IN LEVENDEN LIJVE: SPIEGELTJE, SPIEGELTJE AAN DE WAND ONTDEK HET ZELF...EN LAAT JE NIETS WIJSMAKEN! LESBRIEF VOOR DE LEERKRACHT 1&2
Ontdek het zelf UITDAGING ONDERZOEK HOE JE MET EEN SPIEGEL MOOIER WORDT INLEIDING Ontdekken hoe je eigen lichaam en dat van andere organismen in elkaar zit is erg interessant! En het leuke is dat ieder mens verschillend is. Met een spiegel kun je jezelf in levenden lijve bekijken. Iedere leerling heeft in huis wel ergens een spiegel hangen. Waarschijnlijk hangt er een in de badkamer. De meeste spiegels in Nederland hangen in de badkamer. De tweede plaats is in de hal en plek drie is voor de slaapkamer. Mensen kijken dagelijks in de spiegel; tijdens het tanden poetsen, het kammen van hun haar en of die nieuwe trui wel echt leuk staat. De leerlingen ontdekken in deze uitdaging op welke manier ze een spiegel kunnen maken, die ze nog mooier maakt dan ze al zijn. Ze doorlopen hiermee de stappen van het onderzoekend leren. IN HET KORT Verwonderen: De leerkracht introduceert het thema In levende lijve aan de hand van het sprookje van Hans Andersen De nieuwe kleren van de keizer. Daarna vertelt de leerkracht dat de leerlingen gaan onderzoeken hoe je met een spiegel nog mooier kan worden. Verkennen: De leerlingen verkennen met de leerkracht hoe een spiegel werkt en wat je er allemaal mee kunt doen. Onderzoek opzetten en uitvoeren: De leerlingen gaan experimenteren met spiegels en het maken van spiegels. Uiteindelijk maken ze een spiegel die ze door deze te vervormen nog mooier maakt. Conclusie: De leerlingen bespreken hoe het komt dat je er anders uitziet wanneer je een spiegel vervormt. Presentatie: De leerlingen presenteren hun spiegels aan elkaar en bekijken of deze spiegel ook de andere leerlingen mooier maakt. 2
en laat je niets wijsmaken DOELSTELLINGEN De leerlingen: Ontdekken hoe een spiegel werkt Ontdekken wat spiegelbeeld is Ontdekken wat er gebeurt wanneer je een spiegel vervormt HANDIGE MATERIALEN Spiegeltegeltjes Make-up spiegeltjes Fotokarton Golfkarton Aluminiumfolie Schaar Lijm Fototoestel/telefoon om foto s mee te maken SLEUTELWOORDEN Spiegel: een plat stuk glas waardoor je jezelf in spiegelbeeld ziet Spiegelbeeld: evenbeeld Vervormen: de vorm van iets doen veranderen een spiegel met aluminiumfolie en golfkarton. Bekijk tevens de filmpjes over het maken van een spiegel en over de juiste achtergrond voor een spiegel. LESVERLOOP VERWONDEREN DUUR: 20 MINUTEN VOORLEZEN OF VIDEO KLASSIKAAL Introduceer het thema In levende lijve met de video De nieuwe kleren van de keizer : https://www.youtube.com/ watch?v=2txtszxawai of lees het verhaal voor uit het sprookjesboek van Hans Andersen. Bespreek het sprookje met de leerlingen. Vragen die je kan stellen zijn: Wat vind jij van de keizer en Wat vind jij van de wevers en Zou jij de keizer willen zijn en Zou jij een wever willen zijn en Wat is de functie van de spiegel in dit verhaal? Vertel daarna aan de leerlingen dat ze een spiegel gaan maken waarmee ze nog mooier worden. Weerkaatsen: terug laten komen VOORBEREIDEN DUUR: 30 MINUTEN Lees de lesbrief goed door en verzamel de materialen voor dit onderzoek. Maak vooraf ook 3
Ontdek het zelf VERKENNEN DUUR: 20 MINUTEN KLASSIKAAL LEERKRACHT Start een verkenningsgesprek aan de hand van de volgende vragen: Hebben jullie een spiegel thuis? Waar hangt deze spiegel? Waar gebruik je een spiegel voor? Vervolgens krijgen alle leerlingen een spiegel en mogen daarmee rondlopen in de klas/gang. Na vijf minuten komt iedereen weer terug in de kring en wordt besproken wat de leerlingen hebben ontdekt met de spiegel. Teken/schrijf de bevindingen eventueel op het digibord. ONDERZOEK OPZET- TEN EN UITVOEREN DUUR: 40 MINUTEN TWEE- OF VIERTALLEN LEERKRACHT De leerlingen gaan zelf een spiegel maken. Dit gaat volgens enkele stappen: De leerlingen krijgen een stuk foto- of golfkarton van A4- formaat. De leerlingen doen een dunne laag lijm op één kant van het A4- karton. De leerlingen beplakken de lijmkant heel strak met aluminiumfolie. De leerling en laten de lijm op hun spiegel drogen. Wanneer de lijm opgedroogd is vervormen de leerlingen heel voorzichtig hun spiegel door hem bijvoorbeeld naar binnen, buiten of diagonaal rond te buigen. Leerlingen blijven ondertussen in hun zelfgemaakte spiegel kijken en ontdekken zo wanneer ze er nog mooier uitzien. Tot slot versieren de leerlingen hun spiegel. CONCLUDEREN DUUR: 10 MINUTEN - TWEETALLEN LEERKRACHT De leerlingen bepalen de juiste stand van hun spiegel waardoor ze nog mooier worden. Een andere leerling of de leerkracht maakt een foto van dit spiegelbeeld. PRESENTEREN DUUR: 5 MINUTEN - KLASSIKAAL - LEERKRACHT Van de foto s maak je een slideshow. Laat deze op het digibord zien. Als afsluiting stel je leerlingen de vraag: wat heb je ontdekt dat je nog niet wist? 4
en laat je niets wijsmaken ACHTERGROND- INFORMATIE En hoewel de spiegel in de huidige gedaante nog niet zo lang bestaat, kijkt de mens al duizenden jaren naar zijn spiegelbeeld. De allereerste spiegel was geen complexe uitvinding maar was simpelweg een stilstaand wateroppervlak, waar de mens zichzelf in weerspiegeld zag. De eerste spiegels die door de mens als gebruiksvoorwerp gemaakt werden dateren uit de oudheid. Een glasachtige vulkaansteen, obsidiaan, werd gepolijst en aan de wand bevestigd om als spiegel te dienen. De oude Egyptenaren maakten rond 3000 voor christus de eerste echte (hand)spiegels. Van brons of koper werden schijven gegoten of platgeslagen en vervolgens hoogglans gepolijst om zo als spiegel dienst te kunnen doen. istock In de Griekse oudheid werd deze techniek overgenomen. Om de spiegel goed vast te kunnen houden werd vaak een handvat van hout, been of ivoor toegevoegd. Tegenwoordig is de fabricage van spiegels volledig geautomatiseerd. Glasplaten liggen op een lange band, worden gereinigd, voorzien van een laagje zilvernitraat en koper en daarna afgelakt om de kwetsbare spiegellaag te beschermen. (Bron: Isgeschiedenis.nl) EXTRA LINKS Maken van spiegels: http://www. schooltv.nl/video/wat-spiegeltik-zie-ik-zie-wat-jij-niet-ziet/ http://www.schooltv.nl/video/spiegels-in-de-fabriekkijk-zo-worden-spiegelsgemaakt/#q=spiegels%20 De reeks uitdagingen Ontdek het zelf zijn bestemd voor alle klassen van het primair onderwijs en komen tot stand onder verantwoordelijkheid van TechYourFuture en HEIN! in samenwerking met Heutink 5