Kaderbrief 2014 RvB/13/00996/TS.il (versie 1.0) 11 1. Inleiding Mondriaan heeft in haar strategienota Mondriaan 2014 in beginsel goed geanticipeerd op de ontwikkelingen uit het in 2013 afgesloten Bestuurlijk Akkoord Toekomst GGz 2013-2014. De bezuinigingen voor 2013 vormde aanleiding tot actualisering en toespitsing van de strategienota. Dat resulteerde in Mondriaan Slank (zie bijlage 1 voor de kernpunten daaruit). Onlangs (medio juli 2014) werd tussen landelijke partijen een vernieuwd en verlengd Bestuurlijk Akkoord 2014 2017 afgesloten. In paragraaf 2 besteden we aandacht aan de landelijk relevante en actuele ontwikkelingen daaruit en de Mondriaan visie daarop. In paragraaf 3 vertalen we die ontwikkelingen en onze visie daarop in de beleidsagenda / activiteitenplannen van de bedrijfsonderdelen van Mondriaan in 2014. De beleidsagenda / activiteitenplannen vormen de basis voor de begroting 2014. 2. Ontwikkelingen uit hernieuwd Bestuurlijk Akkoord en visie Mondriaan Ambulantisering en beddenreductie Mondriaan deelt de ambitie uit het bestuurlijk akkoord van ambulantisering van zorg en, in het verlengde daarvan, de reductie van beddencapaciteit. Het delen van die ambitie vloeit logisch voort uit onze visie op het werken met patiënten aan het onder controle krijgen of leren leven met hun aandoening en het uitgangspunt dat we daarbij hanteren: thuis als het kan, opgenomen als het echt moet. Mondriaan neemt de taakstelling uit het bestuurlijk akkoord over om in de periode tot 2020 het aantal bedden fors af te bouwen (met een derde ten opzichte van de totale beddencapaciteit in 2008), mits realisatie van de ambulantiseringsinitiatieven maatschappelijk realistisch en haalbaar blijken èn door de zorgverzekeraars gefinancierd. In de beddenreductie levert Ouderen haar deel door inlevering van 12 bedden (van 140 naar 128) met ingang van 2015, als aanvulling op de in het verleden ingeleverde klinische capaciteit. Voor de periode 2016 2020 worden de vraagontwikkeling en eventuele additionele mogelijkheden door Ouderen nauwlettend gevolgd. Dat betekent dat voor het overige de beddenreductieopgave van Mondriaan (30% van AWBZ en ZVW bedden, exclusief forensisch) door Volwassenen en K&J wordt gerealiseerd. Volwassenen reduceerde in 2012 al een deel van haar bedden (67), zodat Mondriaan voor 2014 al voldoet aan de landelijk gehanteerde fasering. Volwassenen maakt in 2014 een (vervolg) beddenreductieplan 2015 2020, inclusief fasering over die periode. Dat geldt ook voor K&J, dat in 2015 met beddenreductie te maken krijgt. Het reduceren van bedden en daarmee verkleinen van haar exploitatiebasis maakt K&J echter kwetsbaar. Generalistische Basis GGZ, Gespecialiseerde GGZ en POH-functie Het overheidsbeleid is de generalistische Basis GGZ tot stand te brengen: minimaal 20% van de patiënten dat nu in de 2 e lijn wordt geholpen en via DBC s bekostigd wordt verschuift op termijn naar de Basis GGZ. 1
De functie Praktijk Ondersteuner GGZ in de huisartsenzorg (POH GGZ) krijgt ruim baan en de vier zorgzwaarteproducten 1 in de Generalistische Basis GGZ worden per 2014 ingevoerd. Met de versterking van de POH GGZ en de introductie van de Generalistische Basis GGZ gaat de Gespecialiseerde GGZ zich meer richten op patiënten met ernstige psychische problemen (hoog risico, hoge complexiteit, comorbiditeit). Deze patiënten zijn gebaat bij een multidisciplinaire behandeling in een gespecialiseerde setting. Het zwaartepunt van Mondriaan ligt in de gespecialiseerde GGZ. Participatie en aanbod in de Basis GGZ blijft aangewezen, omdat Mondriaan het als haar maatschappelijke opdracht ziet het integrale zorgaanbod aan de inwoners van haar verzorgingsgebied te blijven bieden. Reden voor het zorgbedrijf Volwassenen om de voorbereidingen te treffen voor het in een passende vorm aanbieden van Generalistische Basis GGZ vanaf 2014. Daarnaast is vooral consultatiemogelijkheid van psychiaters voor de huisartsen een duidelijke vraag, die wij in tegenstelling tot onze concurrenten wel kunnen bieden. Ook kan een vraag ontstaan naar POH-ers. Onze relatie met de huisartsen vraagt intensieve aandacht en verbetering. Hervorming Langdurige Zorg Ook de AWBZ staat aan de vooravond van een veel omvattende stelselherziening. Uitgangspunten zijn: 1. Uitgaan van wat mensen (nog) wel kunnen in plaats van wat zij niet kunnen. Kwaliteit van leven (welbevinden) staat voorop. 2. Als er ondersteuning nodig is wordt allereerst gekeken naar het eigen sociale netwerk, de financiële mogelijkheden van betrokkenen en wordt de hulp dichtbij georganiseerd. 3. Voor wie - ook met steun van de omgeving niet (meer) zelfredzaam kan zijn, is er altijd (op participatie gerichte) ondersteuning en/of passende zorg. 4. De meest kwetsbare mensen krijgen recht op passende zorg in een beschermende, intramurale omgeving in een nieuwe kern-awbz. De GGZ zal geen onderdeel uitmaken van de nieuwe kern-awbz. De langdurige intramurale GGZ zorg voor patiënten vanaf 18 jaar gericht op behandeling gaat over naar de Zvw. Naar verwachting gaat de op begeleiding gerichte intramurale GGZ (beschermd wonen zonder behandeling) naar het gemeentelijke domein (WMO). Extramurale begeleiding en dagbesteding blijven in 2014 nog in de AWBZ. Extramuralisering van de zzp3 wordt aangehouden en meegenomen in de afspraken in het bestuurlijk akkoord over de ambulantisering. 1 Generalistische Basis GGZ Kort - Generalistische Basis GGZ Middel Generalistische Basis GGZ Intensief - Generalistische Basis GGZ Chronisch 2
Door de hervorming zullen naar verwachting geleidelijk aan minder patiënten een beroep doen op de bestaande zorg- en dienstverlening (beschermd wonen; activiteitenbegeleiding) zoals Mondriaan, en meer bepaald het zorgbedrijf Volwassenen, die biedt. De patiënten die in de toekomst in de instelling verblijven, zullen gemiddeld een zwaardere zorgvraag hebben en de voornaamste doelgroep vormen. Gegeven de veranderde wensen van patiënten is een heroriëntering op de dienstverlening en positie in de ketensamenwerking op zijn plaats, met mogelijke gevolgen voor de inzet van personeel en vastgoed. De afronding van die (reeds lopende) heroriëntatie en standpuntbepaling zijn voorzien voor 2014, realisatie van de omvormingsplannen vanaf 2015. Transitie Jeugdzorg Ook voor de Jeugdzorg en Jeugd GGZ staan er grote veranderingen aan te komen. De transitie van de jeugdzorg heeft inhoudelijk tot doel de volgende bewegingen te maken: van zorg veraf naar preventie, ondersteuning en zorg dichtbij; van complexe zorg naar eenvoudige zorg (demedicalisering); van verkokerd naar integraal. De nieuwe jeugdwet voorziet in een overheveling van verantwoordelijkheden van het Ministerie van VWS, de provincies en zorgverzekeraars naar gemeenten. De transitie vindt plaats in samenhang met andere stelselwijzigingen (passend onderwijs, mogelijke wijzigingen in de sociale zekerheid, AWBZ/WMO). Financieringsstromen worden gebundeld en bekostigingssystemen geharmoniseerd. De transitie gaat gepaard met een aanzienlijke bezuinigingsopdracht. De beddenreductie en aanstaande transitie van de jeugdzorg naar de gemeenten hebben tot gevolg dat Mondriaan K&J haar exploitatiebasis verkleind ziet en daarmee een bedrijfsrisico loopt. Reden om met de Mutsaersstichting, die zich met een vergelijkbaar risico geconfronteerd ziet, de mogelijkheden tot intensivering van haar samenwerking met Mondriaan K&J nader te onderzoeken. De directie K&J Mondriaan en de besturen van beide organisaties onderzoeken, met het oog op de complementariteit van beide organisaties, meerwaarde en slaagkansen voor een dergelijk samengaan (breder aanbod; versterking marktpositie binnen Limburg; regie over in- en uitstroom; versterking bedrijfsbasis). Forensische Zorg Met het inwerking treden van de Wet Forensische Zorg en, in een later stadium, de Wet verplichte ggz, ontstaat naar verwachting een sterkere stroom van patiënten vanuit de forensische voorzieningen naar de ggz. Eind 2016 loopt de bestaande tender af en valt te bezien of Justitie de tender verlengt. Mondriaan, zorgbedrijf Volwassenen, stelt alles in het werk om de tender in volle omvang te behouden. Hoofdbehandelaarschap In het Bestuurlijk Akkoord zijn afspraken gemaakt om vanuit kwaliteitsoverwegingen (veiligheid en kwaliteit van zorg) te komen tot criteria en normen voor wie hoofdbehandelaar mag zijn en wat de hoofdbehandelaar doet. Het streven daarbij is dat de zorg steeds geboden wordt door de hulpverlener die daartoe het best geëquipeerd is en die de zorg het meest doelmatig kan bieden. De minister heeft aangegeven het uit het oogpunt van controleerbaarheid van belang te vinden dat er per 1 januari 2014 duidelijkheid is over de definitie van het hoofdbehandelaarschap. Daardoor wordt het voor patiënten, verzekeraars, de Nza en de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) beter inzichtelijk wie de hoofdbehandelaar en de medebehandelaren zijn en wat zij doen. De minister heeft recentelijk haar standpunt gepubliceerd over: De kwalificaties van de hoofdbehandelaar gedurende de overgangsperiode 2014 2015. Het inzicht op basis van de ontwikkelingen in de basis GGZ en de gespecialiseerde GGZ gedurende de overgangsperiode kunnen aanleiding vormen tot herziening na de overgangsperiode. De verantwoordelijkheden van de hoofdbehandelaar. De eisen waaraan de declaraties met ingang van 1 januari 2014 moeten voldoen vanuit het oogpunt van inzichtelijkheid en controleerbaarheid. 3
In de tijdige invoering van de noodzakelijk hieruit voortvloeiende aanpassingen (professioneel statuut; administratieve systemen) is voorzien. Vastgoed De voorheen genoemde ontwikkelingen en onze visie daarop hebben gevolgen voor het strategisch vastgoedbeleid. Hoewel een nadere uitwerking van het Strategisch Vastgoedplan is voorzien voor 2014 tekenen de hoofdlijnen ervan zich al wel af. Een belangrijk richtsnoer daarbij is om leegstandskosten en renovatiekosten op Mondriaanniveau tot een minimum te beperken. Mondriaan beschikt over voldoende klinische hotfloor en hotel huisvestingscapaciteit om zonder nieuwbouw aan de vraag van de zorgbedrijven te voldoen. Op organisatorische gronden (kwaliteit; efficiency ouderenzorg) is een concentratie van alle klinische Ouderencapaciteit in Wijerode gewenst. Door het vertrek van Ouderen uit de centrumlocatie Maastricht wordt een in de rede liggende overgang van klinische capaciteit Volwassenen naar Maastricht momenteel onderzocht. De ontwikkeling van de High Intensive Care afdeling en de situatie van de buitenlocaties worden daarbij betrokken. Met het oog op de vermindering van toekomstig leegstandsrisico wordt een overgang op termijn tot verkoop van alle eigendom Beschermd Wonen met terughuur van een nog nader te bepalen aantal delen voor een nog nader te bepalen periode overwogen. Vermindering van kantorencapaciteit ambulant en kantorencapaciteit ondersteunend is, Mondriaan breed, geboden. Financiële ontwikkelingen Hoewel er afspraken zijn gemaakt over groei (2,5%) en indexering (2,75%) blijkt ons in 2013 dat deze niet in de praktijk worden gebracht. In 2013 werd aan Mondriaan geen groei toegekend. Het recent onderhandelingsakkoord ggz 2014-2017 gaat uit van een maximum groeipercentage van 1,5% voor 2014 en 1% per jaar voor de periode 2015 tot en met 2017. Een groeipercentage als landelijk maximum, waaraan Mondriaan geen rechten ontlenen kan in haar onderhandelingen met de zorgverzekeraars. Voorzichtigheidshalve gaan we dan ook voor 2014 niet uit van een groei. Mondriaan moet daarom meer patiënten helpen met minder geld. Aangezien de definitieve schadelast in een zich nog ontwikkelende DBC-productstructuur pas aan het einde van de zorgtrajecten te meten is, is de onzekerheid over de feitelijke opbrengsten groot en zal financiële behoedzaamheid noodzakelijk zijn. We verwachten dat ook in de komende jaren extra bezuinigd moet worden. Het in 2013 nog van kracht zijnde representatiemodel komt met ingang van 2014 te vervallen. Vanaf dat moment worden voor de ZVW met de verschillende verzekeraars apart afspraken gemaakt. Gevoegd bij de ambitie om vóór 1 november 2013 de productieafspraken voor 2014 te hebben gemaakt betekent dit voor Mondriaan een aanzienlijke intensivering van de aanbestedingsactiviteiten en een verhoging van de aanbestedingskosten. 4
3. Beleidsagenda / activiteitenplannen Mondriaan 2014 Volwassenen inrichting generalistische basis ggz en gespecialiseerde ggz; hervorming langdurige zorg; functieconcentratie en locatie; invoering consequenties nieuwe wetgeving in relatie tot forensische / intensieve zorg; academisering; e-health; vervolg interne reorganisatie zorgbedrijf Volwassenen, waaronder implementatie voordeur/hal zorgbedrijf Volwassenen en herinrichting spoedzorg. Kinderen en Jeugdigen Voorbereiding transitie Jeugdzorg Jeugd GGZ: organisatieontwikkeling richting transmurale organisatie; kostendekkende productontwikkeling als gevolg van aanpassingen DBC; verkenning en besluitvorming organisatorische samenwerking; organiseren inkoopbeleid 2 e lijn (basiszorg); ontwikkeling supra-regionale crisis- en specialisatie functie. Invoering zorgpaden Ouderen verhuizing en inrichting (ruimtelijk; organisatorisch) van nieuw GGZ-centrum Wijerode; ontwikkeling ambulante behandeling regio Maastricht; onderzoek mogelijke overdracht beschermd wonen Dormigveld; doorontwikkeling subspecialismen persoonlijkheidsstoornissen en dubbele zorgvragers ; ontwikkeling zorgpaden inzichtelijk maken en waar nodig gericht verbeteren van de effectieve productiviteit. Services Vastgoed en Nieuwbouw voorbereiding, besluitvorming en invoering project Vastgoed als intern verhuurbedrijf ; uitwerking en uitvoering Strategisch Vastgoedplan; ontwikkeling High Intensive Care; verder uitrollen van huisvesting van wijkteams en vervanging van groepswoningen in eigendom door individuele eenheden; oplevering Wijerode. Facilities verkenning hernieuwde inkoopsamenwerking; herinrichting servicedesk en beveiliging; invoering en verloop nieuwe maaltijdvoorziening. 5
ICT doorontwikkeling van het EPD Quarant met als speerpunten: - zorgprogrammering (zorg & logistiek, planning, taken & signalen) - herstructurering dossier - mobiel werken voor de zorgprofessional implementatie systeem ondersteuning basis ggz; implementatie elektronisch voorschrijf- en medicatiesysteem (EVS/EMS); proces- en applicatieaanpassingen doorvoeren, voortvloeiend uit wijzigingen in wet- en regelgeving; informatiebeveiliging (waarborgen privacy; voorkomen data lekken; waarborgen toegankelijkheid); ontwikkeling zorgcommunicatietechnologie (inrichting Wijerode). APC herinrichting zorgadministratie; uniformering en standaardisering management rapportages; herijking planning & control op basis invoering prestatiebekostiging; doorontwikkeling financieel consulenten. POC basisdienstverlening herinrichten en op orde brengen; ontwikkeling en invoering e-learning en blended learning trajecten in het open aanbod opleidingen; opstellen strategische personeelsplanning n.a.v. verwachte veranderingen in de zorgbedrijven (ambulantisering; hervorming langdurige zorg) en doorvertaling in opleidingsbeleid en opleidingsaanbod; in samenspraak met social control: ontwikkeling beleid op strategische hr thema s zoals leeftijdsbewust personeelsbeleid en jaargesprekken. Raad van Bestuur hoofdbehandelaarschap: voorbereiding en invoering consequenties ministeriële standpuntbepaling en vereisten zorgverzekeraars met betrekking tot hoofdbehandelaarschap gedurende de overgangsperiode 2014 2015: aanpassingen professioneel statuut, herinrichting administratieve systemen; positiebepaling rond zorginhoudelijke sturing; herziening medezeggenschap; voorbereiding consequenties invoering wet verplichte ggz (geneesheer directeur). De (kwartaal-) voortgangsrapportage 2014 wordt ingericht naar deze onderwerpen van de beleidsagenda. 6
Bijlage 1 bij Kaderbrief 2014 RvB/13/00996/TS.il 11 Mondriaan Strategie samengevat Wat willen we Wie in Zuid-Limburg een psychisch probleem of psychiatrische stoornis heeft kan bij Mondriaan terecht. Voor Mondriaan is geen probleem of ziekte te ingewikkeld. Mondriaan verkoopt geen nee. Als anderen het beter of goedkoper kunnen dan verwijzen we graag door. Wat we doen, doen we zo goed als mogelijk: o met de best opgeleide mensen; o met de nieuwste methoden die wetenschappelijk getoetst zijn; o in een omgeving die het best bijdraagt aan herstel. Dit kan bij ons zijn, maar liever bij de patiënt thuis. We behandelen en ondersteunen, maar spannen ons ook in voor een volwaardig functioneren van mensen die onze zorg nodig hebben. Hoe we dat doen Mondriaan centraliseert, concentreert en kiest. Mondriaan levert (hoog) specialistische geestelijke gezondheidszorg. Mondriaan werkt (primair) voor de bevolking van Zuid-Limburg en voor heel Limburg met een beperkt hooggespecialiseerd zorgaanbod. Mondriaan levert de specialistische zorg zo dicht mogelijk bij de patiënt. Dat zal vaak in de eerste lijn zijn, in samenwerking met partners die zich hebben toegelegd op het bieden van eerstelijnszorg. We maken zorgketens en ontwikkelen de basis GGZ met huisartsen. Mondriaan kan verder, ook zonder groei. We werken aan betere toegankelijkheid, hogere operationele kwaliteit en meer efficiency. Verbindingen met andere organisaties staan in het teken van de vorming van goede zorgketens, het opschalen van kapitaal- en kennisintensieve activiteiten door middel van regiooverstijgende, strategische allianties op specifieke doelgroepen. Heldere afspraken over eigen en andermans verantwoordelijkheden. In heel Mondriaan is de ordening naar twee kernprincipes herkenbaar: de wijkgerichte benadering en de zorgprogrammering. De leiding van deze organisatieonderdelen is duaal en integraal: het koppel van zorgmanager en bedrijfsvoerder is gezamenlijk verantwoordelijk. Mondriaan heeft één kerntaak te weten zorg en twee neventaken. De eerste neventaak is opleiden, de tweede neventaak onderzoek. Mondriaan is toegankelijk en dichtbij. Mondriaan concentreert haar specialisaties zo veel als mogelijk op een van de twee hoofdlocaties, John F. Kennedylaan en Vijverdalseweg. Mondriaan vervangt op een verantwoorde wijze klinische door ambulante zorg. 7