Dankwoord Natuurlijk kunnen honden niet lezen maar dankzij hen heb ik enorm veel geleerd. Daarnaast waren ze keer op keer geduldig om de training die ik wilde uitproberen weer mee te doen. Daarnaast wil ik de groep van de funclass bedanken. In de funclass heb ik al heel veel methodes uitgeprobeerd en getest. De funclass deed keer op keer weer gewoon met mij mee. We hebben een hoop lol gehad maar ik heb ze ook keer op keer als proefkonijn gebruikt dus hierbij mijn dank aan Jessica, Erna, Freddy, Nancy, Anita en Tanja Verder een dankwoord richting mijn team op de Pannehoeve. Ook zij moesten regelmatig mee in de nieuwe tacktiek die ik keer op keer weer ontwikkelde tot ik de juiste had gevonden, dus hierbij mijn dank aan: Nancy, Rens, Anita, Naomi, Dick en de stagiaires. Al deze mensen zijn degene die mij hebben voorzien van commentaar en hebben aangegeven wat wel en wat niet werkt. Samen hebben we deze tips en adviezen gemaakt en getest evenals de andere trainingen. Ook namens hen heel veel plezier met de training.
Wie ben ik Mijn naam is Jolanda en ik run samen met mijn gezin en een gemotiveerde groep stagiaires en vrijwilligers de hondenopvang de Pannehoeve Mijn achtergrond Ik ben al mijn hele leven dierenliefhebber, vroeger hadden we thuis een hond, genaamd Sandy. Sandy was er al toen ik geboren ben en vanaf het moment dat ik met hem kon lopen en dat ik met hem kon spelen heb ik dat ook gedaan. Ik was 14 jaar oud toen Sandy overleed en die dag staat nog als de dag van gisteren in mijn geheugen gegrift. Mijn ouders wilden geen hond meer en ik kreeg een klein katje. Schattig natuurlijk en ik heb ook heel veel met haar gedaan, maar het was geen hond. Op het moment dat we gingen trouwen zijn we nog voor ons trouwen een pup uit gaan zoeken, op een boerderij met een oeps nestje. Een kruising kooiker met een whippet, Shepper.Hij was een schat voor ons maar achteraf bekeken zeker niet de makkelijkste hond en door en door verwend. Ik werkte fulltime, mijn man werkte fulltime en de hond ging altijd mee naar kantoor waar hij een prima vrij leven had. Cursus?? Nooit van gehoord, dat kon ik allemaal zelf wel. En het is ook goed gekomen! Maar niet wat ik de kopers van onze honden aanraad. Toen we een groter huis kregen wilde ik een tweede hond, mijn man wilde een husky en voor mij maakte het niet uit als het maar groot was. Het werd een bobtail die met zijn vijf jaar al vijf keer teruggebracht was naar het asiel. Zijn naam was Andor en ik had hem een aantal beloftes gedaan: Hij zou nooit meer terug hoeven naar het asiel. Hij ging alleen weg bij mij als hij oud was en ik niet anders meer kon dan hem in laten slapen en ik zou hem een goed leven geven. Ik heb met Andor (achteraf bekeken) alles fout gedaan wat ik maar fout kon doen. Ik dacht dat hij zich aan me gehecht had omdat hij altijd achter me aan liep, en mij verdedigde. Hij gromde en blafte in het begin alles in huis weg. Ik werd er nerveus van en dat versterkte zijn gedrag (achteraf bekeken dan he??). Op een gegeven moment was ik het zat en nam me voor dat het klaar moest zijn met dit gedrag. Ieder stukje ongewenst gedrag werd afgestraft en hij moest maar eens leren op zijn plaats te blijven omdat ik er gek van werd dat hij continu achter me aan liep. Ik zag heel snel verandering van gedrag bij hem. Dan ging het een paar dagen goed en toen kwam hij drie keer zo hard terug. Ik snapte er toen niets van maar ik was wel klaar met zijn gedrag. Ik heb hem dus continu aangepakt. Als hij zichzelf misdroeg kreeg hij straf en continu dezelfde straf, ik merkte dat dat voor mij in ieder geval prima werkte want ik zette hem gewoon een poosje weg en dat was de grootste straf die ik hem kon geven, plus dat ik even rustig kon worden. Langzaamaan veranderde hij en er waren steeds minder terugvallen. Ook werden de terugvallen steeds minder heftig, tot het op een gegeven moment gewoon klaar was. Ik had een maatje die zich prima gedroeg en overal mee naar toe kon.. Op 12 jarige leeftijd kreeg Andor kanker en op 13 jarige leeftijd kon hij niet meer en is hij ingeslapen. Ik heb enorm veel van hem geleerd en alles wat ik geleerd heb kan ik nu nog toepassen. Ik heb dus net als veel andere trainers mezelf een methode aangeleerd die werkt voor mij en voor de honden waar ik mee werk. Uiteraard zijn in die tijd inzichten veranderd. Ik ben naar verschillende hondenscholen geweest. Ik heb lezingen bijgewoond en ik heb heel veel bijgeleerd. Het belangrijkste
wat ik heb geleerd is kijken naar een hond. Proberen te denken als een hond. Van daaruit ben ik verder gaan ontwikkelen en hoop ik hiermee andere mensen te kunnen helpen. VOORWOORD Dit boek is geschreven voor mensen die blijven steken in de training met hun hond. Voor hondenliefhebbers die bezig zijn met een gedragsprobleem om te buigen. Verder voor alle mensen die nog gaan beginnen aan training en behoefte hebben aan wat meer theoretische informatie over het trainen en de hond zelf. Ik heb het geluk gehad om precies de goede hondenschool te kiezen toen ik voor het eerst naar een hondenschool ging. We kregen drie keer in de week theorieles. Ik vond het vreselijk want ik kwam om met mijn hond te trainen. Maar ook daar heb ik achteraf veel geleerd. Zeker toen we na de theorie het veld op gingen om het geleerde in praktijk te brengen. Om jou te helpen deze inzichten ook te krijgen heb ik 6 tips voor je om betere resultaten te bereiken in de training met je hond. Zes tips om te kunnen trainen zonder frustratie van jou of je hond. Veel plezier!
Tip 1 Je hond weet niets Als je er vanuit gaat dat je hond niets weet start je met een schone pagina in zijn levensboek. Alles wat je hond doet zonder dat hij het geleerd heeft, is instinctmatig gedrag. Hij doet dus iets wat in zijn genen zit. Zo gaat een border collie en een herder drijven ondanks dat je hem dat niet geleerd hebt. Een jachthond zal gaan jagen zonder dat hij dat aangeleerd is. Iedere hond kan echter alles leren, maar je dient het hem stap voor stap aan te leren en met hem trainen tot hij het snapt. Als je er vanuit gaat dat je hond al wel van alles kan en weet, maar hij voert het niet uit zorgt dat bij hond en baas voor veel frustratie. Ik hoor regelmatig mensen hun hond een commando geven. Als de hond het commando dan niet opvolgt hoor ik vaak: Je weet het wel. Deze mensen gaan er dus vanuit dat hun hond moedwillig het commando weigert. Maar de hond kent het commando dan helemaal niet of niet goed genoeg. Een hond zal namelijk niet weigeren omdat hij niet wil luisteren, maar omdat hij je niet snapt. Dus vanaf nu ga je bij iedere training die je gaat inzetten er vanuit dat je hond er nog niets van kent. Zeker als je op nieuw terrein gaat trainen mag je er vanuit gaan dat je hond nog niets kent omdat een commando vaak plaats- en persoonsgebonden is. Tip 2 Een hond kan niet redeneren Wij kunnen bedenken dat als er een bordje staat: niet op het gras lopen dat we dan in het hele park waar we zijn niet op het gras mogen lopen. Een hond kan zo niet denken. Alles wat je een hond wil leren of waar je ander gedrag voor in de plaats wil zetten zul je ook stap voor stap moeten doen. Stel: je wil niet dat je hond op de bank komt. Als hij toch op de bank ligt dan stuur je hem eraf. Hij zal echter na een paar minuten weer op de bank proberen te komen. Je hebt hem namelijk geleerd: Je moet van de bank af als ik dat zeg. En dat heeft hij keurig gedaan, hij heeft goed geluisterd. Je wilde hem natuurlijk leren dat hij niet op de bank mocht en je gaat er door hem eraf te sturen vanuit, dat hij nu wel begrijpt dat hij niet op de bank mag. Maar die redenatie kan een hond dus niet maken. Als je hem wil leren dat hij niet op de bank mag, moet je hem corrigeren als hij de bank op wil gaan. Daarna beloon je hem als hij NIET op de bank gaat. Dan ben je hem aan het trainen om niet op de bank te gaan. Omdat wij zelf wel kunnen redeneren is het heel moeilijk te begrijpen dat een hond dat niet kan. Wat voor ons duidelijk is, is dat dus voor een hond niet. Als je die schakeling kunt maken in je training dan heb je al enorm veel gewonnen. Je zult automatisch iedere nieuwe stap gaan trainen in plaats van er vanuit te gaan dat je hond die wel zal begrijpen. Tip 3 Een hond leert door ervaring
Zoals wij bijvoorbeeld een nieuwe taal leren, zo leert een hond een nieuw commando. Met dat verschil dat een hond niet kan lezen. Hij zal dus eerst gedrag moeten laten zien voordat je er een commando aankoppelt. Daarna moet de hond het commando zelf nog aan het gedrag koppelen en zal het vaak herhaald moeten worden om te beklijven. Zit is gedrag wat een hond heel snel uit zichzelf zal doen. Als je contact maakt met je hond en je blijft hem aankijken zal hij in negen van de tien gevallen gaan zitten. Je koppelt er nu een commando Zit aan en je gaat er vanuit dat je hond kan zitten op commando. Dus vaak binnen een dag hoor ik al van nieuwe baasjes dat hun hond al kan zitten op commando. Maar dat is dus niet waar. Een hond kan pas zitten op commando als hij honderd van de honderd keer op iedere plaats waar hij is ook het commando opvolgt. Op vreemd terrein met veel afleiding zal de hond niet gaan zitten op commando. Het commando en het gedrag zijn namelijk nog niet voldoende gekoppeld. Met andere woorden, de hond heeft nog niet door ervaring geleerd dat zit ergens anders hetzelfde betekend als zit thuis. Je moet hem dus deze ervaring op heel veel verschillende plaatsen geven voordat je kunt zeggen dat je hond een commando kent en opvolgt. Je lokt dus eerst gedrag uit. Dan koppel je er een commando aan. Dat commando ga je steeds een stukje naar voren zetten. Dus eerst de hond laten zitten, dan het commando zit. Daarna als de hond bijna gaat zitten het commando zit en daarna zit en wachten tot de hond het commando opvolgt. En hem daarna laten ervaren dat iedere keer als je zit zegt en hij gaat zitten dat het hem wat oplevert. Tip 4 Beloning Een hond doet nooit iets zonder dat hij daarvoor beloond wordt. Eigenlijk zoals wij mensen ook niet gaan werken zonder beloning. Een hond is in dat opzicht een egoïst. Een lieve, schattige egoïst maar wel een egoïst. En een egoïst gaat niet iets doen om jou te plezieren. Hij doet alleen iets als het hem iets oplevert of omdat het zo veel en vaak is getraind dat hij niet anders maar kan. Maar in de training zal hij uitsluitend dingen doen omdat hij er een beloning voor krijgt. Nog te vaak hoor ik hondenbaasjes die willen dat de hond het doet voor hen en niet voor het snoepje of de bal. Ik moet de eerste hond nog tegenkomen die iets doet voor de baas alleen omdat hij de baas zo leuk vindt. Gedrag leer je aan met beloning en heel veel beloning. Je hond wil best voor je werken maar hij wil er ook wat mee verdienen. Als er niets valt te verdienen zal hij heel langzaam leren of helemaal niet willen leren. Je moet dus ook zoeken naar de BESTE beloning. Is je hond helemaal gek van een bal, dan moet je hem belonen met een bal. Als hem dat niet interesseert zul je weinig bereiken in je training. Op het moment dat je dus vastloopt in je training, kijk dan eens of je een lekkerdere of sterkere beloning kunt nemen om hem te motiveren. Dan is het bij belonen ook nog belangrijk, wanneer beloon je. De beloning op het juiste moment gegeven zorgt voor juist gedrag. Een hond ziet heel veel dingen als een beloning. Een aai over zijn kop, een kriebel onder zijn keel, een trekspelletje, zijn eten en zo zijn er nog tal van zaken die als beloning kunnen dienen.
Deze zaken worden ook vaak gebruikt om de hond te liefkozen, en daardoor op verkeerde momenten. Zo kun je dus ongewild ongewenst gedrag intrainen. Dat is wel iets waar je op moet letten: Wanneer beloon je? Wat doet de hond dan? En wil ik dat ook belonen? Tip 5 Je kunt je hond niets afleren Dat is ook een lastig stukje voor velen van ons. Je kunt bij een hond alleen maar ander gedrag in de plaats van het oude gedrag zetten, maar je kunt hem niets afleren. Dit is waarom veel gedragsproblemen terugkomen. Men wil ongewenst gedrag weg trainen maar er wordt geen gewenst gedrag voor in de plaats gezet. Ik ga het uitleggen aan de hand van een voorbeeld: Als je op een fiets stapt en je kunt met je voeten niet bij de grond ga je automatisch fietsen. Ik kan je dat ook niet meer afleren. Ik kan tegen je zeggen dat je niet mag fietsen. Ik kan je ervoor straffen. Ik kan je belonen als je even niet trapt. Maar je zult gaan trappen op den duur. Ik kan je dat niet afleren. Het is namelijk geautomatiseerd gedrag. Ik kan je echter wel leren dat je vanaf nu met je stuur op en neer moet gaan in plaats van te gaan trappen en dat je dan ook niet valt. Het zal best even duren voordat je dat onder de knie hebt maar ik kan dus voor het trappen wel ander gedrag in de plaats zetten. Een gedragsprobleem is bij een hond vaak geautomatiseerd gedrag en vaak met een bijkomend nadeel dat het enorm zelf belonend is. Er loopt iemand langs het hek en de hond gaat blaffen, deze persoon loopt door. Het zelfbelonende effect is dat de hond, in zijn beleving, deze persoon heeft weggejaagd. Hij is dus beloond voor het blaffen bij het hek. Nu heeft hij dit effect honderd keer bereikt. Het gedrag is inmiddels geautomatiseerd. Hij krijgt een prettig gevoel van het feit dat hij een voorbijganger heeft weggejaagd. Je kunt nu gaan roepen wat je wil om te zorgen dat hij niet meer blaft als er iemand langs het hek loopt, maar het zit inmiddels zo in zijn systeem dat hij niet anders meer kan. Net als bij ons met fietsen. Je zult dus nu hem moeten gaan aanleren dat als er iemand langs het hek loopt dat hij iets anders moet doen waar hij ook voor beloond wordt. Dat kan bijvoorbeeld gaan liggen op de mat zijn of gaan liggen in een mand. Je moet dit dus echt stap voor stap gaan intrainen. Je kunt er niet vanuit gaan dat dit gedrag binnen een paar dagen veranderd is. Het is zaak om hiermee aan de slag te gaan en hem geen succes meer te laten hebben met zijn vorige gedrag. Tip 6 Gedrag automatiseren Oftewel het intrainen van reflexmatig gedrag. Ik hoor in de trainingen vaak dat mensen niet willen dat hun hond een robot wordt. Ben je een robot als iemand zijn hand uitsteekt om je te begroeten en jij schudt die om terug te groeten? Nee toch. Dit is reflexmatig gedrag of geautomatiseerd gedrag. Zou het niet handig zijn als je een andere hond ziet en je hoeft maar 1 keer te roepen en je hond blijft braaf naast je lopen. Zou het niet prettig zijn als je even staat te praten dat je hond gaat zitten en
blijft zitten als jij dat wil? Dat lijkt mij wel, is je hond dan een robot? Nee dat lijkt me niet, hij is gewoon goed opgevoed. Trainen, trainen, trainen. Commando s aanleren op elke plaats, in elke situatie en met verschillende personen zorgt ervoor dat je je hond beter onder controle hebt. En dat je dus ook in situaties waarin je hond probleem gedrag vertoond je je hond beter onder controle hebt. Samenvattend: Om jezelf en je hond geen frustraties te laten krijgen ga je er vanaf nu vanuit dat: Als je hond iets niet doet, hij het niet doet omdat hij het niet kan, niet omdat hij het niet wil! Een hond leert door ervaring dus probeer eerst gedrag uit te lokken voordat je er een commando aankoppelt. Ga er niet blindelings vanuit dat je hond zelf wel kan bedenken wat hij wel of niet mag op basis van de summiere informatie die jij hem geeft. Beloning is bij training enorm belangrijk, zorg dat je een sterke beloning hebt waar de hond graag voor wil werken. Als je hond ongewenst gedrag vertoond dan kun je er alleen ander gedrag er voor in de plaats zetten, je kunt hem niets afleren. Zorg dat je commando s er geautomatiseerd aanleert, dus zo vaak oefenen dat hij op den duur niet anders meer kan dan het commando opvolgen. Ik wens je heel veel succes met de training van je hond en ik hoop dat je met behulp van deze tips je hond beter begrijpt en hem daardoor makkelijker en met meer plezier traint.