Toezicht tijdens de energietransitie NVDE-lunchpresentatie 5 februari 2018

Vergelijkbare documenten
Uitdagingen van de energie transitie

Een Flexibele energiemarkt

Energieagenda, Market Design en Flexibiliteit. Jan Luuk de Ridder, directie Energiemarkt & Innovatie

Samen omschakelen Arnhem, 7 september 2016

Roadmap Smart Grids Mar$jn Bongaerts Frits Verheij 12 februari 2014

Slimme Netten. Martijn Bongaerts: - voorzitter Projectgroep Smart Grids Netbeheer Nederland - manager Innovatie, Liander

Van consumer naar prosumer - het juridische kader Prof. Dr. Hans Vedder

Pagina 1/6. Speerpunten 2013 Autoriteit Consument & Markt

SYMPLIFIED GROUP STRUCTURE

Pagina 1/12. Energietoezicht en de energietransitie Bijdrage ACM ten behoeve van Energiedialoog 2016

Welkom bij de Autoriteit Consument en Markt, de ACM! Mijn naam is Chris Fonteijn.

De consument kiest zelf, grip op eigen energiedata!

Het net ligt er al april 2018

Open Data Estafette Duurzame Energie, 11 juni 2014, Amersfoort

Informatiebijeenkomst Warmtewet

Regelgeving: een jungle?

Betreft: Reactie NV Nuon Energy op Consultatiedocument Duurzaamheid in energietoezicht; Rol duurzaamheid in energietoezicht, zaaknummer

De Warmtewet: wat u moet weten. Iman Brinkman

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage

Bouwstenen voor een duurzaam reguleringskader perspectief van zakelijke energiegebruikers. Tilburg, 17 juni 2016 Hans Grünfeld

Pagina. Het Signaal Een actieve toezichthouder

Leveranciers en afnemers mogen samenwerken, maar er zijn grenzen

(potentiele) knelpunten wet- en regelgeving op het gebied van waterstof voor GTS

1. Format verslaglegging algemeen

Jaaragenda Fair Trade Authority Curaçao

Position paper Regietafel Energietransitie Utrecht

EUROPEES PARLEMENT. Commissie interne markt en consumentenbescherming. Commissie interne markt en consumentenbescherming

Stimuleren van een energienet in evenwicht. Opslag en Demand-side management

Alliander DGO, Hoom etc.) De wetstekst bleek onvoldoende duidelijk om deze ontwikkeling een halt toe te roepen.

Nationaal programma Regionale Energie Strategieën (NP RES) Samen aan de slag voor het klimaat

Green Deal van Netbeheer Nederland met de Rijksoverheid

Smart Grids proeftuinen. Innovatieprogramma Intelligente Netten (IPIN)

De Landsverordening inzake Concurrentie. De regels uit de Landsverordening inzake concurrentie uitgelegd

Kartelvorming bij Aanbestedingen en Wet M&O. Rick van Tol en Karen Pier

Nalevingsverslag van het reglement discriminerende handelingen verslagjaar artikel 11b lid 3 Elektriciteitswet 1998 artikel 3c lid 3 Gaswet

Energie- en Klimaatdag 2017: Netbeheer van de toekomst. Welkom

Introductie NMa, inkoopsamenwerking en bid-rigging

Position paper regietafel energietransitie utrecht

Nalevingsverslag van het reglement discriminerende handelingen verslagjaar artikel 11b lid 3 Elektriciteitswet artikel 3c lid 3 Gaswet

Kansen & keuzes op de televisiemarkt

Toelichting Richtsnoeren Zorggroepen

Nalevingsverslag van het reglement discriminerende handelingen verslagjaar artikel 11b lid 3 Elektriciteitswet artikel 3c lid 3 Gaswet

Ticketing: prijstransparantie in de ticketsector Desmond de Haan. Even voorstellen: ACM. Agenda

Inbreng VEMW Open consultatie RLi Energieadvies 2050

Consultatiedocument ten behoeve van de FTAC-agenda 2018 Fair Trade Authority Curaçao

Hoorzitting Vlaams energienet in evenwicht

Spreektekst Technische Briefing Tweede Kamer, 30 november 2017.

Pagina. De Minister van Economische Zaken De heer H.G.J. Kamp Postbus EK 'S-GRAVENHAGE. Den Haag,

UNETOVNI \\f CTOGIaskrach FME t LnIT(I vemw Nederland ENERGIE

IPIN Proeftuin Lochem

Met welke ontwikkelingen en strategische factoren houdt ACM rekening bij toezicht op de ziekenhuiszorg?

Transformatie van het Energiesysteem. Atelier Flevo-perspectieven

Regulering & toezicht van infrastructuur op de Nederlandse energiemarkt

Reactie op het consultatiedocument Duurzaamheid in Energietoezicht

regulering zakelijke netwerkdiensten

Autoriteit Consument & Markt (ACM) haar visie te laten geven op de. netbeheerder Enexis BV onderdeel van netwerkbedrijf Enexis NV.

Nvia. I. Aanvraag en procedure. Nederlandse Mededingingsautoriteit B ES LU IT

Directoraat-generaal Energie, Telecom & Mededinging Bezoekadres Postadres Overheidsidentificatienr Ons kenmerk Bijlage(n) Jaarverslag

Smart Grids. Ernst ten Heuvelhof Challenge the future. Delft University of Technology

Nota Inkoop- en Aanbestedingsbeleid 2016

VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG. II Reactie van de minister. Inleiding

Duurzame warmte en koude. Lex Bosselaar Nationaal Expertisecentrum Warmte IGEV 30 juni 2015, Harderwijk

Onderwerp Regionale Energiestrategie (RES) regio Noordoost-Brabant. Geachte bestuursleden,

De ontwikkeling van Smart grids. Our common future. Prof.dr.ir. Han Slootweg. 30 september 2016

Klankbordgroep PwC-onderzoek:Visie op tariefregulering op korte en middellange termijn

De rol van biomassa in de energietransitie.

Nederland wordt slimmer met energie

Convenant. Gemeente Steenwijkerland. N-TRA B.V. (onderdeel van RENDO Holding)

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz

Naar een 100% duurzame energievoorziening voor Flevoland?! Vera Pieterman, plv. directeur Energie & Omgeving

Geothermie. traditioneel energiebedrijf?

Gijs de Man 12 oktober 2010

WERKGEBIED. Elektriciteitsgebied Stedin. Gasgebied Stedin

NeVER/VMR 18 juni Klimaatakkoord en omgevingsrecht vanuit energierechtelijk perspectief

TenneT in de energiemarkt

Concurrenten mogen samenwerken, maar er zijn grenzen

Premier Rutte: hogere ambitie Europa bij terugdringen van CO2-uitstoot. Regionale Energiestrategie NHN. Katowice 4 december 2018

De rol van de NZa bij zorginkoop

Duurzaam, lokaal energie marktmodel op basis van blockchain. Samenvatting marktmodel

Thomas Chellingsworth. Advocaat energierecht Loyens & Loeff

Energietransitie biedt kansen in de gebouwde omgeving

Autoriteit Consument Markt

Deze nota bevat ook een planning voor de verdere behandeling van dit dossier in de aanloop naar de zitting van de Raad TTE (8-9 juni 2006).

Groeiplan voor warmte. een initiatief van provincies, gemeenten en sector

FAIR TRADE AUTHORITY CURACAO - WAAR ONDERNEMINGEN OP MOETEN LETTEN IN DE STRIJD VOOR EERLIJKE CONCURRENTIE

Principes van mededingingstoezicht zijn universeel

Inventarisatie juridische vragen en belemmeringen IPIN-projecten

RAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 21 januari 2003 (28.01) (OR. en) 15528/02 ADD 1. Interinstitutioneel dossier: 2001/0077 (COD) ENER 315 CODEC 1640

Wij brengen energie. Waar mensen licht en warmte nodig hebben

BESLUIT. Besluit van de directeur-generaal van de Nederlandse mededingingsautoriteit als bedoeld in artikel 37, eerste lid, van de Mededingingswet.

Het sociale proces is cruciaal Reactie HIER klimaatbureau Discussienotitie Transitiepad lage temperatuur warmte van 14 juli 2017

WELKOM. Doorpakken met aardgasvrije wijken. Donderdag 6 december, Jaarbeurs Utrecht

Jaarplan Programma Warmte en Koude Metropoolregio Amsterdam juni 2016 juni warmtekoude. metropoolregio amsterdam

Is uw organisatie grootverbruiker van gas en/of elektriciteit? In deze brochure vindt u belangrijke informatie voor uw aansluiting.

Mark Frequin. Voormalig Directeur-Generaal Energie en Telecom Ministerie van Economische Zaken

NAAR EEN DUURZAAM ENERGIESYSTEEM

Symposium Tarieven. 5 november 2013

Regulering van en toezicht op het distributienetbeheer

6 Pijler 4: Het energietransportnetwerk gereedmaken

Transcriptie:

Toezicht tijdens de energietransitie NVDE-lunchpresentatie 5 februari 2018 Remko Bos Directeur Energie Voorzitter CEER Distribution System Working Group 1

Inhoud I. Even voorstellen II. Energietransitie en publieke belangen III. Toezichtsvraagstukken IV. ACM en u 2

Inhoud I. Even voorstellen II. Energietransitie en publieke belangen III. Toezichtsvraagstukken IV. ACM en u 3

Wie zijn wij? De toezichthouder met gebundelde kracht van consumenten-, mededingings- en sectorspecifiek toezicht sinds april 2013. 4

ACM als toezichthouder ACM bevordert kansen en keuzes voor consumenten en bedrijven Consument centraal op drie manieren: markwerking bescherming empowerment Toezichtstijl: risicogericht, effect centraal 5

De consument centraal De geïnformeerde consument Consumenten in staat stellen om de beste keuze te maken en voor hun rechten op te komen (ConsuWijzer.nl). Goed functionerende markten Bestrijden kartels en misbruik machtsposities leidt tot betere prijzen / meer keuzes voor de consument. Regulering van energie, telecom, vervoer en post Keuzevrijheid en betaalbaarheid van diensten met oog voor innovatie en duurzaamheid. 6

ACM en energie: werkterreinen Directie Energie Marktwerking en marktintegratie Regulering: bescherming gebonden afnemers Directie Consumenten vergunningverlening Directie Mededinging Mededingingsbeperkende afspraken 7

Inhoud I. Even voorstellen II. Energietransitie en publieke belangen III. Toezichtsvraagstukken IV. ACM en u 8

Publieke belangen in het energietoezicht Duurzaamheid Betaalbaarheid Betrouwbaarheid 9

ACM en de energietransitie Maximaal faciliteren verduurzaming adviseren bij vraagstukken die ons gaan raken in het toezicht adviseren bij Green Deals, convenanten en Energieakkoorden Faciliteren aanpassing regelgeving ( zoek de grenzen op ) experimenten codes overige wet- en regelgeving ook t.a.v. codeprocessen en ruimte in codes Nuchtere blik: meer duurzaamheid per euro 10

Inhoud I. Even voorstellen II. Energietransitie en publieke belangen III. Toezichtsvraagstukken IV. ACM en u 11

Wat houdt ACM bezig? (I) Elektriciteit Gas Warmte Integratie RES Goed werkende markten Taken netbeheerders Rol aggregators Lokale coöperaties MLOEA Invoeden groen gas Marktordening Betaalbaarheid Data Net op Zee Regulering netwerken Flexibele nettarieven Experimenten Uitfaseren gas Real-time prijzen Consument Flexibele tarieven Ontzorgen Keuzevrijheid 12

Wat houdt ACM bezig? (II) Goed werkende markten, ook in de energietransitie: Integratie van renewables in de markt Europese regelgeving Taakafbakening netbeheerders Level playing field nieuwe partijen demand side response rol aggregator meerdere leveranciers op een aansluiting lokale initiatieven 13

Wat houdt ACM bezig? (III) Goed werkende markten, ook in de energietransitie: Lokale initiatieven Onderdeel van de markt met groeiend marktaandeel Dilemma: eiland of marktintegratie? concurrentie bevordert doelmatigheid doelmatigheid in opslag draagvlak transportnet (off-grid ambitie?) 14

Wat houdt ACM bezig? (IV) Goed werkende markten, ook voor warmte: Warmtetransitie Bezint eer ge begint MKBA s Waar mogelijk open netten Open net: scheiding infrastructuur en diensten Keuzevrijheid consument en voorkomen lock-ins Geen concurrentie bescherm consumenten 15

Wat houdt ACM bezig? (V) Aanpassingen regulering netwerken Faciliteren Net op Zee Investeringen in regionale netwerken pregnante vraag: congestiemanagement of netverzwaren? afwegingskader nodig verder kijken dan eigen netwerk Flexibele nettarieven Codes 16

Wat houdt ACM bezig? (VI) Aanpassingen regulering netwerken Flexibele nettarieven risico op misbruik machtspositie substituut voor inkopen flexibiliteit? Interactie met prijsvorming commoditymarkt? onderzoek nodig Ontheffingen codes, afwegingen te maken: wie profiteert? non-discriminatie tijdelijkheid geen extreme herverdelingseffecten 17

Wat houdt ACM bezig? (VII) Consumenten zijn de spil Actieve rol van de consument verwacht Informatie, bescherming en empowerment nodig Vraagstukken: real time prijzen hoge sunk costs bij aanleg netwerken ontzorgen belang data slimme meters neemt toe: eigenaarschap privacy toegang tot data 18

Inhoud I. Even voorstellen II. Energietransitie en publieke belangen III. Toezichtsvraagstukken IV. ACM en u 19

Samenvattend ACM wil de verduurzaming faciliteren ACM staat daarbij voor goed werkende markten, doelmatigheid en consumentenbescherming ACM staat open voor uw signalen 20

ACM is er ook voor u Vragen: ACM wil zorgen dat regulering nieuwkomers helpt in plaats van in de weg staat. Heeft u suggesties voor regels die anders zouden moeten? Kan ACM iets concreets betekenen voor lokale energiecoöperaties? Loopt u tegen belemmeringen in de codes aan? Zo ja, welke? 21

Dank voor uw aandacht! Vragen? 22