Gemeente Boskoop Gemeente Waddinxveen Hoogheemraadschap van Rijnland Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Waterplan Boskoop en Waddinxveen samenvatting van Twickelostraat 2 postbus 233 7400 AE Deventer telefoon 0570 69 79 11 telefax 0570 69 73 44
Gemeente Boskoop Gemeente Waddinxveen Hoogheemraadschap van Rijnland Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard Waterplan Boskoop en Waddinxveen samenvatting referentie projectcode status WVN20-1-1/bote/010 WVN20-1-1 definitief projectleider projectdirecteur datum ir. J.D. Klein prof.dr.ir. F.H.L.R. Clemens 3 november 2009 autorisatie naam paraaf goedgekeurd ir. J.D. Klein van Twickelostraat 2 Het kwaliteitsmanagementsysteem van is gecertificeerd op basis van ISO 9001 postbus 233 7400 AE Deventer telefoon 0570 69 79 11 telefax 0570 69 73 44 Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van Raadgevende ingenieurs B.V., noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd.
INHOUDSOPGAVE blz. 1. INLEIDING 1 1.1. Afbakening en doelen 1 1.2. Het waterplanproces 1 2. GEBIEDSKENMERKEN 2 3. HUIDIGE SITUATIE: KNELPUNTEN EN KANSEN PER THEMA 3 3.1. Knelpunten 3 3.2. Kansen 4 4. WATERVISIE 2030 VOOR WADDINXVEEN EN BOSKOOP 5 4.1. Visie 5 4.2. Doelstellingen per thema 5 4.3. Samenwerking en ruimtelijke inpassing van water 7 5. VAN VISIE (EN STREEFBEELDEN) NAAR MAATREGELEN 8 5.1. Uitvoering van maatregelen 8 5.2. Maatregelen buiten het kader van het waterplan 9 5.3. Communicatieplan 10 5.4. Maatregelen korte en lange termijn 10 5.5. Financiering van maatregelen 10 5.6. Investeringen waterplanmaatregelen 10 5.7. Evaluatie en monitoring 12 laatste bladzijde 12
1. INLEIDING Voor de gemeenten Boskoop en Waddinxveen is het zorgvuldig omgaan met water van groot belang. Redenen hiervoor zijn onder andere het waterrijke landschap in de veenpolders, de lage ligging van de diepe polders en de aanwezigheid van de sierteelt. Om knelpunten in het watersysteem aan te pakken en kansen op verbeteringen te benutten, is het gemeentelijke waterplan Boskoop en Waddinxveen opgesteld. Het is een gezamenlijk plan van de gemeenten Waddinxveen en Boskoop, het hoogheemraadschap van Rijnland en het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. Een belangrijke aanleiding van het waterplan zijn nieuwe ontwikkelingen in waterbeleid, die lokaal door de waterbeheerders en gemeenten gezamenlijk moeten worden geïmplementeerd. De belangrijkste beleidsontwikkelingen zijn de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW), het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW) en de Wet Gemeentelijke Watertaken (WGW). Het gezamenlijke waterplan bevat maatregelen op het gebied van organisatie en communicatie, planvorming en onderzoek en (kostenefficiënte) uitvoering van het beheer en onderhoud. Doel is om de gehele waterhuishouding te verbeteren. 1.1. Afbakening en doelen Het waterplan vult de gemeentelijke rioleringsplannen aan. Het onderwerp water krijgt in heel Waddinxveen en Boskoop extra aandacht bij de uitwerking van maatregelen voor het bebouwde gebied. De doelstellingen van het waterplan zijn: - een gezamenlijke visie die richtinggevend is voor het werken met water: de ambitie is dat het waterplan mede sturend wordt voor de ruimtelijke planvorming en dat waterproblemen worden voorkomen; - een efficiënte aanpak van de wateropgaven door afstemming van het waterbeleid tussen de waterplanpartners en andere partijen. Hierdoor kan met effectieve oplossingen de wateropgaven (KRW- en NBW-opgaven) worden ingevuld tegen lage maatschappelijke kosten. - concrete afspraken over ambities, maatregelen, de bekostiging daarvan en de doorwerking in de ruimtelijke ordening, beheer en onderhoud (operationele functie). De planperiode voor het waterplan is 2010-2015. In het waterplan wordt wel verder vooruitgekeken: in de visie tot 2030 en bij de maatregelen tot 2020. 1.2. Het waterplanproces Het waterplan is opgesteld in samenwerking met gemeenten en hoogheemraadschappen. Een ambtelijke projectgroep heeft het opstellen van het waterplan begeleid, waarbij de tussenproducten zijn voorgelegd aan en vastgesteld door een stuurgroep. De stuurgroep bestaat uit dagelijkse bestuurders van de vier betrokken overheden. Leden van maatschappelijke organisaties hebben via de klankbordgroepen een bijdrage geleverd. De klankbordgroepbijeenkomsten zijn per gemeente georganiseerd, waarbij wijkplatforms, ondernemersverenigingen, natuur- en milieuorganisaties, woningbouwverenigingen en sport- en recreatieorganisaties (visvereniging, jachthaven) zijn uitgenodigd. Tot slot is een brede ambtelijke vertegenwoordiging geraadpleegd via interviews en workshops. leeswijzer Deze samenvatting beschrijft kort de gebiedskenmerken (hoofdstuk 2), de gesignaleerde knelpunten en kansen in het watersysteem (hoofdstuk 3) en de visie (uitgewerkt in streefbeelden per thema) voor de waterhuishouding in Waddinxveen en Boskoop (hoofdstuk 4). Tot slot geeft de samenvatting een overzicht van de maatregelen om de streefbeelden te realiseren, inclusief een financieel overzicht (hoofdstuk 5 en 6). 1
2. GEBIEDSKENMERKEN polders en de Gouwe Polders zijn gebieden met een eigen waterhuishouding, waarbij poldergemalen het overtollig polderwater naar de boezem (de Gouwe) afvoeren. Tegelijk wordt bij watertekort water vanuit de Gouwe ingelaten. De Gouwe fungeert als hoofdslagader voor de waterhuishouding van het hele gebied, door verzorging van de water af- en aanvoer. het verband tussen bodem en water In Waddinxveen en Boskoop zijn twee typen polders te onderscheiden: veenpolders en kleipolders. Kleipolders zijn lager gelegen en ontveend. Vooral in de veenpolders is sprake van gestage maaivelddaling met verzakkingen als gevolg. Om deze maaivelddaling te beperken wordt gezorgd voor een zo hoog mogelijke (grond)waterstand, waardoor het niveauverschil tussen het waterpeil en het naastgelegen maaiveld (de drooglegging) vaak klein is. In de kleipolders is de maaivelddaling geringer en een (hoge) grondwaterstand minder nodig, waardoor de drooglegging groter is. Door de lagere ligging is er meer kwel. De kwel heeft een negatieve invloed op de waterkwaliteit. afbeelding 2.1. Polders in Waddinxveen en Boskoop en schema waterpeilen en afvoer A B functies van het gebied De Gouwe heeft een belangrijke functie voor de beroeps- en recreatievaart. Langs de Gouwe liggen verschillende jachthavens, bijvoorbeeld de jachthaven Otwegwetering in Boskoop en de passantenhaven in Waddinxveen. Kleinschalige recreatievaart vindt verder plaats in de Gouwe Polder. De wateromgeving en kades hebben ook andere recreatieve functies: er wordt gevist, gefietst en gewandeld. Een groot deel van het Boskoopse buitengebied is in gebruik van de sierteelt. Voor het buitengebied van Waddinxveen (voornamelijk in de Zuidplaspolder) is groei van het glastuinbouwareaal gepland. De aanvoer van voldoende zoet water is voor deze functies van groot belang. In het buitengebied is verder sprake van regionale ontwikkelingen die moeten leiden tot een waterrijke groenstructuur met recreatieve en natuurlijke functies. Ook is sprake van de ontwikkeling van de rode functies in de vorm van woningbouw, bedrijventerreinen en wegen. Deze ontwikkelingen mogen niet ten koste gaan van het functioneren van het watersysteem. Dat betekent bijvoorbeeld voorkomen van waterverontreiniging en zorgen voor extra ruimte voor waterberging bij realisatie van extra verhard oppervlak. 2
3. HUIDIGE SITUATIE: KNELPUNTEN EN KANSEN PER THEMA In het waterplan is de huidige situatie beschreven aan de hand van vier thema s, waarvan de knelpunten en kansen in kaart zijn gebracht: - veiligheid en wateroverlast; - waterkwaliteit en ecologie; - gebruik en beleving; - beheer en onderhoud. 3.1. Knelpunten veiligheid en wateroverlast Enkele kades voldoen (nog) niet aan de veiligheidsnormen. Dat betekent mogelijk een verhoogd veiligheidsrisico, maar geen acuut gevaar voor de veiligheid. Het tijdig voldoen aan de normen is een verplichting voor boezemkaden en secundaire waterkeringen en een reguliere taak van de hoogheemraadschappen. In enkele (delen van) polders is een verhoogd risico op wateroverlast bij hevige neerslag door een tekort aan ruimte voor waterberging. Op landelijk niveau zijn in het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW) werknormen opgesteld om wateroverlast te beperken. Gemeenten en waterschappen worden geacht zich aan deze normen te houden. In Waddinxveen blijkt alleen een peilgebied in het oosten van de Zuidplaspolder niet aan de norm te voldoen. Daarvoor is extra ruimte voor waterberging nodig. In Boskoop voldoen de Polder Laag Boskoop en de Gouwepolder niet aan de norm. In Boskoop en Waddinxveen is de maaivelddaling in veenpolders een belangrijk aandachtspunt bij het voorkomen van toekomstige wateroverlast. waterkwaliteit en ecologie Vele watergangen in het bebouwde gebied hebben een matige of slechte waterkwaliteit en voldoen niet aan de landelijke normen zoals vastgelegd in de vierde Nota Waterhuishouding (NW4) en de KRW. Belangrijkste knelpunten wat betreft waterkwaliteit zijn: - onvoldoende ecologische waterkwaliteit in de bebouwde kom als gevolg van de inrichting en de onderhoudstoestand, ondiepe watergangen, bladval en zwerfvuil en lange duikers (bijvoorbeeld het lekriool bij het Noordeinde); - waterverontreiniging door riooloverstorten (vooral Waddinxveen-Noord en Snijdelwijk in Boskoop), diffuse verontreiniging vanuit landbouw (bestrijdingsmiddelen en meststoffen door de sierteelt), natuurlijke handicaps : voedselrijke kwel en wellen met zeer ijzerrijk grondwater (oer) bijvoorbeeld in de wijk Zuidplas en de Snijdelwijk en aanvoer en doorspoeling met Gouwewater (hoog zoutgehalte); - onvoldoende kwaliteit van alle KRW-waterlichamen in Waddinxveen en Boskoop 1 ; - tekort aan voldoende zoet water voor met name de sierteelt en glastuinbouw; - onvoldoende (ecologische) kwaliteit van het oppervlaktewater in Polder Bloemendaal (natuurfunctie). gebruik en beleving - belevingswaarde van (stads)wateren scoort vaak onvoldoende in de (ecologische) beoordelingen; - het water is nog onvoldoende zichtbaar voor recreanten; - behoefte aan meer ligplaatsen aan de boezem (Gouwe) voor de recreatievaart. 1 Het treffen van kosteneffectieve maatregelen voor kwaliteitsverbetering is hier een verplichting volgens de Kaderrichtlijn Water. Voor het uitvoeren van de geplande KRW-maatregelen geldt een resultaatverplichting. 3
beheer en onderhoud - verzakken van (niet onderheide) kunstwerken en wegen, evenals instabiele oevers; - ongewenst aftappen van water uit het lekriool (het lekriool is een lekke rioolbuis die is aangelegd om de grondwaterstand in veenkaden op peil te houden); - blokbemalingen (kleine waterhuishoudkundige eenheden) binnen peilgebieden die hierdoor versnipperd zijn (vooral Boskoop) met als gevolg een grotere wateropgave; - slechte bereikbaarheid van watergangen; - aanwezigheid van de grote waternavel; - ecologisch verantwoord onderhoud is nog niet de standaard; - versnipperde uitvoering van het onderhoudswerk (waterschappen zijn onderhoudsplichtig voor hoofdwatergangen, gemeenten en particulieren voor overige wateren). 3.2. Kansen Kansen op verbeteringen voor het watersysteem en de riolering bestaan op drie fronten: - a) water in ruimtelijke ontwikkelingen; - b) werk met werk maken; - c) aandacht voor waterparels. a) water en ruimtelijke ontwikkelingen Ruimtelijke ontwikkelingen bieden kansen voor het oplossen van wateropgaven en verbeteringen van watersystemen tegen minder kosten. In de verschillende regionale ruimtelijke ontwikkelingen in Waddinxveen en Boskoop wordt invulling gegeven aan duurzaam waterbeheer. Dit gebeurt door wateropgaven aan te pakken in brede context. De belangrijkste ontwikkelingen zijn: - Veenweideconvenant Gouwe Wiericke: Een van de thema s is het tegengaan van bodemdaling door het peilbeheer en het grondgebruik daarop meer aan te passen in zettingsgevoelig gebied; - Greenport Boskoop: Een belangrijk thema is duurzaam waterbeheer en verbetering van de waterhuishouding (duurzaam waterbeheer en verbetering van waterhuishouding zijn nog wel abstracte termen, kun je misschien een voorbeeld noemen); - Bentwoud: dit gebied krijgt een aangepast peilbeheer met hogere waterstanden en wordt in Waddinxveen waterrijker. De verwachting is dat hierdoor de waterkwaliteit in het gebied verbetert en de belasting van de Gouwe met zout polderwater fors vermindert; - Zuidplaspolder en Triangel: Aanleg van een deels nieuw waternetwerk met brede watergangen en ruimte voor ecologie en recreatie. b) werk met werk maken Bij groot onderhoud aan wateren en waterkeringen (bijvoorbeeld baggeren, oeverrenovatie of kadeverbetering) ontstaan kansen om de wateromgeving meer betekenis te geven. Het plan om de kadeverbetering van de Putteringvaart in Waddinxveen te combineren met de aanleg van een fietspad is hiervan een voorbeeld. Een ander voorbeeld is het vervangen van beschoeiingen te combineren met de aanleg van visplekken en natuurvriendelijke oevers. c) aandacht voor waterparels Extra aandacht bij het treffen van maatregelen verdienen verder de waterparels: (potentieel) waardevolle wateren en waterrijke landschappen. Kansrijk is daar het vergroten van de belevingswaarde en de natuurwaarde van het water. In de bebouwde kom valt te denken aan de Petteplas en de Zuiveringsplas in Waddinxveen en het Zwarte Pad in Boskoop. In het landelijke gebied betreft het de polder Bloemendaal, t Weegje, het gebied rond Spoelwijk en het Zaansche Rietveld. 4
4. WATERVISIE 2030 VOOR WADDINXVEEN EN BOSKOOP 4.1. Visie De visie van het waterplan Boskoop en Waddinxveen is: - zorgen voor duurzame oplossingen voor de wateropgaven (NBW en KRW); - de openbare ruimte verkeert in goede staat; - de watersystemen in Waddinxveen en Boskoop zijn maximaal zelfvoorzienend (regenwater vasthouden en inlaat beperken); - duurzaam en goed functionerende watersystemen waarbij rekening is gehouden met de specifieke gebiedseigenschappen. Het beoogde resultaat: droge voeten, schoon water èn een aantrekkelijker Waddinxveen en Boskoop door maatregelen op en rond het water. De visie van het waterplan is weergegeven in afbeelding 4.1. De visiekaart toont verschillende type gebieden, waarbij de functie is weergegeven in relatie tot de landschappelijke/geologische onderlegger, namelijk klei- en veengebieden. De kaart geeft de hoofdstructuren aan van het watersysteem, die fungeren als belangrijke ruimtelijke drager in het gebied. Verder zijn ecologische verbindingszones en landschappelijke elementen weergegeven, die in de legenda van de visiekaart is toegelicht. In het plangebied is sprake van oude verkavelingspatronen. Bij herontwikkeling wordt nagegaan of deze als basis dienen voor de planvorming. De overgangen tussen de klei en het veen zijn ruimtelijk gezien interessante zones, vanwege duidelijk waarneembare hoogteverschillen in het terrein. Belangrijke bestaande en toekomstige groenstructuren zijn op de kaart aangegeven. Dit zijn onder andere de Vredenburghzone, het Bentwoud, het Weegje en de polder Bloemendaal. In de Vredenburghzone en de zone tussen Eerste Tocht en Noordeinde is sprake van een PPS-opgave (publiek-private samenwerking), die op de kaart is aangegeven als ontwikkelingsgebied. 4.2. Doelstellingen per thema De visie is uitgewerkt in vier streefbeelden gerelateerd aan de vier thema's en heeft als planhorizon 2030. Voor zover mogelijk zijn daarbij de ambities voor de korte en middellange termijn (2015/2020) aangegeven. Een extra thema is toegevoegd over de communicatie en participatie rondom het waterbeheer. veiligheid en waterkwantiteit: bescherming tegen water(overlast) Het watersysteem is veilig voor wateroverlast en overstromingen, duurzaam en robuust. Lokaal betekent dit dat (veen)kades voldoende veilig zijn en er sprake is van beperkte, acceptabele wateroverlastrisico s bij hevige regenval doordat voldoende ruimte aanwezig is voor waterberging. Bij ruimtelijke ontwikkelingen is water een kans voor het realiseren van een aantrekkelijker omgeving om er te wonen, werken of recreëren. waterkwaliteit en ecologie: ecologisch gezond water Het streven is een ecologisch gezond watersysteem binnen de bebouwde kom. Dit betekent helder water met een gevarieerde planten- en dierenwereld. Voor het bereiken van dit streefbeeld moeten de oorzaken (bronnen) van de slechte waterkwaliteit worden aangepakt voor zover dat haalbaar is. Belangrijk binnen het bebouwd gebied is de realisatie van voldoende natuurvriendelijke oevers en het bereiken van een goed ecologisch potentieel van de KRW-waterlichamen in het gebied in 2027. gebruik en beleving van water: water centraal in de leefomgeving Het streven is een hoge belevingswaarde van het oppervlaktewater en optimale benutting van de recreatiegelegenheid op en rond het water. In het waterrijke plangebied worden waardevolle landschappen en waterpartijen versterkt. De verbeteringen in het watersysteem zijn zoveel mogelijk gecombineerd met recreatieve ontwikkeling en het aantrekkelijk maken van water. Innovatieve duurzame bouwmethoden worden toegepast en (cultuur)historische situaties hersteld. 5
afbeelding 4.1. Visiekaart waterplan Boskoop en Waddinxveen 6
beheer en onderhoud: geoptimaliseerd Het beheer en onderhoud van het oppervlaktewater is afgestemd op de functies van het water en de omgeving. Het streven is een efficiëntere afstemming van werkzaamheden van verschillende partijen, om onderhoud uit te voeren tegen zo laag mogelijke maatschappelijke kosten. De hoogheemraadschappen zijn beheerder van alle wateren. De verantwoordelijkheid voor het onderhoud van watergangen is verdeeld over verschillende partijen. De hoofdwatergangen worden onderhouden door de hoogheemraadschappen, de overige watergangen (met name in de stedelijke gebieden) door de gemeenten en derden (de aangrenzende eigenaren). In overleg worden afspraken gemaakt voor het overdragen van onderhoudstaken van de gemeenten naar het hoogheemraadschap van Rijnland. Deze overdracht brengt een aantal winstpunten mee: - de regie voor het beheer en onderhoud ligt bij één partij (geen onderverdeling hoofd- en overige watergangen); - hierdoor is een efficiëntere uitvoering mogelijk en vallen de totale onderhoudskosten lager uit; - door de regierol van het waterschap kan ook de onderhoudstoestand verbeteren wat resulteert in een betere waterkwaliteit en een hogere kwaliteit van de leefomgeving (o.a. minder drijf- en zwerfvuil). Voor wat betreft het beheersgebied van het hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard speelt deze overdracht van onderhoudstaken niet. Wel wordt voor de nieuwbouwwijk Triangel gezocht naar samenwerking bij het beheer en onderhoud. Dit om te komen tot een efficiënte uitvoering van het onderhoud (bijvoorbeeld tegelijkertijd baggeren van hoofd- en overige watergangen) en in het ontwerp al nadrukkelijk rekening te houden met onderhoudsaspecten. De gemeenten hebben naast de zorgplicht voor afvalwater, vanuit de nieuwe Wet Gemeentelijke Watertaken ook de zorgplicht voor hemelwater en grondwater en willen daar duurzaam en doelmatig invulling aan geven. communicatie en participatie: samenwerken en informeren Tot slot is communicatie een belangrijk onderwerp in het waterplan. Naast afstemming tussen verschillende afdelingen van gemeenten en hoogheemraadschappen zijn externe partijen van belang. Het waterplan is besproken met een klankbordgroep van vertegenwoordigers uit maatschappelijk organisaties. Belangrijke speerpunten voor communicatie in het waterplan zijn: publieksvoorlichting over waterplan zaken, instellen van één loket voor burger met watervragen, participatie bij omvangrijkere waterplanmaatregelen en benutten van educatieve programma s. 4.3. Samenwerking en ruimtelijke inpassing van water Om de visie (en streefbeelden) te bereiken is een goede samenwerking nodig bij het nemen van maatregelen bij nieuwe ontwikkelingen. De samenwerking kan zich daarbij niet beperken tot de gemeenten en hoogheemraadschappen. Ook andere partijen zoals de sierteeltbranche en initiatiefnemers bij ruimtelijke ontwikkelingen (provincie, particuliere ontwikkelaars) zijn hierbij belangrijke partners. Bij investeringen in het watersysteem ligt de prioriteit bij ruimtelijke kwaliteitsverbetering en het robuuster maken van de hoofddragers van het watersysteem (o.a. boezemwateren, hoofdwatergangen en waterkeringen met aangrenzend groen, zie afbeelding 4.1). Te denken valt aan de realisatie van de wateropgave en de aanleg van natuurvriendelijke oevers te combineren met de recreatieve voorzieningen, zoals wandel- en fietsgelegenheid, visplaatsen, etcetera. Bij ruimtelijke ontwikkelingen wordt eveneens aandacht besteed aan het maken van verbindingen tussen waterpartijen of watergangen in nieuw te ontwikkelen of en bestaand gebied. Zo ontstaat een beter aaneengesloten water- en recreatief netwerk met aandacht voor bestaande structuren en historische kavelpatronen. 7
5. VAN VISIE (EN STREEFBEELDEN) NAAR MAATREGELEN Voor het bereiken van de visie (en streefbeelden) zijn maatregelen opgesteld en uitgewerkt in een maatregelplan tot 2020. Dit hoofdstuk beschrijft de uitwerking van de visie aan de hand van de streefbeelden in maatregelen voor de planperiode 2010-2015 met een doorkijk naar de periode tot en met 2020. Tabel 5.1 geeft een beknopt overzicht van de maatregelen. De tabel maakt inzichtelijk welke maatregelen bijdragen aan welke doelstelling van de waterplanthema s, zoals beschreven in de watervisie. Daarnaast zijn de maatregelen ingedeeld in 4 categorieën: organisatie&communicatie, planvorming&onderzoek, uitvoeringsmaatregelen en een aparte categorie voor maatregelen in het kader van het project Greenport Boskoop. tabel 5.1. Beknopt overzicht van waterplanmaatregelen (voor de periode tot en met 2020) 5.1. Uitvoering van maatregelen Het maatregelenplan van het waterplan geeft een integraal overzicht van alle watergerelateerde maatregelen. Het heeft vooral tot doel om te komen tot een goede afstemming van maatregelen, het stellen van de juiste prioriteiten en het zo efficiënt mogelijk inzetten van de beschikbare middelen. De voorgestelde maatregelen worden naast het waterplan ook via andere plannen/projecten uitgevoerd. Tabel 5.2 geeft een totaaloverzicht van de maatregelen in het waterplan. Per maatregel is aangeven: trekker- 8
schap, planning, kosten en kostenverdeling. In de tabel is aangegeven in de kolom opmerking kosten of een maatregel wordt uitgevoerd en/of gefinancierd vanuit een ander project. 5.2. Maatregelen buiten het kader van het waterplan Parallel aan het opstellen van het waterplan zijn er diverse projecten en beleidsplannen die leiden tot maatregelen in het water. Het waterplan kan hier niet los van worden gezien. Daarom is hieronder een overzicht gegeven van de belangrijkste maatregelen. De belangrijkste projecten, waarbinnen maatregelen worden uitgevoerd zijn: Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP), Baggerplannen, Plannen voor vervanging beschoeiingen (oeverrenovatieplannen), Ontwikkeling Vredenburgzone, Water in Greenport Boskoop en de Kaderrichtlijn Water. maatregelen GRP In 2008 zijn in Waddinxveen verschillende rioleringsmaatregelen uitgevoerd om te voldoen aan de basisinspanning. Hieronder vallen de aanleg van bergbezinkbassins in de Mozartlaan en Willem de Rijkelaan in Waddinxveen. Boskoop voldoet al aan de basisinspanning. Andere maatregelen zoals afkoppelen van verhard oppervlak zullen in het kader van het GRP in samenhang met het waterplan worden uitgewerkt. baggerplannen Alle watergangen in de gemeenten worden regelmatig gebaggerd. Hiervoor hebben de gemeenten baggerplannen opgesteld. Hierin is aangegeven in welk jaar welke watergang wordt gebaggerd. De baggerplannen worden periodiek geactualiseerd. In Boskoop worden de kosten voor het baggeren van watergangen die in particulier bezit zijn doorberekend aan de betreffende eigenaar. In Waddinxveen worden deze kosten gedragen door de gemeente. plannen voor vervanging van beschoeiingen Een groot deel van de watergangen in het bebouwde gebied is beschoeid. Deze beschoeiingen moeten regelmatig (indicatie elke 20 tot 30 jaar) vervangen worden. Beide gemeenten beschikken over een onderhoudsschema waarin is aangegeven welke beschoeiingen de komende jaren vervangen moeten worden, inclusief de daarbij behorende kosten. Continuering van het vervangen van beschoeiingen vindt plaats buiten het kader van het waterplan, terwijl transformatie van beschoeide oevers naar natuurvriendelijke oevers past binnen dat kader. ontwikkeling Vredenburgzone In de Vredenburgzone ligt een waterbergingsopgave die onderdeel is van de Zuidplaspolder. Deze opgave moet gerealiseerd worden in samenhang met de ontwikkelingen in het gebied, waarover partijen een uitvoeringsovereenkomst willen sluiten. water in Greenport Boskoop De stichting Greenport regio Boskoop heeft een integrale ontwikkelingsvisie opgesteld, De ambities voor de Greenport zijn hierin bepaald en de opgaven voor de toekomst benoemd. Op dit moment wordt de integrale structuursvisie (ISV) opgesteld, inclusief een waterparagraaf. Ook wordt er in 2009-2010 het project water in Greenport Boskoop opgesteld. De wateropgaven die een relatie hebben met dit waterplan worden in dit project verder bepaald en uitgewerkt. Kaderrichtlijn Water Enkele wateren in het gebied zijn getypeerd als waterlichaam volgens de Europese Kaderrichtlijn Water. Uiterlijk in 2015 (met eventueel een uitstel mogelijkheid tot 2027) worden maatregelen uitgevoerd om de waterkwaliteit en ecologische waterkwaliteit verder te verbeteren van een waterlichaam in zuidelijk Waddinxveen: een hoofdwatergang die door Coenecoop en Triangel en langs de Beijerincklaan loopt. 9
5.3. Communicatieplan De communicatie tussen de betrokken partijen en de bewoners is een belangrijk speerpunt van het waterplan. Daarvoor zijn verschillende maatregelen denkbaar: - instellen van een waterloket (onder andere algemene informatie/subsidie/watervergunning/melden (grond)waterproblemen) op internet waarbij informatie en contactmogelijkheden kunnen worden geraadpleegd. Daarbij vindt geen taakverzwaring voor de gemeenten plaats, bijvoorbeeld door het inzetten van de communicatiemedewerkers. In Boskoop wordt het waterloket ondergebracht bij de gemeentewinkel; - mogelijkheden voor excursies en uitleg van water(zuiverings)beheer voor scholen; - participatie van burgers in ruimtelijke ontwikkelingsplannen (projectgebonden) en bij het uitwerken van maatregelen. Vanuit de klankbordgroep Waddinxveen is deze wens nadrukkelijk aangegeven; - algemene voorlichting over het waterplan Waddinxveen-Boskoop; - artikelen in lokale kranten over het waterplan met informatie over de maatregelen; - opzet van een waterplan website (of uitbreiden van bestaande websites); - het organiseren van informatiebijeenkomsten bij concrete projecten; - opstellen van een folder of krant voor de bewustwording van de waterkwaliteit (gevolgen watervogels voeren, autowassen en hondenuitlaatplaatsen); - (Vaar)recreatiemogelijkheden bekend maken (borden, informatiekrant, routes uitzetten, publicaties in lokale krant et cetera, folders). In 2010 zal er een communicatie actieplan worden opgesteld waarin de communicatie verder is uitgewerkt. 5.4. Maatregelen korte en lange termijn De planperiode van dit waterplan loopt tot 2015. Het is niet mogelijk de streefbeelden uit de visie binnen deze periode te bereiken. Daarom is een doorkijk gegeven van maatregelen voor de periode 2016-2020. De aanleg van natuurvriendelijke oevers zal na 2020 nog doorlopen. Maatregelen die een hoge prioriteit hebben worden zo mogelijk in de planperiode uitgevoerd. De prioriteit die aan de maatregelen wordt toegekend is bepaald in overleg met de stuurgroep en de klankbordgroep. De bijgevoegde tabel geeft een totaal overzicht van de maatregelen die op korte en lange termijn worden uitgevoerd. 5.5. Financiering van maatregelen De kosten voor de maatregelen uit het waterplan zijn geraamd op basis van kentallen. Voor de verdeling van kosten is het uitgangspunt dat de taakhouder betaalt. Daar waar sprake is van een gezamenlijk belang worden de kosten naar rato verdeeld. In tabel 5.3 is de kostenverdeling per maatregel gespecificeerd. 5.6. Investeringen waterplanmaatregelen De kosten voor de maatregelen die via ander projecten worden uitgevoerd, zoals aangegeven in paragraaf 5.1, zijn niet geraamd in het waterplan. De (financiële) afspraken worden gemaakt in andere projecten. De belangrijkste investeringen voor het waterplan zijn: - aanleg van natuurvriendelijke oevers; - herstelplan voor zuiveringsplas en Petteplas; - opstellen en implementatie beheer- en onderhoudsplan; - communicatie over het water(plan); - uitvoeren van breed onderzoek naar de waterkwaliteit waarin de verschillende verontreinigingsbronnen, dus niet alleen riooloverstorten, worden beschouwd; - onderzoek naar mogelijkheden voor van buffering neerslag. De totaal geplande investeringen bedragen tot en met 2015 ruim 1,6 miljoen Euro en voor de periode 2010-2020 ruim 2,4 miljoen Euro. De kosten zijn inclusief voorbereiding en toezicht, maar exclusief omzetbelasting. De investering per partner is hieronder weergegeven. 10
tabel 5.2. Totaaloverzicht maatregelen waterplan Waddinxveen-Boskoop (periode 2010-2020; kosten exclusief omzetbelasting) 11
tabel 5.3. Investeringen vanuit het waterplan verdeeld over de partners partner investering t/m 2015 investering 2016-2020 in EUR totaal in EUR (planperiode) in EUR Boskoop 276.000,-- 43.000,-- 319.000,-- Waddinxveen 552.000,-- 341.000,-- 893.000,-- Rijnland 647.000,-- 265.000,-- 913.000,-- HHSK 166.000,-- 118.000,-- 284.000,-- 5.7. Evaluatie en monitoring In het waterplan is een groot aantal maatregelen opgenomen en zijn diverse afspraken gemaakt. Het is van belang dat deze ook in de praktijk worden uitgevoerd om daadwerkelijk tot een beter functionerend waterbeheer en een aantrekkelijk watersysteem te komen. Daarvoor vindt gedurende de planperiode zowel ambtelijk als bestuurlijk regelmatig afstemming en evaluatie plaats. Doel hiervan is de voortgang van de uitvoering te bewaken. In het maatregelenpakket zijn verschillende onderzoeksmaatregelen opgenomen. Uit deze onderzoeken kunnen nog urgente knelpunten naar voren komen, waarvoor spoedig maatregelen getroffen moeten worden. Tijdens de jaarlijkse evaluatie van de voortgang van het waterplan zullen eventuele urgente knelpunten besproken worden. De benodigde maatregelen zullen indien nodig met voorrang op de geplande maatregelen uitgevoerd worden. Andere, reeds geplande maatregelen kunnen zonodig worden uitgesteld om binnen het budget van het waterplan te blijven. Daarnaast is het van belang om na te gaan of de maatregelen het gewenste effect bereiken. Daarvoor is monitoring van het watersysteem nodig. Het gaat daarbij om de waterkwantiteit, waterkwaliteit en ecologie. In de reguliere monitoringsprogramma's van de hoogheemraadschappen komen deze aspecten al aan bod, maar wellicht moeten de monitoringsprogramma's op punten worden uitgebreid. De resultaten van de monitoring kunnen worden gebruikt voor evaluatie van de genomen maatregelen. 12