Pedagogisch werkplan Kinderdagverblijf Sam Sam

Pedagogisch werkplan Kinderdagverblijf Sam Sam

Inleiding Voor u ligt het pedagogisch werkplan voor het Kinderdagverblijf Sam Sam van KMN Kind & Co. Dit pedagogisch werkplan vormt samen met het Algemeen Pedagogisch Beleid één geheel en is bestemd als leidraad voor ons als medewerkers van Kinderdagverblijf Sam Sam. Tevens is dit pedagogisch werkplan bedoeld als informatie voor ouders, zodat zij weten hoe er bij ons op het kinderdagverblijf wordt gewerkt. Zoals u in onze brochure Welkom bij KMN Kind & Co kunt lezen, ziet KMN Kind & Co zichzelf als pedagogisch partner. Zijn in het Algemeen Pedagogisch Beleid de vier speerpunten uit de Mission Statement nader toegelicht, in dit pedagogisch werkplan werken wij de vier basisdoelen zoals ook vastgelegd in de Wet Kinderopvang & Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen verder uit: Het bieden van (emotionele) veiligheid Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties Overdracht van waarden en normen KMN Kind & Co is HKZ-gecertificeerd (ISO 9001) hetgeen o.a. betekent dat wij werken vanuit richtlijnen, protocollen en werkinstructies. Deze documenten zijn opgenomen in ons kwaliteitshandboek. Het kwaliteitszorgsysteem ondersteunt de pedagogisch medewerkers bij het dagelijkse handelen. Onze locaties worden (jaarlijks) geïnspecteerd door de GGD. Ons inspectierapport is te vinden op onze eigen websitepagina en op de gemeentesite van de gemeente Zeist. Dit pedagogisch werkplan wordt 1 x per 2 jaar bijgesteld en ter advisering voorgelegd aan de oudercommissie. Mocht u nog informatie missen, dan kunt u hier natuurlijk altijd naar vragen bij de pedagogisch medewerker, senior of clustermanager. Ook is in de brochure Welkom bij KMN Kind & Co veel algemene en aanvullende informatie terug te vinden. Wij wensen u veel leesplezier. Team Kinderdagverblijf Sam Sam Kmnkindenco/pedagogischwerkplan/kinderdagverblijfsamsam/RW/oktober2013 1

Inhoudsopgave Inleiding... 1 Inhoudsopgave... 2 Algemene informatie... 3 Onze accommodatie, groepsruimten en stamgroepen... 3 Stamgroepen... 4 Onze openingstijden... 4 Een extra dag(deel)... 4 Onze dagindeling... 5 Slaapbeleid... 6 Verschonen, zindelijkheid en persoonlijke hygiëne... 7 Oudercontacten: eerste kennismaking, overdracht en ouderavonden... 8 De oudercommissie... 9 Observeren... 10 Zorgkinderen... 10 Ons kinderdagverblijf in de wijk; onze externe samenwerkingspartners.... 10 Pedagogische uitgangspunten... 11 Het bieden van (emotionele) veiligheid... 11 De pedagogisch medewerkers... 11 Het vier-ogen-principe in de praktijk... 12 Vast dagritme... 12 De groepsruimte... 12 De buitenspeelruimte... 13 Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties... 13 Spel & Speelgoed... 13 Activiteiten... 14 Uk & Puk... 16 Zelfstandigheid bevorderen... 16 Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties... 16 Overdracht van waarden en normen... 17 Gewenst en ongewenst gedrag... 17 Afspraken, regels en omgangsvormen... 18 Rituelen... 18 Tot slot... 19 Kmnkindenco/pedagogischwerkplan/kinderdagverblijfsamsam/RW/oktober2013 2

Algemene informatie Wij vinden het belangrijk dat de kinderen zich kunnen ontplooien in een warme, veilige en stimulerende omgeving. Wij gaan uit van de behoefte van het kind, ingepast in de groep. Daarbij kijken wij vooral naar de mogelijkheden van het kind. Dit betekent dat wij op een positieve en uitnodigende manier met kinderen omgaan. Wij bewaken de kwaliteit van onze opvang en proberen voortdurend deze kwaliteit te verbeteren. Dit doen wij door te werken volgens interne en externe kwaliteitseisen. Wij staan open voor op- en aanmerkingen van ouders. Wij kijken kritisch naar ons zelf en spreken elkaar aan op ons handelen. Onze deskundigheid vergroten wij door het bijwonen van professionaliseringsbijeenkomsten en door collegiale consultatie tijdens onze teambesprekingen. Maar bovenal vergroten wij onze deskundigheid door te blijven kijken naar ieder kind dat aan onze zorg is toevertrouwd. Onze accommodatie, groepsruimten en stamgroepen Sam Sam is gehuisvest in een eigen pand. Een modern gebouw waarbij gebruik is gemaakt van natuurlijke materialen dat zowel binnen als buiten grote glaswanden heeft. Door deze grote glaswanden valt veel licht naar binnen en wordt een ruimtelijke sfeer gecreëerd. Op dit moment maken wij gebruik van 3 groepen: een babygroep, een peutergroep en een verticale groep. De babygroep heeft een eigen groepsruimte en een stukje van de centrale hal waar gespeeld kan worden. De peutergroep en de verticale groep hebben ieder een eigen groepsruimte maar kunnen ook gezamenlijk spelen in de hal. Alle groepen hebben twee aangrenzende slaapkamers voorzien van een klein doorkijkraam. In de hal is ook de centrale keuken gesitueerd. Deze keuken is van diverse keukenapparaten voorzien. De verticale groep en de peutergroep hebben beide directe toegang tot de grote buitenspeelplaats, de babygroep moet door de hal naar buiten. Aan de achterzijde hebben de verticale groep en de babygroep toegang om op een klein binnenplaatsje te spelen. Door het gebruik van glaswanden die ook in de schuifdeuren van de groep te zien zijn, is de ruimte transparant en is doorkijk naar vele kanten mogelijk. De verschoonruimtes zijn aangrenzend en zijn ook van deze glazen schuifdeuren voorzien. De verschoonruimtes zijn voorzien van kleine peutertoiletjes en lage wasbakken om zelfstandig handen te kunnen wassen. Tussen de verticale groep en de peutergroep zit een deur voorzien van glas. Hierdoor is er zicht op de hal waar de kinderen kunnen spelen. In de groepsruimtes zijn diverse hoekjes gecreëerd waarin verschillende activiteiten worden aangeboden zoals een poppenhoek, bouw hoek, auto hoek en creatieve hoek. In de ruimtes staan lage tafels zodat de kinderen daar gemakkelijk zelf aan kunnen gaan zitten. De speelkasten zijn ook laag en open waardoor de kinderen zelfstandig speelgoed kunnen uitkiezen. Uiteraard staat er ook een grote tafel, waar de kinderen naar harte lust aan kunnen knutselen. De peutergroep heeft een kleine interne ruimte die o.a. gebruikt wordt als atelier ruimte. In deze ruimte mogen kinderen die opblijven zelfstandig spelen en deze is voorzien van diverse spelmaterialen. Het atelier is zichtbaar door een glazen pui. Vanuit de centrale hal kun je de groepen inkijken en tevens ook het grootste gedeelte van de buitenruimte zien. In de centrale hal is er tevens toegang tot een volwassenen toilet, een bergruimte en een wasruimte. Kmnkindenco/pedagogischwerkplan/kinderdagverblijfsamsam/RW/oktober2013 3

Stamgroepen Binnen ons kinderdagverblijf hebben wij de volgende stamgroepen: - Dromenland, een babygroep met maximaal negen kinderen per dag in de leeftijd van tien weken tot ongeveer twintig maanden. - Fantasieland, een verticale groep met maximaal twaalf kinderen per dag in de leeftijd van 10 weken tot vier jaar. - Sprookjesland, een peutergroep met maximaal veertien kinderen per dag in de leeftijd van twintig maanden tot vier jaar.. Omdat ieder kind zich ontwikkelt op een eigen manier en in een eigen tempo kan het moment van een eventuele doorstroming, van babygroep naar peutergroep, wat verschillen. Op Sam Sam heerst een toegankelijke, huiselijke sfeer, waardoor u en uw kind zich snel thuis zal voelen. De pedagogisch medewerkers ontvangen de kinderen met enthousiasme en warmte en proberen voor iedereen een veilige basis te creëren, waarin iedereen de ruimte krijgt te ontspannen, te ontwikkelen en zichzelf te kunnen zijn. Kinderen kunnen tijdelijk in twee stamgroepen worden geplaatst. Bijvoorbeeld omdat er op een bepaalde dag nog geen plek is in de gewenste groep, of omdat er op bepaalde dagen groepen worden samengevoegd. Indien dit aan de orde is, geven ouders hiervoor toestemming op het toestemmingsformulier 1. Ook in vakanties kunnen er groepen worden samengevoegd. Ouders worden tijdig geïnformeerd over de samenvoeging van groepen, welke vaste pedagogisch medewerker aanwezig is en waar de kinderen worden opgevangen. Onze buitenruimte De buitenruimte bestaat uit twee ruimtes die in z n totaliteit is omheind met een metalen afgesloten hek. Het hek wordt afgesloten met een draaiknop. Deze draaiknop zit aan de buitenkant waardoor het hek alleen door volwassenen kan worden open gedraaid. Onze openingstijden Wij zijn vijf dagen per week geopend van 7.30 tot 18.30 uur. Tijdens de algemeen erkende feestdagen zijn wij gesloten; zo ook eens in de vijf jaar op bevrijdingsdag. Wij vragen ouders hun kind voor 9:00 uur te brengen. Aangezien het dagprogramma' om 9:00 uur start, is het fijn als iedereen dan aanwezig is. Vanaf 16:00 uur is er gelegenheid om de kinderen te komen halen. Mochten ouder(s) later dan 9:00 uur willen brengen of eerder dan 16:00 uur willen halen, dan is dat geen probleem. Wel vragen wij dit door te geven aan de pedagogisch medewerkers van desbetreffende groep. Als het kind door iemand anders dan door de ouder(s) wordt opgehaald, dan dienen ouders dat aan ons door te geven, anders geven wij het kind niet mee! Aan de buitenkant is per groep een deurbel aanwezig. Na het aanbellen kan alleen van binnenuit de deur open worden gedaan. Vanuit de groepsruimte is er door de glaspuien zicht op wie er voor de deur staat. Bij twijfel of het zien van een onbekend persoon wordt er niet open gedaan. De pedagogisch medewerker zal dan naar de voordeur lopen om te checken alvorens definitief de deur te openen. Een extra dag(deel) Wanneer ouders incidenteel een extra dag(deel) willen afnemen, dan leggen zij dat voor aan een pedagogisch medewerker en/of clustermanager van de locatie. Deze bepaalt of het kan. Behalve dat zij hierbij rekening houdt met het aantal kinderen en pedagogisch medewerkers op de groep, bekijkt zij ook of het goed is voor het welzijn van het kind/de groep. Een toegekende extra- of ruil dag(deel) wordt altijd schriftelijk vastgelegd en kan in overleg met de ouders op een andere groep plaatsvinden. Wanneer ouders structureel een extra dag(deel) willen afnemen, dan leggen zij dat voor aan de afdeling planning. Deze bepaalt of dit binnen de eigen groep kan. 1 Voor het incidenteel samenvoegen van groepen, zoals aan het begin en einde van de dag, tijdens activiteiten in het kader van het opendeurenbeleid en in het geval van vakanties hoeft er geen toestemming te worden gevraagd. Kmnkindenco/pedagogischwerkplan/kinderdagverblijfsamsam/RW/oktober2013 4

Als dit niet kan, overlegt de afdeling planning met de clustermanager of het kind (zo lang het nodig is) op een andere groep geplaatst kan worden. Als de clustermanager in overleg met de pedagogisch medewerker verwacht dat dit voor het welzijn van het kind en de andere groep geen problemen oplevert, dan wordt (tijdelijke) plaatsing voor desbetreffend dag(deel) aan de ouders voorgesteld. Onze dagindeling De kinderen worden tussen 7.30 en 9.00 uur gebracht. Op de babygroep wordt het dagritme bepaald door het voeding ritme van de baby s. Zodra de kinderen vast voedsel krijgen is onderstaand schema ongeveer het dagritme waar op Sam Sam mee gewerkt wordt. De tijden zijn bij benadering en flexibel. tussen 7.30 en 9.00 uur worden de kinderen gebracht rond 9.15 uur wordt er fruit gegeten en sap gedronken rond 9.45 uur is er een verschoon- en plasronde; wanneer kinderen nog twee keer slapen gaan ze hierna naar bed rond 11.30 uur eten we brood en drinken we melk rond 12.15 uur is er een verschoon- en plasronde; de kinderen die een keer slapen gaan naar bed tussen 14.30 en 15.00 uur worden de kinderen uit bed gehaald; kinderen die twee keer slapen gaan naar bed rond 15.15 uur drinken we yoghurt of melk en eten we een soepstengel of een biscuit rond 17.00 uur hebben we de laatste verschoonronde, net daarvoor of daarna eten drinken we sap en eten we een soepstengel of biscuit tot 18.30 uur kunnen de kinderen worden opgehaald Aan het begin (brengen) en einde (halen) van de dag zijn er minder kinderen aanwezig op het kinderdagverblijf. Tussen de middag slapen veel kinderen, waardoor op die momenten niet alle pedagogisch medewerkers aanwezig hoeven te zijn. Wij houden hier rekening mee bij het inroosteren van personeel. Aan het begin en eind van de dag voegen wij daarom soms groepen samen. De eerste 2 pedagogisch medewerkers beginnen om 7.30 uur, de volgende tussen 8.00 / 8.30 uur en om 9.00 uur is iedereen binnen. Tussen de middag houden de pedagogisch medewerkers pauze tussen 13.00 en 14.30 uur. Dit gebeurd om de beurt, waardoor er altijd een vaste medewerker op de groep achter blijft. De kinderen van de babygroep worden voornamelijk om 7.30 uur ontvangen op hun eigen groep. De andere kinderen worden wisselend opgevangen op de verticale groep en peutergroep. Dit is afhankelijk van het aantal kinderen van een betreffende groep. Vanaf 8.00 / 8.30 uur is de volgende pedagogisch medewerker aanwezig en vanaf dat moment zullen de kinderen met de eigen pedagogisch medewerker mee gaan naar de eigen groep.. Afhankelijk van het werkelijke aantal kinderen zullen vanaf 17.45 uur alle kinderen zich verzamelen in de centrale hal, waar de kinderen onder begeleiding vrij kunnen spelen. Tot 17.00 uur is er altijd een medewerker van elke groep afzonderlijk aanwezig, daarna gaan de eerste pedagogische medewerkers naar huis. Het afsluiten van het kinderdagverblijf gebeurt altijd met 2 pedagogisch medewerkers. Op woensdag of vrijdag kan het zeer incidenteel voorkomen dat een medewerker alleen afsluit met een maximum van 6 kinderen. In deze situatie zijn de pedagogisch medewerkers van BSO Heldenhonk achterwacht. BSO Heldenhonk is gesitueerd in dezelfde wijk, 2 straten verderop. Een medewerker kan binnen 5 minuten aanwezig zijn. Voedingsbeleid Het is belangrijk dat de pedagogisch medewerker de rust en de tijd neemt om uw baby de fles te geven; dit gebeurt in het eigen ritme dat de pedagogisch medewerker met u zal overleggen. We hebben de volgende flesvoeding: Nutrilon 1 en 2, Friso Standaard 1 en 2, Bambix rijstebloem. Wilt u andere flesvoeding voor uw kind, dan dient u deze zelf mee te nemen en te bekostigen. Alleen bij verwijzing door huisarts en/of consultatiebureau vergoedt KMN Kind & Co de kosten (op grond van kassabonnen). Kmnkindenco/pedagogischwerkplan/kinderdagverblijfsamsam/RW/oktober2013 5

Vanzelfsprekend is het ook mogelijk borstvoeding aan ons te geven. Indien van toepassing maken we hierover tijdens het kennismakingsgesprek nadere afspraken met u en ontvangt u van ons informatie over het meegeven van voeding in verband met het oog op hygiënevoorschriften. Het kan voorkomen dat wij uw baby de voeding op een andere tijd geven dan thuis; soms hebben baby s op het kinderdagverblijf namelijk een ander slaapritme. Als dit aan de orde is, dan hoort u dit van de pedagogisch medewerker wanneer u uw baby ophaalt. Zodra uw kind brood mag eten, kan het langzaam gaan wennen aan het ritme van het kinderdagverblijf. De leeftijd waarop dit gebeurt, is uiteraard afhankelijk van uw kind, evenals het tempo waarin dit gebeurt. We pureren het fruit en we snijden het brood in hele kleine stukjes en beleggen het met zoet beleg, vleeswaren en 20+ of 30+ (smeer)kaas (zie bijlage voor Checklist voeding). Alleen bij uitzondering geven we een groentepotje. U dient deze dan zelf mee te nemen naar het kinderdagverblijf. Het groentepotje wordt niet vergoed door KMN Kind & Co. Oudere kinderen volgen het voedingsritme van het kinderdagverblijf en eten mee met de groep. We gaan er vanuit dat kinderen thuis ontbijten voordat zij naar het kinderdagverblijf komen. Wij stimuleren kinderen vanaf één jaar met een tuitbeker te drinken en vanaf anderhalf jaar mogen ze uit een gewone beker drinken. Eten moet te allen tijde leuk zijn. We dwingen geen enkel kind tot eten; lust uw kind iets écht niet, dan zoeken we naar een alternatief. Tussen de middag eten de kinderen brood. Ook zullen we de kinderen met regelmaat verrassen met iets anders op brood of een extraatje, zoals knakworstjes, ei of een plak ontbijtkoek. Op de dag zijn er (maximaal drie) tussendoortjes. We bieden een standaard voedingspakket; dit pakket wordt periodiek getoetst aan de adviezen van het Voedingscentrum. De Checklist Voeding is te vinden op onze website www.kmnkindenco.nl. De maaltijd is een sociaal moment en wordt gebruikt om het onderlinge contact tussen de kinderen te verstevigen en de kinderen te leren aandacht voor elkaar te hebben en rekening met elkaar te houden (ze moeten regelmatig op elkaar wachten). Doordat alle kinderen aan tafel zitten, leren ze ook van elkaar. Het gezegde zien eten doet eten klopt in de praktijk. Zowel de pedagogisch medewerker als de kinderen onderling zijn een voorbeeld voor elkaar. Tijdens de maaltijd zitten de kinderen aan tafel en leren ze te blijven zitten tot ze van tafel mogen. Tevens biedt de maaltijd veel mogelijkheden voor de ontwikkeling van de fijne motoriek. Dit kan door het gebruik van flesjes af te bouwen en kinderen bijvoorbeeld met lepels en vorkjes te laten eten. Dieet/allergie We houden zoveel als mogelijk rekening met dieetwensen. Indien uw kind allergisch is of een dieet volgt, dan vragen wij u de pedagogisch medewerker hiervan op de hoogte te brengen. KMN Kind & Co houdt zich het recht voor over te gaan tot het opstellen van een aanvullende plaatsingsovereenkomst. We overleggen met u of het nodig is dat u dieetproducten voor uw kind meegeeft. Alleen bij verwijzing door huisarts en/of consultatiebureau kunt u de gemaakte kosten voor dieetproducten die gebruikt worden tijdens de opvang op het kinderdagverblijf declareren bij de clustermanager (op grond van kassabonnen). Slaapbeleid Hele jonge baby s slapen in hun eigen ritme. Uw baby slaapt, eventueel met een bekende knuffel of een eigen speen, in een slaapkamer. We leggen kinderen op hun rug te slapen ter voorkoming van wiegendood. Als u dat anders wilt, dan vragen wij u hiervoor een verklaring te ondertekenen. In de zomer, als het mooi weer is, mag uw baby ook buiten in de kinderwagen slapen. Als uw kind op een andere plek slaapt dan de slaapkamer, dan zullen wij dit met u overleggen en zal de pedagogisch medewerker heir extra toezicht op houden. Als de kinderen wat ouder worden en minder behoefte hebben aan slapen, dan slapen ze in de regel twee maal per dag: s ochtends en s middags na het eten. Langzamerhand wennen de kinderen aan Kmnkindenco/pedagogischwerkplan/kinderdagverblijfsamsam/RW/oktober2013 6

een slaapritme van eenmaal per dag. In de overgangsperiode komt het vaak een paar weken voor dat de kinderen midden op de dag slapen. Kinderen vanaf ongeveer anderhalf jaar slapen vrijwel allemaal s middags na het eten. De peuters slapen na de broodmaaltijd. Ze blijft in de buurt totdat uw kind in slaap is gevallen. Afhankelijk van wat de wensen van ouders zijn en welke leeftijd het kind heeft, wordt gekeken of slapen wel/niet nodig is. In het kader van de zelfstandigheid bevordering mogen de kinderen zichzelf proberen uit te kleden en mogen ze hun eigen kleding in hun eigen mandje neerleggen. Uiteraard kunnen ze om hulp vragen indien dit nodig is. Kinderen worden om de beurt persoonlijk naar bed gebracht zodat de pedagogisch medewerker individueel gericht kan inspelen op het naar bed gaan proces. Soms gaan grote kinderen gezamenlijk de slaapkamer binnen, maar ten allen tijde zal de medewerker het kind persoonlijk welterusten zeggen. Het streven is om is om ieder kind te laten slapen in een eigen bed. Ieder kind heeft daarbij zijn eigen hoeslaken en deken/laken. Als incidenteel blijkt dat een kind een bedje moet delen wordt het bed opgemaakt met zijn/haar eigen hoeslaken en deken. Deze lakentjes worden opgeborgen in een hangend naamsysteem in de slaapkamer. Als de slaapkamer niet binnen het zicht van de groepsruimte is, zet de pedagogisch medewerker de babyfoon aan om contact te kunnen houden of wordt er toezicht gehouden in de slaapruimte. Onze bedjes zijn kind veilig en bij het opmaken en verschonen van de bedden volgen we de richtlijnen van de GGD en Consument en Veiligheid. Verschonen, zindelijkheid en persoonlijke hygiëne Het verschonen is een belangrijk moment in het contact tussen het kind en zijn verzorger. De pedagogisch medewerker probeert daar ruim de tijd voor te nemen. Zij praat met het kind, verwoord wat zij doet en volgt het kind in wat hij ziet. De pedagogisch medewerker maakt individueel contact met het kind door te knuffelen, praten, zingen en lachen. In principe worden de kinderen na iedere maaltijd, na het slapen en vlak voor het naar huis gaan verschoond. Natuurlijk verschonen wij uw kind ook wanneer het ontlasting heeft gehad. Verschonen gebeurt alleen op de commode, peuters kunnen ook wel staand verschoond worden. Na iedere verschoning wordt het aankleedkussen gereinigd. Daarna wassen de pedagogisch medewerkers hun handen. Wij verwachten dat de kinderen schoon worden gebracht. Wij streven er dan ook naar om uw kind weer schoon mee naar huis te geven. Wel vinden we het belangrijk dat een kind zich vrij voelt om lekker te spelen en te ontdekken, kinderen worden dan ook wel eens vies. We spreken af met de ouders dat er altijd een setje schone kleding op de groep in hun mandje ligt, zodat we in geval van nood uw kind kunnen verschonen. Ook zorgen we ervoor dat uw kind na elk toiletbezoek en voor het eten hun handen wassen. Voor en na een maaltijd is het de gewoonte om te poetsen. Kinderen krijgen een nat washandje waarmee ze hun mond en handen schoonmaken. Bij de kleinere kinderen helpt de pedagogisch medewerker hierbij een handje. Als een kind eraan toe is om zindelijk te worden, zorgen wij ervoor dat het op een potje en later op de wc leert gaan. Wij doen dit altijd in nauwe samenwerking met de ouders. Het is voor het kind soms spannend, daarom bieden wij dit op een speelse, niet dwingende manier aan. Het zindelijk worden van uw kind gebeurt meestal vanzelf tussen de achttien maanden en drie jaar. Kmnkindenco/pedagogischwerkplan/kinderdagverblijfsamsam/RW/oktober2013 7

Op Sam Sam is de behoefte van uw kind het uitgangspunt. Wanneer het kind aangeeft een luier vervelend te vinden of graag op de wc wil plassen, dan gaan wij daar graag op in. Doordat er op het kinderdagverblijf veel meer kinderen zijn die op de wc plassen, werkt voorbeeldgedrag goed. Als het kind op de wc gaat, belonen wij dit door dit gedrag positief te benoemen. Voor de meeste kinderen is het een beloning als ze de wc mogen doortrekken, of ze nu geplast hebben of niet. We stimuleren uw kind daarna zijn eigen broek weer omhoog te doen. Wel is het belangrijk om te benoemen dat wij niet aan zindelijkheidstraining doen. Veel kinderen hebben een speen. Op Sam Sam stimuleren we kinderen om in principe zonder speen te spelen, dit om de spraak- en taalontwikkeling van kinderen niet te belemmeren. Een uitzondering wordt gemaakt bij wenkinderen of baby s. In bed of bij het bieden van troost wordt de speen wel aangeboden. De speen mag op Sam Sam blijven, op de babygroep wordt deze één keer in de week uitgekookt. Ook hebben veel kinderen een vaste knuffel. Deze mag altijd mee naar Sam Sam. De pedagogisch medewerkers zullen de knuffels niet zomaar afpakken. Wel proberen we kinderen uit te leggen dat wanneer ze deze op de groep laten rondslingeren, andere kinderen er ook mee willen spelen. Vaak doen we samen met het kind de knuffel in het mandje. Oudercontacten: eerste kennismaking, overdracht en ouderavonden Als een kind voor het eerst bij ons komt, nemen wij de tijd voor een kennismakingsgesprek met de ouders, zodat wij van hen zoveel mogelijk informatie krijgen. Bovendien kunnen wij dan ook vertellen hoe wij op ons kinderdagverblijf omgaan met de kinderen en informatie met de ouders uitwisselen waardoor een goede onderlinge afstemming ten behoeve van het kind mogelijk is. Vaak hebben de ouders dan al een rondleiding gehad door het gebouw, zodat zij zich al een voorstelling hebben kunnen maken van het kinderdagverblijf en hoe er gewerkt wordt. Daarna is er de gelegenheid om uw kind te laten wennen. Het wennen vindt in de regel plaats als de plaatsingsovereenkomst is ingegaan. Tijdens het kennismakingsgesprek worden er wenafspraken met de ouder gemaakt. Deze kunnen per kind verschillend zijn. Verdeeld over maximaal twee dagen komt het kind een oplopend aantal uur op de groep waarin het geplaatst is (bijvoorbeeld op dag 1 vier uur en op dag 2 zes uur) We vinden het belangrijk dat zowel ouders als kinderen zich prettig voelen op Sam Sam. We besteden daarom veel aandacht aan het wennen. Gemiddeld komen kinderen ongeveer twee keer wennen, maar ook dit is afhankelijk van het kind en de mogelijkheden van ouders. Soms kan het nodig zijn om wat langer de tijd te nemen om te wennen. Als kinderen moeite hebben met het wennen is het mogelijk om een stukje stof met de geur van moeder mee te nemen. Bij uitzondering is het mogelijk om enige tijd op de groep van uw kind erbij te zijn. Wij realiseren ons goed dat dit ook een nieuwe situatie is voor de ouders, u mag dan ook altijd even bellen hoe het met uw kind gaat. Dit geldt trouwens niet alleen voor de wenperiode, maar bellen mag altijd. De wenafspraken worden tijdens het kennismakingsgesprek genoteerd op het formulier Checklist kennismakingsgesprek. Om het wennen iets gemakkelijker te laten verlopen, neemt het kind soms iets van huis mee, zoals een knuffel, doekje en/of speen. Kmnkindenco/pedagogischwerkplan/kinderdagverblijfsamsam/RW/oktober2013 8

Overigens heeft elk kind een eigen mandje waarin zijn persoonlijke spullen worden bewaard zoals een setje schone kleding, een overdrachtsschriftje, speen, knuffel en eventueel een fles. Na 3 tot 4 maanden evalueren wij de wenperiode met de ouders. Ook bij de overgang van de babygroep naar de verticale of peutergroep is er sprake van wenafspraken. Voorafgaand aan de overgang worden gemiddeld 3 wenmomenten gekozen. Dit is afhankelijk van het kind. Als blijkt dat een kind meer wenmomenten nodig heeft dan worden hier gericht afspraken over gemaakt. De definitieve overgang wordt gevierd met een afscheidsfeestje in de oude groep om vervolgens naar de nieuwe groep te worden gebracht. Tevens wordt met ouders een einde groep gesprek gevoerd en wordt er een warme. persoonlijke overdracht gedaan door de pedagogisch medewerkers. Als ouders hun kind komen brengen, vragen wij hen om bij het weggaan duidelijk afscheid te nemen. Het kind weet dan waar het aan toe is. Soms is het kind verdrietig, waar wij dan direct op inspelen door het te troosten of af te leiden. Vaak is het verdriet ook snel over, als het kind gewoon even verdrietig mag zijn. Wij vinden een goede overdracht essentieel en nemen hiervoor de tijd. Bij het halen en brengen van het kind is er altijd een overdrachtsmoment. Pedagogisch medewerker, ouders en kind begroeten elkaar en bespreken met elkaar de bijzonderheden. Er hangt naast de deur op de gang een whiteboard waar de dagelijkse activiteiten op worden geschreven en/of foto s hangen. Tevens staat daarop welke medewerkers die dag op de groep werken. Op de website kunnen ouders ook veel informatie vinden over de locaties van KMN Kind & Co en de diverse activiteiten binnen de organisatie. Op Sam Sam vinden we het belangrijk dat ouders niet stiekem weggaan, maar duidelijk afscheid nemen van het kind. Ieder kind reageert anders op het afscheid nemen. Huilt het kind dan verwoordt de pedagogisch medewerker de mogelijke gevoelens van het kind, verdriet mag er gewoon zijn. Een vaste knuffel of een speen kunnen op dat moment extra troost bieden. Bij terugkomst van de ouders is er ook sprake van een overdrachtsmoment en worden de belevenissen van de dag doorgenomen. Voor de kinderen tot één jaar schrijven we elke dag in het overdracht schriftje. Over de oudere kinderen schrijven we iedere week wat op. Dit schrijven gebeurt op een vaste dag. Naast alle belevenissen wordt ook de ontwikkeling van het kind hierin beschreven. Wij juichen het toe als ouders ook in dit schriftje schrijven. Een waardevol document voor later! Wij streven ernaar om minimaal één ouderavond te organiseren. Deze avond kan thema gerelateerd zijn en bijvoorbeeld over voedingszaken, speelgoed, veiligheid, pedagogiek, etc. gaan. Ouders ontvangen hiervoor altijd tijdig een uitnodiging. De oudercommissie De mening van de ouders is voor ons een vanzelfsprekende zaak. Wij willen graag hun mening en visie horen. Daartoe hebben wij een oudercommissie opgericht. Deze heeft ten minste drie keer per jaar overleg met de clustermanager. De oudercommissie heeft een adviserende functie in onderwerpen zoals voedingsaangelegenheden, pedagogisch werkplan, risico inventarisatie veiligheid en gezondheid. Sam Sam heeft een actieve oudercommissie. Vier keer per jaar vergadert de Clustermanager met hen. Hierbij worden onderwerpen besproken over het kinderdagverblijf zelf en beleidszaken. Maar ook thema feesten en een jaarplanning voor de activiteiten. De oudercommissie is nauw betrokken bij de organisatie van ons jaarlijkse zomerfeest en het jaarlijks Kerst ontbijt. Kmnkindenco/pedagogischwerkplan/kinderdagverblijfsamsam/RW/oktober2013 9

Naast de oudercommissie van Sam Sam is er nog een overkoepelende centrale oudercommissie (COC). Deze vertegenwoordigt alle oudercommissies binnen KMN Kind & Co, die de COC hebben gemandateerd. Deze centrale oudercommissie adviseert over beleidsmatige onderwerpen en (gevraagd en ongevraagd) over voor ouders belangrijke onderwerpen (coc@kmnkindenco.nl). Om u als ouder op de hoogte te houden van wat er speelt op Sam Sam wordt er vier keer per jaar een digitale nieuwsbrief uitgebracht om u van informatie te voorzien. Daarnaast worden ouders middels nieuwsflitsen regelmatig op de hoogte gehouden van belangrijke zaken die op dat moment op Sam Sam spelen. Observeren Kijken naar kinderen en de groep geeft iedere dag stof tot praten met collega s en ouders. Om het praten en kijken naar gerichter te doen, maken wij gebruik van de observatiemethode Werken aan Welbevinden. Vanaf het derde levensjaar wordt de observatiemethode Ontluikend Volgsysteem Peuters (OVP) gebruikt. Deze is meer gericht op de diverse ontwikkelingsgebieden. De observatie richt zich zowel op de individuele kinderen als op de groep. Met behulp van observatielijsten beschrijft de pedagogisch medewerker het kind in zijn omgeving, het kind in relatie tot de volwassene en het kind in relatie tot andere kinderen. Zo kan het welzijn en de ontwikkeling van het individuele kind en de kinderen in de groep goed worden gevolgd. Ook ouders worden uitgenodigd om een beeld te schetsen van hun kind en zijn/haar ervaringen in de groep. Aan de hand van de observaties, vinden één keer per jaar 10-minutengesprekken plaats met de ouders. Op dit moment hebben wij er voor gekozen de observaties te laten plaatsvinden rondom een nieuw levensjaar. Daarop volgend vindt het 10-minuten gesprek met de ouders plaats. Dit gesprek proberen we meestal onder werktijd te plannen. Afhankelijk van de mogelijkheden van de ouder gebeurt dit of aan het begin van de dag, of aan het einde van de dag. Tevens worden de uitkomsten besproken met de senior pedagogisch medewerker. Eventuele bevindingen worden omgezet tot verbeterpunten. De senior pedagogisch medewerker bespreekt de evaluatie met de Clustermanager. Overdracht naar de basisschool Alle kinderen worden middels een door de gemeente vastgesteld overdrachtsformulier, overgedragen naar de basisscholen. Zoals hierboven al genoemd, zal dit gemeentelijk overdrachtsformulier vergezeld worden door het OVP formulier. Zorgkinderen Als wij ons zorgen maken over een kind zullen wij dat zo snel mogelijk met de ouders bespreken en overleggen hoe hier (met elkaar) mee om te gaan. Als de zorg blijft voortbestaan kan de clustermanager één van de medewerkers kwaliteit raadplegen om gezamenlijk te overleggen wat mogelijke vervolgstappen zijn waarbij de procedure zorgkinderen gevolgd zal worden. Indien nodig kunnen wij externe hulp inroepen (bijvoorbeeld het Centrum voor Jeugd en Gezin of een Orthopedagoog). Ook dit gebeurt in samenspraak met de ouders. In geval van ernstige zorg over een kind, welke niet gedeeld wordt door de ouders, kunnen na intern overleg vervolgstappen gezet worden en wordt dit meegedeeld aan de ouders. De zorg kan ook gemeld worden in de Verwijs Index Ricicojongeren (VIR). Indien nodig, maakt KMN Kind & Co gebruik van de landelijke Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling. Ons kinderdagverblijf in de wijk; onze externe samenwerkingspartners. Met regelmaat wordt een uitnodiging ontvangen vanuit de bibliotheek, de gemeente Zeist. Incidenteel wordt hier gebruik van gemaakt afhankelijk van het thema en de mogelijkheden. Kmnkindenco/pedagogischwerkplan/kinderdagverblijfsamsam/RW/oktober2013 10

Pedagogische uitgangspunten Binnen KMN Kind & Co werken wij vanuit de vier pedagogische basisdoelen zoals ook vastgelegd in de Wet Kinderopvang & Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen: Het bieden van (emotionele) veiligheid Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties Overdracht van waarden en normen In de volgende paragrafen hebben wij uitgewerkt hoe wij in de praktijk vorm geven aan deze pedagogische basisdoelen. Het bieden van (emotionele) veiligheid Het jonge kind ontdekt de wereld door te onderzoeken. Dit zal het alleen doen in een veilige wereld. Daarom hechten wij veel belang aan het scheppen van een zowel fysieke als emotionele veilige omgeving voor het kind. Wij sluiten aan bij datgene waar het kind mee bezig is, begeleiden het daarin en prikkelen het kind door het in nieuwe situaties te brengen. De pedagogisch medewerkers Om te bereiken dat een kind zich bij ons emotioneel veilig voelt, vinden wij het belangrijk dat vertrouwde personen het kind verzorgen. Wij zorgen er daarom voor dat elke groep vaste pedagogisch medewerkers heeft en dat elk kind in principe op een vaste groep verblijft. Aan het begin en eind van de dag voegen wij soms groepen samen. De eerste 2 pedagogisch medewerkers beginnen om 7.30 uur, de volgende tussen 8.00 / 8.30 uur en om 9.00 uur is iedereen binnen. Tussen de middag houden de pedagogisch medewerkers pauze tussen 13.00 en 14.30 uur. Dit gebeurd om de beurt, waardoor er altijd een vaste medewerker op de groep achter blijft. De kinderen van de babygroep worden voornamelijk om 7.30 uur ontvangen op hun eigen groep. De andere kinderen worden wisselend opgevangen op de verticale groep en peutergroep. Dit is afhankelijk van het aantal kinderen van een betreffende groep. Vanaf 8.00 / 8.30 uur is de volgende medewerker aanwezig en vanaf dat moment zullen de kinderen met de eigen medewerker mee gaan naar de eigen groep.. Afhankelijk van het werkelijke aantal kinderen zullen vanaf 17.45 uur alle kinderen zich verzamelen in de centrale hal, waar de kinderen onder begeleiding vrij kunnen spelen. Tot 17.00 uur is er altijd een medewerker van elke groep afzonderlijk aanwezig, daarna gaan de eerste pedagogische medewerkers naar huis. Het afsluiten van het kinderdagverblijf gebeurt altijd met 2 medewerkers. Op woensdag of vrijdag kan het zeer incidenteel voorkomen dat een medewerker alleen afsluit met een maximum van 6 kinderen. In deze situatie zijn de medewerkers van BSO Heldenhonk achterwacht. BSO Heldenhonk is gesitueerd in dezelfde wijk, 2 staten verderop. Een medewerker kan binnen 5 minuten aanwezig zijn. Van ons als pedagogisch medewerkers op Sam Sam kunt u verwachten dat wij: Kmnkindenco/pedagogischwerkplan/kinderdagverblijfsamsam/RW/oktober2013 11

- open staan voor uw kind en op de juiste manier ingaan op zijn signalen en ontwikkeling; - persoonlijke betrokkenheid tonen en gericht positieve gevoelens naar uw kind kunnen uiten; - uw kind de ruimte geven tot ontwikkelen, in een veilige context; - respect hebben voor uw kind en zijn sociale, culturele achtergrond en rituelen; - uw kind kunnen motiveren, stimuleren en instrueren; - in staat zijn tot een open communicatie met u als ouder en met collega s; - eigen handelen ter discussie durven te stellen en dit ook benoemen, daarmee durven wij ons kwetsbaar op te stellen Al onze pedagogisch medewerkers, stagiaires en vrijwilligers zijn in het bezit van een geldige Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). En wij werken voor zover mogelijk met vaste invalkrachten. Wij hechten groot belang aan professioneel, deskundig opgeleid personeel. Om goede zorg te waarborgen krijgen de pedagogisch medewerkers regelmatig trainingen. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van zowel interne als externe deskundigen. Verder zijn wij elkaars coach. Regelmatig zijn er teambijeenkomsten. Ook wordt er 1x per jaar met iedere pedagogisch medewerker een functioneringsgesprek gehouden, waardoor wij onze kwaliteit en de deskundigheid bevorderen en vergroten. KMN Kind & Co is een door Calibris erkend leerbedrijf. Daarom werken er bij ons soms leerlingpedagogisch medewerkers, de zogeheten BBL-ers. Zij worden begeleid door een praktijkbegeleider van KMN Kind & Co. Afhankelijk van het leerjaar en leerproces is het mogelijk dat een BBL-er binnen de formatie op de groep werkt. Wij hebben ook regelmatig een stagiaire op de groep. Deze werkt boventallig, maar kan incidenteel binnen de formatie worden ingezet, wanneer dit is toegestaan conform de CAO-bepaling. Het vier-ogen-principe in de praktijk KMN Kind & Co geeft vorm aan het vier-ogen-principe door: Een open en professioneel werkklimaat ( zie: De pedagogisch medewerkers ) Het aan de randen van de dag samenvoegen van stamgroepen( zie : Onze dagindeling) Inrichting van de ruimten en bouwkundige voorzieningen ( zie Onze accommodatie en groepsruimten) Tijdens pauze ( half uur) of alleen werken ( hele of halve dag) maken we gebruik van een babyfoon. Deze wordt op kantoor afgeven (indien onbemand op een andere groep). Daarnaast hebben we een aantal extra afspraken met elkaar gemaakt, te weten: De deuren van de slaapkamer, badkamer en toegangsdeur worden niet helemaal volgeplakt, er moet ruimte blijven om naar binnen te kijken. Medewerkers en/of stagiaires mogen geen kinderen meenemen naar afgesloten ruimtes, dus wel naar de hal. Tijdens het verschonen staat de badkamerdeur open. Er worden locatie specifieke afspraken met de oudercommissie gemaakt. Vast dagritme Structuur zorgt voor een gevoel van emotionele veiligheid. Daarom zorgen wij voor een vast dagritme. Dit is op alle groepen in grote lijnen hetzelfde. Zo wennen de kinderen aan de vaste gewoontes en gebeurtenissen van de dag. Ze leren op deze manier te anticiperen op wat er gaat gebeuren en het biedt hen stru ctuur (en dus veiligheid). De kinderen hebben bij ons zoveel mogelijk een vaste slaapplaats. Lekker vertrouwd in een eigen bed met eventueel een eigen knuffel en speen komt het kind het beste tot rust. De groepsruimte Wij zorgen ervoor dat alles goed beveiligd is, zoals afdekplaten voor de verwarming, plaatjes op de stopcontacten, beschermstrip voor de scharnieren van de deur, beveiliging in de kasten. Maar ook een beveiliging van de toegangsdeur van onze locatie. Jaarlijks voeren wij een risico-inventarisatie uit. Ook registreren wij (kleine) ongevallen om tijdig te anticiperen op eventuele onveilige situaties. Wij houden 2x per jaar een ontruimingsoefening met als doel dat wij precies weten wat te doen wanneer er een calamiteit plaatsvindt. Kmnkindenco/pedagogischwerkplan/kinderdagverblijfsamsam/RW/oktober2013 12

Wij zorgen voor veilige groepsruimtes, maar sluiten sommige risico s bewust niet uit. Wij vinden het namelijk belangrijk om jonge kinderen kennis te laten maken met voor hen spannende en uitdagende situaties, zoals klimmen. Dit stimuleert hun gevoel van zelfredzaamheid en zelfvertrouwen en is goed voor hun ontwikkeling. De buitenspeelruimte Onze buitenruimte is ingericht om naar hartenlust in te kunnen spelen. Er is voor elk wat wils. Binnen onze grote eigen omheinde buitenruimte zijn er twee speelruimtes die gescheiden worden door een hek van gaas. De ene buitenruimte is voorzien van een grote licht glooiende speelheuvel met kunstgras erop. In de heuvel is een grote speelkoker waar de kinderen doorheen kunnen kruipen. Tevens is er een glijbaan vanaf de heuvel. Naast een grote zandbak is er voldoende (rijdend) materiaal aanwezig. Gras wordt afgewisseld met bestrating en rubberen tegels. Voor buiten spelende baby s hebben wij dan ook voldoende gras om gebruik van te maken. Het andere gedeelte van de buitenruimte is voorzien van een zandgedeelte met daarbovenop een speelhuisje op vier grote spiralen. Hier wordt gras wederom afgewisseld met bestrating. Via een laag metalen hek kan de babygroep ook gebruik maken van deze ruimte. De omheining van de buitenruimte bestaat uit een hek wat afgesloten kan worden met een draaiknop. Deze draaiknop zit aan de buitenkant waardoor het hek alleen door volwassenen kan worden open gedraaid. Onderling is de afspraak gemaakt dat kinderen niet zonder toezicht buiten spelen. Op de peutergroep gebeurt het incidenteel wel dat de pedagogisch medewerker binnen schriftjes schrijft, maar dan via de glazen pui zicht heeft op de spelende kinderen. Dit is ook afhankelijk van de leeftijd van de kinderen. De keuze wordt gemaakt op basis van het stimuleren van de zelfstandigheid. Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Als wij spreken over persoonlijke competenties, bedoelen wij dat het kind zich ontwikkelt tot een persoon die in staat is om allerlei soorten problemen op te lossen en die zich goed kan aanpassen aan veranderende omstandigheden. Dit bereikt het door persoonlijkheidskenmerken als zelfvertrouwen, veerkracht, flexibiliteit, zelfstandigheid, creativiteit en weerbaarheid op te bouwen. Onze pedagogisch medewerkers begeleiden de kinderen hierin door ruimte te bieden aan de ontwikkeling van ieder kind, waarbij zij rekening houden met de eigenheid van ieder kind. Alle ontwikkelingsgebieden worden hierbij gestimuleerd zoals taal, grove en fijne motoriek, cognitie, creativiteit. Spel & Speelgoed Spelen is bij uitstek een manier om de wereld en jezelf te ontdekken. Het is een veel omvattend middel om verschillende aspecten van de persoonlijkheidskenmerken te stimuleren en te ontwikkelen. Denk aan het ontdekken van verschillend aanvoelende materialen, leren hoe speelgoed gebruikt moet Kmnkindenco/pedagogischwerkplan/kinderdagverblijfsamsam/RW/oktober2013 13

worden, hoe je kunt delen, hoe je rekening met elkaar kunt houden, leren op elkaar te wachten. Kortom, spelen stelt het kind in staat te leren hoe materialen en speelgoed, de mensen en de wereld in elkaar steken. Maar niet te vergeten betekent spelen ook plezier maken, samen of alleen! Wij zorgen ervoor dat er afwisselend speelgoed op de groepen is, dat alle ontwikkelingsgebieden stimuleert. Wij hebben zoveel mogelijk open kasten en laten het kind zelf bepalen waarmee het wil spelen. Natuurlijk stimuleren wij een kind dat altijd hetzelfde kiest, om ook eens iets anders te gaan doen, maar wij dwingen niet. We maken geen onderscheid tussen jongens- of meisjesspeelgoed. Zo voetballen de meisjes ook en spelen de jongens met poppen. Speelgoed dat alleen onder begeleiding gebruikt wordt zoals prikpennen, bepaalde spellen voor 3+ kinderen, etc. hebben wij opgeborgen in een afgesloten kast. Wij zorgen voor uitdagend speelgoed. Dit betekent dat wij op de babygroep ander speelgoed hebben dan op de peutergroep. Het moet aansluiten bij de ontwikkelingsfase van het kind en op zijn behoefte om te onderzoeken en ontdekken. Spelen is leuk en daarom moet het niet te moeilijk zijn, maar ook niet te makkelijk. De kinderen krijgen bij ons de gelegenheid om zowel individueel als in groepsverband te spelen. Naarmate het kind ouder wordt bieden wij steeds meer groepsactiviteiten aan. Activiteiten In de ochtend en in de middag is er volop ruimte voor spel en/of activiteiten. In de ontwikkeling van kinderen neemt het spel een essentiële plaats in. Spel is leuk en leerzaam. Hierin kunnen kinderen hun creativiteit kwijt en leren ze wie ze zijn. Ook leren kinderen in sociaal opzicht om rekening te houden met elkaar, vragen te stellen en opdrachten te geven. De manier van spelen is afhankelijk van de leeftijd en ontwikkelingsfase van het kind. Op de babygroep zijn kinderen vooral bezig met beweging. Het kind speelt met een kleine hoeveelheid speelgoed, gericht op kijken, voelen, geluid maken, luisteren en vasthouden. De dreumes is altijd op onderzoek. Interessant voor de dreumes zijn knopjes, laatjes, bakjes, enz. Er wordt van alles uitgeprobeerd, zoals het verplaatsen van grote stukken speelgoed of speelgoed in en uit laatjes halen. Op de peutergroep wordt al iets gerichter gespeeld. Belangrijk is nog steeds het spel gericht op grove motorische activiteiten. Voorzichtig ontstaat er ook fantasiespel. Vaak wordt het spel gebruikt om dagelijkse gebeurtenissen na te spelen of te verwerken Activiteiten zijn een belangrijk onderdeel van het dagelijks ritme op Sam Sam. We proberen dit aan te sluiten op de behoefte van het kind. Op de babygroep is het doen van activiteiten kleinschalig en kortdurend. Soms wordt er geknutseld, zoals plakken, tekenen en schilderen. Dit is bedoeld om kinderen kennis te laten maken met verschillende materialen. Hierbij is het resultaat niet belangrijk, de ervaring is het doel. Lichamelijke ervaringen zoals stoeien, kietelen en rollebollen zijn ook belangrijke activiteiten op de babygroep. Zo wordt de motoriek van het kind gestimuleerd en de band tussen pedagogisch medewerker en het kind versterkt. Natuurlijk wordt er ook dagelijks op muziek Kmnkindenco/pedagogischwerkplan/kinderdagverblijfsamsam/RW/oktober2013 14

gedanst, liedjes gezongen en schootspelletjes gedaan. Op de peutergroep kunnen kinderen zich langer concentreren en zijn kinderen zich meer bewust van het resultaat. Peuters kunnen vaak duidelijk aangeven waar ze mee bezig willen zijn en waar hun interesse ligt. Hier kan de pedagogisch medewerker op in gaan, door boekjes, verhalen, kleurplaten, liedjes, spelletjes en activiteiten aan te bieden. Op Sam Sam vinden we het belangrijk dat kinderen zelf bepalen of en hoe lang ze mee willen doen aan een activiteit. Peuters worden gestimuleerd om mee te doen, maar het hoeft niet. Eigenlijk geldt voor alle leeftijden dat vrijheid een belangrijke voorwaarde is om te spelen. Bij het spelen hoort het gevoel om op een eigen manier bezig te mogen en kunnen zijn. Bij het spelen en het doen van activiteiten houden we rekening met de volgende aandachtspunten: Het kind krijgt de kans om bij een vraag of een probleem zelf met een oplossing te komen, ook als dat even de tijd nodig heeft. We geven het kind verantwoordelijkheid voor wat ze kunnen. We proberen aan te sluiten op wat het kan en te vertrouwen in zijn mogelijkheden. We scheppen voorwaarden om spelen mogelijk te maken, zoals het aanbieden van veilig materiaal van goede kwaliteit dat ruimte laat voor gebruik van eigen fantasie. We proberen het spel van het kind zo min mogelijk te storen, maar ook te voorkomen dat andere kinderen storen. We maken hoekjes voor de kinderen om in een afgebakend gebied te kunnen spelen. Ook structureren we de tijd, bijvoorbeeld door aan te kondigen dat we over vijf minuten gaan eten. Tijdens het spelen en in de omgang met pedagogisch medewerkers en andere kinderen ontwikkelt het kind persoonskenmerken, zoals veerkracht, zelfstandigheid, zelfvertrouwen en creativiteit. Een positieve benadering van de pedagogisch medewerker helpt daarbij. Op Sam Sam zijn we ons ervan bewust dat deze benadering een belangrijke voorbeeldfunctie geeft. Als we een kind moeten corrigeren, spreken we het kind aan op zijn gedrag, we geven het gevolg weer en spreken ons eigen gevoel daarbij uit. Bijvoorbeeld: Ik wil dat je met je billen op de stoel blijft zitten, want anders val je er misschien af en dan doe je jezelf pijn. We willen graag dat het kind een positief zelfbeeld heeft, dit stimuleren we door: Het kind te waarderen zoals het is, het kind zo onafhankelijk mogelijk te laten worden, het kind serieus te nemen, de creativiteit en nieuwsgierigheid te prikkelen, en zelf zo open mogelijk te zijn. Ook de indeling van de ruimte is belangrijk bij het spelen. Baby s willen graag altijd een volwassenen in de gaten kunnen houden. Op de babygroepen is de groepsruimte open en overzichtelijk. Peuters willen daarentegen ook wel eens buiten het zicht van volwassenen spelen, daarom zijn op de peutergroep meer hoekjes te vinden waar kinderen zich kunnen terugtrekken. Naast zelfstandig spelen gedurende de ochtend en een vast jaarlijks activiteitenplan organiseren de groepen ook activiteiten, afzonderlijk afgestemd op thema, leeftijd of wat er die dag leeft. Indien er met een thema gewerkt wordt, wordt in de groep een aparte hoek ingericht met o.a. verkleedkleren, boeken, knutselwerkjes e.d om de fantasie van de kinderen te prikkelen. Kmnkindenco/pedagogischwerkplan/kinderdagverblijfsamsam/RW/oktober2013 15

Binnen het activiteitenprogramma wordt er dagelijks gebruik gemaakt van de Uk & Puk methode. Soms maken wij uitstapjes met de kinderen. Bijvoorbeeld naar de geitjes, een brief posten een boodschap doen, of naar de bibliotheek. Wanneer wij een uitstapje doen met de kinderen, vragen wij hiervoor toestemming aan de ouders. Over het algemeen is dit ook al tijdens het kennismakingsgesprek aan de orde geweest en ouders hebben hun toestemming al aangegeven op het toestemmingformulier. Op Sam Sam zijn we ook van mening dat buiten spelen een belangrijke activiteit is voor de ontwikkeling van de kinderen. Iedere dag wordt er wanner mogelijk buiten gespeeld, weer of geen weer. In de zomer worden de kinderen goed ingesmeerd met zonnebrand en in de winter worden ze dik ingepakt, maken we sneeuwpoppen en als het regent stampen we lekker met de regenlaarzen in de plassen! Uk & Puk De taalontwikkeling verdient extra aandacht. Een goede taalontwikkeling houdt direct verband met de intellectuele ontwikkeling van het kind. Bovendien is de taalontwikkeling belangrijk voor het tot uitdrukking brengen van onze emoties en is taal ons belangrijkste communicatiemiddel. Op Sam Sam maken we daarom gebruik van de methode Uk & Puk, zodat de taal in al haar aspecten aan de orde komt. Met behulp van Uk & Puk stimuleren wij niet alleen de taalontwikkeling van het kind, maar ook de sociaal communicatieve vaardigheden, waardoor het kind de overgang naar de basisschool gemakkelijker zal kunnen maken. Uk & Puk bestaat uit activiteiten die de spraak- en taalvaardigheid, sociaal-emotionele vaardigheden en motorische en zintuigelijke vaardigheden stimuleren. De activiteiten zijn georganiseerd rondom tien thema s. Deze thema s komen uit de directe belevingswereld van jonge kinderen en spelen zich af in het hier en nu. Knuffels, regen, dit ben ik en eet smakelijk zijn enkele voorbeelden van deze thema s. Het doel van Uk & Puk is een stevige basis leggen voor het basisonderwijs, dit wordt op een speelse manier gedaan De pop Puk fungeert ook als intermediair en contactpersoon tussen het kind en ons/de volwassene. Zelfstandigheid bevorderen Op Sam Sam stimuleren we kinderen, krijgen ze de ruimte en de kans om kennis en vaardigheden op te doen en persoonskenmerken te ontwikkelen; zoals taal en denken, het vermogen zelf problemen op te lossen, creativiteit en fantasie, maar ook motorische vaardigheden, zelfvertrouwen en veerkracht. We praten met de kinderen vanaf nul jaar, lezen voor, bieden diverse speelmogelijkheden, stimuleren de grove en fijne motoriek door te dansen, springen en rennen, maar ook door te knippen en te plakken. Bovendien sluiten we risico s niet uit. We laten kinderen kennis maken met gevaarlijke situaties, zoals klimmen. Dit stimuleert het gevoel van zelfredzaamheid en zelfvertrouwen. Ieder kind krijgt op Sam Sam de ruimte om zichzelf te zijn en zich te ontwikkelen naar zelfstandigheid.. Het kind krijgt de ruimte om op een eigen wijze en in een eigen tempo te ontwikkelen. Waar nodig zullen de pedagogisch medewerkers de ontplooiing stimuleren. Op Sam Sam wordt zoveel mogelijk ingespeeld op het niveau van het kind, door gericht te kijken kun je zien wat een kind nodig heeft en waar het aan toe is. Zelf leren aan en uitkleden, zelf de boterham kunnen smeren, zelfstandig naar de wc en je handen wassen. Er wordt volop de mogelijkheid geboden dit zelf te leren. Leren doe je door zelf te doen! Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties De mens is een sociaal wezen. In de praktijk betekent dit dat een kind al vanaf de geboorte samen met anderen dingen doet, immers zonder de ander (lees: ouder/verzorger) zou het kind niet (kunnen) overleven. Bij het ontwikkelen van de sociale competenties gaat het om samenzijn en samen dingen doen. Kinderen leren veel van wat ze zien, zowel van andere kinderen als van ons. Wij hebben hierin een voorbeeldfunctie en ons sleutelwoord hierbij is wederzijds respect. Kmnkindenco/pedagogischwerkplan/kinderdagverblijfsamsam/RW/oktober2013 16

In de omgang met baby s grijpen wij elk individueel contact aan om te spelen met het kind. Dit vindt vooral tijdens het verzorgen plaats. We knuffelen en kriebelen, we zingen liedjes, we praten en lachen. Om kinderen al jong in aanraking te laten komen met elkaar, laten wij hen veel bij elkaar in de buurt zijn. Zo plaatsen wij bewust wipstoeltjes tegenover elkaar of leggen wij soms twee baby s samen in één box. Wij zien dan dat kinderen al heel vroeg op elkaar reageren, zowel verbaal als nonverbaal. Als kinderen opgroeien, vindt de ontwikkeling van de sociale competenties ook op andere manieren plaats. Voorop staat bij ons dat het kind zich kan ontplooien. Wij stimuleren dan ook dat het initiatieven neemt waardoor het zelfvertrouwen kan groeien. Wij zorgen er hierbij voor dat het kind zichzelf en/of een ander geen schade berokkent. De peuter zal steeds meer leren rekening te houden met de ander. Dat betekent dat hij zich meer zal kunnen inleven in de ander. Anderen hebben ook gevoelens. Dus leren wij het kind om te wachten op elkaar, om geen speelgoed af te pakken, om te delen en samen te spelen. Soms leren wij het kind om juist wat meer voor zichzelf op te komen. Bij conflicten stimuleren wij dat de kinderen die zelf oplossen. Lukt dat niet of moeilijk, dan ondersteunen wij hen. De rol van de pedagogisch medewerkers verandert met het stijgen van de kinderleeftijd van zorgen voor, naar steeds meer begeleiden van de kinderen. Overdracht van waarden en normen Op het kinderdagverblijf maken kinderen deel uit van een groep. Deze is vaak breder en meer divers dan een doorsnee gezin. Dit betekent dat het kind al vroeg kennis maakt met de verscheidene aspecten van de verschillende culturen in de Nederlandse samenleving. Wij vinden het belangrijk om op respectvolle wijze met elkaar om te gaan en dragen er zorg voor dat de kinderen elkaar (leren) respecteren. Wij zijn hun voorbeeld hierin. Dit uit zich onder andere in hoe wij dagelijks met elkaar en met de kinderen omgaan Zo zijn wij in de omgang met elkaar beleefd en noemen elkaar bij de naam. Wij leren het kind om op zijn beurt te wachten, andere kinderen niet te onderbreken, groepsregels na te leven. Maar ook in wat wij doen zijn wij hun voorbeeld, zoals niet op meubulair gaan staan, voorzichtig met de spullen en het speelgoed omgaan, etc. Kortom, wij leren het kind regels, zodat het kan functioneren in een groep en later in de maatschappij. Wij houden rekening met de eigenheid van ieder kind en met de eigenheid van de cultuur waarin het kind opgroeit. Dat betekent dat wij het kind benaderen als individu, maar ook vragen rekening te houden met de afspraken en regels binnen het kinderdagverblijf. Gewenst en ongewenst gedrag Wij gaan ervan uit dat gedrag over het algemeen aangeleerd is en dat het dus ook weer afgeleerd kan worden. Wij proberen gewenst gedrag te bereiken door het te stimuleren, door daaraan aandacht te schenken en/of te prijzen. Vinden wij gedrag storend (ongewenst), dan wordt dit benoemd en proberen wij dit te voorkomen of om te buigen door grenzen te stellen, te corrigeren of te negeren. Kmnkindenco/pedagogischwerkplan/kinderdagverblijfsamsam/RW/oktober2013 17

Het belonen en stimuleren van gewenst gedrag heeft meer effect dan het corrigeren van ongewenst gedrag en is daarom een belangrijk uitgangspunt in ons pedagogisch handelen. Soms ontkomen wij er echter niet aan om in te grijpen. Wij wijzen dan niet het kind af, maar wel het (ongewenste) gedrag. Wij corrigeren het kind dan door het uit de situatie te halen of door het even apart te nemen. Na enkele ogenblikken benaderen wij het kind weer, benoemen de correctie en vragen hem of hij weer verder (mee) wil spelen. Afspraken, regels en omgangsvormen In elke groep zijn regels nodig om het leefbaar te maken en te houden. Daarom hebben ook wij afspraken, regels en omgangsvormen opgesteld, zodat de kinderen op een goede respectvolle manier met elkaar om (leren) gaan. De algemene regels van KMN Kind & Co, die natuurlijk ook voor ons kinderdagverblijf gelden, staan beschreven in het boekje Welkom bij KMN Kind & Co. Rituelen Er zijn veel gelegenheden in een jaar om bij stil te staan, zoals verjaardagen, afscheid, Sinterklaas, Suikerfeest, Kerst. Dit doen wij dan ook zeker en het maakt een jaar overzichtelijk en feestelijk. Het vieren van verjaardagen en feesten versterkt het gevoel van bij elkaar horen. Naast bovenstaande feesten vieren wij op Sam Sam een Opa & Oma dag, ons jaarlijkse Zomerfeest en hebben wij als traditie ons jaarlijks Kerstontbijt. Het Zomerfeest wordt in samenwerking georganiseerd met de oudercommissie en aan de hand van een thema stellen we een activiteitenplan op voor de kinderen. Hierbij maken we meestal gebruik van een springkussen en nuttigen we extra lekkere hapjes. Tijdens de Opa & Oma dag laten wij opa s en oma s zien hoe het er op het kinderdagveblijf aan toe gaat en mogen de grotere kinderen samen met hun opa en/of oma diverse activiteiten doen. Meestal zijn dit spelletjes die de opa s en oma s ook van vroeger herkennen. Ons jaarlijks Kerstontbijt geeft ouders de mogelijkheid om voorafgaand aan de Kerstdagen op een tweetal ochtenden aan te schuiven aan ons uitgebreide Kerstontbijt. Dit Kerstontbijt is een samenkomst van ouders en kinderen en versterkt het gemeenschappelijk belang. Onder het genot van croissantjes, kerstbrood en vele andere lekkernijen, kletsen we gezellig met elkaar en vooral voor ouders is dit een geschikte gelegenheid kennis met elkaar te maken. Kmnkindenco/pedagogischwerkplan/kinderdagverblijfsamsam/RW/oktober2013 18

Tot slot Wij hopen dat u dit pedagogisch werkplan met plezier heeft gelezen en dat voor u duidelijk is hoe wij binnen kinderdagverblijf Sam Sam werken. Mocht u toch nog vragen hebben, dan zullen onze pedagogisch medewerkers, de Senior of de Clustermanager hier graag antwoord op geven. Ook tips en adviezen horen wij graag. Dit pedagogisch werkplan zal regelmatig worden besproken binnen de teams en minimaal eens in de twee jaar worden bijgesteld. Met vriendelijke groeten, Team Kinderdagverblijf Sam Sam Kmnkindenco/pedagogischwerkplan/kinderdagverblijfsamsam/RW/oktober2013 19