HEROPLEVING VAN DE MARKT VAN HR-DIENSTVERLENING ONDANKS MATIGE CONJUNCTUUR DE BELGISCHE ECONOMIE KENT EEN BESCHEIDEN GROEI UITZENDARBEID (gepresteerde uren) +7,16% 1,81% DIENSTENCHEQUES (gepresteerde uren) +4,9% -13,4% PROJECTSOURCING (gepresteerde uren) +1,4% +3,4% INTERIM MANAGEMENT (Opdrachten) +13,5% +6,7% OUTPLACEMENT (Opgestarte begeleidingen) -6,2% +17,5% RECRUITMENT, SEARCH & SELECTION (Omzet) +9,5% +17,1% OPLEIDING (Omzet) -7,4% +64,3% De Belgische economie groeide in het vierde kwartaal met 1,0% op jaarbasis. Ten aanzien van het derde kwartaal daarentegen was de evolutie vlak met een toename van het BBP met nauwelijks +0,2%. Hiermee sloot 2014 af met een bbp-groei van 1%. Opmerkelijk aan het vierde kwartaal was de sterke daling van de inflatie onder impuls van de dalende olieprijzen. Ze kwam in december zelfs uit op -0,4%. Samen met de depreciatie van de Euro is dit goed nieuws voor de internationale competitiviteit van onze economie. Desondanks bleef het ondernemersvertrouwen stabiel op een laag niveau. Het consumentenvertrouwen daalde zelfs, tot op het diepste punt in 2014. Nochtans waren er positieve signalen op de arbeidsmarkt waaraan de consument zich had kunnen optrekken. De tijdelijke werkloosheid nam met bijna 20% af (een indicator voor een aantrekkende economie) en de werkgelegenheid nam toe met 0,5%. Nooit eerder waren overigens meer mensen actief op de arbeidsmarkt! BBP (Q4, groei op jaarbasis) 1,0% Inflatie (december '14) -0,4% Werkloosheidsgraad December '14) 8,4% DE FEDERGON-SECTOREN LEGGEN GUNSTIGE GROECIJFERS VOOR Binnenlandse werkgelegenheid (Q4, Tijdelijke werkloosheid groei op jaarbasis) (Q4, groei op jaarbasis) Na een kleine temporisering in het 3 e kwartaal knoopte de uitzendsector weer aan met een sterke groei in het vierde kwartaal (+7,16%). Dit zowel in het bedienden- als arbeiderssegment. De vraag naar meer gespecialiseerde sourcing had een licht positieve invloed op de activiteiten binnen projectsourcing (+1,4%) maar gaf een sterke impuls aan interim management (+13,5%). Ook de private commerciële dienstenchequebedrijven zagen hun activiteit toenemen in het vierde kwartaal (+4,9%), wat opmerkelijk is gezien de achteruitgang van de globale markt. De Recruitment, Search & Selectie sector legde een keurig rapport voor met een groei van 9,5% in het vierde kwartaal. 0,5% -19,4% Het aantal gestarte outplacementbegeleidingen daalde op jaarbasis (-6,2%). Dit vooral omwille van een terugval van het aantal begeleidingen na individueel ontslag. Het aantal begeleidingen na collectief ontslag evolueerde daarentegen in positieve zin. De private opleidingsverstrekkers kenden een tegenvallend vierde kwartaal (-7%).
UITZENDARBEID SOLIDE GROEI UITZENDARBEID Totaal +7,16% +1,81% Arbeiders +6,08% +1,00% Bedienden +8,69% +2,89% Met een stevige groei in het vierde kwartaal (+7,16% op jaarbasis) sloot de uitzendsector het jaar prima af. De groei op jaarbasis was in Brussel en Wallonië aanzienlijk sterker dan in Vlaanderen. Ten opzichte van het derde kwartaal groeide de uitzendactiviteit met +1,81%. De groei in Vlaanderen en Wallonië op kwartaalbasis was zeer gelijklopend, terwijl de evolutie in Brussel eerder vlak was. Voor het volledig jaar 2014 komen we hiermee uit op een geschatte groei van ruim 7% (definitieve cijfers verschijnen begin april). Het verlies van 2013 (-2,37%) werd hierdoor ruimschoots gecompenseerd. MEER WETEN OVER UITZENDARBEID? Schrijf in op de maandelijkse Market Update 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% -1,0% -2,0% -3,0% -4,0% -5,0% BBP - groei op jaarbasis (linkerschaal) UZA - groei op jaarbasis (rechterschaal) Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 06 06 06 06 07 07 07 07 08 08 08 08 09 09 09 09 10 10 10 10 11 11 11 11 12 12 12 12 13 13 13 13 14 14 14 14 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% -10,0% -20,0% -30,0% -40,0% BRUSSEL Groei op jaarbasis Q/Q-4 9,96% 10,46% 9,78% Groei op kwartaalbasis Q/Q-1 0,19% -3,71% 1,60% VLAANDEREN Groei op jaarbasis Q/Q-4 6,11% 4,67% 8,37% Groei op kwartaalbasis Q/Q-1 1,45% 0,62% 2,67% WALLONIË Groei op jaarbasis Q/Q-4 9,20% 9,40% 8,84% Groei op kwartaalbasis Q/Q-1 1,46% 0,29% 3,46% INTERNATIONAAL Ook op Europees niveau werd er groei opgetekend. De Agency Work Business Indicator van Eurociett gaf aan dat de uitzendsector op Europees niveau tijdens drie opeenvolgende maanden groeide: +2,5% in oktober, +1,9% in november en +2,8% in december. p2
GROEI OP JAARBASIS DIENSTEN AAN PARTICULIEREN MARKT DIENSTENCHEQUES KRIMPT Voor het tweede opeenvolgende kwartaal nam het gebruik van dienstencheques af (-2,7% ingediende cheques op jaarbasis, bron: RVA). Zowel in Vlaanderen, Wallonië als Brussel maakten particulieren minder gebruik van dienstencheques. De private commerciële dienstenchequebedrijven slaagden erin tegen de stroom in te roeien. Zij zagen in het vierde kwartaal hun activiteit zelfs nog toenemen met 5% op jaarbasis. Q1 11Q2 11Q3 11Q4 11Q1 12Q2 12Q3 12Q4 12Q1 13Q2 13Q3 13Q4 13Q1 14Q2 14Q3 14Q4 14 Vlaanderen 7,8% 7,5% 3,4% 2,1% 6,8% 1,8% 6,0% 5,9% 2,0% 6,7% 8,3% 6,3% 6,6% 1,9% 1,3% 4,1% Brussel 6,8% 9,1% 8,6% 6,0% 14,1% 11,0% 12,9% 13,6% 7,6% 10,8% 12,3% 7,1% 7,6% 3,5% 2,2% 5,6% Wallonië 7,4% 6,7% 5,9% 3,9% 9,5% 4,0% 7,5% 12,0% 1,1% 7,7% 5,1% -0,1% 5,8% 5,9% 3,5% 6,3% België 7,6% 7,6% 4,8% 3,2% 8,6% 3,9% 7,5% 8,6% 2,8% 7,7% 8,3% 5,0% 6,6% 3,1% 1,9% 4,9% Markt onder druk. De afname van het aantal ingediende cheques door bedrijven in het vierde kwartaal bevestigt wat we in het derde kwartaal ook al moesten concluderen: het systeem staat onder druk. In totaal werden over heel 2014-0,85% minder cheques ingediend. De afname van het aantal aangekochte cheques was zelfs nog iets sterker en bedroeg -5,6%. WERKNEMERS 50.466 +3,6% (Q4 14/Q4 13) KLANTEN 302.684 +6,3% (Q4 14/Q4 13) REGIONALISERING MEER WETEN OVER DE DIENSTENCHEQUE-SECTOR? Surf naar onze Dienstencheque-website Surf naar de RVA-website Sedert 1 juli is het stelsel van de dienstencheques als gevolg van de 6e staatshervorming geregionaliseerd. Het lijkt er sterk op dat de gevolgen voor bedrijven en werknemers in 2015 beperkt zullen blijven. Vlaanderen en Brussel kiezen voor continuïteit inzake prijs en fiscale aftrek. Wallonië garandeert een stabiele prijs voor de komende vijf jaar maar schroeft de fiscale aftrek terug van 30% tot 10%. p3
AAANDEEL IN GLOBALE ACTIVITEIT Q1 10 Q2 10 Q3 10 Q4 10 Q1 11 Q2 11 Q3 11 Q4 11 Q1 12 Q2 12 Q3 12 Q4 12 Q1 13 Q2 13 Q3 13 Q4 13 Q1 14 Q2 14 Q3 14 Q4 14 GROEI OP JAARBASIS (IN UREN) PROJECTSOURCING LICHTE TOENAME VAN DE VRAAG De nood aan gespecialiseerd personeel voor projecten, waardoor bedrijven tijdelijk de eigen knowhow en de eigen competenties kunnen versterken, nam ook in het laatste kwartaal van 2014 toe, zij het in mindere mate dan de kwartalen voordien. Toch kunnen we spreken van een geslaagd vierde kwartaal: op het eerste kwartaal van 2014 na werden er nooit meer uren projectsourcing gerapporteerd. Het is een duidelijk signaal dat de formule van projectsourcing een potentieel heeft om structureel verder door te groeien in een ruim arsenaal van segmenten op de arbeidsmarkt. 18,2% 16,4% 17,0% 14,7% 12,6% 11,0% 9,5% 3,9% 5,0% 3,6% 2,2% 8,1% 5,4% 5,7% 1,4% -2,3% -6,0% -5,9% -5,1% In bijna alle segmenten werd een groei van de activiteit opgetekend. Enkel in het segment Engineering was er een lichte daling merkbaar. Ook in het tweede kwartaal werd het segment reeds met een daling geconfronteerd. In ICT, Finance, Office en Andere (Life Sciences, Logistiek, Legal & HR) werd de stijgende trend van de afgelopen kwartalen gewoon verder gezet. Office 28% Andere 14% Engineering 36% GROEI OP JAARBASIS Engineering -2,7% Finance 12,1% ICT 0,9% Office 3,9% ICT 15% Finance 7% Andere 3,8% MEER WETEN OVER PROJECTSOURCING? Bekijk onze Projectsourcing website: De gezichten van Projectsourcing p4
GROEI OP JAARBASIS INTERIM MANAGEMENT TENDENS VAN VOORBIJE KWARTALEN BEVESTIGD Naar het beeld van het jaar 2014 werd er in het vierde kwartaal een toename gemeten van het aantal lopende Interim Management opdrachten. Ook het aantal Interim Managers in opdracht en de gerealiseerde omzet gingen de hoogte in, vergeleken met hetzelfde kwartaal een jaar voordien. Meer weten over Interim Management? Surf naar onze Interim Management website Q1 12Q2 12Q3 12Q4 12Q1 13Q2 13Q3 13Q4 13Q1 14Q2 14Q3 14Q4 14 Opdrachten 5,9% 6,5% 0,9% -2,4% -9,6% -9,0% -8,6% 4,2% 8,2% 11,5% 16,2% 13,5% Interim Managers 6,4% 5,5% -1,2% -5,8% -11,2%-10,4% -8,1% 6,9% 11,0% 14,9% 17,3% 13,6% Omzet 10,8% 0,6% -4,8% -6,0% -12,5%-10,7% -8,8% -1,2% 3,6% 7,7% 12,1% 11,0% STIJGENDE VRAAG NAAR INTERIM MANAGERS GESPECIALISEERD IN SALES In het vierde kwartaal was er voor alle type Interim Managers een stijgende vraag. Vooral de toenemende behoefte aan Interim Managers gespecialiseerd in Sales & Marketing was opvallend (+43%). Ook de Interim Managers met HR-expertise zagen hun activiteit sterk uitbreiden. Interim Management met specialisatie Finance, Administration & Legal blijft evenwel de meerderheid van de opdrachten bestrijken: ze is goed voor 60% van het volume. FUNCTIONELE OPSPLITSING VAN DE OPDRACHTEN 59,6% 9,0% 3,7% 8,0% 4,3% 5,5% 9,9% General management HR management Logistiek & productie Finance, Administration & Legal Sales & marketing ICT Andere p5
2.749 2.230 1.923 2.049 2.287 2.006 1.713 2.285 2.747 2.196 2.368 2.499 2.880 2.650 2.630 3.132 2.646 2202 2.627 3.565 1.233 1.214 593 732 599 547 260 231 587 943 1.717 2.878 2.274 701 391 938 1.110 929 891 871 668 1.122 298 265 636 431 205 532 517 588 370 737 433 398 187 849 473 723 419 513 OUTPLACEMENT LICHTE DALING Ten opzichte van het vierde kwartaal vorig jaar daalde het aantal outplacementbegeleidingen met -6,2%. Dit hoofdzakelijk door een daling van het aantal begeleidingen na individueel ontslag. Het aantal begeleidingen na collectief ontslag kende dan weer een groei ten aanzien van vorig jaar. Al was het aantal outplacementbegeleidingen na collectief ontslag niet uitzonderlijk hoog, ze schommelde rond het lange termijngemiddelde. Meer weten over Outplacement? Surf naar onze Outplacement-site Opgestarte outplacement begeleidingen in Q4 Outplacement na meervoudig ontslag zonder verplichte tewerkstellingscel Collectief outplacement met verplichte tewerkstellingscel Individueel outplacement Q1 10Q2 10Q3 10Q4 10Q1 11Q2 11Q3 11Q4 11Q1 12Q2 12Q3 12Q4 12Q1 13Q2 13Q3 13Q4 13Q1 14Q2 14Q3 14Q4 14 ALGEMEEN REGIME KENT TOENEMEND BELANG Het algemeen regime, ingevoerd op 01/01/2014 in het kader van de harmonisering van de statuten, voorziet outplacement bij individueel ontslag bij opzegtermijnen van meer dan 30 weken. In het vierde kwartaal verliep 30% van de individuele begeleidingen volgens dit regime. BANENVERLIES DOOR FAILLISSEMENTEN 2.803 faillissementen leidden in het vierde kwartaal tot het verlies van 6.254 banen (bron: FOD Economie). Opzeg minstens 30 weken Verplicht Outplacement: Algemene Regeling Welke regeling is wanneer van toepassing? Individueel ontslag Opzeg minder dan 3O weken Met verplichte tewerkstellingscel Jonger dan 45 jaar 45 jaar of ouder Vrijwillig Outplacement: cao 51 Verplicht Outplacement: Bijzondere regeling Collectief ontslag Zonder verplichte tewerkstellingscel p6
Q1 12 Q2 12 Q3 12 Q4 12 Q1 13 Q2 13 Q3 13 Q4 13 Q1 14 Q2 14 Q3 14 Q4 14 RECRUITMENT, SEARCH & SELECTION TOENEMENDE DYNAMIEK OP DE ARBEIDSMARKT De wervings- en selectiebedrijven zagen in het vierde kwartaal zowel hun omzet (+9,5%) als het aantal geplaatste kandidaten (+14%) sterk stijgen. Door deze groeispurt op het einde van het jaar kon 2014 alsnog afgesloten worden met een positieve omzetgroei van 1,6%. Wat betreft het aantal geplaatste kandidaten werd in 2014 zelfs een groei van 9,2% opgetekend. -2% EVOLUTIE GEPLAATSTE KANDIDATEN 14% 7% 8% 5% 7% -8% -12% -26% -23% -30% -13% OMZETGROEI OP JAARBASIS Werving & Selectie +5,0% Evaluation & Assessment +19,7% Coaching +9,5% HR Consultancy +25,2% In de sector Recruitment, Search & Selection onderscheiden we 4 activiteiten. 68% hiervan is pure werving & selectie, 21% Evaluation & Assessment, 9% HR Consultancy. Coaching is goed voor slechts 2% van de gehele omzet in de RSS-sector. De beperkte grootte van deze activiteit verklaart de soms afwijkende groeicijfers. EUROPEAN EXECUTIVE RECRUITMENT BAROMETER De barometer van de European Confederation of Search & Selection Associations registreerde een een licht dalend vertrouwen op de Europese werving & selectie-markt. De index nam met 2 punten af in de periode tussen oktober en december. In de meeste landen (Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Spanje & België) bleef het vertrouwen positief. In Frankrijk en Italië daarentegen verwachten werving- en selectiebureaus geen verbetering van de markt. VERDELING VAN HET AANTAL GEPLAATSTE KANDIDATEN NAAR INGESCHAKELD WERVINGSKANAAL Direct & File Search 38% Advertenties 37% Executive Search 10% Sociale netwerken 9% Andere 4% Spontane kandidatuur 2% Meer weten over Recruitment, Search & Selection? Surf naar onze RSS-website Of surf naar de RSS-website van ECSSA, de Europese Federatie van Wervings- & Selectiebedrijven Bekijk de RSS infobrochure Creating the perfect match p7
Q1 2008 Q2 2008 Q3 2008 Q4 2008 Q1 2009 Q2 2009 Q3 2009 Q4 2009 Q1 2010 Q2 2010 Q3 2010 Q4 2010 Q1 2011 Q2 2011 Q3 2011 Q4 2011 Q1 2012 Q2 2012 Q3 2012 Q4 2012 Q1 2013 Q2 2013 Q3 2013 Q4 2013 Q1 2014 Q2 2014 Q3 2014 Q4 2014 OPLEIDING TELEURSTELLENDE CIJFERS De private opleidingsmarkt moest in het vierde kwartaal enkele procenten omzet inleveren op jaarbasis (-7%). Sinds het topjaar 2008 heeft de sector het moeilijk om het volume opleidingen terug in de hoogte te krijgen. Dit zowel in het segment van de open opleidingen als in het segment van de In Company -opleidingen. Cumulatief, de eerste vier kwartalen van het jaar vergeleken met dezelfde periode een jaar eerder, kleurt de omzetgroei met -2,7% eveneens rood. 35% 34% 16% 5% 2% 8% 3% 9% -2% 0% -5% -15%-14% -12% -21% -19% -1% -3% -1% -3% -8% -6% -1% -3% -4% -7% -5% -7% Een toename van de activiteit wordt wel verwacht de komende 12 maanden. 56% van de private opleidingsverstrekkers schat in dat het volume opleidingen zal toenemen. 33% denkt eerder dat het volume in die periode zal stabiliseren. 56% 11% 33% Afname Stabilisatie Toename Geen mening Meer weten over Opleiding? Surf naar onze Opleiding-website p8
KERNCIJFERS FEDERGON-SECTOREN 2013 OMZET 2 4.045 miljoen Uitzendarbeid (-3,3%) Opleiding 66,5 miljoen (-3,6%) VASTE AANTAL KERNCIJFERS MEDEWERKERS LEDEN 1 162 miljoen gepresteerde uren (-2,4%) 6.485 343.445 uitzendkrachten 114 191.015 jobstudenten 280 2.000 trainers 62 17.095 begeleidingen (+2,8%) Outplacement - - Globale plaatsingsgraad 55% 66% begeleidingen na individueel ontslag 21% begeleidingen via verplichte tewerkstellingscel 13% begeleidingen na meervoudig ontslag 62 Diensten aan particulieren - 46.625 (+2,1%) 41,9 miljoen gepresteerde uren (+3,2%) 276.082 klanten (+12,1%) 118 Interim Management 75,6 miljoen (-8,4%) - Gemiddeld 475 lopende opdrachten 30% van de opdrachten duurde langer dan 9 maanden 70 Projectsourcing 381 miljoen (0,6%) 4.598 7,3 miljoen gefactureerde uren 87 Recruitment, Search & Selection 134 miljoen (-12,3%) 1.223 8.945 geplaatste kandidaten 30% van de omzet gerealiseerd in assessment, HR consultancy en coaching 202 1 Aantal leden op 31/12/2013 2 De resultaten hebben uitsluitend betrekking op de activiteiten van de leden van Federgon. Voor uitzendarbeid daarentegen gaat het over de cijfers van de volledige sector. De representativiteitsgraad van de Federgon-leden bedraagt hier 96%. p9
EXPERTISE CENTER INFO FEDERGON RESEARCH & ECONOMIC AFFAIRS De structurele kwartaalenquêtes worden afgenomen bij een vaste steekproef van Federgon-leden. Dit teneinde de vergelijkingsbasis voor de kwartaal- en jaarcijfers gelijk te houden. Bezoek onze website voor meer informatie over de Federgon-sectoren: http://www.federgon.be/cijfers/ Bronnen: NBB, RVA, RSZ, Limafin TOUR & TAXIS Havenlaan 86C bus 302 1000 Brussel stat@federgon.be Tel: 0032 (0)2/203 38 03 Fax: 0032 (0)2/203 42 68 www.federgon.be Paul Verschueren, Directeur Thibaut Princen Maria Da Silva Capela Disclaimer: De gegevens op deze pagina s zijn door Federgon zo zorgvuldig en volledig mogelijk opgesteld. Gelet op de snelle evolutie en complexiteit van de behandelde materies geeft Federgon geen garanties omtrent de accuraatheid en/of de actualiteit van de medegedeelde informatie. Daarom wijst Federgon alle aansprakelijkheid af voor directe en indirecte schade ingevolge de toegang tot, de consultatie of het gebruik van de informatie, gegevens en publicaties op de website en/of de toegang tot en het gebruik van interactieve toepassingen. p10