Back2Basic Groepsbehandeling voor kinderen en jongeren met chronische pijnklachten op het gebied van houding en beweging
Inleiding Chronische pijnklachten op het gebied van houding en beweging zijn pijnklachten die langer bestaan dan zes weken. Te denken valt aan klachten aan de rug, knie, enkel, pols en het been. Door de pijnklachten kun je niet meer het leven leiden zoals je dat was gewend. Activiteiten als sporten, contact met leeftijdsgenoten en naar school gaan, zijn beperkt of niet meer goed mogelijk. Ook zijn er vaak problemen op het gebied van concentreren en slapen, en hebben de klachten invloed op je stemming. Vaak komen ook vermoeidheidsklachten voor, die je weer belemmeren bij het uitvoeren van activiteiten. De pijnklachten kunnen dan ook allerlei lichamelijke, psychische en sociale gevolgen hebben voor het dagelijks leven. Lichamelijk: conditie, bewegen en houding Sociaal: vrije tijd, werk, school, sociale contacten Psychisch: wat je denkt, voelt en hoe je reageert in relatie op de klachten Bovenstaande gevolgen kunnen de pijnklachten versterken, in stand houden of juist verminderen. Voor wie is deze groepsbehandeling geschikt? Het Back2Basic-programma is bedoeld voor kinderen en jongeren met chronische pijnklachten aan het houdings- en/of bewegingsapparaat. Leeftijd: 9-12 jaar én 13-18 jaar. Jongeren bij wie psychiatrische problemen op de voorgrond staan en jongeren met alleen buik- en/of hoofdpijnklachten komen niet in aanmerking voor deze groepsbehandeling. 2
Wat gaan we doen? In het Back2Basic-programma leer je ondanks de pijnklachten de gevolgen te verminderen. Je leert waar jouw grenzen liggen, je bouwt geleidelijk aan activiteiten op en je bent je meer bewust van wat je denkt en voelt ten aanzien van de klachten. Ook leer je experimenteren met nieuwe manieren van reageren op de klachten. Inhoud van het programma De volgende aspecten komen tijdens de behandeling aan bod: Pijneducatie: hoe om te gaan met pijnklachten en zicht krijgen op jouw eigen rol ten aanzien van de klachten. Stapsgewijs opbouwen van een aantal voor jou belangrijke activiteiten, zoals lopen, fietsen, zitten, sporten en schrijven. Balans vinden in jouw dagelijks leven. Meer evenwicht tussen in- en ontspannende activiteiten, om een dagbesteding te kunnen oppakken die bij je leeftijd past (leeftijdsadequaat). Aandacht voor houding en beweging. Aandacht voor ontspannen bewegen. Sport & spel: grenzen van lichamelijke belasting onderzoeken en uitdagen. Meer durven bewegen door het doen van bewegingsactiviteiten. Fitness: opbouwen van spierkracht en conditie. Coaching van ouders: hoe om te gaan met de pijnklachten van de zoon/dochter. Meer plezier en vertrouwen krijgen in bewegen. Graded activity Het geleidelijk opbouwen van activiteiten noemen we graded activity. Belangrijk is dat je het bewegen (bijvoorbeeld lopen, fietsen, staan) rustig opbouwt, zodat je lichaam eraan kan wennen. Samen met de ergoen fysiotherapeut stel je doelen op, waarvan je zeker weet dat je deze zal behalen. Als je begint met het opbouwen kun je pijn en vermoeidheid ervaren, omdat je lichaam hieraan moet wennen. Balans vinden in activiteiten Regelmatig is het uitvoeren van activiteiten en het nemen van rust niet meer in evenwicht. De ene dag ben je erg actief en de volgende dag heb je geen puf en nemen de klachten toe. Dit noemen wij het zogenaamde zaagtand-effect. Tijdens het programma leer je een dagindeling te maken waarbij activiteiten en rustmomenten of ontspannende activiteiten elkaar afwisselen. Langzaam bouw je jouw dagelijkse activiteiten op en kun je 3
steeds meer activiteiten ondernemen, ondanks de klachten die je ervaart. Aandacht voor houding en beweging Tijdens de sport- en spelmomenten onderzoek je de grenzen van jouw lichamelijke belasting. Ook daag je jezelf uit en durf je meer te bewegen. Je zult merken dat je meer plezier en ook vertrouwen krijgt in het bewegen. Tijdens de fitness bouw je spierkracht en conditie op. De rol van het denken, voelen en doen Tijdens de behandeling staan we niet alleen stil bij de pijnklachten en de lichamelijke veranderingen. We besteden ook aandacht aan de manier waarop jij en je ouders met jouw pijnklachten omgaan. De wijze waarop je denkt over jouw klachten heeft invloed op hoe je je voelt en wat je doet in het dagelijks leven. We kijken samen naar jouw reacties op je pijnklachten en de gevolgen hiervan. Ook de gedachten die je hebt over de klachten worden besproken. Deze kunnen namelijk invloed hebben op wat jij wel en niet meer doet in het dagelijks leven. Actieve rol Revalideren is gericht op het vergroten van je activiteitenniveau. Je stelt haalbare doelen op. Een groot deel van het behalen van je doelen doe je zelfstandig in de thuissituatie. We verwachten van jou dat je honderd procent aanwezig bent tijdens de groepsmomenten. Coaching van ouders Jouw ouders hebben ook een grote rol in het behandelprogramma. Zij hebben wekelijks gesprekken met maatschappelijk werk. Ze leren hoe ze jou kunnen coachen in het omgaan met de pijnklachten. 4
Vier behandelfases Back2Basic is een groepsbehandeling en bestaat uit vier fasen: Intakeprocedure (1 dag) Je hebt een verwijzing nodig van de huisarts of specialist om een revalidatiearts te kunnen bezoeken. Na de eerste intake bij de revalidatiearts volgt een multidisciplinaire intake bij de GZ-psycholoog en maatschappelijk werker al dan niet aangevuld met een consult van de kinderpsychiater. Deze gesprekken vinden op één dagdeel plaats en gaan over jouw medische voorgeschiedenis, de gevolgen van de klacht en jouw motivatie. Binnen één week word je gebeld over het advies. Ook kan het zijn dat je samen met je ouders wordt uitgenodigd voor een gesprek om het advies door te spreken. De opstartweken (week 1-2) Tijdens het eerste contactmoment maak je kennis met jouw therapeuten en de andere jongeren uit de groep. Ook wordt er een presentatie gegeven over de werking van chronische pijn en de wijze waarop we te werk gaan. Jouw ouders zijn hierbij ook aanwezig. In deze eerste twee weken heb je twee keer een individueel gesprek samen met de ergo- en fysiotherapeut. Zij brengen jouw hulpvragen in kaart en samen stel je doelen op. Ook heb je één keer een kennismakingsgesprek met de GZpsycholoog. Jouw ouders hebben een gesprek met de maatschappelijk werker. De groepsbehandeling (week 3-8) Vanaf de derde tot en met de achtste week heb je twee dagdelen per week groepsbehandeling, die wordt geleid door een ergotherapeut en een fysiotherapeut. De GZ-psycholoog is een uur per middag bij de groep betrokken; die kun je (naar behoefte) ook individueel spreken. Jouw ouders hebben wekelijks gesprekken met de maatschappelijk werker en leren hoe ze jou kunnen coachen in het omgaan met de pijnklachten. De terugkommiddag Wanneer het programma is afgelopen, ga je het geleerde verder in het dagelijks leven toepassen. Je hebt een hoger activiteitenniveau bereikt. Dit betekent dat je dagelijkse activiteiten die voor jou belangrijk zijn, kunt uitvoeren. Na ongeveer negen weken is er een terugkommiddag. Je bespreekt dan met de andere jongeren en therapeuten hoe het met je gaat. Ook heb je die middag een afspraak met de revalidatiearts. Jouw ouders spreken met de maatschappelijk werker. 5
Wat levert het op? Doel van het programma is dat je weer zo optimaal mogelijk gaat functioneren in het dagelijks leven. De pijn- of vermoeidheidsklachten hebben niet meer de overhand, maar je bouwt lichamelijke activiteiten stapsgewijs in tijd op. Hierdoor kun je steeds meer het leven gaan leiden zoals jij dat graag zou willen. Je bent in staat om meer activiteiten te ondernemen en je ervaart meer balans in je dagelijks leven. Het Back2Basic-programma zorgt er dus voor dat je weer teruggaat naar jouw oude basis. 6
Meer informatie Voor meer informatie over deze behandeling kun je contact opnemen met mw. D. van Bentum-Schouwink, GZ-psycholoog/orthopedagoog (telefoon 024 365 9780). Of met mw. M.J. Poelma, revalidatiearts (telefoon 024 365 9422). Sint Maartenskliniek De Sint Maartenskliniek is als enige ziekenhuis in Nederland volledig gespecialiseerd in houding en beweging. U kunt op verschillende locaties in het land bij ons terecht voor behandeling van eenvoudige tot zeer complexe aandoeningen op het gebied van orthopedie, reumatologie en revalidatie na ziekte, een ongeval of hersenletsel. Doordat we ons volledig richten op aandoeningen aan het houding- en bewegingssysteem is onze ervaring en kennis groot. We staan dan ook bekend als een vooraanstaand ziekenhuis dat in de behandeling gebruikmaakt van de laatste inzichten. Op onze onderzoeksafdeling ontwikkelen we nieuwe behandelmethoden en doen we onderzoek naar het effect ervan. De Sint Maartenskliniek beschikt verder onder meer over een gespecialiseerde apotheek, een sportmedisch centrum en een pijnbehandelcentrum. Bij de Sint Maartenskliniek staat de patiënt centraal. U wordt persoonlijk benaderd, deskundig begeleid en u kunt rekenen op onze uitgebreide voorzieningen. Wij staan klaar om u gastvrij te ontvangen. Voor meer informatie over onze behandelingen en een overzicht van al onze behandellocaties, kunt u terecht op onze website www.maartenskliniek.nl. 7
Colofon Uitgave van de afdeling Communicatie, i.s.m. het Revalidatiecentrum December 2015 Artikelcode 1176880 Bezoekadres Hengstdal 3, 6574 NA Ubbergen (bij Nijmegen) Postadres Postbus 9011, 6500 GM Nijmegen Telefoon (024) 365 99 11 Internet www.maartenskliniek.nl