ZORGZWAARTE IN DE OUDERENZORG

Transcriptie

1 / Archief cijfers ZORGZWAARTE IN DE OUDERENZORG Vlaams Gewest 2013 / Zorgzwaarte in de ouderenzorg 1/14

2 Gepubliceerd op: op juli 2015 door: Heidi Cloots, Herwin De Kind, Hilde Smets Afdeling Informatie en Zorgberoepen Hoe refereren naar dit document? Zorg en Gezondheid Zorgzwaarte in de ouderenzorg [Online publicatie]. Brussel: Agentschap Zorg en Gezondheid, afdeling Informatie en Zorgberoepen, 2016 [geraadpleegd op../../..], Beschikbaar op: GI2013- zorgzwaarte_ouderenzorg.pdf Zorgzwaarte in de ouderenzorg 2/14

3 Inhoudstafel 1 Wat is een zorgforfait 4 2 Evolutie aantal bewoners WZC 4 3 Evolutie zorgforfaits ouderenzorg Woonzorgcentra Centra voor Kortverblijf Evolutie gestandaardiseerde cijfers 7 4 Regionale spreiding zorgforfaits ouderenzorg Woonzorgcentra Centra voor Kortverblijf 9 5 Over deze cijfers 14 Gebruikte afkortingen Zorgzwaarte in de ouderenzorg 3/14

4 1 Wat is een zorgforfait Een zorgforfait in de ouderenzorg heeft te maken met de zorgbehoevendheid van een persoon die in een woonzorgcentrum (WZC) of een centrum voor kortverblijf (CVK) verblijft en er verzorgd wordt. De patiënt heeft een bepaalde mate van zorg nodig en die wordt vastgesteld aan de hand van een aantal criteria die te maken hebben met dagelijkse activiteiten zoals de mate waarin men zich zelfstandig kan wassen, kleden, verplaatsen, eten De evaluatie van deze vragen kan gebeuren door de verpleegkundige, de behandelend geneesheer en/of de geneesheer-specialist (bv. bij diagnose van dementie) en resulteert in een bepaalde categorie in een schaal, de Katzschaal. Elke categorie komt overeen met een bepaald zorgforfait. Voor elk WZC of CVK berekent het RIZIV een specifiek forfait. Het ziekenfonds van de bewoner betaalt het forfait aan het WZC of CVK. Er worden vier verschillende categorieën gehanteerd: O: bijna geen zorg/hulp nodig, zelfstandig A: lichte zorg: beperkte hulp nodig B: zorgafhankelijk: uitgebreide hulp nodig van derden C: zwaar zorgafhankelijk: volledige afhankelijkheid van derden, deze categorie omvat ook de comateuze bewoners (type Cc) en bewoners met dementie (type Cd) 2 Evolutie aantal bewoners WZC In de periode woonde 1% van de Vlaamse bevolking in een woonzorgcentrum. Het grootste deel van de bewoners is ouder dan 75 jaar. AANDEEL PER 100 INWONERS (%) VAN DE BEVOLKING DIE IN EEN WZC WONEN, VLAAMS GEWEST, Alle leeftijden 1,06% 1,07% 1,07% 1,07% 1,09% <65 jaar 0,04% 0,04% 0,03% 0,03% 0,03% jaar 0,90% 0,88% 0,85% 0,83% 0,81% jaar 3,26% 3,07% 2,99% 2,88% 2,83% jaar 8,88% 8,60% 8,22% 7,88% 7,81% jaar 21,88% 20,76% 20,06% 19,58% 19,35% jaar 41,01% 42,97% 41,59% 39,87% 39,80% 95+ jaar 61,42% 58,90% 56,46% 52,54% 54,58% Bron: Lopende dossiers tenlastennemingen, Vlaamse zorgverzekering, Zorgzwaarte in de ouderenzorg 4/14

5 EVOLUTIE AANDEEL (%) PERSONEN VAN 75 JAAR OF OUDER IN DE BEVOLKING DIE IN EEN WZC WONEN, VLAAMS GEWEST, Bron: Vlaamse zorgverzekering 3 Evolutie zorgforfaits ouderenzorg 3.1 WOONZORGCENTRA Bij de woonzorgcentra valt het op dat er een kleiner aantal forfaits zijn voor lichte dan voor zware zorg: 24% van de toegekende toelages betreft lichte zorg (type A en O) in % van de toegekende toelages betreft zorgafhankelijkheid en zware zorgafhankelijkheid (type B en C) in Het aandeel van het lichte zorgtype (O en A) neemt de laatste jaren af in elke leeftijdsgroep. Ook het absolute aantal zorgforfaits voor lichte zorg gaat van in 2009 naar in Zorgzwaarte in de ouderenzorg 5/14

6 AANDEEL (%) LICHTE ZORGFORFAITS (TYPE A&O) IN TOTAAL AANTAL FORFAITS VAN DE WOONZORGCENTRA PER LEEFTIJDSGROEP EN JAAR, VLAAMS GEWEST, Bron: IMA-data, , , , en CENTRA VOOR KORTVERBLIJF Net als in de woonzorgcentra, zijn er in de centra voor kortverblijf een kleiner aantal forfaits voor lichte dan voor zware zorg: 39% van de in 2013 toegekende toelages betreft lichte zorg (type A en O) Het aandeel van lichte zorg in het totaal aantal zorforfaits voor CVK blijft over de vijf jaren vrij stabiel Het absolute aantal forfaits voor lichte zorg in het totaal aantal zorgforfaits voor CVK stijgt evenwel van 298 in 2009 naar 553 in 2013 Ook het absolute aantal forfaits voor zware zorg stijgt van 401 in 2009 naar 848 in Per leeftijdsgroep is er niet echt een trend te onderscheiden Zorgzwaarte in de ouderenzorg 6/14

7 AANDEEL (%) LICHTE ZORGFORFAITS (TYPE A&O) IN TOTAAL AANTAL FORFAITS VAN DE CENTRA VOOR KORTVERBLIJF PER LEEFTIJDSGROEP EN JAAR, VLAAMS GEWEST, Bron: IMA-data, , , , en EVOLUTIE GESTANDAARDISEERDE CIJFERS Tussen is er een stijging van het totaal van 10%. In de woonzorgcentra nam het aantal forfaits voor lichte zorg (type O en A) evenwel af. Het aantal zwaardere zorgforfaits nam er toe. Als we rekening houden met de veroudering van de bevolking (standaardisatie) is er een lichte daling in het totaal van de zorgforfaits: van 8,63 forfaits per 1000 inwoners in 2009 naar 8,12 forfaits per 1000 inwoners in De lichte zorgforfaits (type A en O) in de WZC nemen af. Type B en C bij de WZC blijven over de periode vrij stabiel Zorgzwaarte in de ouderenzorg 7/14

8 Bij de CVK is er zowel bij de lichte als bij de zwaardere zorgforfaits een lichte stijging. EVOLUTIE AANTAL FORFAITS IN DE WOONZORGCENTRA EN CENTRA VOOR KORTVERBLIJF, VLAAMS GEWEST, Totaal * aantal toegekende forfaits gestandaardiseerd aantal per inwoners 8,63 8,51 8,27 8,16 8,12 Type O & A - WZC aantal toegekende forfaits gestandaardiseerd aantal per inwoners 2,58 2,45 2,25 2,11 1,83 Type B & C - WZC aantal toegekende forfaits gestandaardiseerd aantal per inwoners 5,84 5,85 5,85 5,78 5,79 Type O & A - CVK aantal toegekende forfaits gestandaardiseerd aantal per inwoners 0,039 0,043 0,048 0,059 0,062 Type B & C - CVK aantal toegekende forfaits gestandaardiseerd aantal per inwoners 0,053 0,061 0,078 0,081 0,081 Opmerking *: Bij het totaal aantal toegekende forfaits zijn ook gerekend: patiënten Huntington, patiënten Multiple Sclerose, patiënten Amytrofe Lateraal Sclerose, niet gespecifieerde forfaits. Bron: IMA-data - berekening Zorg en Gezondheid, , , , en Regionale spreiding zorgforfaits ouderenzorg 4.1 WOONZORGCENTRA De zorgforfaits voor lichte en zware zorg in de woonzorgcentra kennen, rekening houdend met de verschillen in leeftijdsverdeling tussen de zorgregio s, een verschillende spreiding over Vlaanderen. Voor 2013 vinden we, net als voorgaande jaren, voor de lichte zorgforfaits (type A en O) een concentratie in het noorden van Oost-Vlaanderen en in het westen van Antwerpen. De rangschikking van de gemeenten is dan ook vrij stabiel doorheen de periode In 2013 heeft voor lichte zorg (type O en A) zorgregio Evergem relatief het grootste aantal zorgforfaits, gevolgd door zorgregio Aartselaar. In 2013 heeft voor zware zorg (type B en C) zorgregio Veurne relatief het grootste aantal zorgforfaits, gevolgd door zorgregio Menen. In 2013 ligt voor lichte zorg zorgregio Zedelgem op de laatste plaats en voor zware zorg zorgregio Schoten. Als we de situatie van 2013 vergelijken met 2009 zien we dat er in 98% van de regio s een daling gekomen is van het gestandaardiseerde aantal forfaits van lichte zorg (type A en O) met de grootste daling in de zorgregio Lokeren Zorgzwaarte in de ouderenzorg 8/14

9 er in 64% van de regio s een daling gekomen is van het gestandaardiseerde aantal forfaits van zware zorg (type B en C) met de grootste daling in de zorgregio Malle. 4.2 CENTRA VOOR KORTVERBLIJF Ook de zorgforfaits voor lichte en zware zorg in d centra voor kortverblijf kennen, rekening houdend met de verschillen in leeftijdsverdeling tussen de zorgregio s, een verschillende spreiding over Vlaanderen. Ondanks een inhaalbeweging van het Oosten van Vlaanderen, kent het Westen van Vlaanderen meer zorgforfaits: Terwijl voor de lichte zorg (A en O) in zorgregio's s geen toegekende CVK-forfaits hadden, waren dat in 2009 nog 39 zorgregio s Ook in de zware zorg (B en C) zien we die evolutie, in 2013 nog 11 zorgregio's zonder toegekende zorgforfaits in de centra voor kortverblijf, tegenover 33 regio's in In 2013 zijn er in de zorgregio Ternat relatief het grootste aantal toegekende forfaits voor lichte zorg (type O en A). In zorgregio Hasselt zijn er relatief het kleinste aantal toegekende forfaits voor lichte zorg. In 2013 zijn er in de zorgregio Lennik relatief het grootste aantal toegekende forfaits voor zware zorg (type B en C). In zorgregio Herentals zijn er relatief het kleinste aantal toegekende forfaits voor zware zorg. In de provincie Oost-Vlaanderen zijn er, net als in de voorgaande jaren, relatief meer zorgforfaits, zowel voor de licht zorg (type A en O) als voor de zwaardere zorg (type B en C). In het noorden van Antwerpen en in Limburg zien we nog de meeste regio s waar er geen toegekende CVK-forfaits waren in Zorgzwaarte in de ouderenzorg 9/14

10 GESTANDAARDISEERD AANTAL ZORGFORFAITS (TYPE O EN A) PER INWONERS IN WZC VOOR ZORGREGIO-INDELING SUBNIVEAU 2, KWINTIELEN, VLAAMS GEWEST, 2013 Bron: IMA-data - berekening Zorg en Gezondheid, Zorgzwaarte in de ouderenzorg 10/14

11 GESTANDAARDISEERD AANTAL ZORGFORFAITS (TYPE B EN C) (PER INWONERS) IN WOONZORGCENTRA VOOR ZORGREGIO-INDELING SUBNIVEAU 2, KWINTIELEN, VLAAMS GEWEST, 2013 Bron: IMA-data - berekening Zorg en Gezondheid, Zorgzwaarte in de ouderenzorg 11/14

12 GESTANDAARDISEERD AANTAL ZORGFORFAITS (TYPE O EN A) (PER INWONERS) IN CENTRA VOOR KORTVERBLIJF VOOR ZORGREGIO SUBNIVEAU 2, KWINTIELEN, VLAAMS GEWEST, 2013 Bron: IMA-data - berekening Zorg en Gezondheid, Zorgzwaarte in de ouderenzorg 12/14

13 GESTANDAARDISEERD AANTAL ZORGFORFAITS (TYPE B EN C) (PER INWONERS) IN CENTRA VOOR KORTVERBLIJF VOOR ZORGREGIO SUBNIVEAU 2, KWINTIELEN, VLAAMS GEWEST, 2013 Bron: IMA-data - berekening Zorg en Gezondheid, Zorgzwaarte in de ouderenzorg 13/14

14 5 Over deze cijfers IMA-cijfers De cijfers gaan over toegekende forfaits op een bepaalde datum en dus ook over personen. In de jaren voor 2009 werd telkens een analyse gemaakt van het totaal aantal zorgforfaits in een kalenderjaar. Dit wilde zeggen dat het niet om personen ging aangezien 1 persoon gedurende het jaar kan verschuiven van zorgforfait. In is er echter een momentopname in de tijd namelijk telkens op 30/06. Het gaat hier nu wel om personen met een bepaald toegekend zorgforfait. De vorige cijfers kan je ook raadplegen op zorg-en-gezondheid.be/zorgzwaarte-in-de-ouderenzorg. Categorie A + O en categorie B + C werden samengeteld en de som van deze forfaits werd voor de periode uitgedrukt per inwoners voor de woonzorgcentra en per inwoners voor de centra voor kortverblijf. Voor een vergelijking over de tijd en tussen regio s moeten deze cijfers worden gestandaardiseerd zodat er geen invloed is van verschillen in leeftijdsverdeling. Voor deze directe standaardisatie werd als referentie de bevolkingscijfers van het jaar 2000 genomen. Voor woonzorgcentra zijn cijfers beschikbaar voor de periode Voor centra voor kortverblijf zijn cijfers beschikbaar van Vlaamse zorgverzekering De Vlaamse zorgverzekering biedt een tegemoetkoming in de kosten voor niet-medische zorgen aan zorgbehoevenden. Meer informatie over de werking van de zorgverzekering vindt u hier; Meer informatie over de cijfers met betrekking tot het aantal bewoners in een woonzorgcentrum vindt u in de draaitabellen lopende dossiers van de Vlaamse zorgverzekering. Zorgregio s De kaarten zijn ingedeeld in zorgregio's (zoals vastgelegd in het zorgregiodecreet). Welke gemeente behoort tot welke zorgregio? Dat staat in het het zorgregiodecreet. Gebruikte afkortingen CVK: Centrum Voor Kortverblijf WZC: Woonzorgcentrum IMA: Inter-Mutualistisch Agentschap RIZIV: Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering. Het RIZIV is een federale instelling die de verplichte ziekteverzekering in België organiseert, beheert en controleert. Het RIZIV staat onder het toezicht van de minister van Sociale Zaken. Het instituut organiseert ook het overleg tussen de verschillende actoren van de verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen. Zie voor meer info Zorgzwaarte in de ouderenzorg 14/14