ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING Veluws Coll. Cortenbosch Plaats : Apeldoorn BRIN nummer : 02RA 01 Onderzoeksnummer : 286052 Datum onderzoek : 27 oktober 2015 Datum vaststelling : 16 november 2015
Pagina 2 van 11
1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs heeft op 27 oktober 2015 een onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uitgevoerd op de afdelingen vmbo-kader en -(g)t van het Veluws College Cortenbosch te Apeldoorn om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 20 november 2013 stelde de inspectie tekortkomingen vast in het onderwijsleerproces en de naleving van wettelijke vereisten op het Veluws College Cortenbosch, afdelingen vmbo-kader en -(g)t. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 7 januari 2014. De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en wij hebben ons toezicht geïntensiveerd. Dit onderzoek is gevolgd door een kwaliteitsonderzoek op 23 september 2014. Tijdens dit onderzoek stelden we tekortkomingen vast in de opbrengsten van beide afdelingen. De kwaliteit van het onderwijs is daarmee toen als zeer zwak beoordeeld. Op 4 en 26 maart 2015 heeft er een tussentijds kwaliteitsonderzoek plaatsgevonden. De bevindingen zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 26 mei 2015. Om na te gaan of de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven en of de kwaliteit van het onderwijs weer voldoende is, voeren we nu een afsluitende onderzoek naar de kwaliteitsverbetering uit. Onderzoeksopzet Het onderzoek naar de kwaliteitsverbetering bestaat uit de volgende activiteiten: Wij hebben relevante documenten van en over de school geanalyseerd. Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd. Wij hebben gesprekken gevoerd met het management, enkele leraren en de ondersteuningscoördinatoren. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de directie en bestuur. Tijdens het onderzoek hebben wij indicatoren van de volgende aspecten beoordeeld: de opbrengsten, het onderwijsleerproces, de ondersteuning en begeleiding en de kwaliteitszorg. Pagina 3 van 11
Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 4 van 11
2. CONCLUSIE EN TOEZICHTARRANGEMENT Een onderzoek naar de kwaliteitsverbetering zoals wij hebben uitgevoerd, heeft tot doel om te beoordelen of de kwaliteit van het onderwijs weer van voldoende niveau is en of aan alle afspraken is voldaan die in het toezichtplan zijn vastgelegd. Onze conclusie voor het Veluws College Cortenbosch afdelingen vmbo-kader en - (g)t is als volgt: Kwaliteit Op basis van het onderzoek kennen wij aan beide afdelingen het basisarrangement toe, omdat de kwaliteit van het onderwijsproces weer op orde is en de opbrengsten zodanig zijn verbeterd dat die hoogstwaarschijnlijk op ons opbrengstenoordeel van 2016 ook weer voldoende zullen zijn. We wijken hiermee beredeneerd af van onze beslisregels. De opbrengsten op het opbrengstenoordeel 2015 zijn namelijk nog onvoldoende. Een en ander betekent dat wij op dit moment geen reden meer hebben om het toezicht te intensiveren. Naleving Wij hebben geen tekortkomingen in de naleving van de wettelijke voorschriften vastgesteld. Pagina 5 van 11
3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit van de onderzochte aspecten zijn gekomen. Eerst ziet u het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe. 3.1. Algemeen Beeld De opbrengsten zijn volgens het nieuwe onderwijsresultatenmodel naar alle waarschijnlijkheid voldoende. Dit wordt bevestigd door de analyse van opbrengsten die de school heeft gemaakt. De school heeft in 2015 betere cijfers voor het centraal examen weten te behalen met een voldoende driejaarsgemiddelde tot gevolg. Daarmee ligt alleen de bovenbouw-snelheid, als enige van de vier opbrengstindicatoren, onder de gestelde norm. Op Cortenbosch is de kwaliteit van het onderwijsleerproces sterk verbeterd. Docenten hebben een positief pedagogisch klimaat in de lessen weten te creëren. Leerlingen accepteren het leiderschap van docenten. De ordelijke sfeer in alle lessen zorgt voor een goede werk- en leerhouding van leerlingen. De eenduidige aanpak van alle docenten versterkt dit. De leerlingen zijn bij uitstek actief bij de lessen betrokken. Met het verbeteren van de leskwaliteit zijn ook de opbrengsten sterk verbeterd. In de kwaliteitszorg ligt de borging ín de mensen verankerd, niet alleen in de systemen; het verbetertraject op Cortenbosch is gezamenlijk aangepakt en wordt breed gedragen. Men ervaart ook persoonlijk de revenuen van de diverse ontwikkelingen. De wijze waarop de school het onderwijsproces evalueert en verbetert, is goed. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Pagina 6 van 11
Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score ja of nee. 02RA 01 VMBOGT - VMBOGT De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden 1 2 3 4 5 1.1 De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2.3 De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-gt. 1.3.3 De leerlingen van de opleiding vmbo-gt behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.4.3 Bij de opleiding vmbo-gt zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. 02RA 01 VMBOK - VMBOK De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden 1 2 3 4 5 1.1 De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2.2 De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-k. 1.3.2 De leerlingen van de opleiding vmbo-k behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. 1.4.2 Bij de opleiding vmbo-k zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken 1 2 3 4 4.3 De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Pagina 7 van 11
Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling 1 2 3 4 7.1 De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) 1 2 3 4 9.1 De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten 1 2 3 4 12.1 De school evalueert systematisch de opbrengsten. 12.2 De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces 1 2 3 4 13.1 De school evalueert systematisch het onderwijsproces. 13.2 De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces. 13.3 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. Nalevingsindicatoren 2013 ja nee N1 N2 N4 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de onderzochte onderdelen (WVO, art. 24c en 24a). Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de onderzochte onderdelen (art. 24c en 24 WVO). Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en deze documenten bevatten de onderzochte onderdelen (Eindexamenbesluit art. 31). Pagina 8 van 11
3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: de onderwijsresultaten, het onderwijsleerproces, de ondersteuning en begeleiding en de kwaliteitszorg. Onderwijsresultaten Als we de opbrengsten van Cortenbosch bekijken in het licht van het huidige opbrengstenmodel, dan zien we dat deze opbrengsten nog onvoldoende zijn. Relatief veel leerlingen in de bovenbouw van de afdelingen vmbo-kader en -(g)t blijven zitten of zakken. Ook behalen zij een gemiddeld centraal examencijfer onder het landelijk gemiddelde. Dit betreft de examens in 2012, 2013 en 2014. De laatste twee schooljaren zijn er echter betere centraal examencijfers behaald, zowel op de afdeling vmbo-kader als vmbo-(g)t. Dit zien we dan ook terug in het nieuwe onderwijsresultatenmodel. Volgens de voorlopige schaduwpublicatie ligt het driejaarsgemiddelde van het centraal examencijfer boven de gestelde norm. Dit betekent dat de opbrengsten in totaliteit naar alle waarschijnlijkheid voldoende zijn. De analyses van de school bevestigen dit beeld. De school heeft een aantal maatregelen ter verbetering van de opbrengsten genomen. Zo zijn er met ingang van dit schooljaar in alle leerjaren alleen homogene klassen, ook dus in de onderbouw. Daarnaast heeft de school de determinatie in de onderbouw aangescherpt. Door minder leerlingen te laten opstromen, zitten meer leerlingen op het juiste niveau in de bovenbouw met minder afstroom tot gevolg. Ook heeft dit geresulteerd in onvertraagde doorstroom van meer leerlingen en zijn er hogere cijfers voor het centraal examen behaald. Daarnaast heeft het team gewerkt aan de kwaliteit van de toetsen. Hierdoor hebben de toetsen een grotere voorspellende waarde en kunnen leraren betere didactische keuzes maken. Leerlingen in het derde en vierde leerjaar met onvoldoende resultaten, de zogeheten 'actieleerlingen', worden extra ondersteund en begeleid via bijlessen en zogeheten examensprintmaatregelen. Onderwijsleerproces Alle beoordeelde indicatoren rond het onderwijsleerproces hebben we als minstens voldoende gewaardeerd. We hebben op Cortenbosch een aantal heel goede lessen gezien. Lessen met een kop en een staart, goed voorbereid door de leraren. Leerlingen weten wat en waarom ze leren in de les. De lessen verlopen niet alleen in een ordelijke sfeer, maar leerlingen tonen daarenboven Pagina 9 van 11
duidelijk plezier in leren. De docenten zien consequent toe op de naleving van de regels en afspraken. Ook tonen de docenten leiderschap, in combinatie met een plezierige verstandhouding met de leerlingen. In een aantal lessen werden we getroffen door de veilige en vertrouwelijke sfeer, die het mogelijk maakt dat leerlingen en leraren zelfs op het persoonlijk vlak veel van zichzelf laten zien. Dit resulteert in een taakgerichte houding van de leerlingen. De kracht van het onderwijsleerproces op Cortenbosch is dat leraren zich aan de gemaakte afspraken houden en een eenduidig pedagogisch-didactisch klimaat neerzetten. Leraren doceren op basis van duidelijke uitgangspunten en creëren zodoende een plezierige voorspelbaarheid voor leerlingen. Terugkijkend op hoe het met het onderwijs een paar jaar geleden gesteld was, complimenteren we de school met het nu bereikte resultaat. We brengen dit tot uitdrukking met het oordeel 'goed' op indicator 7.3, over de mate waarin de leerlingen actief bij het onderwijs betrokken zijn. De basis is dus op orde en dat maakt het mogelijk om de lat hoger te leggen. Docenten beschikken over de basisvaardigheden en kunnen de complexere differentieatievaardigheden vaker gaan toepassen dan nu het geval is. Door beter om te gaan met verschillen tussen leerlingen, worden ook de sterkere leerlingen meer uitgedaagd. We hebben een enkele goede praktijkvoorbeeld van differentiëren in verwerkingsopdrachten gezien. Leerlingen kunnen ook meer worden uitgedaagd als bij de moderne vreemde talen de doeltaal als voertaal zou worden gebruikt. Dit bevordert nog meer de communicatieve vaardigheden van alle leerlingen. Ondersteuning en begeleiding De ondersteuning en begeleiding van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften is in de school in voldoende mate belegd. De mentor maakt per klas een digitaal overzicht, de zogeheten klassenfoto, van alle beschikbare leerlinggegevens, zowel cognitief als sociaal emotioneel, en deelt deze informatie vervolgens met de docenten. Remedial teachers bieden leerlingen extra hulp en maken docenten handelingsbekwamer in het omgaan met deze leerlingen. De school maakt gebruik van genormeerde toetsen voor de kernvakken en krijgt zodoende zicht op de reken- en taalontwikkeling van de leerlingen ten opzichte van de referentieniveaus. Dit maakt het doelgericht, effectief bestrijden van eventuele achterstanden voldoende mogelijk. Leerlingen hebben één uur per week een rekenles waar zij via een adaptief computerprogramma hun rekenvaardigheden ontwikkelen. Pagina 10 van 11
Kwaliteitszorg Na het oordeel zwak en later zeer zwak voor beide afdelingen verkeerde de school gedurende een enige tijd in staat van verwarring en relatieve stuurloosheid. Daarna hebben een interim-directeur, maar vooral de begin 2015 aangetreden nieuwe directeur uiteindelijk met visie, daadkracht en draagvlak de school de juiste richting gewezen. Een planmatige aanpak van het verbetertraject en versterking van de professionaliteit van het team deden de rest. In de loop van dit proces is afscheid genomen van een zeer substantieel deel van de twee jaar geleden nog aan de school werkzame leraren. Er wordt inmiddels veel meer resultaatgericht gewerkt op het Cortenbosch, zowel op school-, vak-, docent- als op leerlingniveau. Dit heeft zijn vruchten afgeworpen in de behaalde opbrengsten in het afgelopen schooljaar. Er wordt gerichter (bij)gestuurd door een beter zicht op en analyse van de onderwijsresultaten. Veelvuldig overleg over dit onderwerp met de voorzitters van de vaksecties en de individuele docenten vindt plaats. Ook is er goed zicht op de kwaliteit van het onderwijsleerproces en doelgericht verbeterd aan de kwaliteit ervan. De resultaat- en ontwikkelplannen zijn uitgewerkt in verschillende jaarplannen, die ook systematisch onderwerp van gesprek zijn met vaksectievoorzitters en binnen de teams. Velen binnen de school voelen zich eigenaar van het verbeterproces. We hebben de resultaten ervan tijdens de lesobservaties gezien. Onlangs heeft er ook een externe audit plaatsgevonden met eveneens positieve bevindingen. Deze audit wordt voortaan een periodiek terugkerend kwaliteitsinstrument. Gezien de wijze waarop de school de kwaliteit van het onderwijsproces in kaart brengt en waar nodig verbetert, de mate van eigenaarschap hiervan ook bij leraren en het grote draagvlak voor de door de schoolleiding gekozen aanpak, waarderen we indicatoren 13.1 en 13.2 als goed, waarbij we ook hier de school complimenteren met het resultaat van de (niet geringe) inspanningen. Pagina 11 van 11