Algemene gegevens Project Actief Betrokken Club Eindrapportage per 01-04-2016 (periode oktober 2013 december 2015) versie d.d. 02 november 2016 Adresgegevens subsidieaanvrager Naam instelling Gemeente Almelo Adres Postbus 5100 Postcode en woonplaats 7600 GC Almelo Tel (algemeen) 0546 541111 Contactpersoon R.B.H. Paus Tel (direct) 0546-541964 E-mail r.paus@almelo.nl Projectgegevens Naam project: Actief Betrokken Club = ABC (maatschappelijk vitaal) Programmalijn: Tenderregeling Ondersteuning uitvoering Wet Maatschappelijke Ondersteuning Subsidieverlening door provincie (in euro s): 592.000,00 Projectnummer (in te vullen door provincie).. ZC kenmerk beschikking: 2013/0270609 Projectdoelstelling De subsidie is verleend ter realisering van de volgende doelstelling(en): Hoofddoelstelling Het stimuleren en faciliteren van sportverenigingen, om binnen hun mogelijkheden en afgestemd op de lokale wensen en behoeften in het kader van de Wmo, actief een maatschappelijke rol te (gaan) vervullen, om daarmee een positieve bijdrage te leveren aan de leefbaarheid in de wijk, buurt, dorp of stad. Subdoelstellingen 1. Informeren en adviseren van sportverenigingen over opzet en inhoud van een ABC- vereniging (lokaal bepaald) en hoe zij dat kunnen worden/blijven. 2. Creëren van draagvlak en het uitvoeren van een QuickScan bij verenigingen die openstaan voor deelname. 3. Faciliteren van sportverenigingen zodat zij kunnen voldoen aan de randvoorwaarden van een ABC-vereniging (organisatorisch en financieel gezond), onder meer door de inzet van Vereniging Advies (VA) trajecten op specifieke thema s. 4. Lokaal opzetten en/of uitbouwen van samenwerkingsverbanden tussen sport- en beweegaanbieders onderling en met andere organisaties uit sectoren als onderwijs, gezondheidszorg, kinderopvang, welzijn, jeugdzorg, ouderenzorg, arbeidsparticipatie en bedrijfsleven. Eindrapportage project ABC 1
5. Lokaal ontwikkelen van een implementatiestrategie/-plan voor de deelnemende (en samenwerkende) sportverenigingen. E.e.a. afhankelijk van de situatie in de gemeente en rekening houdend met de mogelijkheden van de (individuele) sportverenigingen (maatwerk!). 6. Start gefaseerde uitvoering van het opgestelde plan door aangestelde projectleider en/of verenigingsmanager(s). Projectprestaties De subsidie is verleend ter realisering van de volgende projectprestaties: 1. de regie voor de uitvoering van de lokale projecten is in handen van de betreffende gemeenten en de advisering en ondersteuning is in handen van Sportservice Overijssel en Arcon; 2. in alle 16 deelnemende gemeenten zijn de deelnemende sportverenigingen op de hoogte van de lokale kansen en mogelijkheden van maatschappelijk verantwoord verenigen middels lokale voorlichtingsbijeenkomsten; 3. in alle 16 deelnemende gemeenten is inzicht verkregen in de organisatorische kwaliteit, motivatie van en draagvlak bij de sportverenigingen om de kansrijke verenigingen te 'selecteren'; 4. in alle 16 deelnemende gemeenten is inzicht verkregen in kansrijke duurzame maatschappelijke allianties; 5. per gemeente is één of zijn meer buurtsportcoaches als projectleider-coördinator en/of als verenigingsmanager aangesteld; 6. per gemeente komt een implementatiestrategie/-plan beschikbaar ten behoeve van de deelnemende (samenwerkende) sportverenigingen; 7. per gemeente worden nieuwe interventies uitgevoerd, die bijdragen aan het verbeteren van het gebruik van de accommodatie(s) en de exploitatie van de vereniging(en) en daardoor ook een positieve bijdrage leveren aan de leefbaarheid in de wijk, buurt, dorp of stad; 8. er komen overdraagbare uitgewerkte mogelijkheden van sociaal-maatschappelijke activiteiten beschikbaar, die door een (samenwerkingsverband van) sportvereniging(en) kunnen worden georganiseerd; 9. het project wordt geëvalueerd op de succes- en faalfactoren van het implementatieproces; 10. de (tussentijdse) resultaten en ervaringen worden tijdens de Overijsselse Sportontmoeting of op een apart (slot)symposium gepresenteerd; 11. er komt een eindrapportage beschikbaar met voorbeelden en ervaringen, gericht op zowel beleidsmakers als op uitvoerders. Vooraf In deze eindrapportage wordt zowel qua opzet, als inhoud, voortgeborduurd op de door ons op 27 oktober 2014 ingediende en door u op 21 januari 2015 geaccordeerde tussenrapportage van het project. Derhalve zijn ook in deze eindrapportage de projectresultaten per projectfase beschreven, waarbij de in de tussenrapportage opgenomen initiatiefase en ontwikkelfase in deze rapportage niet meer zijn opgenomen. Voor zover van toepassing is hierna onder het kopje uitvoeringsfase (pagina 3 t/m 6) de stand van zaken per projectprestatie op 31 december 2015 vermeld. Het betreft de punten 1 t/m 10. Aan het onder punt 11 beschreven projectresultaat, wordt voldaan middels de onderhavige eindrapportage met bijlagen. Eindrapportage project ABC 2
Gemeente Haaksbergen Van de 16 deelnemende gemeenten is alleen de gemeente Haaksbergen er niet in geslaagd om het project per 31 december 2015 overeenkomstig de gestelde voorschriften af te ronden. Op ons verzoek om verlenging van de projectperiode voor de gemeente Haaksbergen, per brief d.d. 24 november 2016, Kenmerk UIT-1563130/Zaaknummer DCS-1321933, hebt u ons op 8 februari 2016 per mail de volgende afspraak bevestigd: middels onderhavige eindrapportage dienen wij een verzoek tot vaststelling van de subsidie voor dit project in voor 1 april 2016 in de bijgevoegde kostenverantwoording nemen wij de gemeente Haaksbergen fictief al mee (zie bij financiële verantwoording hierna) in de inhoudelijk verantwoording zijn de 15 gemeenten opgenomen die het project hebben afgerond de gemeente Haaksbergen gaat het project afronden op uiterlijk 31 december 2016, waarna wij voor 1 april 2017 bij u een inhoudelijke en financiële verantwoording indienen. Eindresultaten per 31 december 2015 Vooraf De behaalde eindresultaten per projectprestatie worden hierna in algemene zin en op basis van grote gemene delers beschreven. Voor meer gedetailleerde resultaten per deelnemende gemeente en waaraan deze informatie is ontleend, wordt verwezen naar de bijlagen I. en II. I.v.m. de situatie in Haaksbergen is dit resultatenoverzicht voor een groot gedeelte gebaseerd op de gegevens van 15 gemeenten. Uitvoeringsfase 1. De regie voor de uitvoering van de lokale projecten was in handen van de betreffende gemeenten en de advisering en ondersteuning was in handen van Sportservice Overijssel en Arcon: = alle 16 gemeenten voeren de regie over de uitvoering van de lokale projecten, waarbij uiteindelijk in 11 gemeenten de daadwerkelijke uitvoering is uitbesteed aan lokale partners = Sportservice Overijssel (SSO) treedt namens de gemeente Almelo op als regievoerder t.b.v. de 16 deelnemende gemeenten en adviseert de gemeenten m.b.t. de vertaling van het project naar het lokale niveau; in de uitvoering is SSO in voorkomende gevallen met name actief op het gebied van verenigingsadvisering = Arcon is met name ingezet op de onderdelen voorlichting en ondersteuning bij de uitvoering van activiteiten (op afroep door de gemeenten). 2. In alle 16 deelnemende gemeenten zijn de deelnemende sportverenigingen op de hoogte van de lokale kansen en mogelijkheden van maatschappelijk verantwoord verenigen middels lokale voorlichtingsbijeenkomsten: = in 13 gemeenten zijn de sportverenigingen door middel van één of meerdere voorlichtings-/ inspiratiebijeenkomsten geïnformeerd over het vervullen van een (breder) maatschappelijke rol en de mogelijkheden die het project ABC daartoe biedt = in 2 gemeenten is er een selectie gemaakt van kansrijke sportverenigingen, die vervolgens individueel zijn benaderd en geïnformeerd. 3. In alle 16 deelnemende gemeenten is inzicht verkregen in de organisatorische kwaliteit, motivatie van en draagvlak bij de sportverenigingen om de kansrijke verenigingen te 'selecteren': Eindrapportage project ABC 3
= op basis van onder meer voorlichting, individuele gesprekken, inzet van de gemeentelijk Vitaliteits-/ABC-Index (als onderdeel van de door Sportservice Overijssel uitgevoerde Verenigingsmonitor 2013 en waaraan alle 16 gemeenten hebben deelgenomen) en lokale kennis van de sportverenigingen is in alle 15 gemeenten een selectie gemaakt van (potentieel) voor deelname in aanmerking komende verenigingen. 4. In alle 16 deelnemende gemeenten is inzicht verkregen in kansrijke duurzame maatschappelijke allianties: = op basis van de uitgevoerde activiteiten/interventies die hebben plaatsgevonden en de daarbij gezochte/betrokken (samenwerkings-)partners is inzicht verkregen in de (on)mogelijkheden van maatschappelijke allianties = de projectduur, v.w.b. de uitvoering veelal pas vanaf begin 2015, was tekort om al uitspraken te kunnen doen over de duurzaamheid van de allianties (b.v. sport en zorg, sport en onderwijs, sport en werkgelegenheid). Zie ook hierna bij betrokken organisaties/lokaal. 5. Per gemeente is één of zijn meer buurtsportcoaches als projectleider!-coördinator en/of als verenigingsmanager aangesteld: = in 15 gemeenten zijn één of meerdere beroepskrachten/buurtsportcoaches aangesteld/ ingezet voor de coördinatie en/of uitvoering = in 2 van deze gemeenten is gekoppeld aan een sportpark een sportparkmanager/- coördinator aangesteld. 6. Per gemeente komt een implementatiestrategie/-plan beschikbaar ten behoeve van de deelnemende (samenwerkende) sportverenigingen: = in 7 gemeenten is gewerkt op basis van een projectplan/plan van aanpak ABC als onderdeel van een breder plan = in 7 gemeenten is gewerkt op basis van een zich zelf staand projectplan/plan van aanpak ABC = 1 gemeente is in 2014 begonnen zonder gericht plan en is proefondervindelijk te werk gegaan. 7. Per gemeente worden nieuwe interventies uitgevoerd, die bijdragen aan het verbeteren van het gebruik van de accommodatie(s) en de exploitatie van de vereniging(en) en daardoor ook een positieve bijdrage leveren aan de leefbaarheid in de wijk, buurt, dorp of stad; = in totaal zijn er in de 15 gemeenten 164 activiteiten/interventies opgezet en uitgevoerd en waarbij (in-)direct 160 sportverenigingen betrokken zijn geweest (gemiddeld dus 10 per gemeente) = een aantal in het oog springende zijn: Gezonde leefstijl activiteiten (bv de Gezonde Sportkantine) Participatietrajecten (dagbesteding/re-integratie) Sport- en beweegactiviteiten voor specifieke doelgroepen (jeugd; senioren; mensen met een lichamelijke en/of verstandelijke beperking) Activiteiten gericht op tegengaan van vereenzaming (bv kookclub) Inzet (verhuur) van de sportaccommodatie/kantine aan derden (bv huiswerkbegeleiding) Verduurzaming van sportaccommodaties (onder andere in het kader van het provinciale project Groene Euro s scoren) Realiseren van samenwerkings-/netwerkverbanden (bv op sportparken) Opzetten van (wijk-)informatiemarkten (in relatie tot gezonde leefstijl en zorg) Eindrapportage project ABC 4
8. Er komen overdraagbare uitgewerkte mogelijkheden van sociaal-maatschappelijke activiteiten beschikbaar, die door een (samenwerkingsverband van) sportvereniging(en) kunnen worden georganiseerd: = er zijn in totaal 21 overdraagbare en uitgewerkte interventies beschikbaar = daarvan zijn de volgende 4 opgenomen in Bijlage III: De Fitste van Deventer Betreft aanbieden van een beweegactiviteit voor en door de wijk, met start en finisht op het sportpark; de betrokken sportverenigingen zijn daarbij faciliterend, stellen de accommodatie(s) open voor de deelnemers, organiseren obstakels die passen bij de eigen sport en brengen zo het sportpark (-aanbod) onder de aandacht. Activiteitenaanbod voor senioren in Hellendoorn Betreft organisatie van laagdrempelige activiteiten voor senioren met achterstand in bewegen en participatie als jeu de boules, kaarten en sjoelen door Korfbalvereniging NKC 51 uit Hellendoorn (voor leden en niet-leden). Sportparkmanagement op Sportpark De Venen/De Maten in Kampen Betreft de oprichting van een Stichting door de bespelers van het sportpark en de aanstelling van een sportparkmanager, met als doel het sportpark om te toveren tot een soort wijkcentrum waar naast sport en bewegen allerhande maatschappelijke activiteiten plaats vinden in de uren dat er niet gesport wordt. Participatieplekken bij sportverenigingen in Rijssen-Holten Betreft het realiseren van werkplekken op sportparken voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt, bij sportverenigingen die te kampen hebben met een vrijwilligerstekort. Werkzoekenden worden door het opdoen van arbeidsritme en ervaring en het ontwikkelen van competenties (weer) arbeidsmarkt-geschikt(er) en de verenigingen krijgen toch al het werk gedaan. De overige 17 zijn op aanvraag beschikbaar. 9. Het project wordt geëvalueerd op de succes- en faalfactoren van het implementatieproces: Succesfactoren o.a. Bestaande draagvlak bij sv en die al (breder) maatschappelijk actief zijn (vitale sv en). Ligging en/of beschikbaarheid van eigen accommodatie/kantine/faciliteiten. Bereidheid tot samenwerking tussen verschillende belanghebbende/betrokken partijen. Beschikbaarheid van sleutelfiguren binnen de organisatie met affiniteit met het thema/onderwerp/activiteit. Faalfactoren o.a. Ontbreken van (voldoende) draagvlak bij bestuur en/of leden van (potentieel) deelnemende sv en. Gebrek aan communicatie met/informatie vooraf t.b.v. potentieel deelnemende organisaties of potentiele deelnemers aan activiteiten/interventies. Gebrek aan vrijwilligers om de diverse activiteiten op te zetten/te begeleiden Ontbreken van voldoende deskundige/professionele begeleiding bij complexe thema s/specifieke activiteiten/doelgroepen. (gevaar van) Stigmatisering van specifieke doelgroepen. Ontbreken van voldoende tijd/inzet om samenwerkingsverbanden te realiseren. Potentiele partners die activiteiten/interventies als concurrentie zien/ervaren. Ontbreken van (voldoende) budget om activiteiten structureel voort te zetten na afloop van de projectperiode. Eindrapportage project ABC 5
10. De (tussentijdse) resultaten en ervaringen worden tijdens de Overijsselse Sportontmoeting (OSO) of op een apart (slot-)symposium gepresenteerd. Hieraan is/wordt op de volgende manier invulling gegeven: Buurtsportcoach Academy - werkbezoeken = Als onderdeel van dit Wmo-project zijn er voor de deelnemende gemeenten/buurtsportcoaches een aantal masterclasses georganiseerd. De laatste masterclass van 2014 is ingevuld met een aantal werkbezoeken op locatie. Een van de vier gastgemeenten/- organisaties was ABC-gemeente Kampen. Zij hebben een interessant programma samengesteld rond het thema Maatschappelijk betrokken verenigen - de praktijk! Op 26 november 2014 konden de deelnemende buurtsportcoaches, voor een groot deel in hun eigen gemeente ook betrokken bij de uitvoering van het project ABC, kennis en ervaring uitwisselen, inspiratie op doen en hun netwerk vergroten tijdens het werkbezoek aan Sportpark de Venen/de Maten in Kampen. In het kader van het project ABC is op dit sportpark als pilot een sportparkmanager aangesteld met als doel het sportpark om te toveren tot een soort wijkcentrum waar naast sport allerhande maatschappelijke activiteiten plaats vinden in de uren dat er niet gesport wordt. Samenwerking Arcon-Stimuland-Sportservice Overijssel = Onder de noemer Dagbesteding. Zo kan het ook! hebben de drie organisaties op 2 november 2015 in Goor een bijeenkomst georganiseerd over nieuwe vormen van dagbesteding op lokaal niveau. Het feit dat er minder geld beschikbaar is voor dagbesteding, daagt partijen uit om elkaar op te zoeken en naar creatieve oplossingen te zoeken, om er zo voor te zorgen dat kwetsbare inwoners toch ergens terecht kunnen om andere mensen te ontmoeten, een dagritme te hebben en energie op te doen. Zo hebben veel sportverenigingen accommodaties die overdag niet of nauwelijks gebruikt worden, ze werken met vrijwilligers en hebben vaak een goed netwerk in hun omgeving. Ook dit thema past prima binnen het project ABC en de bijeenkomst trok dan ook veel deelnemers die op de een of andere manier betrokken zijn bij de uitvoering van dat project (van beleidsmedewerkers en uitvoerders, tot geïnteresseerde sportverenigingen). Overijsselse Sportontmoeting = tijdens de komende OSO, op donderdag 6 oktober 2016, zullen de resultaten en opgedane ervaringen met het project ABC worden gepresenteerd. Al dan niet als onderdeel van een breder ingestoken programma rond het thema maatschappelijke rol/betrokkenheid. Over de vorm en inhoud vindt momenteel overleg plaats tussen de gemeente Almelo en Sportservice Overijssel in de OSO-werkgroep. Evaluatiefases en monitoring Tussenevaluaties T.b.v. de formele tussenrapportage (periode oktober 2013 september 2014) is er in juni 2014 onder zowel de betrokken gemeentelijke beleidsmedewerkers, als projectcoördinatoren/- uitvoerders een vragenlijst afgenomen via Survey Monkey. Op donderdag 29 januari 2015 is, als onderdeel van een door Sportservice Overijssel georganiseerde provinciale Wmo-projectenbijeenkomst, met de betrokken gemeentelijke beleidsmedewerkers/-verantwoordelijken het ABC-project doorgenomen (stand van zaken, voortgang, knelpunten). Eindrapportage project ABC 6
T.b.v. de projectvoortgang en ter voorbereiding op de eindrapportage per 31 december 2015 zijn er in de periode maart-april 2015 drie regionale focusgroep-gesprekken georganiseerd met de uitvoerende medewerkers (intervisiebijeenkomsten): Regio West locatie Raalte = gemeenten Kampen, Raalte, Deventer, Hellendoorn en Rijssen-Holten Regio Noord locatie Vriezenveen = gemeenten Ommen/Hardenberg, Twenterand, Almelo en Tubbergen Regio Oost locatie Hengelo = gemeenten Dinkelland, Borne, Losser, Oldenzaal, Hengelo en Haaksbergen. T.b.v. van de monitoring en tevens ter voorbereiding op de eindevaluatie/eindrapportage is er door Sportservice Overijssel in juli 2015 een informele tussenrapportage opgesteld. Deze is gebaseerd op door de uitvoerende medewerkers aangeleverde informatie (zowel inhoudelijk als financieel in een Excel-bestand), gekoppeld aan de te behalen projectprestaties. De wijze van informatieverzameling ten behoeve van deze tussenrapportage is tijdens de focusgroep-gesprekken op bruikbaarheid en haalbaarheid besproken. Eindevaluatie T.b.v. deze formele eindrapportage per 1 april 2016 (periode oktober 2013 december 2016) is in de periode december 15 januari 16 via de beproefde documenten (zie hiervoor) de benodigde inhoudelijke en financiële informatie opgevraagd bij de betrokken gemeentelijke beleidsmedewerkers en projectcoördinatoren/-uitvoerders. De via deze evaluatie- en monitoringsmomenten beschikbaar gekomen informatie is voor zover relevant verwerkt in deze eindrapportage. Aanvullende informatie Kennisplein Voor de gemeentelijke contactpersonen en de beroepskrachten/buurtsportcoaches die belast zijn met de coördinatie en/of uitvoering van het project is door Sportservice Overijssel een digitaal kennisplein ABC ingericht. Op dit digitale kennisplein (een besloten omgeving) zijn en worden door Sportservice Overijssel relevante sites, info-documenten en good practices geplaatst en kunnen de deelnemers ervaringen en successen delen; hulp vragen; documenten delen; een mening of visie polsen en op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen. Zodra de provincie middels een beschikking de subsidie voor dit project heeft vastgesteld, komen de eindrapportage en alle onderliggende documenten beschikbaar. Voor de deelnemende gemeenten via het kennisplein ABC. Voor de niet deelnemende gemeenten (9) via de kennispleinen Gemeenten en Combinatiefunctionaris/Buurtsportcoach. Deze kennispleinen zijn te benaderen via www.sportserviceoverijssel.nl. Nieuwsbrieven Voor wat betreft de informatievoorziening op het gebied van bredere maatschappelijk betrokkenheid en de kansen, mogelijkheden en bedreigingen voor sportverenigingen, mede in het kader van het project ABC, is met regelmaat aandacht geschonken in de door de diverse gemeenten lokaal en door Sportservice Overijssel provinciaal uitgebrachte (digitale) Nieuwsbrieven. Eindrapportage project ABC 7
Verenigingsmonitor Sportservice Overijssel heeft in 2015 voor de derde keer de Verenigingsmonitor (VM) Overijssel uitgevoerd. Doel van de monitor is om een goed beeld te krijgen van de stand van zaken van de Overijsselse sportverenigingen. Aan het onderzoek is de Vitaliteitsindex toegevoegd, waarmee inzicht wordt gegeven in de vitaliteit van de sportvereniging. Om inzicht te krijgen in de ervaringen met en de effecten van het project Actief Betrokken Club (ABC), zijn aan de Verenigingsmonitor ook een aantal vragen toegevoegd met betrekking tot het project. De vragen met betrekking tot het project ABC zijn alleen gesteld aan de sportverenigingen wiens gemeente deelneemt aan het project ABC: 14 van de 16 ABC-gemeenten hebben deelgenomen aan de VM 15 (Deventer en Tubbergen niet) 232 sportverengingen uit deze 14 gemeenten hebben de VM 15 ingevuld daarvan hebben 33 sportverenigingen uit 12 gemeenten aangegeven dat ze deelnemen aan het project (geen sv en uit Dinkelland en Raalte). Voor een uitgebreid overzicht van de uitkomsten wordt verwezen naar Bijlage IV. Deze uitkomsten kunnen voor de gemeenten mede als leidraad dienen voor voortzetting, dan wel vormgeving van beleid gericht op de bredere maatschappelijke inzet van de sportverenigingen. Veranderingen Indien van toepassing, wat is de reden voor eventuele veranderingen in resultaten en/of afwijking van de planning? M.b.t. veranderingen in de resultaten De behaalde resultaten komen niet altijd één op één overeen met de in het projectplan beschreven resultaten en (kunnen dus) verschillen per gemeente, onder meer omdat: = er ruimte zit in het begrip bredere maatschappelijke betrokkenheid = er geen sprake is van een gelijk speelveld (zowel vanuit gemeentelijke, als verenigingsoptiek) = er gekozen wordt voor maatwerk, afgestemd op de (lokale) situatie. Zie ook Bijlage II. M.b.t. afwijking van de planning Inzet was om vanaf juli 2014 in alle gemeenten in de uitvoeringsfase te zitten, waarbij voor de lokale coördinatie/regie en uitvoering één of meerdere beroepskrachten zouden zijn vrijgemaakt/aangesteld. Behoudens de gemeente Haaksbergen (zie hiervoor) waren er medio 2014 5 gemeenten nog niet uitvoerings-gereed. Zij waren pas begin 2015 operationeel. Eindrapportage project ABC 8
Betrokken organisaties Welke organisaties zijn op welke wijze betrokken bij de uitvoering van het project? Provinciaal Sportservice Overijssel als regievoerder namens de gemeente Almelo t.b.v. de 16 deelnemende gemeenten en in de uitvoering met name op het gebied van Verenigingsadvisering. Arcon met name in de sfeer van voorlichting en ondersteuning bij uitvoering van activiteiten (op afroep door de gemeenten). Lokaal In 6 gemeenten is een lokale werk-/projectgroep ABC geformeerd. In de 10 andere gemeenten is er voor gekozen om waar nodig/wenselijk op ad hoc basis een werkgroep te formeren. In de gemeenten waar een werkgroep ABC functioneerde, waren in verschillende samenstellingen de volgende organisaties vertegenwoordigd: gemeente, afdelingen sport/welzijn, werk en inkomen; lokale sportbedrijf; welzijn; gezondheidszorg; onderwijs; bedrijfsleven en sportverenigingen. In de uitvoering is afhankelijk van de lokale situatie en gekozen activiteiten/interventies samenwerking gezocht en gerealiseerd met onder meer de volgende partijen/partners: sportverenigingen; fitnesscentra; fondsen; onderwijs; naschoolse/buitenschoolse opvang; jeugdorganisaties; buurt-/wijk-/welzijnsorganisaties; fysiotherapeuten/huisartsen; revalidatie-/ zorgcentra; GGD; bedrijven; politie/justitie. Eindrapportage project ABC 9
Opmerkingen Conclusies en aanbevelingen Maatschappelijk breed georiënteerde sportverenigingen hebben (de) toekomst. Dit zijn sportverenigingen die niet alleen voor de eigen leden, maar ook voor niet leden activiteiten organiseren. Zij beperken zich daarbij niet uitsluitend tot sport en bewegen, maar kijken ook wat zij op het gebied van welzijn en gezondheid, voor de samenleving en voor kwetsbare doelgroepen kunnen betekenen. Sportverenigingen zijn in de basis al maatschappelijk betrokken en relevante organisaties. Gemeenten en de Provincie moeten zich dat goed (blijven) realiseren en zich ook sterk (blijven) maken voor het (voort-)bestaan van de sportvereniging als onmisbaar instituut in het sociale krachtenveld, ook als zij geen bredere maatschappelijke rol kunnen of willen vervullen. Gemeenten en de Provincie moeten daarom (blijven) investeren in verenigingsondersteuning. Vrijwilligers vormen nog steeds het hart van de sportvereniging. De door hen vervulde functies en taken vereisen echter in toenemende mate specifieke kennis, deskundigheid en vaardigheden. Driekwart van de verenigingen geeft dan ook aan behoefte te hebben aan professionele ondersteuning op specifieke thema s, maar dat hiervoor de financiële middelen veelal ontbreken. Sportverenigingen moeten naar behoefte in de vorm van eigen of ingehuurde deskundigheid worden gefaciliteerd op met name de volgende thema s: werving sponsors/adverteerders, ledenwerving, werving/selectie vrijwilligers, opstellen beleidsplannen en communicatie. Het thema, naast Actief Betrokken Club, in den lande ook bekend onder vele andere noemers waaronder Vitale vereniging en Open Club, is en blijft actueel, leeft bij de deelnemende gemeenten en in toenemende mate ook bij niet deelnemende gemeenten, maar bij een belangrijk deel van de sportverenigingen is daar nog wel een slag te maken. Zij moeten er van doordrongen worden dat de maatschappelijke omgeving waarin zij opereren, verandert en dat zij afhankelijk van de lokale situatie en eigen mogelijkheden een antwoord moeten vinden op teruglopende ledenaantallen, de wens van leden om (meer) ongebonden te sporten en gemeentelijke bezuinigingen. Daarnaast worden zij door met name diezelfde gemeenten uitgedaagd om andere maatschappelijke taken (in het sociale domein) op zich te nemen en daarbij samen te werken met relevante (lokale) partners. Gemeenten en de Provincie moeten daarom (blijven) investeren in projecten die gericht zijn op een bredere maatschappelijke rol van de sportvereniging Vitaliteit en open staan voor zijn belangrijke randvoorwaarden om als sportvereniging met succes een bredere maatschappelijke rol te (kunnen) vervullen. De resultaten van de Vitaliteitsindex en ABC-index uit de VM geven aan dat bij een derde van de verenigingen voldoende potentie aanwezig is om door te groeien tot een vitaal actief betrokken club. Afhankelijk van de aard, omvang en positie van de sportvereniging is ondersteuning daarbij onontbeerlijk (maatwerk). Verenigingsondersteuning moet in dit verband gefaciliteerd worden (zie aanbeveling hiervoor) en gemeenten moeten deelnemen aan bestaande of nieuwe projecten, gericht op het versterken van de maatschappelijke rol van de sportvereniging, dan wel deze zelf (laten) ontwikkelen. Dit geld zeker ook voor de Provincie, die met subsidiering van het onderhavige project Actief Betrokken Club (waaraan 16 gemeenten hebben deelgenomen) al het goede voorbeeld heeft gegeven. Zij zou deze initiërende en stimulerende rol de komende jaren moeten continueren. De meeste gemeenten en sportverenigingen vonden het wel lastig om het begrip te vertalen naar visie, beleid en concrete interventies/acties. Dit verklaart mede waarom het project i.c. de uitvoering moeizaam op gang is gekomen en dat pas in 2015 alle gemeenten in de uitvoeringsfase zaten. Wederom is gebleken dat bij dit soort (ver)nieuwe(ende) thema s en de complexiteit daarvan Eindrapportage project ABC 10
een projectduur van twee jaar feitelijk tekort is om de gestelde doelen te realiseren. Laat staan hieraan een structureel vervolg te geven. De Provincie zou hiermee in haar subsidiebeleid (meer) rekening moeten houden. In het kader van dit project hebben de gemeenten zich met name gericht op die sportverenigingen die aangaven meer te kunnen en willen dan zich uitsluitend te richten op het aanbieden van hun eigen tak van sport. Voor zover gemeenten en sportverenigingen daaraan hebben deelgenomen, hebben de uitkomsten van de Verenigingsmonitor daarin een rol spelen. Zie hiervoor bij Aanvullende informatie. In deze tijd van transities (Wmo-participatie) blijkt het matchen van belangen van de verschillende partners soms lastig, zeker als er ook bezuinigingen in het spel zijn en men elkaar meer als (mogelijke) concurrent ziet, dan als elkaar versterkende samenwerkingspartner(s). Eindrapportage project ABC 11
Bijlagen: B- I Overzicht deelnemende gemeenten. B- II Overzicht resultaten/stand van zaken deelnemende gemeenten (15) Inhoudelijk. B- III Overdraagbare en uitgewerkte activiteiten/interventies (4) Inhoudelijk B III-1. De Fitste van Deventer B III-2. Activiteitenaanbod voor senioren in Hellendoorn B III-3. Sportparkmanagement op Sportpark De Venen/De Maten in Kampen B III-4. Participatieplekken bij sportverenigingen in Rijssen-Holten B- IV Resultaten Verenigingsmonitor 2015 - ABC B- V Overzicht eindverantwoording deelnemende gemeenten (16) Financieel. Eindrapportage project ABC 12