203 miljoen besparen? Neen, De Block geeft farmalobbyman topfunctie in haar kabinet en maakt geneesmiddelen duurder

Transcriptie

1 Studiedienst PVDA, 31 maart miljoen besparen? Neen, De Block geeft farmalobbyman topfunctie in haar kabinet en maakt geneesmiddelen duurder Mochten we de Nederlandse prijzen toepassen op het Belgische verbruik van elf geneesmiddelen uit patent, dan zou dat 203 miljoen euro opbrengen. Minister van Sociale Zaken Maggie De Block (Open Vld) weigert deze eenvoudige maatregel en zet in haar kabinet zelfs een toplobbyist van de farmaceutische industrie aan het hoofd van haar geneesmiddelenbeleid. En dat terwijl de minister enkele veelgebruikte geneesmiddelen duurder maakt. Zo worden vanaf 1 april ontstekingsremmende neussprays en bepaalde maagzuurremmers voor de patiënt vier tot negen keer duurder. Vanaf 1 mei verdubbelt tot verdrievoudigt ook de kostprijs van antibiotica. Samenvatting De toepassing van het kiwimodel (een vorm van openbare aanbesteding voor geneesmiddelen) kan de prijzen van geneesmiddelen zo drukken dat het Riziv (Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering) veel meer kan besparen dan met de prijsverhogingen die minister De Block nu doorvoert. Dat toont de studie van PVDAgezondheidsspecialist, dokter Dirk Van Duppen. In Nederland bestaat al een vorm van het kiwimodel, zegt PVDA-voorzitter Peter Mertens. Als we de Nederlandse prijzen voor geneesmiddelen die uit patent zijn, zouden toepassen op de Belgische gebruiksvolumes van elf van die geneesmiddelen, zou de sociale zekerheid 203 miljoen euro besparen. En dat zonder dat de patiënt het voelt. Dat is nu wel even anders. Vanaf 1 april worden ontstekingsremmende neussprays en bepaalde maagzuurremmers voor de patiënt vier tot negen keer duurder. Vanaf 1 mei verdubbelt tot verdrievoudigt ook de kostprijs van antibiotica. Minister van Sociale Zaken Maggie De Block (Open Vld) beweert daarmee de overconsumptie te willen aanpakken, maar de echte redenen zijn besparingen op kap van de patiënt, zegt Peter Mertens. Niet toevallig benoemde minister De Block in november vorig jaar Bart Vermeulen, topman van de farmaceutische industrie, in alle stilte tot adjunct-kabinetschef. Vermeulen leidt het departement gezondheidszorg en geneesmiddelenbeleid. Een aanstelling die alvast een levensgroot belangenconflict stelt, aldus Peter Mertens.

2 Inleiding Vanaf 1 april verhoogt minister De Block de aankoopprijs voor de patiënt van cortisoneneussprays. Ze worden negen keer duurder. Maagzuurremmers in 40 mg dosis bij verpakkingen groter dan 60 dagdosissen worden vier keer duurder. Vanaf 1 mei verdubbelt De Block ook de kost voor de patiënt in de aankoop van antibiotica. Daarvoor gaat ze deze geneesmiddelen veranderen van terugbetalingscategorie B (noodzakelijke geneesmiddelen) naar categorie C (comfortgeneesmiddelen). Daardoor zal het remgeld wat de patiënt uit eigen zak moet betalen voor gewoon verzekerden verdubbelen en voor patiënten met verhoogde tegemoetkoming verdrievoudigen. Door de logica van de terugbetalingscategorieën niet meer te respecteren, creëert De Block een belangrijk precedent, dat verdere forse besparingen op kap van de patiënt zal toelaten. In categorie B worden geneesmiddelen voor 75 procent terugbetaald omdat ze noodzakelijke geneesmiddelen zijn, met als typisch voorbeeld antibiotica, en in categorie C bedraagt de terugbetaling slechts 50 procent omdat ze tot de comfortgeneesmiddelen worden gerekend, zoals bijvoorbeeld de slijmverdunners. De argumentatie van Maggie De Block luidt: De Belgen slikken drie keer meer antibiotica dan de Nederlanders. Door de prijs te verhogen, gaan de patiënten twee keer nadenken vooraleer ze dit geneesmiddel zullen slikken. Maar die redenering klopt niet. 1. Het is de arts die geneesmiddelen voorschrijft. Het is zijn voorschrijfgedrag dat bij overgebruik dient aangepakt te worden. De BAPCOC-commissie voor het rationeel gebruik van antibiotica heeft in haar richtlijnen ter bestrijding van de overconsumptie nergens aanbevolen om de prijs van antibiotica te verhogen. 2. Gezondheid kent geen prijs. Er is in deze sector geen wat genoemd wordt prijselasticiteit. Tenzij voor de kwetsbare patiënt, voor wie de kostprijs voor antibiotica zelfs zal verdrievoudigen. Kwetsbare patiënten zullen voorgeschreven antibiotica die ze medische nodig hebben, niet afhalen. Een gecompliceerde bronchitis wordt dan een longontsteking. Dat gaat niet alleen de ziekteverzekering meer kosten, maar bezorgt ook de patiënt veel leed. 3. De situatie in Nederland pleit juist tegen de stelling van de minister. In Nederland moet de patiënt helemaal geen remgeld betalen op antibiotica. Toch ligt het gebruik daar stukken lager dan in ons land. 4. Bovendien wordt in Nederland een vorm van kiwimodel toegepast op alle producten die uit patent zijn. Daardoor ligt de prijs van die producten vijf tot tienmaal lager dan het goedkoopste generische geneesmiddel bij ons. Indien op het Belgische verbruik van, bijvoorbeeld, het meest voorgeschreven antibioticum amoxi-clavulaanzuur (Augmentin) de huidige Nederlandse prijzen zouden worden toegepast, kan de ziekteverzekering 7,3 miljoen euro besparen door prijsoptimalisatie bij de farmaceutische industrie. Dat is de helft van wat minister De Block nu wil besparen op alle antibiotica door de remgelden te verdubbelen of te verdrievoudigen.

3 Studie In deze studie berekenden we wat er bespaard kan worden als we de Nederlandse kiwiprijzen zouden toepassen op het verbruiksvolume van de elf geneesmiddelen uit patent die deel uitmaken van de top 25 van de meest kostende terugbetaalde ambulante geneesmiddelen in België. Deze top 25 is in september 2016 jaar gepubliceerd.(1)(2) De top 25 geeft voor ieder bestanddeel het nettobedrag weer dat het Riziv het afgelopen jaar heeft uitgegeven, het aantal dagdosissen die gebruikt zijn geweest, het aantal patiënten dat van het geneesmiddel gebruikmaakte en de evolutie van de uitgaven. De netto-uitgaven van het Riziv voor deze top 25 bedroegen in ,7 miljoen euro. Gemiddeld mag je rekenen dat de patiënt daarbovenop nog 20 procent van dit bedrag uit eigen zak moet betalen, wat neerkomt op zo n 180 miljoen euro. Toepassing van het kiwimodel op de elf geneesmiddelen in de top 25 waarvan het patent is verlopen, brengt 203,82 miljoen op (3) Prijsvergelijking van elf geneesmiddelen in de top 25 waarvan het patent verlopen is en de besparing die men bekomt als men voor dezelfde geneesmiddelen Nederlandse kiwiprijzen in België zou bedingen. Hierbij behouden de apothekers volledig de huidige marges.

4 Bronnen: Escapo 2016; Top ; ; Zie eindnoten (4) voor de bronnen en (5) voor de berekeningswijze. De Block haalt Farmalobby binnen Minister De Block benoemde een toplobbyist van de farmaceutische industrie als hoofdverantwoordelijke voor het geneesmiddelenbeleid. Bart Vermeulen werd in november 2016 in alle stilte benoemd tot adjunct-kabinetschef voor gezondheidszorg van minister De Block. Deputy Director Healthcare of the Minister of Social Affairs and Public Health. Daarmee heeft hij het gehele geneesmiddelenbeleid onder zijn bevoegdheid. Van september 2014 tot oktober 2016 werkte hij bij UCB als Associate Director Global Tendering and Contracting Outcomes Optimization. In die hoedanigheid heeft hij vanuit de farma-industrie mee het Toekomstpact met het kabinet onderhandeld. In die functie toont hij ook dat hij juist gespecialiseerd is en terreinervaring heeft om het kiwimodel te bekampen. Van 2011 tot 2014 was Bart Vermeulen hoofdeconoom van Pharma.be, de lobbymachine van de farmaceutische industrie in België. Voordien had hij van 2009 tot 2010 nog gewerkt bij de overheid op de Belgian Competition Authority. Zijn carrière is een typisch voorbeeld van wat genoemd wordt de draaideurpolitiek. Auteur van deze studie: Dirk Van Duppen, ) 2) De commentaar op de top 25 van het Belgische Centrum voor Farmacotherapeutische Informatie (BCFI) lees je hier: 3) Het sluismodel van de Christelijke Mutualiteiten: preferentie terugbetalingsmodel van de Nederlandse zorgverzekeraars (zie volgende eindnoot), openbare offerteaanvraag door de Duitse non-profitziekenkassen, de gemiddelde prijs van de drie goedkoopste geneesmiddelen in andere Europese landen zoals dat in Noorwegen wordt toegepast 4) In Nederland wordt door de private Zorgverzekeraars een vorm van kiwimodel toegepast op geneesmiddelen uit patent, namelijk het preferentieel terugbetalingssysteem. In dat systeem doet de Zorgverzekeraar voor een bepaald geneesmiddel een marktbevraging en betaalt alleen het goedkoopste terug, plus deze geneesmiddelen die een prijs bieden die minder dan 5 procent afwijkt van dit goedkoopste. Deze vorm van kiwimodel is verwant met het sluismodel dat de

5 Christelijke Mutualiteiten gelanceerd hebben. Daarbij worden na een marktbevraging de goedkoopste producten in een sluis gestoken voor bijvoorbeeld drie jaar. Zij worden terugbetaald en de anderen niet. Zie de referentie in vorige eindnoot (3). De Nederlandse prijzen die we gebruikten zijn afkomstig van De hier vermelde prijzen omvatten de af-fabrieksprijs plus de groothandelsmarge plus 6 procent btw. De Belgische vergelijkbare prijzen hebben we via de groothandelsprijzen van Escapo bekomen. Bij deze prijzen dienen nog de apotheekmarges bijgeteld te worden om aan de publieksprijs te komen. In Nederland bedraagt die apothekersmarge forfaitair 6,10 euro per verpakking als afleveringsvergoeding. In België bestaat die marge uit een vaste afleveringsvergoeding en een variabel deel. Omdat we niet raken aan de apothekersmarges hebben we deze buiten de berekeningen van de besparing gehouden. Het Belgische verbruik en uitgaven hebben we gebaseerd op de in 2016 gepubliceerde top 25 van het Riziv van ambulante geneesmiddelen (cijfers 2015). De Belgische publieksprijzen alsook de remgelden hebben gehaald van 5) De berekening van de besparing werd als volgt gedaan. De Riziv-uitgaven van een bepaald geneesmiddel vermeld in de tabel worden eerst vermenigvuldigd met 1,25 om de totale uitgaven te berekenen. De Riziv-uitgaven zijn de uitgaven volgens de publieksprijs minus de remgelden die de patiënt uit eigen zak betalen. Gemiddeld bedragen deze 20 procent van de publieksprijs of dus 25 procent van het deel van de prijs die het Riziv betaalt op het desbetreffende geneesmiddel. Vervolgens worden deze totale uitgaven vermenigvuldigd met van ieder geneesmiddel de inkoopprijs voor de apotheker gedeeld door de publieksprijs. Dan krijgen we de totale uitgaven van de apothekers voor het inkopen van het desbetreffende geneesmiddel in België. Het is op dat bedrag dat we de besparingen berekenen wanneer het geneesmiddel aan Nederlandse prijs door de apotheker zou worden ingekocht. Die besparing berekenen we door de totale uitgaven van de Belgische apotheken voor de inkoop van het desbetreffende geneesmiddel te vermenigvuldigen met (1 inkoopprijsnl/inkoopprijsbe). Bijvoorbeeld de berekening voor atorvastatine: we nemen de standaarddosis van 20 mg, grote verpakking 98 co. Riziv-uitgaven: 28,6 Mj x 1,25 = 35,75 Mj zijn de jaarlijkse uitgaven van het Riziv plus deze van de patiënten. Voor 98 co atorvastatine is de inkoopprijs apotheek 17,46 euro. Omgerekend betekent dit voor 90 co. 16,05 euro. Publieksprijs is 23,66 euro voor 98 co of 21,73 euro voor 90 co. Dus het totale bedrag dat apothekers betalen voor het voorgeschreven volume in België bedraagt 16,05/21,73 x 35,75 Mj euro = 26,41 Mj euro. Om de besparing te berekenen wordt 26,41 x (1-2,90/16,05)= 21,63