Rapport Gezondheids-APK Glucose Cholesterol Bloeddruk BMI
Uw Gezondheids-APK We zijn steeds meer bezig met onze gezondheid, maar wat is het effect van onze leefstijl? Door bewust om te gaan met ons lichaam zijn veel klachten te voorkomen, maar waar moet u nu op letten? Geen enkel mens is hetzelfde dus welke informatie en adviezen zijn voor u van toepassing? De Gezondheids-APK van Alphega apotheek helpt u hierbij. Door het meten van uw bloedglucose, cholesterol, bloeddruk en BMI krijgt u inzicht in uw gezondheid, onderbouwt met de resultaten uit de tests. Op basis van deze informatie bepalen we welke aspecten van uw gezondheid extra aandacht verdienen. In dit boekje registreren we de metingen van uw Gezondheids-APK(s) en geven we tips en adviezen voor het verkrijgen en behouden van een gezonde leefstijl. Bent u benieuwd of uw resultaten zijn veranderd? Maak dan, in overleg met uw Alphega apotheek, een afspraak voor een nieuwe Gezondheids-APK. Inhoudsopgave Uw afspraken 2 Bloedglucose 3 Cholesterol 5 Bloeddruk 7 BMI 9 Algemene tips voor een gezonde leefstijl 11 Notities 13 1
Uw afspraken Naam: Uw volgende afspraak staat gepland op: Datum: Datum: Datum: Datum: Datum: Tijd: Tijd: Tijd: Tijd: Tijd: Bent u verhinderd? Laat het ons minimaal 24 uur van tevoren weten. 2
Bloedglucose Resultaten Datum Nuchter? Uw Bloedglucose ja / nee ja / nee ja / nee ja / nee ja / nee Referentiewaarden Bloedglucose Nuchter 3.5 6.0 (Nuchter = Langer dan 8 uur niet eten en drinken, alleen water) Niet nuchter < 7.8 3
Bloedglucose Het lichaam haalt glucose voornamelijk uit voeding. Koolhydraten komen na het eten als glucose (suiker) in het bloed. Glucose geeft alle cellen energie. Insuline, een hormoon dat gemaakt wordt in de alvleesklier, zorgt ervoor dat cellen de glucose kunnen opnemen. Als dit evenwicht van het bloedglucosegehalte verstoord is, spreekt men van Diabetes, ook wel suikerziekte genoemd. Dit komt doordat het lichaam te weinig insuline aanmaakt of er niet voldoende op reageert. Overgewicht is een belangrijke oorzaak van deze vorm, Diabetes type 2. Soms kan Diabetes ook erfelijk bepaald zijn, dan maakt het lichaam helemaal geen insuline meer aan en spreek je van Diabetes type 1. Tips om het risico op diabetes te verkleinen: Zorg voor een gezond gewicht. Het verminderen van gewicht en/of het behouden van een gebalanceerd gewicht kan van grote invloed zijn op de bloedsuiker. Tips hiervoor zijn te vinden bij het onderwerp BMI, verderop in deze folder. Vermijd producten met snelle suikers. Deze zetten de alvleesklier aan tot harder werken. Bovendien stijgt en daalt de bloedsuikerspiegel hierdoor sneller. Eet langzame koolhydraten die de bloedsuikerspiegel constant houden. Denk hierbij aan producten met veel vezels, zoals volkorenproducten, peulvruchten en zilvervliesrijst. 4
Cholesterol Resultaten Datum HDL LDL Triglyceriden Tot. chol. Chol. ratio Referentiewaarden Cholesterol HDL-cholesterol Man > 1.0 Vrouw > 1.2 LDL-cholesterol < 3 Triglyceriden < 1.7 Totaal cholesterol < 5 Cholesterolratio < 8 5
Cholesterol De cholesterolspiegel in het bloed (lipidenprofiel) wordt hoofdzakelijk gebruikt om het risico op hart- en vaatziekten in te schatten. Cholesterol is één van de vele soorten vetten (lipiden) die onmisbaar voor het lichaam zijn en een belangrijke rol spelen in het goed functioneren van het lichaam. Het is nodig voor de opbouw van lichaamscellen, productie van hormonen en het speelt een belangrijke rol in de spijsvertering. Bloedwaarden die horen bij cholesterol zijn onder meer: Het HDL-cholesterol, ofwel het goede cholesterol, vervoert het overbodige cholesterol vanuit de bloedbaan terug naar de lever, waar het afgebroken wordt. Hoe meer HDL-cholesterol, hoe meer LDL-cholesterol er kan worden opgeruimd en dus minder kans op aderverkalking. LDL-cholesterol, ook wel het slechte cholesterol genoemd, vervoert cholesterol naar plaatsen in het lichaam waar het gebruikt wordt om celwanden te herstellen. Dit veroorzaakt ophoping van cholesterol in de want van de slagaders. Als de LDL-cholesterolspiegel te hoog is geeft dit een hoger risico op aderverkalking met mogelijk als gevolg een hartinfarct of een beroerte. Trigyceriden zijn een andere vorm van vetten in het bloed die door het lichaam als energiebron worden gebruikt. Ook deze vetten hopen zich op in de aderen waar het aderverkalking kan veroorzaken. Tips voor een gezonde cholesterolspiegel: Eet zo min mogelijk verzadigde vetten (deze verhogen het cholesterol in het bloed) en kies voor onverzadigde vetten. Verzadigd vet komt vooral voor in dierlijke producten, zoals vet vlees, volle melkproducten, roomboter en volvette kaas (48+). Ook in de plantaardige producten zoals kokosvet en palmolie zit veel verzadigd vet. Deze vetten zitten veelal in koek, gebak en snacks. Onverzadigd vet zit in (vloeibare) margarine, olijfolie, vis en noten. Meestal geldt dat hoe zachter of vloeibaarder het vet, hoe minder verzadigde vetten erin zitten. Zorg dat u voldoende plantaardige oliën, noten en granen binnen krijgt. Deze producten bevatten plantensterolen, die het cholesterolgehalte kunnen verlagen. Wees matig met cholesterolrijke producten, zoals orgaanvlees en eieren. 6
Bloeddruk Resultaten Datum Uw Bloeddruk / / / / / Referentiewaarden Bloeddruk lager dan 140/90 mm 7
Bloeddruk Het hart pompt het bloed krachtig door het lichaam. Dit is nodig omdat het bloed de spieren en organen van het lichaam van zuurstof en voedingsstoffen voorziet. Bij het rondpompen van bloed komt er druk op de bloedvaten te staan: de bloeddruk. De bloeddruk bestaat altijd uit twee waarden: de bovendruk en de onderdruk. Bovendruk De hoogste waarde is de bovendruk. Deze wordt gemeten tijdens de pompfase van het hart. Dat is het moment dat het hart samentrekt. Er wordt veel bloed krachtig in de slagaders geperst. Dit gaat samen met de hartslag. De druk op de vaatwand is op dat moment hoog. Een andere naam voor bovendruk is systole, of systolische druk. Onderdruk Na de bovendruk volgt de rustfase. Het hart ontspant zich en de druk op de vaatwand neemt af. Dit is het moment tussen twee hartslagen. De druk die op dat moment blijft bestaan wordt de onderdruk genoemd. Een andere naam voor onderdruk is diastole, of diastolische druk. Een verhoogde bloeddruk (hypertensie) is een risicofactor voor het krijgen van hart- en vaatziekten. Meestal is de oorzaak van de hoge bloeddruk niet bekend. Leefgewoonten (roken, alcohol, overgewicht, stress), erfelijke factoren, leeftijd, diabetes en zwangerschap kunnen invloed hebben op het ontstaan van een hoge bloeddruk. Tips voor een gezonde bloeddruk: Gezond en gevarieerd eten heeft een gunstige invloed op de bloeddruk. Dit betekent kiezen voor veel groente en fruit en zo min mogelijk verzadigde vetten. Wanneer u een hoge bloeddruk heeft, is het belangrijk om zo min mogelijk zout te gebruiken. Zout verhoogt namelijk de bloeddruk. Door minder zout te eten, kunt u uw bloeddruk verlagen en daarmee de kans op een hart- of vaatziekte verminderen. Om meer smaak te geven aan uw eten, kunt u kruiden en specerijen gebruiken in plaats van zout. Vermijd kant-en-klare producten, die bevatten vaak veel zout. Let op met drop en zoethoutthee. Bij een hoge bloeddruk is het beter om niet te vaak of te veel drop of zoethoutthee te nemen. Deze bevatten, naast zout, de stof glycyrrhizine. Deze stof kan de bloeddruk verhogen. 8
BMI Resultaten Datum Uw BMI Uw buikomvang cm cm cm cm cm Referentiewaarden BMI Tussen de 18,5 en 25 Buikomvang Volwassen vrouw: 68-80 cm Volwassen man: 79-94 cm 9
BMI Mensen met overgewicht hebben een grotere kans op het ontwikkelen van diabetes, een hoge cholesterol en een hoge bloeddruk. Ook is de kans op hart- en vaatziekten groter. Een gezond gewicht is daarom belangrijk. Gezonde voeding bestaat uit: Onverzadigd vet, in plaats van verzadigd vet Weinig tot geen zout toevoegen 250 gram groente en 3 stukken fruit per dag Volkorenproducten, in plaats van producten op basis van wit meel Magere en halfvolle melk(producten), 30+ kaas Een handje ongezouten noten per dag Minder vlees en meer vis en/of plantaardige producten Drink 1,5 liter per dag: water, thee en koffie (max 4 kopjes), in plaats van suikerhoudende dranken Minder vlees en meer volkoren graanproducten, peulvruchten, groente, fruit en plantaardige vleesvervangers geven een lager risico op hart- en vaatziekten. Daarnaast ontstaat er minder snel overgewicht door gezond te eten en voldoende te bewegen. Naast gezond eten is het verminderen van de inname van slechte (verzadigde) vetten belangrijk, deze belasten de lever vaak onnodig. Veel zout kan de bloeddruk verhogen en daarmee de kans op hart- en vaatziekten vergroten. Daarnaast heeft overmatig zoutgebruik een schadelijk effect op de nieren. Nieren verwijderen overtollig zout uit het lichaam. Bij inname van veel zout moeten de nieren extra hard werken. Hierdoor kan de nierfunctie verminderen. Tips om een gezond gewicht te behalen en behouden: Kies voor kleine aanpassingen in uw dagelijkse voeding. Stop bijvoorbeeld met toevoegen van suiker in de koffie of thee Eet drie hoofdmaaltijden en maximaal drie tussendoortjes per dag Verklein uw porties, bijvoorbeeld door minder brood, aardappelen, rijst of pasta te eten Vergelijk de hoeveelheid calorieën, vet, eiwitten en koolhydraten op etiketten Kies voor volkorenproducten voor een voller gevoel Ga niet elke dag op de weegschaal staan, maar op een vast moment in de week Beloon uzelf als het goed gaat, dat stimuleert om door te gaan. Dit kan bijvoorbeeld door het kopen van een kledingstuk, een uitstapje maken of uzelf trakteren op iets wat u erg lekker vindt. 10
Algemene tips voor een gezonde leefstijl Naast de specifieke leefstijladviezen zijn er ook een aantal algemene adviezen die bijdragen aan het verbeteren en behouden van een gezonde leefstijl. Gezond eten en drinken Eet gevarieerd en drink bij voorkeur 1,5 tot 2 liter water per dag. Gebruik dagelijks drie hoofdmaaltijden en maximaal drie tussendoortjes. Door regelmatig te eten, krijgt het hongergevoel geen kans en heeft u minder behoefte om te snacken. Kies gezonde (natuurlijke) producten en laat consumpties met veel verzadigde vetten en suikers staan. Mannen hebben dagelijks gemiddeld 2500 calorieën nodig en vrouwen 00 calorieën. Voor hulp bij het behalen en behouden van een gezond gewicht kunt u terecht bij uw Alphega apotheek. Voldoende bewegen Voldoende bewegen geeft u nieuwe energie en verlaagt de kans op onder meer hart- en vaatziekten. Onder voldoende bewegen verstaan we minimaal 30 minuten bewegen per dag. U hoeft niet elke dag te sporten, ook intensief huishoudelijk werk, traplopen en wandelen zijn vormen van beweging. Doordat u uw spieren, hart, longen en bloedvaten aan het werk zet, gaat u zich steeds fitter en energieker voelen. Matig met alcohol Af en toe een glas alcohol kan geen kwaad, maar overmatig gebruik van alcohol is schadelijk voor de gezondheid. Delen van het lichaam, zoals hersenen, lever, maag, darmen en het hart, kunnen er minder goed door functioneren. Vanwege de risico s van alcoholgebruik adviseert de Gezondheidsraad om liefst geen alcohol te drinken of in ieder geval niet meer dan één glas per dag. Het is verstandig om niet elke dag alcohol te gebruiken, mede omdat alcohol veel calorieën bevat. 11
Voorkomen van stress Stress heeft invloed op het lichaam en uit zich in bijvoorbeeld hoofdpijn, vermoeidheid en pijnklachten. Door stress neemt de hartslag toe, wordt de ademhaling sneller en spannen de spieren in het lichaam zich aan. Vermijd stress zoveel mogelijk en zorg voor voldoende ontspanning. Een evenwichtig voedings- en bewegingspatroon draagt bij aan de lichamelijke weerstand. Stoppen met roken Stoppen met roken is voor iedereen verstandig, maar niet altijd makkelijk. Roken is verslavend en slecht voor de gezondheid; het vergroot onder meer de kans op hart- en vaatziekten en longaandoeningen. Voor hulp bij stoppen met roken kunt u terecht bij uw Alphega apotheek. 12
Notities 13
Notities 14
www.alphega-apotheek.nl