega die jonger dan 20 jaar is. Bij bedienden bedraagt diezelfde loonspanning 180 %. Grafiek 2: Gemiddelde lonen naar statuut en leeftijdsklasse (2011) 6. Een hoger diploma biedt de beste garantie op een goed loon Het gevolgde opleidingsniveau vormt ten slotte een laatste element dat de omvang van het loonzakje beïnvloedt. Hoe langer een werknemer onderwijs heeft gevolgd, des te groter de kans is op een hoog loon. Werknemers die geen diploma van het hoger secundair onderwijs hebben behaald, krijgen een loon dat gemiddeld 20% onder het nationale gemiddelde ligt. Het succesvol beëindigen van het secundair onderwijs resulteert al in een hoger loon. Ook voor die werknemers blijft het verschil ten opzichte van het nationale gemiddelde met 15% echter aanzienlijk.
7 Belgische lonen behoren tot de hoogste in Europa Grafiek 3: Gemiddelde lonen naar opleidingsniveau (2011) HO2C HO1C Hoger secundair (TSO of BSO) Hoger secundair (ASO) Lager secundair Geen of lager onderwijs - 1.000 2.000 3.000 4.000 5.000 6.000 Werknemers die na het secundair onderwijs verder studeerden, worden daar financieel voor beloond. Wie een bachelordiploma behaalde, verdient al 9% meer dan het nationale gemiddelde. Dat verschil loopt op tot 55% voor werknemers die over een masterdiploma beschikken.
8 Belgische lonen behoren tot de hoogste in Europa 7. De Belgische lonen in een Europees perspectief Om de Belgische lonen tegenover de overige Europese landen te kunnen plaatsen, voeren we het concept van een voltijdsequivalent in. Dankzij die notie kunnen verschillen in arbeidsduur tussen de landen geneutraliseerd worden. In 2010 bedroeg het Belgische gemiddelde brutomaandloon van een voltijdsequivalent 2.965 euro. In slechts vier andere lidstaten van de Europese Unie werden globaal genomen hogere lonen uitbetaald. Met een gemiddeld brutomaandloon van 4.264 euro spant Denemarken hier de kroon. Ook in Luxemburg en Ierland is het vanuit financieel oogpunt interessant werken, met bedragen die de 3.000 euro per maand overstijgen. Aan de andere kant van het spectrum vinden we talrijke Oost-Europese landen terug. Zo sluit Bulgarije de rij met een gemiddeld maandloon van 343 euro, terwijl ook een werknemer in Roemenië op maandbasis minder dan 500 euro opstrijkt. Grafiek 4: Gemiddelde brutomaandlonen van voltijdsequivalenten naar EU-lidstaat (2010)
9 Belgische lonen behoren tot de hoogste in Europa 8. De Belgische loonspanning is relatief beperkt België scoort niet alleen goed op vlak van omvang van de brutolonen, ook de loonspanning is in ons land relatief beperkt. De loonspanning geeft de verhouding tussen de hoogste en de laagste lonen weer, door de ratio te berekenen tussen het tiende en het eerste loondeciel. Grafiek 5: Ratio tussen het hoogste en het laagste loondeciel (2010) Binnen de Europese Unie is de kleinste loonongelijkheid terug te vinden in de Scandinavische landen. Zweden scoort het best, aangezien de hoogste lonen er slechts 2,1 keer hoger liggen dan de laagste. Met een ratio van 2,4 blijken ook in België de lonen vrij gelijk verdeeld te zijn. Bovendien scoren we op dit domein beduidend beter dan de buurlanden. In Duitsland liggen de laagste lonen bijvoorbeeld vier keer lager dan de hoogste lonen. De grootste loonkloof is ten slotte terug te vinden in Roemenië. Een laatste vergelijking is een berekening van het aandeel werknemers dat een laag loon ontvangt. Volgens de internationale definitie behoort een werknemer tot die categorie wanneer zijn uurloon minder dan twee derde van het mediaanuurloon bedraagt. Net zoals bij de vorige indicatoren behoort België ook hier tot de betere leerlingen van de klas. Doordat slechts 6% van de werknemers een laag loon krijgt, scoort ons land beduidend beter dan het Europese gemiddelde van 17%. Alleen Zweden, Finland en Frankrijk tellen procentueel minder werknemers met een lage verloning. Bij de buurlanden valt vooral de positie van Duitsland op. 22% van de Duitse werknemers verdient immers minder dan twee derde van het mediaanuurloon. In Letland loopt dat aandeel op tot 28%, waardoor dit land de rij sluit.
10 Belgische lonen behoren tot de hoogste in Europa Grafiek 6: Percentage werknemers met een laag loon (2010) Methodologische informatie Als er in deze publicatie sprake is van een loon, dan gaat het steeds om het brutomaandloon. Dat loonconcept bevat de periodieke premies die iedere betalingsperiode worden uitbetaald. Premies voor nacht- of weekendwerk zijn daar voorbeelden van. Premies die slechts op uitzonderlijke basis worden uitgekeerd, zoals een dertiende maand of het dubbel vakantiegeld, horen daar niet bij. De nationale analyse van het loon beperkt zicht tot de voltijds werkende loontrekkenden die werken in ondernemingen met minstens tien werknemers. Bepaalde sectoren, met name landbouw, visserij, openbaar bestuur, onderwijs, gezondheidszorg en overige persoonlijke diensten werden niet opgenomen in deze studie. De referentieperiode voor deze gegevens is oktober 2011. Voor de Europese vergelijking dateren de cijfers van oktober 2010. Om verschillen in de gemiddelde arbeidsduur te neutraliseren, wordt bij deze internationale vergelijking bovendien gebruik gemaakt van het concept voltijdsequivalent.
Bezoek onze website www.statbel.fgov.be FOD Economie, K.M.O., Middenstand en Energie Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Communicatieverantwoordelijke Stephan Moens statpress@economie.fgov.be WTC III - Simon Bolivarlaan, 30 B-1000 Brussel E-mail: statbel@economie.fgov.be re i y ONDERNEMINGSNUMMER: 0314.595.348 VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: ANNIE VERSONNEN WTC III - SIMON BOLIVARLAAN, 30 B-1000 BRUSSEL