Interventieplan sociaal domein
Opdracht Context Financiën Waar willen we vandaag bij stilstaan? Opdracht, uitgangspunten en risico s Transitie en transformatie Insteek en grondregels Meppel Ontwikkeling en innovatie Wmo Jeugd Participatie Interventieplan Vervolg Werkwijze en instrumenten Maatregelen Conclusies
Opdracht Opdracht interventieplan Het interventieplan dient de hardheid te tonen en te onderbouwen met maatregelen die leiden tot inperking van de overschrijdingen ten opzichte van de begroting. Uitgangspunten Keuze voor de balans tussen inhoud (passende zorg voor een ieder) en geld (beheersing van kosten; effectieve besteding van financiële middelen); Inzicht in maatregelen en relatieve hardheid ervan bepalen van een richting, die later wordt uitgewerkt.
Opdracht: risico s Hogere zorgvraag waar Rijksgelden niet op aansluiten + taakstelling op sociaal domein. Spagaat: financiën voorop of zorg voorop; Onbruikbaarheid van cijfers: deels onbruikbaar, deels onvindbaar, deels onvoldoende hard; Hardheid van preventieve activiteiten, die pas op langere termijn wat opleveren; Keuze voor simpele oplossingen: als de nood hoog is, is het risico van versimpeling om het probleem snel op te lossen groot; Indammen van innovatie: op korte termijn kosten innovatieve maatregelen vaak geld, waardoor de neiging kan bestaan dit dan maar niet te investeren, omdat er toch al overschrijdingen zijn.
Context: Transitie en transformatie 2014: voorbereidingen op de decentralisaties in een stroomversnelling gebracht. 2015: in volle vaart zo goed mogelijk de overgang regelen, zodat zo min mogelijk ongelukken gebeuren en zo min mogelijk mensen tussen wal en schip terecht komen. 2015/2016: de organisatie van de transitie nam 2015 en een deel van 2016 in beslag. 2016/2017/2018: enige ruimte om ook te werken aan de transformatie, de omvorming. Nieuwe manier van aanbesteden jeugd; aanpak duurdere zorg (POH-jeugd en schuldhulpcoach). 2018: Verdiepende analyse sociaal domein en ontwikkeling interventieplan.
Context: Insteek Meppel De vraag van de cliënt centraal; Deze vroegtijdig onderkennen en aanpakken; Integraal naar een aanpak zoeken; Benutten van eigen kracht en inschakelen van eigen netwerk; Zorg nabij en op de juiste plek; Ruimte bij de professional om maatwerk te leveren; Zakelijke afspraken met aanbieders; Regie op de uitvoering. Kortom: balans tussen passende zorg voor een ieder en effectieve inzet van gemeenschapsmiddelen.
Context: Insteek samengevat in grondregels 1. Zorg en ondersteuning leveren waar het nodig is waarbij wachtlijsten ongewenst zijn; 2. Grenzen aan zelfredzaamheid en individuele verantwoordelijkheid van de inwoner worden herkend; 3. Innovatieve oplossingen om zelfredzaamheid binnen kaders te bevorderen; 4. Samen streven we naar behoud van kwaliteit binnen financiële kaders.
Context: ontwikkeling en innovatie Jeugd Nieuwe manier van aanbesteden Ontwikkeling POH Wmo Herindicaties 2015 Ontgroening en vergrijzing Participatie Schuldhulpcoach De geweldige wijk 3D breed Ontwikkeling toegang, uitvoeringsregie, sociaal team en voorveld
Context: conclusies De transformatie is nog niet in volle omvang in- en doorgezet. Enkele innovaties zijn gepleegd. Resultaten zijn er, maar zijn beperkt in omvang. Er is meer mogelijk. De insteek in Meppel, neergelegd in visies en kaders, is nog steeds van kracht. Grondregels vatten die samen en zijn leidend voor ons handelen. Dit betekent dat beperken van tekorten doel is, maar dat het leveren van passende zorg (voor wie dat nodig heeft) randvoorwaarde is.
Financiën Taakstelling sociaal domein 2019: 294.000; Taakstelling sociaal domein vanaf 2020: 680.000 (exclusief verlaging budgetten van 400.000 voor 2020 en 2021); Reserve sociaal domein; Realistisch ramen / budgetten aframen.
Open einde regeling; Financiën: Jeugd Verwachte overschrijding zoals aangegeven in de begrotingsrapportage; Yorneo, Cosis, Accare en Ambig zijn in 2018, net als in 2017, de grootste zorgaanbieders in Zuid Drenthe. De grootste toename doet zich voor bij Accare; Voor Meppel geldt dat de rijksbijdrage met 9,6% is verhoogd en dat de zorgkosten met 8,4% (inclusief solidariteit 11,5%) zijn toegenomen; Het zorggebied Gezond zijn omvat 35% van de zorgkosten voor gezond opgroeien is dat 25% en voor Meedoen en zelfredzaamheid is dat 18%.
Open einde regeling Financiën: Wmo Wmo dagbesteding & begeleiding: langer thuiswonen Huishoudelijke hulp: stijging 2015 2018 Scootmobielen Ontwikkeling 2019: abonnementstarieven Wmo
Financiën: Participatie Open einde regeling; Budgetneutraal in 2018 zoals verwerkt in begrotingsrapportage; Kinderopvang SMI: budget overstijgende maatregelen; Bewindvoering; Loonkostensubsidie.
Financien: conclusies De omvang van de overschrijdingen ten opzichte van de begroting is fors. De belangrijkste zijn: Rijksbijdrage sluit niet aan bij de zorgvraag in Meppel; Voorgaande aframingen van budgetten; Toename van de vraag, onder meer door a. betere bekendheid met de problematiek; b. betere bekendheid van regelingen en c. toenemende problematiek (bijvoorbeeld rond vechtscheidingen en door de landelijke trend tot problematisering); Vergrijzing. De reserve Sociaal Domein is niet toereikend om deze tekorten af te dekken. Om de omvangrijke taakstelling te realiseren zal alles op alles gezet moeten worden. We laten geen maatregelen bij voorbaat buiten beschouwing.
Overschrijding: mogelijke verklaringen Toename lichtere zorg, deels afname van zwaardere zorg; Aantrekkelijkheid van Zorg in Natura i.p.v. Persoons Gebonden Budget voor de cliënt, terwijl deze eerste duurder is; Het aantal her-indicaties (Wmo) is eind 2016 weer naar boven bijgesteld in verband met hernieuwde gegevens; Het aantal inwoners dat zich met een zorgvraag bij de gemeente meldt stijgt; Rijksbijdrage voor uitvoering taken binnen het sociaal domein sluit niet aan bij de zorgvraag; Voorgaande aframingen van budgetten op grond van eerdere overschotten, waarbij de keuzes/omstandigheden nadien zijn veranderd; Integraal werken leidt tot betere bekendheid met de problematiek en met regelingen, waardoor de vraag toeneemt;
Overschrijdingen: mogelijke verklaringen Toenemende problematiek op een aantal terreinen, bijvoorbeeld: vechtscheidingen; Meer problematisering, een tendens die in geheel Nederland speelt. Dit leidt tot meer vraag; Ontgroening en vergrijzing; Regels voor eigen bijdragen zijn aangepast, waardoor de opbrengsten lager zijn; Door de inzet van het sociaal team worden bijvoorbeeld huisuitzettingen e.d. voorkomen, daarmee is de vraag naar begeleiding vaker gewenst. Inwoners van Meppel waarvoor de afstand tot de arbeidsmarkt te groot is geworden, zijn voor een deel bij de gemeente bekend door de uitvoering van de participatiewet. Voor een aantal klanten wordt begeleiding ingezet om de kloof tot de arbeidsmarkt te verkleinen.
Interventieplan: speelveld
Maatregelen Maatregelen op korte, middellange en lange termijn; Successen zijn aan de voorkant niet altijd te voorspellen!
Maatregelen: korte termijn Top 5 maatregelen korte termijn 1. Afstemming en afspraken Wet langdurige zorg / Wmo / Jeugd 2. Voortzetten en waar mogelijk uitbreiden inzet praktijkondersteuner huisartsen (POH) 3. Onderzoeken maatregelen solidariteit 4. Inzet schuldhulpcoach 5. Herijken subsidies sociaal domein
Maatregelen: middellange termijn Top 5 maatregelen middellange termijn 1. Afstemming gecertificeerde instellingen (GI s) in lijn met gemeenten 2. Afstemming passend onderwijs en gemeenten 3. Begeleiden kwetsbare jongeren van school naar werk 4. Beleidsregels aanscherpen & schrappen van overbodige en hinderende regels 5. Werkwijze op- en afschalen
Maatregelen: langere termijn Top 5 maatregelen langere termijn 1. Blijvend sturen op eigen zelfredzaamheid 2. Lobby passend budget 3. Investeren in preventieve maatregelen 4. Positieve gezondheidsprojecten 5. Data zorggebruik in beeld
Maatregelen samengevat Maatregelen Urgent Niet urgent- Lange termijn Niet urgent- Beperkt effect Uitvoeren Ontwikkeling POH jeugd Op- en afschalen Sturen op zelfredzaamheid Lobby passend budget Uitstroom Participatiewet Toegankelijke Toegang Hinderende regels afschaffen Ombudsvrouw Uitwerken Wmo Wlz Passend onderwijs Beleidsregels aanscherpen Investeren in preventie Positief gezondheidsbeleid Streng herindiceren Samenwerking activering Data zorggebruik Onderzoeken Solidariteit jeugdzorg Inzet schuldhulpcoach Herijken subsidies Begeleiden kwetsbare jongeren Afstemming GI s Bewindvoering Overlap regelingen Stadsbus + taxipas Inkoopmodel jeugd evalueren
Maatregelen: conclusies Voor 2019 is reëel gesproken slechts in enige omvang beperking van kosten te verwachten van: beperking van verwijzingen door stevige inzet van de praktijkondersteuner huisartsen jeugd; verschuiving van een enkele casus van Wmo naar Wlz en van Jeugd naar Wlz (op zijn vroegst per de tweede helft van 2019); beperking van de bijdrage jeugdzorg als gevolg van de afgesproken solidariteit rond de meest zware zorg in (Zuid) Drenthe. Voor 2020 is de opgave eveneens moeilijk realiseerbaar: Tenslotte zijn er maatregelen, die pas op (veel) langere termijn tot resultaten leiden. Het programma voor de korte en de langere termijn bestaat uit de maatregelen die een hoge potentiële opbrengst hebben.
Vervolg Vaststellen van het voorstel voor het onderzoeken, uitwerken en uitvoeren van een eerste cluster van maatregelen voor zowel de korte als de langere termijn. De uitwerking in samenwerking met de gemeenteraad, adviesraad en ketenpartners vormgeven.