Slim kiwibeleid op de TOP 25 geneesmiddelen zou 459,5 miljoen opbrengen Wanneer men een rationeel en een slim kiwibeleid zoals bijvoorbeeld in Nederland bestaat, zou toepassen op de 25 voor het Riziv meest kostende ambulante geneesmiddelen dan zou dat 459,5 miljoen euro opbrengen. Dirk Van Duppen, PVDA- gezondheidsspecialist en auteur van De Cholesteroloorlog. Waarom geneesmiddelen zo duur zijn. Zopas publiceerde het RIZIV de TOP 25 van de terugbetaalde geneesmiddelen die in 2014 verkocht werden in de openbare apotheken.(1) Deze TOP 25 vertegenwoordigt 35 procent van de totale netto- uitgaven aan ambulante geneesmiddelen van de verplichte ziekteverzekering. Naast deze 25 werkzame bestanddelen bestaan er nog 716 andere werkzame bestanddelen die door het RIZIV worden terugbetaald. (2) De TOP 25 geeft voor ieder bestanddeel het nettobedrag weer dat het RIZIV het afgelopen jaar heeft uitgegeven, het aantal dagdosissen die gebruikt zijn geweest, het aantal patiënten dat van het geneesmiddel gebruik maakten en de evolutie van de uitgaven. De netto- uitgaven van het RIZIV voor deze TOP 25 bedroegen in 2014 913.1 miljoen euro. Gemiddeld mag je rekenen dat de patiënt daarvan nog 20 procent uit eigen zak moet betalen, wat neerkomt op zo n 180 miljoen euro. We hebben in deze studie aan de hand van de data in deze TOP 25 berekend wat er bespaard kan worden wanneer een slim kiwimodel onder haar verschillende vormen zou toegepast worden. Op de acht geneesmiddelen die uit patent zijn: 208,8 miljoen Op de twee geneesmiddelen die omwille van kwaliteitsverbetering vervangen worden door betere, veiligere én goedkopere alternatieven: 78,9 miljoen Op de drie groepen van innovatieve geneesmiddelen nog onder patent, namelijk de 2 TNF remmers, de 2 combinatie puffers en 1 oraal anticoagulantia:149,8 miljoen Op Glivec bij patentverval: 22 miljoen Op de totale uitgaven van 913,1 miljoen zou in deze TOP 25 459,5 miljoen kunnen bespaard worden. I. Toepassing van het kiwimodel op de acht geneesmiddelen in de Top 25 waarvan het patent is verlopen brengt 208,8 miljoen op
We hebben aan de hand van de Belgische prijzen vermeld in www.bcfi.be (Belgische Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie, BCFI), aangepast door het wegnemen van de apothekersmarges (via de gegevens van Escapo), en aan de hand van de Nederlandse prijzen voor dezelfde geneesmiddelen vermeld in www.medicijnkosten.nl en a.d.h.v. de uitgaven van het RIZIV vermeld in de TOP 25, kunnen berekenen wat er bespaard wordt als we de Nederlandse prijzen zouden toepassen op het verbruik van deze geneesmiddelen in België. In Nederland wordt door de private Zorgverzekeraars op geneesmiddelen uit patent een vorm van kiwimodel toegepast, namelijk het preferentieel terugbetalingssysteem. In dat systeem doet de Zorgverzekeraar voor een bepaald geneesmiddel een marktbevraging en betaalt alleen het goedkoopste terug, plus deze geneesmiddelen die een prijs bieden die minder dan 5 procent afwijkt van dit goedkoopste. Deze vorm van kiwimodel is verwant met het sluismodel dat de Christelijke Mutualiteiten gelanceerd hebben. Daarbij worden na een marktbevraging de goedkoopste producten in een sluis gestoken voor bijvoorbeeld drie jaar. Zij worden terugbetaald en de anderen niet. Prijsvergelijking zonder apothekersmarge en zonder btw van acht geneesmiddelen in de TOP 25 van meest kostende medicijnen aan het RIZIV waarvan het patent verlopen is en de besparing die men bekomt als men Nederlandse kiwiprijzen voor dezelfde geneesmiddelen in België zou bedingen Prijs per 90 co (3 maanden) in euro België generiek Nederland Berekening preferentieel kiwipil Statines Atorvastatine 21,17 2,85 (1-2,85/21,17)x28,9= 25,0 (20 mg) (Lipitor) Simvastatine 18,25 1,93 (1-1,93/18,25)x30,0= 26,8 (Zocor) PPI s, maagzuurremmers Omeprazol 42,25 2,46 (1-2,46/42,25)x32,1= 30,2 (Losec) Pantoprazol 27,30 2,28 (1-2,28/27,30)x50,3= 46,1 SSRI s, antidepressiva Escitalopram 23,35 3,14 (1-3,14/23,35)x30,8= 26,7 (20mg) (Sipralexa) Besparing in miljoen euro
Andere Bisoprolol (5 mg) (Isoten) Bétablocants Tension artér./coeur Amoxiclavula n (Augmentin) antibiotique Metformine (Glucophage) diabète 9,30 1,98 (1-1,98/9,30)x25,6= 20,1 14,15 3,27 (1-3,27/14,15)x23,1= 17,8 7,73 2,27 (1-2,27/7,73)x22,8= 16,1 Bronnen: Escapo 2013; www.riziv.be Top 25 2015; www.bcfi.be 2015; www.medicijnkosten.nl 2015. De totale besparing op acht geneesmiddelen in de Top 25 waarvan het patent is verlopen bedraagt volgens deze berekening 208.8 miljoen euro. II. De vervanging van twee geneesmiddelen in de TOP 25 die volgens alle evidence based richtlijnen geen goede keuze zijn, door betere en veiligere geneesmiddelen die bovendien veel goedkoper zijn brengt 78.9 miljoen op 1. De cholesterolverlager Crestor moet vervangen worden door simvastatine. Deze laatste is de eerste keuze in alle guidelines en heeft veel betere resultaten op ziekte en sterfte- uitkomsten dan Crestor. Crestor is nog onder patent, maar wordt door alle internationale guidelines en ook door het BCFI ontraden. Zeer onlangs is in het gerenommeerde BMJ een systematisatie gebeurd van alle studies met Crestor en dit in vergelijking met andere statines. Het besluit is om Crestor niet meer voor te schrijven. (4) Het BCFI schrijft hierover: Recent verscheen in The BMJ het vroegere British Medical Journal - een artikel dat ook in de algemene pers aandacht kreeg. Het betreft een opiniestuk van de Amerikaanse consumentenorganisatie Public Citizen, dat pleit tegen het frequente gebruik van rosuvastatine (Crestor ) omwille van een ongunstige risico- batenverhouding van het product. De auteurs stellen dat de werkzaamheid van het middel onvoldoende onderbouwd is en dat er toenemend bewijs is van ongewenste effecten zoals diabetes en spiertoxiciteit.( ) Rosuvastatine is 2 tot 5 maal duurder dan behandeling met andere, beter onderzochte statines. Vergoeding van rosuvastatine was in 2013, wat betreft de ambulante sector, in absolute cijfers de tweede uitgavenpost wat betreft geneesmiddelen voor het RIZIV. De enige reden waarom dit statine nog onder
patent zoveel wordt voorgeschreven is de marketingkracht van producent AstraZeneca.(5) http://www.bcfi.be/folia/index.cfm?foliawelk=f42n07e&keyword=crestor De prijs van DDD (Defines Daily Dose gemiddelde dagdosis) Crestor 20 mg bedraagt in België 1.20 euro. Dat is equivalent aan Simavastatine 40 mg waarvan de dagdosis volgens de Nederlandse kiwiprijs 0.03 euro kost. De opbrengst door die overschakeling van Crestor naar het betere en veiligere Simvastatine bedraagt dus (1-0.03/1.20)*69.0= 67.3 miljoen euro. 2. Molsidomine (Coruno) is een anti- anginosa bij stabiele angor dat geen bewijs heeft voor werkzaamheid en daarom ook niet in de buurlanden zoals Nederland en Engeland wordt terugbetaald. Het product is hier al van in 1981 op de markt gebracht door de Belgische firma Therabel. Het is al van eind de jaren 90 uit patent en vanaf 1997 onafgebroken in de Top 25 van meest kostende geneesmiddelen voor het RIZIV. Het BCFI schrijft hierover: Molsidomine is weinig onderbouwd; het heeft waarschijnlijk dezelfde eigenschappen als de nitraten. Als bij al de gebruikers moldisomine vervangen wordt door een beter geneesmiddel uit de groep van de nitraten, dan kunnen we met ongeveer de helft van de prijs van molsidomine deze patiënten beter behandelen. Dat bespaart 22.1/2= 11.6 miljoen euro uit. Bijkomende besparing: 67.3 miljoen op Crestor en 11.6 miljoen op Coruno of 78.9 miljoen euro in totaal. III. Openbare aanbesteding op innovatieve producten nog onder patent maar waar er binnen de therapeutische klasse meerdere gelijkwaardige alternatieven bestaan, met hetzelfde moleculaire doelwit en gelijkwaardige werkzaamheid, brengt 149.8 miljoen euro op Op deze producten kunnen perfect openbare aanbestedingen worden toegepast. In 2010 werd er door de Vlaamse overheid een openbare aanbesteding voor het HPV- vaccin georganiseerd. Dit vaccin was toen nog niet lang op de markt en is nog steeds onder patent. Er waren bovendien slechts twee producenten op de markt. De aanbesteding ging over 105.000 vaccins per jaar gedurende drie jaar. Tot ieders verrassing werd een prijsdaling bekomen van 330 euro naar 52 euro per vaccinatiekuur van drie injecties. Laat ons in dit geval er nog voorzichtig vanuit gaan dat bij deze producten in de TOP 25 de prijsdaling bedongen bij openbare aanbestedingen ongeveer de helft zal bedragen, dan besparen we alleen al op de geneesmiddelen die in deze TOP 25 voorkomen en voor deze procedure in aanmerking komen: op de TNF medicatie adamimumamb (nummer 1 van de TOP 25 voor amper 11.983 patiënten) en etanercept (nummer 2 voor amper 6.895 patiënten) gebruikt bij rheuma, ziekte van Crohn en ernstige psoriasis. Besparing door openbare aanbesteding: (123.7+69.7)/2= 96.7 miljoen euro. Op de orale anti- co medicatie (rivaroxaban of Xarelto): van deze nieuwe bloedstollingsremmers zijn er drie gelijkwaardige innovatieve alternatieven op de markt: Pradaxa, kostprijs 86 euro per maand, Eliquis aan 81 euro per
maand en Xarelto aan 95 euro per maand. Besparing door openbare aanbesteding op Xarelto alleen al: 40.2/2= 20.1 miljoen euro Op de combinatie van langwerkend betamimetica met cortisone: salmeterol en fluticasone; formoterol en budesonide. Besparing door openbare aanbesteding : (34.8+31.1)/2= 33.0 miljoen euro Totaal: 96.7+20.1+33= 149.8 miljoen euro IV. Gebruik van generische Glivec brengt 22 miljoen euro op Imatinib of Glivec is een zeer efficiënt geneesmiddel tegen chronische myeloïde leukemie. Bij een onderhoudsdosis van 400 mg per dag kost een maandbehandeling 2500 euro. Het wordt in ons land toegediend aan een duizendtal patiënten maar kost het RIZIV 26.4 miljoen euro per jaar. Novartis is erin geslaagd om voor dit zeer lucratief geneesmiddel een hele batterij patenten te doen erkennen. In Europa zou Glivec pas in 2017 uit al zijn patenten zijn, als Novartis er niet in slaagt om nogmaals met rechtszaken en andere trucs de patenten te verlengen. In Nieuw- Zeeland heeft de overheid gedaan gekregen dat de batterij patenten van Novartis op Glivec in 2013 vervielen en werd er vanaf midden 2014 een generische vorm op de markt gebracht die één zesde kostte van Glivec. Een behandeling daar kost 400 euro i.p.v. 2500 euro per maand bij ons. Als men in België eenzelfde prijs zou kunnen bedingen dan zou dat 5/6*26.4= 22 miljoen euro jaarlijks kunnen doen besparen. 1) http://www.riziv.fgov.be/sitecollectiondocuments/infospot- 2015-03- nl.pdf 2) De commentaar op de nieuwe TOP 25 van het Belgische Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (BCFI) lees je hier: http://www.bcfi.be/nieuws/index.cfm?welk=737&category=gow 3) 28,9 miljoen euro is de jaaruitgaven voor atorvastatine van 2014 4) Wolf, S., Rosuvastatin: winner in the statin wars, patients' health notwithstanding. BMJ. 2015 Mar 17;350:h1388. doi: 10.1136/bmj.h1388 5) http://www.bcfi.be/folia/index.cfm?foliawelk=f42n07e&keyword=crestor